Ο χρόνος διαλύεται
μέσα στη στιγμή
το ελάχιστο γίνεται
ο μέγιστος τύραννος.
Βασανίζει ανθισμένες πληγές
γεμάτες χαμόγελα και υποσχέσεις
για κάτι άλλο, αυτό το άλλο
είναι που ζούμε κάθε στιγμή
νομίζοντας ότι ζούμε το άλλο.
Όμως το άλλο δεν υπάρχει.
Είμαστε εμείς η Μοίρα μας
που μας λοξοκοιτάζει.
Σφίγγα που ξέχασε το αίνιγμα
δεν έχουμε τίποτα να λύσουμε.
(Ο χρόνος διαλύεται – Μίκης Θεοδωράκης)
του Δημήτρη. Ναπ. Γιαννατου
Η κρίση της νεωτερικότητας, του σύγχρονου κόσμου, με τη μορφή του εγωκεντρικής και εργαλειακής εκτροπής του δυτικού Διαφωτισμού, θα αναζητήσει το αναζητούμενο μετα-νεωτερικό πρότυπο ανθρώπου στον «κανένα», στο πολιτισμικό περιβάλλον ενός απόλυτου μηδενισμού και σχετικισμού αξιών. Τέτοιου που όμως μας λέει ο Π.Κονδύλης, ταιριάζει στην κατανάλωση και στο κέρδος της μαζικής δημοκρατίας, ως ένας «χαρούμενος μηδενισμός». Ο σχετικισμός των αξιών και των προτύπων ταιριάζει κατ’αναλογίαν με την ποικιλία των εμπορευμάτων για κάθε γούστο, ανάγκη ή επιθυμία.
Έτσι κι αλλιώς, συχνά, ο άνθρωπος επιζητά το μηδέν, ως ξεκαθάρισμα, ως παύση ή ως αφετηρία: «θέλω να μηδενίσω», «θέλω να ξεκινήσω από το μηδέν», «δεν θέλω να σκέφτομαι τίποτα», «τα μηδενίζω όλα και ξεκινώ απ’την αρχή», κ.α, Ο τερματικός «σταθμός» μιας προσωπικής διαδρομής αποτελεί σημείο τερματισμού αλλά και ένα σχετικό σημείο μιας νέας αρχής.
Το μηδέν – τουλάχιστον σε ένα πρώτο επίπεδο – ενυπάρχει, δηλαδή, στο ίδιο το «γενετικό» υλικό του ανθρώπινου πολιτισμού, στις ιδιότητες του ανθρώπινου μυαλού και της ψυχής,. Είναι αλήθεια ότι το μηδέν, απωθεί αλλά και έλκει, καθώς ο άνθρωπος πάντα προσπαθούσε να κατανοήσει τα όρια του και τη δυνατότητά του να αλλάζει. Όλοι λίγο πολύ, έχουμε περάσει από κάποιο ουσιαστικό ή συμβολικό σημείο μηδέν. Σημείο προσωπικών αλλαγών και κρίσεων, αναστοχασμού, σωματικού ή ψυχικού τραύματος, κ.α. Ο ίδιος ο ανθρώπινος πολιτισμός ως σύστημα, το οποίο εμπεριέχει φάσεις και κύκλους ζωής, περνά από περιόδους ανόδου και καθόδου, στις οποίες το σημείο μηδέν εμφανίζεται ή συμβολίζεται ως κρίση, αλλά και συνδετικός κρίκος.
Και έτσι, η ιδιότητα αυτή στη σύγχρονη εποχή της κρίσης, αξιοποιείται και εξιδανικεύει ότι προστίθεται στο Μηδέν (ας θυμηθούμε εδώ την έννοια του επαυξημένου, υβριδικού «ανθρώπου»), το οποίο στο πλαίσιο του απεριόριστου γραμμικού μέλλοντος, αποκτά αυτόνομη ουσία: Ο+5=5, Ο+10=10, κλπ. Το Μηδέν, γίνεται γόνιμο «έδαφος», για να καρπίσουν τα πάντα, αριθμοί, ιδεολογίες, εμπορεύματα και ανθρωπολογικές μεταλλάξεις. Το Μηδέν, από τη φύση του, μπορεί να γίνει «τα πάντα και τίποτα» (Θ.Ζιάκας). Το μηδέν γίνεται το «γενικό συμβολικό ισοδύναμο» της νέας δομής που ψάχνει ο μελλοντικός κόσμος, μιας δομής απεριόριστης Προόδου και επέκτασης «χωρίς όρια και σύνορα».
