10 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - ΗΜΕΡΑ ΜΝΗΜΗΣ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ Ε'

Ρεπορτάζ - φωτoγραφίες: Νικόλαος Μαγγίνας

Στις 10 Απριλίου 1821, Κυριακή του Πάσχα τότε, απαγχονίστηκε ο μαρτυρικός Πατριάρχης του Γένους Γρηγόριος ο Ε' στην κεντρική Πύλη του Πατριαρχείου στο Φανάρι. Έκτοτε η Πύλη αυτή έμεινε κλειστή εις ένδειξιν τιμής και μνήμης.

Δεν απαγχονίσθηκε όμως μόνο ο Οικουμενικός Πατριάρχης Γρηγόριος Ε’

Του Νικολάου Μαγγίνα

Τη δεκάτη Απριλίου τιμάται η μνήμη του Οικουμενικού Πατριάρχου Γρηγορίου του Ε΄ ο οποίος απαγχονίσθηκε στην κεντρική πύλη του Πατριαρχείου στο Φανάρι, στις 10 Απριλίου 1821, ανήμερα του Πάσχα. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος κάθε χρόνο ανάβει ένα κερί μπροστά στην κλειστή πύλη, εναποθέτει λίγα λουλούδια και προσεύχεται τιμώντας με αυτόν τον τρόπο τη μνήμη του μαρτυρικού προκατόχου του.

ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ε'

                ( Μια απάντηση...) 

       του  Βασίλης Στοϊλόπουλος 

"«Ὂλοι κλάψτε• 

ἀποθαμένος   ὁ ἀρχηγὸς τῆς Ἐκκλησιάς»

Μια απάντηση... σε διάφορους λασπολόγους και ιδεοληπτικούς αντικληρικαλιστές, που αναίσχυντα αναγορεύουν τον Πατριάρχη Άγιο Γρηγόριο Ε΄ σε στενό συνεργάτη του Σουλτάνου επειδή εξαναγκάστηκε και αφόρισε τον Αλέξανδρο Υψηλάντη είναι και το γεγονός ότι ... 

o εθνικός μας ποιητής Διονύσιος ΣΟΛΩΜΟΣ αφιερώνει επτά τετράστιχες στροφές (αρ. 132 – 138) του ΥΜΝΟΥ εις την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ στον Πατριάρχη που απαγχονίστηκε από τους Τούρκους σαν σήμερα, στις 10 Απριλίου 1821.  

« (…)

Πνίγοντ' ὅλοι οἱ πολεμάρχοι / καὶ δὲν μνέσκει ἕνα κορμί•

χαίρου, σκιὰ τοῦ Πατριάρχη, / ποὺ σὲ πέταξαν ἐκεῖ.

Ἐκρυφόσμιγαν οἱ φίλοι / μὲ τσ' ἐχθρούς τους τὴ Λαμπρή,

καὶ τοὺς ἔτρεμαν τὰ χείλη / δίνοντάς τα εἰς τὸ φιλί.

Κειες τὲς δάφνες ποὺ ἐσκορπίστε / τώρα πλέον δὲν τὲς πατεῖ,

καὶ τὸ χέρι ὀποῦ ἐφιλῆστε / πλέον, ἅ, πλέον δὲν εὐλογεῖ.

Ὂλοι κλάψτε• ἀποθαμένος / ὁ ἀρχηγὸς τῆς Ἐκκλησιάς•

κλάψτε, κλάψτε• κρεμασμένος / ὠσὰν νὰ 'τανε φονιάς!

Έχει ὀλάνοικτο τὸ στόμα / π' ὧρες πρῶτα εἶχε γευθεῖ

τ' Ἅγιον Αἷμα, τ' Ἅγιον Σῶμα• / λὲς πὼς θὲ νὰ ξαναβγῇ

ἡ κατάρα ποὺ εἶχε ἀφήσει, / λίγο πρὶν νὰ ἀδικηθῇ,

εἰς ὁποῖον δὲν πολεμήσει / καὶ ἠμπορεῖ νὰ πολεμῇ.

Τὴν ἀκούω, βροντάει, δὲν παύει / εἰς τὸ πέλαγο, εἰς τὴ γῆ,

καὶ μουγκρίζοντας ἀνάβει / τὴν αἰώνιαν ἀστραπή.

(…)»

Άλλωστε,

και  ο ίδιος

ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ , απευθυνόμενος στους Σουλιώτες, είπε :

«Ο Πατριάρχης βιαζόμενος υπό της Πόρτας σας στέλνει αφοριστικά και εξάρχους παρακινώντας σας να ενωθήτε με την Πόρταν. Εσείς, όμως, να τα θεωρείται αυτά ως άκυρα, καθότι γίνονται με βίαν και δυναστείαν και άνευ της θελήσεως του Πατριάρχου»."

ΒΑΣΙΛΗΣ ΣΤΟΪΛΟΠΟΥΛΟΣ

________________________________

 ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ε'

      «Πώς μας θωρείς ακίνητος;

        Πού τρέχει ο λογισμός σου,

        τα φτερωτά σου τα όνειρα;»  

του Κώστα Χατζηαντωνίου 

"ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΕ ΜΙΑ ΚΛΕΙΣΤΗ ΠΟΡΤΑ

«Πώς μας θωρείς ακίνητος; Πού τρέχει ο λογισμός σου,/ τα φτερωτά σου τα όνειρα;»  

Όταν στις 25 Μαρτίου 1872 ο Αριστοτέλης ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ άρχιζε έτσι το κατόπιν προσκλήσεως του Πανεπιστημίου Αθηνών περίφημο ποίημά του για τον « του αοιδίμου Γρηγορίου του Ε΄ Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως» (έργο του Γ. Φυτάλη, δαπάναις του Γ. Αβέρωφ),

 ΖΟΥΣΑΝ ακόμη πολλοί αγωνιστές

και ΔΕΝ μπορούσαν ανόητοι λιμπερτίνοι να αμφισβητούν το μεγαλείο της θυσίας του πατριάρχη.

ΤA ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΤΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ Ε ΑΠΟ ΡΩΣΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

Στην αρχή της Ελληνικής Εθνεγερσίας του 1821-1829 ο σουλτάνος έστειλε ειδική αμνηστία στους Έλληνες, αν παρέμεναν πιστοί στην Πύλη και τους έδινε ψυχική ηρεμία, διατάσσοντας τους επισκόπους της επισκοπής να είναι υπεύθυνοι γι' αυτό, να απαλλάξουν από τον όρκο τους τους υπογράφοντες τη Φιλική Εταιρεία και να τους κάνουν να μετανοήσουν, και να αφορίσουν τον Α. Υψηλάντη, τον Μολδαβό άρχοντα Mihai Sutsu και όλους τους συνεργούς τους. 

Το φιρμάνι αυτό διαβάστηκε στις 3 Μαρτίου 1821 από τον Constantin Murusi, Μεγάλο Δραγουμάνο της Πύλης, παρουσία του Γ., μητροπολιτών και εκπροσώπων του λαού. Η χάρτα διαβάστηκε από έναν από τους επισκόπους την Κυριακή 11(23) Μαρτίου μετά τη Θεία Λειτουργία στον πατριαρχικό ναό. 

Εκτός από το έγγραφο αυτό, ο πατριάρχης και η Σύνοδος, κατόπιν αιτήματος της Πύλης ενώπιον των ξένων πρεσβειών στην Κωνσταντινούπολη, εξέδωσαν ειδική επιστολή αφορισμού κατά του Υψηλάντη και του Σούτσου και των υποστηρικτών τους, η οποία κυκλοφόρησε στη Μολδαβία και τη Βλαχία. Και οι δύο επιστολές, ωστόσο, δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα. Έτσι, ο σουλτάνος Μαχμούτ άρχισε τις καταστολές κατά των Ελλήνων, κυρίως μεταξύ των φανατικών και του κλήρου. 

Έτσι, στις 24 Μαρτίου απαγχονίστηκε ο μητροπολίτης Εφέσου Διονύσιος (Καλλίαρχης), μέλος της Συνόδου, ο οποίος είχε σχέση με τους Φαναριώτες. Στη συνέχεια φυλακίστηκαν οι μητροπολίτες Νικομήδειας Αθανάσιος, Δέρκων Γρηγόριος και Αγχιάλου Ευγένιος. Οι επιζώντες Φαναριώτες εκδιώχθηκαν από το Φανάρι προς τον Βόσπορο και τέθηκαν υπό αυστηρή αστυνομική επιτήρηση, ενώ το Φανάρι έγινε μετωπικός τόπος όπου γίνονταν καθημερινά εκτελέσεις. Ο Γρηγόριος όφειλε να εγγυάται προσωπικά για την τάξη και την πολιτική υπακοή όλων των Ελλήνων της αυτοκρατορίας. 

Ορισμένοι Φαναριώτες και επίσκοποι αποφάσισαν να προτείνουν μια γενική εγγύηση της τάξης στην πρωτεύουσα για να κατευνάσουν τον σουλτάνο. Όταν ο Γρηγόριος ενημέρωσε σχετικά τον Μεγάλο Βεζίρη, εκείνος όχι μόνο αρνήθηκε την προσφορά, αλλά απαίτησε να σταλούν στην Πύλη τρεις ακόμη επίσκοποι, ο Ιωσήφ της Θεσσαλονίκης, ο Δωρόθεος της Αδριανούπολης και ο Ιωαννίκιος του Ταρνόβου.

 Στις 4 Απριλίου εκτελέστηκε ο Μέγας Δραγουμάνος της Πύλης Κ. Μουρούζης. Ο Γρηγόριος διηύθυνε τον Όρθρο και τη Θεία Λειτουργία το Πάσχα με 12 Μητροπολίτες και η εκκλησία ήταν σχεδόν άδεια, καθώς λέγεται ότι οι Τούρκοι σκόπευαν να εξοντώσουν όλους τους Χριστιανούς τη νύχτα του Πάσχα. Μετά το τέλος της θείας λειτουργίας ο Γρηγόριος και οι επίσκοποι πήγαν στους πατριαρχικούς θαλάμους, όπου έφτασε και ο Μέγας Δραγουμάνος Σταυράκης Αριστάρχος. 

ΤΟ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ ΤΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ Ε' ΑΠΟ ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

ΜΕHMET SAIT HALET EFENDI (1761–1822)

Ο Mehmet Sait Halet Efendi είναι ο άγνωστος συμβουλάτορας και υποβολέας του Σουλτάνου που εκτέλεσε τον Αλή Πασά Ιωαννίνων και τον Σεϊχουλισλάμη (Μουσουλμάνο Πατριάρχη) Çerkes Halil Efendi. Ο Halet ήταν εκείνος που κατηγόρησε τον Αλή Πασά για ενέργειες σε βάρος της Αυτοκρατορίας και ο τελευταίος με την σειρά του θεωρήθηκε πως υπέθαλψε τον ξεσηκωμό κατά του Σουλτάνου σε συνεννόηση με το Φανάρι.

Η μεταφορά της κεφαλής του Αλή Πασά στον Σουλτάνο.

Ο δεύτερος, σύμφωνα με Τουρκικές πηγές, ξυλοκοπήθηκε άγρια και υπέκυψε στα τραύματα του επειδή αρνήθηκε να εκδώσει Φετφά / Fatwa ( θρησκευτική διαταγή) για γενική σφαγή κατά των χριστιανών.
Σύμφωνα με τις Τουρκικές πηγές σε έκτακτη συνεδρίαση πού συγκάλεσε ο Σουλτάνος Μαχμούντ Β' λόγω τής Επανάστασης, ο Σεϊχουλισλάμης Çerkes Halil Efendi ήρθε σε έντονη αντιπαράθεση με τον Mehmet Sait Halet Efendi για τα αίτια πού την προκάλεσαν, και τον κατηγόρησε για αυταρχισμό και αυθαιρεσίες και για την τοποθέτηση εγκάθετων τυράννων που εξαγόραζαν βοεβοδαλίκι και καταπίεζαν φρικτά τους κατοίκους (ενδεικτικά ο Haci Ali Haseki (-1795) τών Αθηνών).

Πίνακας τού Γάλλου Jacques-Louis David με θέμα την στέψη του Μεγάλου Ναπολέοντα. Σε λεπτομέρεια διακρίνεται ο Mehmet Sait Halet Efend μεταξύ των ξένων διπλωματών.

Γρηγόριος Ε΄ – Η εκτέλεσή του και η εξέλιξη της Επανάστασης

Του Γιώργου Κεκαυμένου. Προδημοσίευση από το βιβλίο του Ο Γρηγόριος Ε΄ και η Επανάσταση του 1821

Άρδην τ. 114

Η εκτέλεση του Γρηγορίου του Ε΄, στις 10 Απριλίου 1821, ανήμερα το Πάσχα, κατατάραξε όλον τον χριστιανικό κόσμο. Όμως κυρίως τάραξε και εξαγρίωσε τους Έλληνες, που μόλις είχαν ξεκινήσει την μεγάλη απελευθερωτική τους Επανάσταση. Ο G.G. Gervinus αποφαίνεται πως η αποτρόπαια εκτέλεση του Γρηγορίου ήταν εκείνη που άνοιξε τον δρόμο για την απελευθέρωση των Ελλήνων, αφού γέμισε τις ψυχές του από λύσσα για εκδίκηση, καθιστώντας έτσι αδύνατο οποιονδήποτε συμβιβασμό ανάμεσα στους επαναστατημένους Έλληνες και στους Τούρκους.

Αυτή η φρικτή πράξη άνοιξε για την απελευθέρωση της Ελλάδας ένα πρώτο μεγάλο ρήγμα. […] Σε όλες τις επαρχίες έδωσε το σύνθημα για την πιο τρομερή εκδίκηση. Στιγμάτισε τον Σουλτάνο στα μάτια όλων των Ελλήνων με το στίγμα του «σφαγέα». Έδωσε στον αγώνα τον χαρακτήρα ενός καταστροφικού θρησκευτικού πολέμου. Εξαφάνισε και την τελευταία σκέψη μιας πιθανότητας συμφιλίωσης, συμβιβασμού και υποταγής. Διήγειρε τον οίκτο όλου του χριστιανικού κόσμου υπέρ του δυστυχισμένου έθνους των Ελλήνων. Υπήρξε η κρίσιμη αφορμή για την ρήξη μεταξύ Ρωσίας και Πύλης¹.

Η άποψη πως η εκτέλεση του Γρηγορίου αποτέλεσε τον κυριότερο παράγοντα για την απελευθέρωση των Ελλήνων, διότι απέκλεισε οριστικά και αμετάκλητα την οποιαδήποτε πιθανότητα συμβιβασμού των επαναστατημένων Ελλήνων με τους Τούρκους, δεν υπήρξε μια προσωπική θέση και εκτίμηση του Gervinus. Διατυπώθηκε από τις πρώτες μέρες της γνωστοποίησής της σε άρθρα του ξένου τύπου, σε αναφορές ξένων υπηκόων που ζούσαν στην Οθωμανική αυτοκρατορία και σε βιβλία που δημοσιεύτηκαν ήδη από τον 1821. Και έγινε αποδεκτή από τους κορυφαίους δυτικούς ιστορικούς της Ελληνικής Επανάστασης.

Άγιος Γρηγόριος ο Ε' Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως

Αφιέρωμα της Σοφίας Ντρέκου

Ο Γρηγόριος Ε' (1746 - 10/22 Απριλίου 1821) διετέλεσε τρεις φορές Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, (1797-1798, 1806-1808 και 1818-1821). Αναγνωρίστηκε εθνομάρτυρας, ενώ η Ορθόδοξη Εκκλησία τον ανακήρυξε άγιο, τιμώντας την μνήμη του στις 10 Απριλίου, ημέρα του απαγχονισμού του.

Μεγάλος άγιος της Εκκλησίας, πλήρης φιλανθρωπιών, κρυφός βοηθός της Φιλικής Εταιρίας για την απελευθέρωση των Χριστιανών από τους Μουσουλμάνους δυνάστες. Όμως προφανώς αυτό το τελευταίο έγινε γνωστό από τους Οθωμανούς, και ο Γρηγόριος είχε το τιμημένο τέλος των αγίων του Θεού μαρτύρων, αφού μέσα σε φριχτά βασανιστήρια, αρνήθηκε να προδώσει τον Χριστό, και να ασπασθεί το Ισλάμ. Ακόμα και μετά, κάποιοι Εβραίοι, φρόντισαν να αγοράσουν το σώμα του, για να το ρίξουν με πέτρες στα βαθιά νερά. Ας έχουμε τις ευχές του αγίου.

«Και τρόπων μέτοχος και θρόνων διάδοχος,

των Αποστόλων γενόμενος, 

την πράξιν εύρες θεόπνευστε, εις θεωρίας επίβασιν.

Δια τούτο τον λόγον της αληθείας ορθοτομών,

και τη πίστει ενήθλησας μέχρις αίματος,

Ιερομάρτυς Γρηγόριε. Πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ,

σωθήναι τας ψυχάς ημών». (Απολυτίκιο)

Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Ε' Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως

(Δημητσάνα Αρκαδίας 1745 - Κωνσταντινούπολη 10-4-1821)

Γεννήθηκε στὴ Δημητσάνα τῆς Ἀρκαδίας τὸ 1745 ἀπὸ φτωχοὺς γονεῖς, τὸν Ἰωάννη Ἀγγελόπουλο καὶ τὴν Ἀσημίνα τὸ γένος Παναγιωτόπουλου. Τὸ πρῶτο του ὄνομα ἦταν Γεώργιος. Ἔμαθε τὰ πρῶτα του γράμματα στὴ Δημητσάνα ἀπὸ τὸν διδάσκαλο Ἱερομόναχο Μελέτιο, θεῖο καὶ ἀνάδοχο αὐτοῦ καὶ ἀπὸ τὸν Ἱερομόναχο Ἀθανάσιο Ῥουσόπουλο. 

16 Απριλίου 1821, Κωνσταντινούπολη.

Λαογραφικός Σύλλογος «Μωραΐτες εν Χορώ»

 

16 Απριλίου 1821, Κωνσταντινούπολη.

Ένα πτώμα επιπλέει στα βαθυγάλαζα νερά του Γαλατά. Ο Κεφαλλονίτης καπετάνιος Νικόλαος Σκλάβος κοντοζυγώνει.

Αναποδογυρίζει το σκήνωμα και αντικρίζει μία μορφή εξαθλιωμένη μα γνώριμη.

Είναι ο ταπεινός τη καρδία, ο πράος και υπομονετικός εργάτης της αρετής, ο ανυπόκριτος και ακέραιος, ο αμνησίκακος και ατρόμητος υπερασπιστής του δικαίου, ο φλογερός επαναστάτης του Γένους.

Είναι ο Ιεράρχης του, είναι ο Υπερασπιστής του Έθνους και της Ορθοδοξίας, είναι ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε'.

Έξι μέρες νωρίτερα, στις 10 Απριλίου 1821, ανήμερα του Πάσχα, φρουρά τρισχιλίων στρατιωτών της Υψηλής Πύλης περικυκλώνει το Πατριαρχείο. Ο Πατριάρχης συναισθάνεται το φοβερό τέλος για την τιμή της πατρίδας του να πλησιάζει. Όμως θα λειτουργήσει. Με δάκρυα στα μάτια ασπάστηκε τον τελευταίον ασπασμό τους αρχιερείς.

Ο Γρηγόριος έκανε την λαμπρότερη, κατανυκτικότερη, πιο ζωντανή και πιο μεγάλη Θεία Λειτουργία. Από τα μάτια του έβγαινε θεία φεγγοβολή. Μέσα σε μία ατμόσφαιρα χαρμολύπης ο Πατριάρχης εύχεται το "Χριστός Ανέστη".

Κατά την 10η πρωινή, οι άπιστοι εισβάλουν στον ιερό χώρο. Αρπάζουν τον πατρικό ποιμένα από τα γένια, με την κατηγορία ότι είναι συμμέτοχος των επαναστατών. Τον οδηγούν στα ενδότερα του παλατιού στην περιοχή Βοστατζίμπαση. Εκεί του υποβάλουν ερωτήσεις υπό την μορφή ανακρίσεως. Βασανίζουν, ταπεινώνουν, προκαλούν τον σεβάσμιο γέροντα να αρνηθεί την πίστη του. "Μην κοπιάζετε", απαντά ο Γρηγόριος, "ο Πατριάρχης των Χριστιανών αποθνήσκει Χριστιανός".

Οδηγούμενος στην παραλία προς εξευτελισμό, οι χριστιανοί δακρυσμένοι καταασπάστηκαν τη δεξιά του, ενώ εκείνος ο ισχνός και ταλαιπωρημένος ιερομόναχος τους ευλογούσε συνεχώς. 

Για το τραγικό τέλος οι Αγαρηνοί οδηγούν τον Ιεράρχη στο Πατριαρχείο. Εκεί στη μεσαία Πύλη των πατριαρχικών δωματίων στέκουν τον ταλαιπωρηθέντα γέροντα. Ο Πατριάρχης εξέτεινε το χέρι του εις ευλογία του ορθοδόξου πληρώματος για τελευταία φορά. Με τα μάτια του στραμμένα στον ουρανό βοά: «Κύριε, Ιησού Χριστέ δέξαι το πνεύμα μου».

Ο δήμιος περνά από το σεβάσμιο κεφάλι τον βρόχο κι εκείνος πέταξε νικηφόρος στην ουράνια θριαμβεύουσα Εκκλησία των πρωτοτόκων.

Οι Οθωμανοί άφησαν το ιερό σκήνωμα έτσι κρεμασμένο για τρεις ημέρες. 

Στις 13 Απριλίου ο νεκρός Γρηγόριος ο Ε' πουλήθηκε σε σπείρα Εβραίων του Γαλατά, που τον έσυραν στους δρόμους. Τελικά οι δήμιοί του τον μετέφεραν στο μέσο του Κεράτιου Κόλπου και τον έριξαν στη θάλασσα.

Φτάνοντας στην Οδησσό, η σορός του ιερομάρτυρος αναγνωρίστηκε από τον κλήρο, οι οποίοι θρηνώντας ανέκραξαν «Ο Πατριάρχης μας, ο Πατριάρχης». Το γεγονός έφτασε μέχρι την Πετρούπολη, στον Τσάρο Αλέξανδρο Α', ο οποίος απέστειλε στην Οδησσό μεγαλοπρεπέστατη αρχιερατική στολή, μίτρα και εγκόλπιο αδαμαντοκόλλητο. Ο ιερόαθλος νεκρός ενταφιάστηκε με τις τιμές που του έπρεπαν.

Η Εκκλησία της Ελλάδος ανακήρυξε στη χορεία των Αγίων τον Νεομάρτυρα Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Γρηγόριο τον Ε' στις 10 Απριλίου 1921.

ΠΗΓΗ: Λαογραφικός Σύλλογος «Μωραΐτες εν Χορώ»

Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Ιερομάρτυρας Γρηγόριος ο Ε' - Η κλειστή Πύλη του Πατριαρχείου...

Φωτο: Νικόλαος Μαγγίνας

Χθες, 10 Απριλίου, ημέρα μνήμης του εν Αγίοις Πατρός ημών Γρηγορίου του Ε΄, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως († 1821)

Κλειστή η Πύλη του Πατριαρχείου, ο Οικουμενικός Πατριάρχης ανάβει κερί και καταθέτει άνθη στον τόπο του απαγχονισμού του Ιερομάρτυρα προκατόχου του Γρηγορίου Ε΄...

"...Την 10η πρωινή της Κυριακής του 1821, μετέβη στο Πατριαρχείο ο Μ. Διερμηνέας της Πύλης και λίγες ώρες αργότερα του ανήγγειλαν την έκπτωσί του. Τότε δέχθηκε ραπίσματα, χλευασμούς, εμπτυσμούς και τέλος τον θάνατο με απαγχονισμό. 

Μπροστά στο Πατριαρχείο, την ημέρα του Πάσχα του 1821 οι Τούρκοι κρέμασαν τον Πατριάρχη..."

Παλιότερες αναρτήσεις...

Ο Ιερομάρτυρας Γρηγόριος ο Ε΄, ο Οικουμενικός Πατριάρχης του Γένους

Όταν ο Γρηγόριος ο Ε΄ "αφόριζε" την επανάσταση - Επί ασπαλάθων

Γρηγόριος Ε’, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως

Ο Ιερομάρτυρας Γρηγόριος ο Ε΄, ο Οικουμενικός Πατριάρχης του Γένους

(Δημητσάνα Αρκαδίας 1745 – Κωνσταντινούπολη 10-04-1821)

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Εορτή: 10 Απριλίου

ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑ

Α. Γέννηση – ανατροφή

Ο διαπρεπής αυτός Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως γεννήθηκε στην Δημητσάνα Αρκαδίας το 1745 από πτωχούς γονείς. Ο πατέρας του ονομαζόταν Ιωάννης Αγγελόπουλος και η μητέρα του Ασημίνα (το γένος Παναγιωτόπουλου). Βαφτίστηκε και πήρε το όνομα Γεώργιος. Είχε έναν αδελφό και δύο αδελφές. Το  μικρό αυτό τσοπανόπουλο έμαθε τα πρώτα γράμματα στην Δημητσάνα, στη Σχολή που λειτουργούσε εκεί από το 1764 από τον θείο του και ανάδοχό του  ιερομόναχο Μελέτιο και τον ιερομόναχο Αθανάσιο Ρουσόπουλο.

Β. Σπουδές

Το 1765 (σε ηλικία 20 ετών) φτάνει στην Αθήνα και μαθητεύει κοντά στον μεγάλο δάσκαλο Δημήτριο Βόδα. Το 1767 από την Αθήνα πηγαίνει στην Σμύρνη, όπου ήταν Εκκλησιάρχης και δίδασκε στην Ευαγγελική Σχολή ο θείος του Μελέτιος. Εκεί φοιτούσε, αλλά και εργαζόταν ως… καντηλανάφτης! Το 1770, μετά την αποτυχία του κινήματος του Ορλώφ, προσφυγικό κύμα από την Πελοπόννησο φτάνει στην Σμύρνη. Ο νεαρός Γρηγόριος παίζει σημαντικό ρόλο για το άσυλο και την τύχη των κατατρεγμένων και η ψυχή του σημαδεύεται βαθιά.

Όταν ο Γρηγόριος ο Ε΄ "αφόριζε" την επανάσταση - Επί ασπαλάθων

Αποσπάσματα από την εκπομπή Αρχονταρίκι της ΕΡΤ με θέμα την "'Επανάσταση του 1821". Καλεσμένος ο Ακαδημαϊκός, Καθηγητής Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος.

Γρηγόριος Ε’, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως

Tη 10η του αυτού μηνός μνήμη του εν Αγίοις Πατρός ημών Γρηγορίου του Ε΄, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως († 1821)

Ο Άγιος Γρηγόριος, κατά κόσμο Γεώργιος Αγγελόπουλος, γεννήθηκε στην Δημητσάνα το έτος 1745 από ευσεβείς και ενάρετους γονείς, τον Ιωάννη και την Ασημίνα.

Στο Βάπτισμα έλαβε το όνομα Γεώργιος. Το 1767 μετέβη στην Σμύρνη, κοντά στον θείο του εκκλησιάρχη Μελέτιο, παρακολουθώντας μαθήματα στην Ευαγγελική Σχολή. Στην συνέχεια παρακολούθησε μαθήματα φιλοσοφίας στην Πάτμο από τον Δανιήλ Κεραμέα.

Μετά τις σπουδές του ήλθε στην αυτοκρατορική μονή της Μεταμορφώσεως των Στροφάδων νήσων, όπου εκάρη μοναχός λαμβάνοντας το όνομα Γρηγόριος. Από εκεί τον κάλεσε ο Μητροπολίτης Σμύρνης Προκόπιος και τον χειροτόνησε αρχιδιάκονό του. Όταν αργότερα χειροτονήθηκε πρεσβύτερος, επέστρεψε στην Δημητσάνα και έδωσε 1.500 γρόσια για την στέγασι των απόρων φοιτητών. Όταν ο Προκόπιος ανέβηκε στον Οικουμενικό θρόνο (1788) τον χειροτόνησε Μητροπολίτη Σμύρνης.

Ο Άγιος Γρηγόριος μυήθηκε στην Φιλική εταιρεία από τον Ιωάννη Φαρμάκη περίπου στα μέσα του έτους 1818 στο Άγιον Όρος. «Έδειξεν ευθύς ζωηρότατον ενθουσιασμόν υπέρ του πνεύματος αυτής» και «ηυχήθη από καρδίας», για την επιτυχία του σκοπού της.

Στις 19 Αυγούστου 1785 εκλέχθηκε οικουμενικός Πατριάρχης και παρέμεινε στον πατριαρχικό θρόνο μέχρι τον Δεκέμβριο του 1798. Κατά το έτος αυτό καθαιρέθηκε από την Πύλη, διότι θεωρήθηκε ανίκανος να διατηρήση την υποταγή των Χριστιανικών λαών κάτω από τον Τουρκικό ζυγό και εξορίζεται στο Άγιον Όρος. Το 1818 κλήθηκε για τρίτη φορά στον Οικουμενικό θρόνο, στον οποίο και παρέμεινε μέχρι την ημέρα του μαρτυρικού του θανάτου.

Ο Κωνσταντίνος Κούμας αναφέρει, ότι ο Άγιος Γρηγόριος δεν ήταν μόνο «σεμνός το ήθος, λιτός την δίαιταν, ταπεινός την στολήν, ζηλωτής της πίστεως, δραστηριώτατος εις όλα τα έργα του», αλλά ήταν και «άκαμπτος εις τας ιδέας του και δεν τον έμελε διά κανέν εναντίον, όταν απεφάσιζε τίποτε». Και ο Γρηγόριος αποφάσισε.