Gilles Lipovetsky – Δοκίμια για τον ατομικισμό

Στο συγκεκριμένο επεισόδιο της σειράς «Στα μονοπάτια της σκέψης», ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς συνομιλεί με τον καθηγητή Φιλοσοφίας και συγγραφέα Gilles Lipovetsky. Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από την επικράτηση των νέων μορφών ατομικισμού, την αύξηση μιας ηδονιστικής κουλτούρας του καταναλωτισμού, μιας σύγχρονης υπερτροφικής ατομοκρατίας.

Συζητούν:

για την εποχή του υπερμοντέρνου αξιακού συστήματος και την κοινωνία της μεταηθικής κουλτούρας στην εποχή της ατομοκρατίας. Για τη νέα μεσαία τάξη και την κρίση της αγοραστικής δύναμης που δεν συνεπάγεται όμως κρίση της καταναλωτικής συνήθειας. Για τον πολιτισμό της κατανάλωσης. Τον καταναλωτισμό των συγκινήσεων. Για την κατανάλωση σαν δύναμη χειραφέτησης και την απενοχοποίησή της. Για την οικολογία της κατανάλωσης. Για τον καλλιτεχνικό καπιταλισμό και την αισθητικοποίηση του κόσμου.

Ο πολιτισμός του θεάματος

Η υπεράσπιση της υψηλής κουλτούρας συνδέεται με τη μεγάλη φροντίδα για την ελευθερία και τη δημοκρατία

Από τον Θανάση Γιαλκέτση, Εφημερίδα των Συντακτών

 Ο ακόλουθος διάλογος μεταξύ του Περουβιανού νομπελίστα λογοτέχνη Μάριο Βάργκας Λιόσα και του Γάλλου φιλοσόφου Ζιλ Λιποβετσκί δημοσιεύτηκε στην περιοδική επιθεώρηση Lettera Internazionale.

---

 Ας δούμε όμως τώρα τις αρνητικές, ξεκινώντας από την εξαφάνιση –ή από την κατάρρευση– της υψηλής κουλτούρας, που οδήγησε στον θρίαμβο μιας μεγάλης σύγχυσης. Μαζί με το τέλος της υψηλής κουλτούρας, είμαστε μάρτυρες και του τέλους ορισμένων αισθητικών αξιών. Οι παλιοί κανόνες που μας επέτρεπαν να διακρίνουμε το έξοχο, το μέτριο και το απαίσιο δεν λειτουργούν πλέον. Ολα εξαρτώνται από το γούστο του πελάτη (…). Αν η κουλτούρα είναι μόνον ψυχαγωγία, τίποτα δεν είναι σημαντικό. Αν το ζητούμενο είναι να διασκεδάζουμε, ένας απατεώνας μπορεί να με διασκεδάσει πολύ περισσότερο από ένα πρόσωπο βαθιά αυθεντικό. Αν όμως η κουλτούρα σημαίνει κάτι περισσότερο από αυτό, τότε είμαστε σε άσχημη κατάσταση. Εγώ δεν είμαι αντικαπιταλιστής. Ο καπιταλισμός συνέβαλε σε μια μεγάλη πρόοδο της ανθρωπότητας. Ωστόσο, οι μεγάλοι θεωρητικοί της αγοράς έλεγαν πάντοτε ότι ο καπιταλισμός είναι ένας ψυχρός μηχανισμός, που δημιουργεί πλούτο αλλά και εγωισμό.

 Μάριο Βάργκας Λιόσα: Το βιβλίο μου «Ο πολιτισμός του θεάματος» είναι ένα δοκίμιο που εκφράζει ανησυχία, για να μην πω αγωνία, καθώς βλέπουμε ότι αυτό που εννοούσαμε ως «κουλτούρα» όταν ήμουν νέος μετασχηματίστηκε, στη διάρκεια της ζωής μου, σε κάτι πολύ διαφορετικό σε σχέση με τις δεκαετίες του 1950, 1960 και 1970.