Χριστοφόρος Παπουλάκος: Ένας αντιεξουσιαστής άγιος

on Χριστοφόρος Παπουλάκος: Ένας αντιεξουσιαστής άγιος

Διονύσιος Σκλήρης kosmodromio.gr

Η πρόσφατη αγιοκατάταξη του Χριστοφόρου Παπουλάκου φέρνει ξανά στο προσκήνιο μία πολύ ενδιαφέρουσα και συναρπαστική προσωπικότητα του αρχικού Νέου Ελληνισμού

Η πρόσφατη αγιοκατάταξη του Χριστοφόρου Παπουλάκου φέρνει ξανά στο προσκήνιο μία πολύ ενδιαφέρουσα και συναρπαστική προσωπικότητα του αρχικού Νέου Ελληνισμού. Η αγιοκατάταξη προέκυψε ύστερα από πρωτοβουλίες του Μητροπολίτη Καλαβρύτων Ιερωνύμου, δηλαδή του Μητροπολίτου της περιοχής όπου γεννήθηκε και, μεταξύ άλλων περιοχών, έδρασε ο Παπουλάκος. Ύστερα και από προτάσεις της Εκκλησίας της Ελλάδος, το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως κατά τη συνεδρία της 29ης Αυγούστου προχώρησε στην αγιοκατάταξη του οσίου Χριστοφόρου Παναγιωτόπουλου (Παπουλάκου) με ορισμό της ημέρας τιμής του στις 18 Ιανουαρίου, η οποία ήταν η ημέρα της εκδημίας του. Αξίζει να δούμε ορισμένα βασικά στοιχεία από τη ζωή και το κήρυγμα ενός αντιεξουσιαστή αγίου.

Ερημίτης και ιεροκήρυκας

Ο Παπουλάκος, κατά κόσμον Χριστοφόρος (ή, ίσως, Χρήστος αρχικά) Παναγιωτόπουλος (π. 1770-1861) γεννήθηκε στον Άρμπουνα Αχαΐας, κοντά στα Καλάβρυτα, περίπου στην εποχή του επαναστατικού αναβρασμού στην Πελοπόννησο λόγω των Ορλωφικών. Οι λεπτομέρειες για τη ζωή του ανθρώπου, που χαρακτηρίστηκε «φωτεινόν μετέωρον» και «αυτόκλητος ιεραπόστολος» από τον Μητροπολίτη Καλαβρύτων, δεν είναι δυνατό να επιβεβαιωθούν κατά τρόπο ανεξάρτητο, καθώς επαναλαμβάνονται στερεοτυπικά στις πηγές. Το εντυπωσιακό είναι η πολύ μεγάλη ηλικία στην οποία άρχισε το κήρυγμά του. Στην αρχή της ζωής του φέρεται να ήταν κρεοπώλης και έμπορος ζώων, ακολουθώντας ένα επάγγελμα για το οποίο προοριζόταν από την οικογένειά του και λόγω του οποίου είχε από νέος κινητικότητα σε πληθώρα τόπων. Η επανάσταση του 1821 τον βρίσκει να είναι ήδη μοναχός και από ένα σημείο και πέρα να ασκητεύει και ως ερημίτης. Στην απόφασή του να μονάσει φέρεται να έπαιξε ρόλο και μια ασθένεια. Την εποχή που αρχίζει το έντονο κηρυκτικό του έργο το 1847, κατ’ αρχάς στην περιοχή της Αχαΐας, είναι ήδη πολύ μεγάλος σε ηλικία και έχει ζήσει επί δεκαετίες σε ασκητική μόνωση (περί το 1825-1847) πριν από την έκρηξη της ζηλωτικής του κοινωνικότητας. Από το 1850 έως το 1851 περιοδεύει στη Δυτική Πελοπόννησο ως την Αθήνα, ενώ το 1852 εν μέσω σιτοδείας κηρύττει στην Ανατολική Πελοπόννησο και καταλήγει στη Μάνη.

Κείμενο με αφορμή την αγιοκατάταξη του οσίου Χριστοφόρου Παπουλάκου

Του Διονύση Σκλήρη 

Η σύλληψη μέσω προδοσίας

Στο μεταξύ η καταδίωξή του είχε καταστεί ακριβή υπόθεση, γιατί ο στρατιώτες είχαν στρατοπεδεύσει στη Μάνη, για να ελέγξουν την κατάσταση και έπρεπε να συντηρούνται, αλλά δεν μπορούσαν να τον συλλάβουν λόγω της αντίδρασης του λαού. Βεβαίως, οι Μανιάτες υποπτεύονταν ότι το κυνήγι εναντίον του Παπουλάκου ήταν μια πρόφαση, για να υπονομευθεί η αυτονομία τους μέσω της παρουσίας στρατού στη χώρα τους. Αλλά και η κρατική εξουσία φοβόταν ότι ο Παπουλάκος θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί, για σκοπούς ανατρεπτικούς προς την κεντρική κυβέρνηση. Τελικά, η σύλληψή του το 1852 θα συνδεθεί με μια ιστορία προδοσίας από τον π. Βασίλαρο, που παρουσιάστηκε ως φίλος φέρων μια πλαστή επιστολή του επισκόπου Ασίνης, μαζί με χωροφύλακες μεταμφιεσμένους σε ντόπιους, μια προδοσία, η οποία θύμιζε στο θρησκευόμενο κοινό του Παπουλάκου την ιστορία της σύλληψης του Χριστού με τη συνδρομή του Ιούδα κατά τις ευαγγελικές διηγήσεις. Εστάλη στη φυλακή του Ρίου με την κατηγορία του στασιασμού, αλλά τελικά έλαβε αμνηστία στον απόηχο των εξελίξεων του Κριμαϊκού πολέμου. Η φυλάκιση μετετράπη σε εξορία στην Άνδρο, στη Μονή Παναχράντου, όπου έζησε ως το 1861, στις 18 Ιανουαρίου, που έχει οριστεί ως ημέρα της μνήμης του κατά την πρόσφατη αγιοκατάταξη. Στη Μονή Παναχράντου στην Άνδρο τον επισκέπτονταν επίσης πολλά πνευματικά του παιδιά με αποτέλεσμα να καταστεί μία εξόριστη προφητική φωνή του Ελληνισμού.

«Άγιος αγύρτης» ή αναρχοχριστιανός επαναστάτης;

Η μορφή του Παπουλάκου έχει διεγείρει σφοδρές αντιθέσεις (βλ. την πολύ ενδιαφέρουσα παρουσίαση στη Διδακτορική Διατριβή της Θεώνης Σταυροπούλου). Λαοπλάνος «άγιος αγύρτης» για τους μεν, αναρχοχριστιανός επαναστάτης για άλλους. Για ένα μέρος της προοδευτικής ιστοριογραφίας αποτελεί μία μορφή παρωχημένης αντιδραστικότητας με χιλιαστικά χαρακτηριστικά αντίδρασης έναντι του νεωτερικού κράτους.

Αγιοκατάταξη του μοναχού Χριστόφορου (Παπουλάκου)

Ὅπως ἀνακοινώθηκε ἀπὸ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο, “Συνεχιζομένων τῶν ἐργασιῶν τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου, αὕτη ἀπεφάσισεν ὁμοφώνως ὅπως γένηται δεκτή ἡ εἰσήγησις τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος περί κατατάξεως εἰς τό ἁγιολόγιον τῆς Ἐκκλησίας τοῦ μακαριστοῦ μοναχοῦ Χριστοφόρου Παναγιωτοπούλου τοῦ ἐπιλεγομένου Παπουλάκου, τῆς μνήμης αὐτοῦ ἑορταζομένης κατ᾿ ἔτος τήν 18ην Ἰανουαρίου.”

Ο μοναχός Χριστοφόρος Παναγιωτόπουλος, επονομαζόμενος “Παπουλάκος” γεννήθηκε περί το 1770 στον Άρμπουνα του δήμου Κλειτορίας των Καλαβρύτων. Ήταν κρεοπώλης στο επάγγελμα, άνθρωπος απλός, δίκαιος και φιλήσυχος, με στοιχειώδη εκπαίδευση.

Μετά την απελευθέρωση από την Τουρκοκρατία, κυριάρχησε στη χώρα η Βαυαροκατία, με βασιλιά ετερόδοξο. Πολλά μοναστήρια έκλεισαν, επιβλήθηκε αντικανονική απόσχιση της Εκκλησίας της Ελλάδος από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Η αρχαιοπληξία έβαζε στο περιθώριο την ορθόδοξη Παράδοση και τη βυζαντινή κληρονομιά. Οι ξένοι μισιονάριοι ανενόχλητοι επιδίδονταν σε προσηλυτισμό.

Έγινε μοναχός στο Μέγα Σπήλαιο. Από εκεί γύρισε στο χωριό του, όπου έχτισε μοναστηράκι, σκήτη αφιερωμένη στην Παναγία. Στη συνέχεια, άρχισε να περιοδεύει και να κηρύττει στην Πελοπόννησο και στα κοντινά νησιά. Το κήρυγμά του ενόχλησε τους “εκσυγχρονιστές” της εποχής και συνελήφθη για πρώτη φορά το 1851.

Όμως, σύμφωνα με μαρτυρίες της εποχής, «ό,τι δεν κατάφεραν οι νόμοι, το κατόρθωσε με το κήρυγμά του ο Χριστοφόρος». Η φιλανθρωπία και η καλοσύνη εξαπλώνονται παντού, απ’ όπου περνά. Η Ιερά Σύνοδος μετά από τις επανειλημμένες συλλήψεις του, προτείνει να τον αφήσουν ελεύθερο, διαπιστώνοντας: «ότι όπου αν απήλθε, κηρύξας τον λόγον του Θεού, ούτε αγυρτίαν, ούτε ιδιοτέλειαν τινά εφάνη μετελθών, αλλ’ αφιλοκερδής ων, και ακτήμων, και ως ο υπό απλούς απλούστατος τον λόγον του Θεού κηρύξας, συνέστειλε και παντελώς έπαυσε δια της διδασκαλίας του την ζωοκλοπήν, την δενδροκοπίαν, την ψευδορκίαν κ.τλ. και …θεωρεί αυτόν της κατ’ αυτού γενομένης κατηγορίας Αθώον».

Έμεινε για λίγο στο χωριό του, αλλά το 1852 ξανάρχισε την περιοδεία και το κήρυγμα. Οι ιθύνοντες ανησύχησαν. Επικηρύχθηκε με 6000 δραχμές και συνελήφθη ύστερα από προδοσία. Φυλακίστηκε κατηγορούμενος για στάση στη φυλακή του Ρίου. Δικάστηκε στην Αθήνα και περιορίστηκε στα μοναστήρια του Προφήτη Ηλία της Θήρας και της Παναχράντου στην Άνδρο, όπου και εκοιμήθη στις 18 Ιανουαρίου 1861.

«Τα άθεα γράμματα»: Ένα συγκλονιστικό κείμενο

 

Αναρτήθηκε την 25η Μαρτίου 2010 στο resaltomag
Από:
http://radiofloga.blogspot.com/2010/03/blog-post_24.html



Το παρακάτω κείμενο του Παπουλάκου είναι ένα πηγαίο αγωνιστικό σάλπισμα μεγάλης επαναστατικής πνοής και οξύτατης διορατικότητας. Είναι η ζωντανή φωνή ενός μαχόμενου αγωνιστή, σταθερά τοποθετημένου από την πλευρά των καταπιεζόμενων και δίχως ποτέ να χάνει την «πυξίδα»: Αγώνας εναντίον των αφεντάδων, των δυναστών, των σφετεριστών και των ποικίλων και πολύμορφων εξουσιών τους.
Τα «άθεα γράμματα» είναι τα «γράμματα» του χρήματος, τα «γράμματα» των υπηρετών του χρήματος και των παρασίτων τους: Οι Ακαδημαϊκοί, οι μανδαρίνοι της διανόησης, οι «έμμισθοι» που αφυδατώνουν το μυαλό και τις ψυχές των ανθρώπων, τα πολυπλόκαμα Μαντεία της καπιταλιστικής ειδωλολατρίας.
Τα «άθεα γράμματα» είναι η «παιδεία» ΧΩΡΙΣ ΑΞΙΕΣ, ΧΩΡΙΣ ΗΘΙΚΗ, η οποία εξοντώνει και χειραγωγεί τους ανθρώπους, η «παιδεία» που τους «μολύνει» και τους φυλακίζει μέσα στις ορειχάλκινες πλάκες του συστήματος, η βιομηχανοποιημένη «παιδεία» του χρήματος και των εξουσιών του: Η «παιδεία» της νεοταξικής βαρβαρότητας σήμερα.

---------------------------------------------------------------

Ο Παπουλάκος για τα άθεα γράμματα…

“Τα άθεα γράμματα παραμέρισαν τους αγίους και τους αγωνιστές και βάλανε στο κεφάλι του Έθνους ξένους και άπιστους γραμματισμένους, που πάνε να νοθέψουνε τη ζωή μας. Τ’ άθεα γράμματα κόψανε το δρόμο του έθνους και τ’ αμποδάνε να χαρεί τη λευτεριά του.

Είναι ντροπή μας, ένα γένος που με το αίμα του πύργωσε τη λευτεριά του, που περπάτησε τη δύσκολη ανηφοριά, να παραδεχτή πώς δεν μπορεί να περπατήσει στον ίσιο δρόμο άμα ειρήνεψε, κι ότι δεν ξέρουμε εμείς να συγυρίσουμε το σπίτι, που με το αίμα μας λευτερώσαμε, άλλά ξέρουν να το συγυρίσουν εκείνοι που δεν πολέμησαν, εκείνοι που δεν πίστευαν στον αγώνα, εκείνοι που πάνε να μας αποκόψουνε από τον Χριστό, και πασχίζουνε να μας ρίξουνε στη σκλαβιά άλλων αφεντικών, που’ ναι πιο δαιμονισμένοι από τους Τούρκους.

Γιατί κι εκείνα που εσεβάστηκεν ο Τούρκος, τ’ άθεα γράμματα τα πετάνε και πάνε να τα ξερριζώσουνε. Αφανίζουνε τα μοναστήρια, πομπεύουνε τους καλογέρους και τις καλόγριες, κλέβουνε τ’ άγια δισκοπότηρα και τα πουλούνε γι’ ασήμι που θα στολίσει τις βρωμογυναίκες. Αρπάζουνε τ’ άγια των αγίων και τα βάζουνε κάτω από τα πόδια της εξουσίας τους, που τα ορίζει κατά τα νιτερέσια της.