«Ο χορός των αραπάδων» του Δ. Καμπούρογλου Η «πολυπολιτισμική / πολυθρησκευτική» δέηση για βροχή στην παλιά Αθήνα

Κώστας Θεριανός

Όποιος κάνει τον κόπο να διαβάσει ελάχιστα την ιστορία των Αθηνών και των Αθηναίων, θα διαπιστώσει ότι η «εθνικά και θρησκευτικά ομοιογενής» Αθήνα του παρελθόντος, που τα τελευταία χρόνια «αλλοιώθηκε» είναι ένας μύθος που δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα.
Ο «αναδρομάρης» των Αθηνών Δ. Καμπούρογλου μας παραδίδει μια μαρτυρία της πολυθρησκευτικής / πολυπολιτισμικής δέησης για βροχή στην παλιά Αθήνα.

Στην Αθήνα, την εποχή της Οθωμανικής κυριαρχίας, κατοικούσαν στην περιοχή που σήμερα είναι τα Αναφιώτικα (δεν είχαν ακόμη κτισθεί) Αιθίοπες που τους χρησιμοποιούσαν ως υπηρέτες οι πλούσιοι Οθωμανοί. Οι παλιοί Αθηναίοι τους αποκαλούσαν «Αραπάδες». Για αυτό και το όνομα της περιοχής πριν κτισθούν εκεί τα Αναφιώτικα ήταν «Μαύρες Πέτρες».

Ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, ο γνωστός συγγραφέας παραμυθιών, περιγράφει τη γειτονιά των Αφρικανών κατοίκων της παλιάς Αθήνας στο Οδοιπορικό του στην Ελλάδα.

 
Στην περιοχή του Ναού του Ολυμπίου Διός οι Αφρικανοί κάτοικοι της Αθήνας, μαζί με μουσουλμάνους αλλά και με χριστιανούς έκαναν μαζί δεήσεις, ο καθένας στη θρησκεία του, προκειμένου να βρέξει στην Αθήνα σε περιόδους παρατεταμένης ξηρασίας.
Μια τέτοια πολυθρησκευτική δέηση έχει καταγράψει ο Καμπούρογλου στο απόσπασμα που ακολουθεί:

Το προσκύνημα των αραπάδων

Οι υπηρετούντες ως σκλάβοι τους Τούρκους Αραπάδες, εις το Ολύμπιον είχον το υπαίθριον προσκύνημα των, συγκεντρούντο δε δια να δεηθώσι, παρά τους τρεις απομεμονωμένους κίονας.
Η προσευχή των ήτο ένας συνεχής αλαλαγμός.

Εις δεδόμενον από τον πρεσβύτερον των σύνθημα , ευθύς όλοι ανέτεινον τας χείρας προς τον ουρανόν, έχοντες δε εστραμμένην την κεφαλήν και προσηλωμένα τα βλέμματα των προς άνω, εδέοντο με αγρίας κραυγάς επικαλούμενοι την κωφεύουσαν Αντίληψιν. Ενίοτε μάλιστα εκτυπούσαν και τα στήθη των.

Αλοίμονον! Κανείς δεν τους ήκουε!...

H ιστορία του ψωμιού στην Ελλάδα μέσα από σπάνιο φωτογραφικό υλικό.

Σπάνια φωτογραφικό υλικό της Ελλάδας σε σχέση με το ψωμί. 

Η ιστορία του ψωμιού ξεκινάει πριν από 30.000 χρόνια στην Ευρώπη. Το πρώτο ψωμί που φτιάχτηκε πιθανόν να ήταν μια εκδοχή πάστας σιτηρών, φτιαγμένης από καβουρδισμένους και αλεσμένους κόκκους δημητριακών και νερό, και μπορεί να προέκυψε τυχαία κατά το μαγείρεμα ή και σκόπιμα μετά από πειραματισμό με αλεύρι ολικής αλέσεως και νερό. Το πιο πιθανό είναι να ήταν άζυμο.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου τα δημητριακά ήταν μια από τις πολλές πηγές τροφίμων, καθώς η δίαιτα των Ευρωπαίων βασιζόταν κυρίως σε τρόφιμα ζωικής προέλευσης. Τα δημητριακά και το ψωμί έγιναν βασική τροφή στη Νεολιθική εποχή, περίπου 10.000 χρόνια πριν, όταν το σιτάρι και το κριθάρι ήταν ανάμεσα στα πρώτα φυτά που καλλιεργήθηκαν.