π. Νικόλαος Λουδοβίκος: Αμαρτία από την ενοχή στη μετάνοια

Η Τουρκία, το Ισλάμ, η αποικιοκρατία

του Γιώργου Ρακκά 

Πολύ συχνά ο Ταγίπ Ερντογάν βάζει στο στόχαστρο συλλήβδην την Δύση, κατηγορώντας την για τα εγκλήματα της αποικιοκρατίας, τις σταυροφορίες κ.ο.κ. Ακόμα και η προπαγάνδα εναντίον της Ελλάδας, στο πλαίσιο του υβριδικού πολέμου που έχει εξαπολύσει σε Έβρο και Ανατολικό Αιγαίο, δεν απευθύνεται  στην κοινή γνώμη της Ευρώπης και των ΗΠΑ. Ούτως ή άλλως εκεί,  είναι εξαιρετικά αντιδημοφιλής εδώ και μερικά χρόνια, τα όσα έχει διαπράξει στη Συρία, εναντίον των Κούρδων, ο αυταρχισμός του στο εσωτερικό, έχουν παίξει τον ρόλο τους.

Απευθύνεται κυρίως, στην κοινή γνώμη του μουσουλμανικού κόσμου, της Κεντρικής Ασίας, της Μέσης Ανατολής, και της Αφρικής, ακόμα,  στους μουσουλμάνους που βρίσκονται στην Ευρώπη. Με τις επιθέσεις που εξαπολύει για την βάρβαρη, βάναυση και ‘ναζιστική’ Ελλάδα, είναι σαν να τους λέει: «κοιτάξτε πως σας συμπεριφέρεται η Ευρώπη, η Ελλάδα, η λευκή και πολιτισμένη Δύση». Η οριοθέτηση του εχθρού, η ηθική και πολιτιστική του απαξίωση, βοηθάει τον Ερντογάν να παρουσιαστεί ως προστάτης ολοκλήρου του μουσουλμανικού κόσμου.

Σε αυτή του την προσπάθεια υπεισέρχεται και η εργαλειοποίηση ρητορικών, θεωρητικών και ερμηνευτικών σχημάτων, που αποτελούν χαρακτηριστικά γνωρίσματα του κυρίαρχου αποδομισμού. Η αντιαποικιοκρατία ως ριζική απόρριψη της ευρωπαϊκής ταυτότητας [κάτι που ήταν αδιανόητο για τον «κλασικό» αντι-ιμπεριαλισμό, κομμουνιστικό και μη, του 20ού αιώνα], τα «ανοιχτά σύνορα», η ελεύθερη μετακίνηση των ανθρώπων, ο ανθρωπισμός.

Για την ακρίβεια, όλα αυτά τα συνδέει μεταξύ τους στο αφήγημά του. Σύμφωνα με αυτό, η Ευρώπη έχει ιστορική υποχρέωση να μεταβληθεί σε χώρο ελεύθερης μετακίνησης για τον μουσουλμανικό κόσμο, για να αποκαταστήσει τα εγκλήματα που έχει διαπράξει η αποικιοκρατία εναντίον του. Το επιχείρημα δεν συγκινεί  μόνο όσους έχουν στρατευτεί στον «πόλεμο των πολιτισμών» από την απέναντι πλευρά, αλλά μπλοκάρει και τους Ευρωπαίους οπαδούς των ιδεολογημάτων που χρησιμοποιεί ο Ερντογάν. Ιδίως στο άκουσμα της αποικιοκρατίας, όπου οι ενοχικοί μηχανισμοί δουλεύουν στο κόκκινο.

Κι όμως, μια συνεπής αντιαποικιοκρατική οπτική δεν θα μπορούσε να εξαιρέσει από την σκοπιά της τον ισλαμικό επεκτατισμό, των Αράβων, αρχικά, και έπειτα των Οθωμανών. Για τους Έλληνες, που έζησαν κάτω από την μακραίωνη οθωμανική κυριαρχία αυτό (θα έπρεπε να) είναι αυτονόητο. Ωστόσο, σήμερα στην Ευρώπη ελάχιστοι αναρωτιούνται για το πως ακριβώς έφτασαν οι Άραβες μέχρι το Πουατιέ, ή το γιατί βρέθηκαν οι Οθωμανοί έξω από τις Πύλες της Βιέννης. Και γιατί η δουλοκτησία τείνει τα τελευταία χρόνια να ταυτίζεται μόνο με το εμπόριο μεταξύ των δυο πλευρών του Ατλαντικού, μολονότι το ισλαμικό δουλεμπόριο διήρκησε περισσότερους αιώνες, και κατά πάσα πιθανότητα πήρε μεγαλύτερη έκταση σωρευτικά (αν θέλουμε να πιστέψουμε ιστορικούς εγνωσμένου κύρους, όπως ο Paul Bairoch, ή ο Οlivier Pétré-Grenouilleau). Ωστόσο, όπως λέει και ο Μαρκ Φερό, ιστορικός υπεράνω πάσης υποψίας ευρωκεντρισμού, «ενώ τα εγκλήματα που διέπραξαν οι Ευρωπαίοι καταλαμβάνουν ολόκληρες σελίδες των σχολικών βιβλίων, τα χέρια των συγγραφέων τρέμουν να γράψουν ακόμα και την παραμικρή νύξη για τα εγκλήματα των Αράβων». Αναφέρεται βέβαια στην τελευταία μόδα των σχολικών βιβλίων ιστορίας, να ακολουθούν μια διόλου αμερόληπτη πολιτική ορθότητα.

«ΣΥΓΓΝΩΣΤΟΝ ΓΑΡ, ΟΥ ΤΙΜΩΡΗΤΟΝ, Η ΑΣΘΕΝΕΙΑ». Τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα σε Ανατολή και Δύση ή Στον παράδεισο σκανδαλωδώς

Χρυσόστομος Α. Σταμούλης

Είναι αλήθεια ότι στα όρια του Χριστιανισμού αρκετές φορές μεγαλύτερος λόγος γίνεται για την αμαρτία και λιγότερος για την αρετή. Έτσι, συνειδητά ή ασυνείδητα, η αναζήτηση του Χριστού μοιάζει να περνάει κατ’ ανάγκη μέσα από το δρόμο της αποφυγής της αμαρτίας. Στο κέντρο δηλαδή της ζωής βρίσκεται η αμαρτία, η οποία πρέπει να νικηθεί προκειμένου να φτάσει κάποιος στην αρετή. Πρόκειται ουσιαστικά για μια πορεία στέρησης, όπου ο σκοπός δεν είναι η αναζήτηση του αγαθού, αλλά κυρίως και κατεξοχήν η αποφυγή του κακού.

Δεν χωρά αμφιβολία ότι μια τέτοια τοποθέτηση δίνει στην αμαρτία διαστάσεις μεγαλύτερες απ’ ότι αυτή έχει, γεννά συμπλέγματα ενοχικότητας και φανερώνει τον κόσμο του Θεού κόσμο μανιχαϊκό, όπου παλεύουν για την επικράτηση οι δυνάμεις του καλού με τις δυνάμεις του κακού. Όλα αυτά εντός ενός πολιτισμού που αναζητά και μετά μανίας προβάλλει, κάποιες φορές μάλιστα και δημιουργεί, συμπεριφορές παραβατικότητας, θέτοντας στο περιθώριό του την ανάδειξη του καλού, το οποίο κατανοεί αποκλειστικά επετειακά. Έρχονται, άλλωστε, άπαξ του έτους  οι εορτασμοί των Χριστουγέννων και του Πάσχα, στο χωροχρόνο των οποίων ανήκει η φολκλορική  παρουσίαση της θετικής πλευράς της ζωής, η ανθρωπινότητά της. Με τον τρόπο αυτό ο πολιτισμός της παραβατικότητας, προσφέροντας δόσεις εικονικού συναισθήματος, δίκην μουσικού διαλείμματος,  αποκτά το άλλοθι του, προκειμένου να συνεχίσει την πορεία του, την ύπαρξή του ανενόχλητος και δικαιωμένος.

Και εάν όλα αυτά αποτελούν το παρόν του σύγχρονου πολιτισμού στον οποίο άλλωστε ανήκουν και εντός του οποίου φανερώνονται, άλλως αποκαλύπτονται οι Χριστιανικές Εκκλησίες του κόσμου, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι και από αυτόν δημιουργήθηκαν, ο δρόμος της αμαρτίας σε Ανατολή και Δύση έχει τη δική του  ιστορία.

Ο κος “Εγώ Φταίω” - ΑΝΤΩΝΗΣ ΑΝΔΡΟΥΛΙΔΑΚΗΣ

Η Μαζοχιστική ή αυτοηττώμενη διαταραχή προσωπικότητας χαρακτηρίζεται από ένα διάχυτο μοτίβο αυτοηττώμενης συμπεριφοράς, που ξεκινά από τα πρώτα στάδια της ενηλικίωσης και εκδηλώνεται σε διάφορα πλαίσια.

Το άτομο μπορεί συχνά να έλκεται από καταστάσεις ή σχέσεις στις οποίες θα υποφέρει και να εμποδίζει τους άλλους να τον βοηθήσουν, όπως υποδεικνύεται από τουλάχιστον πέντε από τα ακόλουθα κριτήρια:

● Επιλέγει ανθρώπους και καταστάσεις που οδηγούν σε απογοήτευση, αποτυχία, ή κακομεταχείριση, ακόμα και όταν είναι ξεκάθαρο ότι υπάρχουν καλύτερες επιλογές.

● Απορρίπτει ή καθιστά αναποτελεσματικές τις προσπάθειες των άλλων να τον βοηθήσουν.

● Μετά από θετικά προσωπικά γεγονότα ανταποκρίνεται με κατάθλιψη, ενοχή ή μια συμπεριφορά που παράγει πόνο.

● Υποκινεί θυμωμένες ή απορριπτικές αντιδράσεις από τους άλλους και στη συνέχεια, αισθάνεται πληγωμένος, ηττημένος ή ταπεινωμένος.

● Απορρίπτει ευκαιρίες για ευχαρίστηση ή είναι απρόθυμος να παραδεχτεί ότι απολαμβάνει κάτι (παρά το γεγονός ότι έχει επαρκείς κοινωνικές δεξιότητες και ικανότητα για ευχαρίστηση).

● Αποτυγχάνει να εκπληρώσει καθήκοντα σημαντικά για τους προσωπικούς του στόχους, παρά την αποδεδειγμένη ικανότητά του να το κάνει .

● Είναι αδιάφορος ή απορρίπτει ανθρώπους που του φέρονται σταθερά καλά. 

● Επιδίδεται σε υπερβολική αυτοθυσία που δεν έχει ζητηθεί από τους αποδέκτες για τους οποίους προορίζεται η θυσία.

Συμπερασματικά, οι σχετικές απόψεις του τύπου “όλοι μαζί τα κάψαμε”, δεν είναι πολιτικές απόψεις “υπευθυνότητας”, αλλά μάλλον εκδηλώσεις ψυχοπαθολογίας που, βέβαια, αξιοποιούνται ή και “πυροδοτούνται” από τους συστημικούς ενοχοποιητικούς μηχανισμού

Αλεξανδρουπόλεως Άνθιμος: ''Φτάνει πια Άγιε Καλαβρύτων''

Του Σεβ. Μητροπολίτη Αλεξανδρουπόλεως Ανθίμου

---

Σήμερα ο Θεός θρηνεί μαζί με τους ανθρώπους. Θρηνεί για μια μεγάλη καταστροφή, που οδήγησε στην απώλεια δεκάδων αδελφών μας.

Δεν βρίσκεται απέναντί μας ο Θεός, δεν τιμωρεί ο Θεός -δεν ξέρει να τιμωρεί, δεν γνωρίζει την τιμωρία- αλλά στέκεται στο πλευρό των δημιουργημάτων του, των καρπών της αγάπης του. Πονάει μαζί τους, δακρύζει μαζί τους, διαλύεται μαζί τους, σταυρώνεται ξανά μαζί τους.

Ο Θεός είναι αγάπη. Δηλαδή, οι ενέργειές του, είναι πράξεις αγάπης. Δημιούργησε τον άνθρωπο από αγάπη και με την ίδια αγάπη δημιούργησε ολόκληρη την κτίση.

Γι’ αυτό η Εκκλησία διδάσκει ότι «ο Θεός αγάπη εστίν». Πράγμα που σημαίνει, πως ο πυρήνας της ύπαρξής του, όπως αποκαλύπτεται από τις ενέργειές του, είναι γεμάτος από αγάπη. Ο Θεός είναι αδύναμος να πράξει το κακό, διότι οντολογικά δεν το γνωρίζει.

Η μεγάλη «αδυναμία» του Θεού είναι ότι νικιέται από την ελευθερία των δημιουργημάτων του, που είναι πλασμένα «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν» της δικής του ελευθερίας.

Νικημένος, δηλαδή, από τις οποιεσδήποτε πράξεις τους, οι οποίες καταστρέφουν τη δημιουργία του και εν τέλει τον ίδιο τον άνθρωπο.

Και τώρα, τη στιγμή του θρήνου και της αλληλεγγύης, τη στιγμή που πρέπει να σταθούμε δίπλα στους ανθρώπους που διαλύονται και να προσευχηθούμε για τα πρόσωπα που χάθηκαν, αλλά και να στηρίξουμε όσους ο πόνος της απώλειας λυγίζει, κάποιοι επιλέγουν κηρύγματα μίσους, άμεση απόδοση ευθυνών και τη σύνδεση πραγμάτων ασύνδετων.

Σεβασμιώτατε,

Σήμερα, που ο άνθρωπος είναι «πιο κοντός από τη λύπη του», σήμερα που ο καλύτερος λόγος είναι η σιωπή και η προσευχή, επινοήσατε να επιδείξετε μια καρικατούρα Εκκλησίας, που δεν έχει καμιά σχέση με τον Χριστό. Επιλέξατε την επίθεση και την απόδοση προθέσεων.

Επιλέξατε το δρόμο της διαίρεσης και της γενίκευσης του φόβου. Μιλήσατε για έναν Θεό οργισμένο, ο οποίος τιμωρεί τους ανθρώπους, τάχα εξαιτίας της «αθεΐας» των κρατούντων της κι όχι εξαιτίας της υποκρισίας των αξιωματούχων της.

Σεβασμιώτατε,

Διαβάσατε ποτέ πραγματικά το Ευαγγέλιο του Χριστού, διαβάσατε τους Πατέρες μας; Εμβαθύνατε ποτέ στο πως και στο γιατί των κειμένων;

Σεβασμιώτατε,

Εκκλησία και υπέρβαση της ενοχής (π. Συμεών Κραγιόπουλος)

Δημήτρης Ιωάννου

Το πιο σημαντικό κείμενο της νεοελληνικής ακαδημαϊκής θεολογίας για την ενοχή είναι μάλλον το γνωστό «Προπατορικόν Αμάρτημα» του π. Ι. Ρωμανίδη, ο οποίος με το συγκεκριμένο έργο καταπολέμησε το δικανισμό που αναπτύχθηκε στη Δύση και που ως ένα βαθμό επηρέασε και τα «καθ’ ημάς». Μέρος του δυτικού δικανισμού συνιστούν οι θέσεις ότι «η πτώση του Αδάμ προσέβαλε τη θεία δικαιοσύνη, που χρειαζόταν πια αποκατάσταση», «ο Θεός οργίστηκε και ζητούσε ικανοποίηση», «έστειλε το θάνατο για τιμωρία», «τελικά κάποιος, ο Χριστός, έσωσε τον άνθρωπο πληρώνοντας λύτρα για χάρη μας».

Όλα όσα λέγει ο π. Ρωμανίδης βρίσκουν κατ’ ουσίαν τον πατέρα Συμεών Κραγιόπουλο σύμφωνο. Φυσικά και δεν πίστευε ότι το κτιστό μπορούσε πράγματι να «προσβάλει» το Άκτιστο, ότι ο Θεός ζητούσε ικανοποίηση, ότι είναι ο αίτιος του θανάτου κλπ. Από την άλλη, όλα αυτά δεν εμποδίζουν τον θεολόγο να μιλά για την ρεαλιστική ύπαρξη της ενοχής, η οποία γεννάται στον άνθρωπο ως αποτέλεσμα της αμαρτίας. Η τελευταία δεν αποτελεί μια απλή αστοχία, αλλά συνειδητή εξέγερση στο θέλημα του Θεού –και το θείο θέλημα δεν είναι βέβαια μια αστυνομική διάταξη. Ο Θεός μας κάλεσε να γίνουμε «υιοί» Του, συγκληρονόμοι του Κυρίου Ιησού Χριστού (κάποιοι Πατέρες μάλιστα θεωρούν ότι το «ξύλον της ζωής» ήταν στην πραγματικότητα ο ίδιος ο Χριστός, αλλά δεν είχε έρθει ακόμη η ώρα για το ανθρώπινο γένος να «γευθεί» τον ίδιο τον Κύριο. Αυτό απαιτούσε αγώνα).

Αμαρτάνοντας, αρνηθήκαμε λοιπόν το θείο θέλημα, την κλήση του Δημιουργού μας. Κατά συνέπειαν, δικαίως ο άνθρωπος αισθάνθηκε ότι προσέβαλε τη θεία τάξη, με την έννοια ότι φέρθηκε αχάριστα και αναξιοπρεπώς έναντι του Υψίστου, εφόσον προτίμησε να ανταλλάξει ένα ανώτερο αγαθό, την αγάπη προς τον Θεό, με ένα κατώτερο, την εγωιστική ηδονή. Αυτό είναι γνώρισμα ποταπού δούλου, ηθικά εξαχρειωμένου όντος και όχι ελεύθερου πλάσματος. Έτσι ήταν τελείως φυσικό που ο ψυχισμός του ανθρώπου κλονίστηκε, γνώρισε ευθύς αμέσως το ισχυρό «πλήγμα» της ενοχής. Η τελευταία στο έργο του π. Συμεών γενικότερα θεωρείται ουσιώδης «ψυχοδυναμική» κατηγορία, εντελώς φυσική συνέπεια της αμαρτίας, που πρέπει οπωσδήποτε να αντιμετωπιστεί.

Εκκλησία και υπέρβαση της ενοχής (π. Συμεών Κραγιόπουλος)

Δημήτρης Ιωάννου

Το πιο σημαντικό κείμενο της νεοελληνικής ακαδημαϊκής θεολογίας για την ενοχή είναι μάλλον το γνωστό «Προπατορικόν Αμάρτημα» του π. Ι. Ρωμανίδη, ο οποίος με το συγκεκριμένο έργο καταπολέμησε το δικανισμό που αναπτύχθηκε στη Δύση και που ως ένα βαθμό επηρέασε και τα «καθ’ ημάς». Μέρος του δυτικού δικανισμού συνιστούν οι θέσεις ότι «η πτώση του Αδάμ προσέβαλε τη θεία δικαιοσύνη, που χρειαζόταν πια αποκατάσταση», «ο Θεός οργίστηκε και ζητούσε ικανοποίηση», «έστειλε το θάνατο για τιμωρία», «τελικά κάποιος, ο Χριστός, έσωσε τον άνθρωπο πληρώνοντας λύτρα για χάρη μας».

Όλα όσα λέγει ο π. Ρωμανίδης βρίσκουν κατ’ ουσίαν τον πατέρα Συμεών Κραγιόπουλο σύμφωνο. Φυσικά και δεν πίστευε ότι το κτιστό μπορούσε πράγματι να «προσβάλει» το Άκτιστο, ότι ο Θεός ζητούσε ικανοποίηση, ότι είναι ο αίτιος του θανάτου κλπ. Από την άλλη, όλα αυτά δεν εμποδίζουν τον θεολόγο να μιλά για την ρεαλιστική ύπαρξη της ενοχής, η οποία γεννάται στον άνθρωπο ως αποτέλεσμα της αμαρτίας. Η τελευταία δεν αποτελεί μια απλή αστοχία, αλλά συνειδητή εξέγερση στο θέλημα του Θεού –και το θείο θέλημα δεν είναι βέβαια μια αστυνομική διάταξη. Ο Θεός μας κάλεσε να γίνουμε «υιοί» Του, συγκληρονόμοι του Κυρίου Ιησού Χριστού (κάποιοι Πατέρες μάλιστα θεωρούν ότι το «ξύλον της ζωής» ήταν στην πραγματικότητα ο ίδιος ο Χριστός, αλλά δεν είχε έρθει ακόμη η ώρα για το ανθρώπινο γένος να «γευθεί» τον ίδιο τον Κύριο. Αυτό απαιτούσε αγώνα).

Αμαρτάνοντας, αρνηθήκαμε λοιπόν το θείο θέλημα, την κλήση του Δημιουργού μας. Κατά συνέπειαν, δικαίως ο άνθρωπος αισθάνθηκε ότι προσέβαλε τη θεία τάξη, με την έννοια ότι φέρθηκε αχάριστα και αναξιοπρεπώς έναντι του Υψίστου, εφόσον προτίμησε να ανταλλάξει ένα ανώτερο αγαθό, την αγάπη προς τον Θεό, με ένα κατώτερο, την εγωιστική ηδονή. Αυτό είναι γνώρισμα ποταπού δούλου, ηθικά εξαχρειωμένου όντος και όχι ελεύθερου πλάσματος. Έτσι ήταν τελείως φυσικό που ο ψυχισμός του ανθρώπου κλονίστηκε, γνώρισε ευθύς αμέσως το ισχυρό «πλήγμα» της ενοχής. Η τελευταία στο έργο του π. Συμεών γενικότερα θεωρείται ουσιώδης «ψυχοδυναμική» κατηγορία, εντελώς φυσική συνέπεια της αμαρτίας, που πρέπει οπωσδήποτε να αντιμετωπιστεί.

Εκκλησία και υπέρβαση της ενοχής (π. Συμεών Κραγιόπουλος)

Δημήτρης Ιωάννου

Το πιο σημαντικό κείμενο της νεοελληνικής ακαδημαϊκής θεολογίας για την ενοχή είναι μάλλον το γνωστό «Προπατορικόν Αμάρτημα» του π. Ι. Ρωμανίδη, ο οποίος με το συγκεκριμένο έργο καταπολέμησε το δικανισμό που αναπτύχθηκε στη Δύση και που ως ένα βαθμό επηρέασε και τα «καθ’ ημάς». Μέρος του δυτικού δικανισμού συνιστούν οι θέσεις ότι «η πτώση του Αδάμ προσέβαλε τη θεία δικαιοσύνη, που χρειαζόταν πια αποκατάσταση», «ο Θεός οργίστηκε και ζητούσε ικανοποίηση», «έστειλε το θάνατο για τιμωρία», «τελικά κάποιος, ο Χριστός, έσωσε τον άνθρωπο πληρώνοντας λύτρα για χάρη μας».

Όλα όσα λέγει ο π. Ρωμανίδης βρίσκουν κατ’ ουσίαν τον πατέρα Συμεών Κραγιόπουλο σύμφωνο. Φυσικά και δεν πίστευε ότι το κτιστό μπορούσε πράγματι να «προσβάλει» το Άκτιστο, ότι ο Θεός ζητούσε ικανοποίηση, ότι είναι ο αίτιος του θανάτου κλπ. Από την άλλη, όλα αυτά δεν εμποδίζουν τον θεολόγο να μιλά για την ρεαλιστική ύπαρξη της ενοχής, η οποία γεννάται στον άνθρωπο ως αποτέλεσμα της αμαρτίας. Η τελευταία δεν αποτελεί μια απλή αστοχία, αλλά συνειδητή εξέγερση στο θέλημα του Θεού –και το θείο θέλημα δεν είναι βέβαια μια αστυνομική διάταξη. Ο Θεός μας κάλεσε να γίνουμε «υιοί» Του, συγκληρονόμοι του Κυρίου Ιησού Χριστού (κάποιοι Πατέρες μάλιστα θεωρούν ότι το «ξύλον της ζωής» ήταν στην πραγματικότητα ο ίδιος ο Χριστός, αλλά δεν είχε έρθει ακόμη η ώρα για το ανθρώπινο γένος να «γευθεί» τον ίδιο τον Κύριο. Αυτό απαιτούσε αγώνα).

Αμαρτάνοντας, αρνηθήκαμε λοιπόν το θείο θέλημα, την κλήση του Δημιουργού μας. Κατά συνέπειαν, δικαίως ο άνθρωπος αισθάνθηκε ότι προσέβαλε τη θεία τάξη, με την έννοια ότι φέρθηκε αχάριστα και αναξιοπρεπώς έναντι του Υψίστου, εφόσον προτίμησε να ανταλλάξει ένα ανώτερο αγαθό, την αγάπη προς τον Θεό, με ένα κατώτερο, την εγωιστική ηδονή. Αυτό είναι γνώρισμα ποταπού δούλου, ηθικά εξαχρειωμένου όντος και όχι ελεύθερου πλάσματος. Έτσι ήταν τελείως φυσικό που ο ψυχισμός του ανθρώπου κλονίστηκε, γνώρισε ευθύς αμέσως το ισχυρό «πλήγμα» της ενοχής. Η τελευταία στο έργο του π. Συμεών γενικότερα θεωρείται ουσιώδης «ψυχοδυναμική» κατηγορία, εντελώς φυσική συνέπεια της αμαρτίας, που πρέπει οπωσδήποτε να αντιμετωπιστεί.

Εκκλησία και υπέρβαση της ενοχής (π. Συμεών Κραγιόπουλος)

Δημήτρης Ιωάννου

Το πιο σημαντικό κείμενο της νεοελληνικής ακαδημαϊκής θεολογίας για την ενοχή είναι μάλλον το γνωστό «Προπατορικόν Αμάρτημα» του π. Ι. Ρωμανίδη, ο οποίος με το συγκεκριμένο έργο καταπολέμησε το δικανισμό που αναπτύχθηκε στη Δύση και που ως ένα βαθμό επηρέασε και τα «καθ’ ημάς». Μέρος του δυτικού δικανισμού συνιστούν οι θέσεις ότι «η πτώση του Αδάμ προσέβαλε τη θεία δικαιοσύνη, που χρειαζόταν πια αποκατάσταση», «ο Θεός οργίστηκε και ζητούσε ικανοποίηση», «έστειλε το θάνατο για τιμωρία», «τελικά κάποιος, ο Χριστός, έσωσε τον άνθρωπο πληρώνοντας λύτρα για χάρη μας».

Όλα όσα λέγει ο π. Ρωμανίδης βρίσκουν κατ’ ουσίαν τον πατέρα Συμεών Κραγιόπουλο σύμφωνο. Φυσικά και δεν πίστευε ότι το κτιστό μπορούσε πράγματι να «προσβάλει» το Άκτιστο, ότι ο Θεός ζητούσε ικανοποίηση, ότι είναι ο αίτιος του θανάτου κλπ. Από την άλλη, όλα αυτά δεν εμποδίζουν τον θεολόγο να μιλά για την ρεαλιστική ύπαρξη της ενοχής, η οποία γεννάται στον άνθρωπο ως αποτέλεσμα της αμαρτίας. Η τελευταία δεν αποτελεί μια απλή αστοχία, αλλά συνειδητή εξέγερση στο θέλημα του Θεού –και το θείο θέλημα δεν είναι βέβαια μια αστυνομική διάταξη. Ο Θεός μας κάλεσε να γίνουμε «υιοί» Του, συγκληρονόμοι του Κυρίου Ιησού Χριστού (κάποιοι Πατέρες μάλιστα θεωρούν ότι το «ξύλον της ζωής» ήταν στην πραγματικότητα ο ίδιος ο Χριστός, αλλά δεν είχε έρθει ακόμη η ώρα για το ανθρώπινο γένος να «γευθεί» τον ίδιο τον Κύριο. Αυτό απαιτούσε αγώνα).

Αμαρτάνοντας, αρνηθήκαμε λοιπόν το θείο θέλημα, την κλήση του Δημιουργού μας. Κατά συνέπειαν, δικαίως ο άνθρωπος αισθάνθηκε ότι προσέβαλε τη θεία τάξη, με την έννοια ότι φέρθηκε αχάριστα και αναξιοπρεπώς έναντι του Υψίστου, εφόσον προτίμησε να ανταλλάξει ένα ανώτερο αγαθό, την αγάπη προς τον Θεό, με ένα κατώτερο, την εγωιστική ηδονή. Αυτό είναι γνώρισμα ποταπού δούλου, ηθικά εξαχρειωμένου όντος και όχι ελεύθερου πλάσματος. Έτσι ήταν τελείως φυσικό που ο ψυχισμός του ανθρώπου κλονίστηκε, γνώρισε ευθύς αμέσως το ισχυρό «πλήγμα» της ενοχής. Η τελευταία στο έργο του π. Συμεών γενικότερα θεωρείται ουσιώδης «ψυχοδυναμική» κατηγορία, εντελώς φυσική συνέπεια της αμαρτίας, που πρέπει οπωσδήποτε να αντιμετωπιστεί.

Εκκλησία και υπέρβαση της ενοχής (π. Συμεών Κραγιόπουλος)

Δημήτρης Ιωάννου

Το πιο σημαντικό κείμενο της νεοελληνικής ακαδημαϊκής θεολογίας για την ενοχή είναι μάλλον το γνωστό «Προπατορικόν Αμάρτημα» του π. Ι. Ρωμανίδη, ο οποίος με το συγκεκριμένο έργο καταπολέμησε το δικανισμό που αναπτύχθηκε στη Δύση και που ως ένα βαθμό επηρέασε και τα «καθ’ ημάς». Μέρος του δυτικού δικανισμού συνιστούν οι θέσεις ότι «η πτώση του Αδάμ προσέβαλε τη θεία δικαιοσύνη, που χρειαζόταν πια αποκατάσταση», «ο Θεός οργίστηκε και ζητούσε ικανοποίηση», «έστειλε το θάνατο για τιμωρία», «τελικά κάποιος, ο Χριστός, έσωσε τον άνθρωπο πληρώνοντας λύτρα για χάρη μας».

Όλα όσα λέγει ο π. Ρωμανίδης βρίσκουν κατ’ ουσίαν τον πατέρα Συμεών Κραγιόπουλο σύμφωνο. Φυσικά και δεν πίστευε ότι το κτιστό μπορούσε πράγματι να «προσβάλει» το Άκτιστο, ότι ο Θεός ζητούσε ικανοποίηση, ότι είναι ο αίτιος του θανάτου κλπ. Από την άλλη, όλα αυτά δεν εμποδίζουν τον θεολόγο να μιλά για την ρεαλιστική ύπαρξη της ενοχής, η οποία γεννάται στον άνθρωπο ως αποτέλεσμα της αμαρτίας. Η τελευταία δεν αποτελεί μια απλή αστοχία, αλλά συνειδητή εξέγερση στο θέλημα του Θεού –και το θείο θέλημα δεν είναι βέβαια μια αστυνομική διάταξη. Ο Θεός μας κάλεσε να γίνουμε «υιοί» Του, συγκληρονόμοι του Κυρίου Ιησού Χριστού (κάποιοι Πατέρες μάλιστα θεωρούν ότι το «ξύλον της ζωής» ήταν στην πραγματικότητα ο ίδιος ο Χριστός, αλλά δεν είχε έρθει ακόμη η ώρα για το ανθρώπινο γένος να «γευθεί» τον ίδιο τον Κύριο. Αυτό απαιτούσε αγώνα).

Αμαρτάνοντας, αρνηθήκαμε λοιπόν το θείο θέλημα, την κλήση του Δημιουργού μας. Κατά συνέπειαν, δικαίως ο άνθρωπος αισθάνθηκε ότι προσέβαλε τη θεία τάξη, με την έννοια ότι φέρθηκε αχάριστα και αναξιοπρεπώς έναντι του Υψίστου, εφόσον προτίμησε να ανταλλάξει ένα ανώτερο αγαθό, την αγάπη προς τον Θεό, με ένα κατώτερο, την εγωιστική ηδονή. Αυτό είναι γνώρισμα ποταπού δούλου, ηθικά εξαχρειωμένου όντος και όχι ελεύθερου πλάσματος. Έτσι ήταν τελείως φυσικό που ο ψυχισμός του ανθρώπου κλονίστηκε, γνώρισε ευθύς αμέσως το ισχυρό «πλήγμα» της ενοχής. Η τελευταία στο έργο του π. Συμεών γενικότερα θεωρείται ουσιώδης «ψυχοδυναμική» κατηγορία, εντελώς φυσική συνέπεια της αμαρτίας, που πρέπει οπωσδήποτε να αντιμετωπιστεί.

Εκκλησία και υπέρβαση της ενοχής (π. Συμεών Κραγιόπουλος)

Δημήτρης Ιωάννου

Το πιο σημαντικό κείμενο της νεοελληνικής ακαδημαϊκής θεολογίας για την ενοχή είναι μάλλον το γνωστό «Προπατορικόν Αμάρτημα» του π. Ι. Ρωμανίδη, ο οποίος με το συγκεκριμένο έργο καταπολέμησε το δικανισμό που αναπτύχθηκε στη Δύση και που ως ένα βαθμό επηρέασε και τα «καθ’ ημάς». Μέρος του δυτικού δικανισμού συνιστούν οι θέσεις ότι «η πτώση του Αδάμ προσέβαλε τη θεία δικαιοσύνη, που χρειαζόταν πια αποκατάσταση», «ο Θεός οργίστηκε και ζητούσε ικανοποίηση», «έστειλε το θάνατο για τιμωρία», «τελικά κάποιος, ο Χριστός, έσωσε τον άνθρωπο πληρώνοντας λύτρα για χάρη μας».

Όλα όσα λέγει ο π. Ρωμανίδης βρίσκουν κατ’ ουσίαν τον πατέρα Συμεών Κραγιόπουλο σύμφωνο. Φυσικά και δεν πίστευε ότι το κτιστό μπορούσε πράγματι να «προσβάλει» το Άκτιστο, ότι ο Θεός ζητούσε ικανοποίηση, ότι είναι ο αίτιος του θανάτου κλπ. Από την άλλη, όλα αυτά δεν εμποδίζουν τον θεολόγο να μιλά για την ρεαλιστική ύπαρξη της ενοχής, η οποία γεννάται στον άνθρωπο ως αποτέλεσμα της αμαρτίας. Η τελευταία δεν αποτελεί μια απλή αστοχία, αλλά συνειδητή εξέγερση στο θέλημα του Θεού –και το θείο θέλημα δεν είναι βέβαια μια αστυνομική διάταξη. Ο Θεός μας κάλεσε να γίνουμε «υιοί» Του, συγκληρονόμοι του Κυρίου Ιησού Χριστού (κάποιοι Πατέρες μάλιστα θεωρούν ότι το «ξύλον της ζωής» ήταν στην πραγματικότητα ο ίδιος ο Χριστός, αλλά δεν είχε έρθει ακόμη η ώρα για το ανθρώπινο γένος να «γευθεί» τον ίδιο τον Κύριο. Αυτό απαιτούσε αγώνα).

Αμαρτάνοντας, αρνηθήκαμε λοιπόν το θείο θέλημα, την κλήση του Δημιουργού μας. Κατά συνέπειαν, δικαίως ο άνθρωπος αισθάνθηκε ότι προσέβαλε τη θεία τάξη, με την έννοια ότι φέρθηκε αχάριστα και αναξιοπρεπώς έναντι του Υψίστου, εφόσον προτίμησε να ανταλλάξει ένα ανώτερο αγαθό, την αγάπη προς τον Θεό, με ένα κατώτερο, την εγωιστική ηδονή. Αυτό είναι γνώρισμα ποταπού δούλου, ηθικά εξαχρειωμένου όντος και όχι ελεύθερου πλάσματος. Έτσι ήταν τελείως φυσικό που ο ψυχισμός του ανθρώπου κλονίστηκε, γνώρισε ευθύς αμέσως το ισχυρό «πλήγμα» της ενοχής. Η τελευταία στο έργο του π. Συμεών γενικότερα θεωρείται ουσιώδης «ψυχοδυναμική» κατηγορία, εντελώς φυσική συνέπεια της αμαρτίας, που πρέπει οπωσδήποτε να αντιμετωπιστεί.