*
του ΑΓΓΕΛΟΥ ΧΡΥΣΟΓΕΛΟΥ
Το Δημοκρατικό Κόμμα των ΗΠΑ μπορεί να θεωρηθεί το αρχαιότερο εν ενεργεία κόμμα της σύγχρονης πολιτικής εποχής. Αν και έχει ιδρυθεί επίσημα το 1828, έλκει την καταγωγή του από το κόμμα του Τόμας Τζέφφερσον (που κατά καιρούς ονομαζόταν και «Ρεπουμπλικανικό», περιπλέκοντας λίγο την ιστορία), το οποίο κυβερνούσε τις ΗΠΑ από το 1800.
Μέχρι την δημιουργία του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος του Αβραάμ Λίνκολν και τον εμφύλιο πόλεμο το 1861, το Δημοκρατικό Κόμμα ήταν το κυρίαρχο κόμμα των ΗΠΑ, ταυτισμένο με τα αιτήματα κυρίως των γεωργών και ιδιοκτητών γης σε μια αγροτική χώρα που επεκτεινόταν επιθετικά στην βορειοαμερικανική ήπειρο. Δεν είναι τυχαίο ότι ο πρώτος ήρωας και ουσιαστικός ιδρυτής του ήταν ο στρατηγός και πρόεδρος Άντριου Τζάκσον, ο πρωτοτυπικός λαϊκιστής πολιτικός και σφαγέας των αυτοχθόνων κατοίκων («Ινδιάνων») της Αμερικής.
Η ιδεολογία του Δημοκρατικού Κόμματος είναι δύσκολο να αποτυπωθεί. Συμβατικά μιλάμε για ένα «κεντροαριστερό» κόμμα, liberal με την αμερικανική ορολογία, το οποίο έχει το παράδοξο παρελθόν ότι ήταν κάποτε το κόμμα του Αμερικανικού Νότου και του ρατσισμού σε βάρος των Αφροαμερικανών, μέχρι που αυτή η «ανωμαλία» διορθώθηκε την δεκαετία του ’60 όταν οι ελίτ του Δημοκρατικού Κόμματος αποφάσισαν να στοιχηθούν πίσω από τα κινήματα των μαύρων. Χωρίς να είναι λανθασμένη αυτή η αφήγηση, δεν εξηγεί πλήρως το γιατί το Δημοκρατικό Κόμμα είναι τόσο δημοφιλές εκτός των ΗΠΑ σήμερα, ιδιαίτερα στην Ευρώπη. Ειδικά από την δεκαετία του ’90 και μετά, το Δημοκρατικό Κόμμα είναι στο μυαλό μας το «ευρωπαϊκό» κόμμα των ΗΠΑ, αντιτιθέμενο στην σπηλαιώδη βαρβαρότητα των Ρεπουμπλικάνων.
Για να γίνει κατανοητή αυτή η γοητεία του Δημοκρατικού Κόμματος πρέπει να κατανοηθεί καλύτερα τόσο η ιδεολογία του όσο και ο ρόλος που αυτό το κόμμα παίζει στο αμερικανικό πολιτικό σύστημα. Οι απαρχές της ιδεολογίας των Δημοκρατικών βρίσκονται στις φιλοσοφικές συζητήσεις των αμερικανικών ελίτ των τελών του 18ου και των αρχών του 19ου αιώνα, που με την σειρά τους ήταν προέκταση των συζητήσεων και πολιτικών διαμαχών των αντιτιθέμενων αριστοκρατικών πολιτικών μερίδων στην Αγγλία του 17ου και 18ου αιώνα.