Ὁ Παπαδιαμάντης καὶ οἱ Γραικύλοι

  Η ἄρνηση τῆς ταυτότητας

«Τούτ’ ἡ χώρα ποὺ ἀνεμίζει τοὺς ἀμέτρητους γραικύλους» 

ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΟΥΖΟΣ

Φώτιου Ἀρ. Δημητρακόπουλου

Καθηγητοῦ Βυζαντινῆς Φιλολογίας Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

(Aπόσπασμα)

  

Ὁ τελευταῖος γραικυλισμὸς ὡς νόσημα τῆς ἑλληνικῆς διανόησης ἀπορρέει ἀπὸ ἕνα παλαιὸ σύμπτωμα μειονεξίας ἀπέναντι στὴ Δύση, συνοδευόμενο μὲ αἴσθημα προκατάληψης κατὰ τοῦ Βυζαντίου, ἕνεκα παντελοῦς ἀγνοίας τῆς ἑλληνορθόδοξης θέασης τοῦ κόσμου...

Τὸ νόσημα παρουσιάζει συγκεκριμένα παθολογικὰ φαινόμενα, ποὺ τὰ ἀποτυπώνει ὁλοκάθαρα ὁ Παπαδιαμάντης στὸ ἀτελὲς μυθιστόρημά του «Τὸ λάβαρον», καὶ προσβάλλει κυρίως τοὺς νεοέλληνες λογίους, διανοουμένους καὶ πολιτικούς. 

Ὡς ἰδεολογικὸ σύνδρομο ἐμφανίζεται γενικῶς ὡς κρίση ταυτότητας, ὡς ἀπόρριψη τῶν ἡμετέρων καὶ θαυμασμὸς τῶν ἀλλοτρίων, ἤγουν ὡς πλέγμα ἐθνικοῦ αἰσθήματος κατωτερότητας...

Ὁ γραικυλισμὸς ἐμφανίζεται καὶ ὡς ὀξεῖα μορφὴ τῆς χρονίου νόσου τοῦ μιμητισμοῦ καὶ τῆς ξενομανίας.

Ακυρώνει τὸν πατριωτισμό, παραλύει τὸ ἐθνικὸ φρόνημα, καταργεῖ κάθε ἐθνικὴ θεωρία, συχνὰ ὁδηγεῖ τὰ θύματά του νὰ μεταβληθοῦν σὲ ἄτυπους ἐξωμότες. Ἐν ἄλλοις λόγοις βρίσκεται στὸν ἀντίποδα τοῦ σωβινισμοῦ.

Δὲν εἴχανε κλείσει ἕξι χρόνια ἀπὸ τότε ποὺ ὁ Παπαδιαμάντης πρωτοδημοσίευσε διήγημα, τὸ ἑορταστικὸ χριστουγεννιάτικο «Τὸ Χριστόψωμο» στὴν ἐφημ. «Ἐφημερίς», 26 Δεκ. 1887, ἴσαμε τὴ δημοσίευση τοῦ «Λαμπριάτικου ψάλτη» στὴν ἐφημ. «Ἀκρόπολις», 27-31 Μαρτίου 1893.

Εἰκοσιεφτὰ διηγήματα σὲ πεντέμισυ χρόνια, τὰ περισσότερα στὶς δύο παραπάνω ἐφημερίδες καὶ στὸ περιοδικὸ «Ἑστία», στὸ μεγαλύτερο μέρος τους μὲ ὑπόθεση συνδεδεμένη μὲ τὸ δωδεκαήμερο τῶν Χριστουγέννων ἢ τὸ Πάσχα, καὶ δημοσιευμένο τὶς μέρες τῶν γιορτῶν. 

Τὸ ἑορταστικὸ- θρησκευτικὸ-περιεχόμενο τῶν διηγημάτων ὡς ἐξωτερικὸ αἴτιο, κι ἡ ζήλια ὡς ἀφανὴς λόγος ἐπίκρισης, εἶχαν κάνει κάποιους κριτικοὺς νὰ δηλώσουν τὴ δυσφορία τους ἔναντι τοῦ Παπαδιαμάντη. 

Σ’ αὐτοὺς ἀπαντᾶ στὸν πρόλογό του ὁ κυρ-Ἀλέξανδρος, ἤπια, ἀλλὰ καὶ εἰρωνικά, καὶ μὲ ἀρκετὸ θυμὸ πρὸς τὸ τέλος. Μνημονεύει τὴ συγγραφική του πρόθεση, τὶς πηγὲς τῆς ἔμπνευσής του, τὸ ἀναγνωστικὸ ἐνδιαφέρον ποὺ παρουσιάζουν τὰ διηγήματά του, τὴν ἔλλειψη ἐπιζητημένης καὶ βεβιασμένης ὑπόθεσης ἢ πλοκῆς, τὴν ἄντληση τῆς θεματικῆς ἀπὸ τὴν πραγματικότητα χωρὶς κάτι τὸ ἀπίθανο, καί, τέλος, πὼς ἐργάζεται ὁ ἴδιος ὡς δημιουργός.

Ὁ Παπαδιαμάντης συνεχίζει ὑπογραμμίζοντας τὰ σημεῖα ποὺ ἐνοχλοῦν τοὺς ἐπικριτές του: ἡ θρησκευτικὴ ὑπόθεση τῶν ἔργων του, ἡ ἄποψή του περὶ συνεχείας τοῦ ἑλληνισμοῦ διὰ μέσου τοῦ ἑλληνικοῦ μεσαίωνα, ἡ ἀδιαφορία του γιὰ τὸν κακῶς νοούμενο ἐκπολιτισμὸ καὶ τὴν πρόοδο. 

Γ.Σεφέρης: Γιατί ο ελληνισμός ήταν πάντα ανοιχτός και ποτέ δεν έβρασε στο καβούκι του

Από Σπύρο Κουτρούλη fb

Γ.Σεφέρης: Γιατί ο ελληνισμός ήταν πάντα ανοιχτός και ποτέ δεν έβρασε στο καβούκι του

Στον «Δεύτερο πρόλογο στην “Έρημη χώρα”» του Έλιοτ επιχειρηματολογεί για τους λόγους, που ο ελληνισμός ήταν πάντα ανοικτός στα ξένα ρεύματα και θα πρέπει να εξακολουθήσει να κρατά μια τέτοια στάση: 

«ο δημοτικισμός ήταν ένα ξέσπασμα και μια άσκηση ζωής⸱ μια άσκηση πίστης στην παρούσα δύναμη του Έθνους⸱ ήταν ακόμη το πρώτο σχολειό που μας δίδαξε ν’ αντικρίζουμε τον ξένο χωρίς συμπλέγματα κατωτερότητας.

 Θαρρώ πως οι καλύτεροι της γενιάς εκείνης, αλλά και ο Σολωμός και ο Κάλβος και οι άνθρωποι των ελληνικών αναγεννήσεων, δε σκέφτηκαν να φοβηθούν τον ξένο για να σηκώσουν τείχη και να τον κλείσουν απέξω. Συνειδητά ή υποσυνείδητα ήξεραν πως ολόκληρα η ελληνική ιστορία είναι φτιαγμένη από ταξίδια, γνωριμίες, ριζώματα και διαλόγους σε μακρινούς τόπους, που καταλήγουν πάντα σ’ ένα συμπέρασμα σφραγισμένο μ’ αυτή την ιδιότυπη σφραγίδα που την αναγνωρίζουμε αμέσως και που λέγεται ελληνισμός. 

Ας κοιτάξουμε ακόμη τι μας υπαγορεύει η πείρα της καθημερινής ζωής μας. Είναι εύκολο πράγμα να λέμε: κλείστε τις πόρτες, οι ξένοι θα μας μολύνουν, οι χθόνιοι θεοί μας δεν το θέλουν.

 Σύμφωνοι, αλλά πρέπει να είμαστε συνεπείς. Την πνευματική καλλιέργεια ενός λαού, δυστυχώς, δεν τη φτιάνει μονάχα ο ποιητής, είτε κομίζει είτε όχι τα καινά δαιμόνια. Τη φτιάνουν ακόμη –και στην περίπτωση αυτή με τρόπο ολωσδιόλου ανεξέλεγκτο και ασύδοτο – ο κινηματογράφος, το ραδιόφωνο, τα τηλέτυπα, τα διάφορα φτηνά ξενόφωνα ή ελληνόφωνα περιοδικά, τα φάρμακα, οι κονσέρβες, οι ρεκλάμες, οι προπαγάνδες κάθε λογής, τα μέσα του πολέμου και της ειρήνης, και τέλος, η πολιτική ζωή του κόσμου μας που έχει πάθει τέτοιο συμφυρμό ώστε ένα γεγονός που γίνεται στη Σαγκάη ή στην Τεχεράνη να έχει άμεσο αντίχτυπο, όχι στον εγκέφαλο ενός εξαιρετικά διορατικού πολιτευόμενου, αλλά στην καθημερινή ζωή του συνταξιούχου που κοιτάζει το περιβολάκι του στις Κουκουβάουνες. Να τ’ αποκλείσουμε όλα αυτά, σύμφωνοι.

 Αλλά φοβούμαι πως για να επιτύχουμε σ’ ένα τόσο υπέρογκο έργο, θα πρέπει να μετατοπίσουμε την Ελλάδα μας από το σταυροδρόμι που θέλησε η μοίρα της να είναι, σ’ εκείνη τη μετέωρη χώρα του Γκιούλιβερ, που ταξίδευε μέσα στα σύννεφα» . 

 Η απάντηση του Γ.Σεφέρη στο δίλημμα ανάμεσα στην αφομοίωση των θετικών ξένων επιδράσεων και την εθνική αποκλειστικότητα έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά κράμα ευαισθησίας και ρεαλισμού:

 «Το δίλημμα είναι αμείλικτο: είτε θ’ αντικρίσουμε το δυτικό πολιτισμό, που είναι κατά μέγα μέρος και δικό μας, μελετώντας με λογισμό και με νηφάλιο θάρρος τις ζωντανές πηγές του –κι αυτό δε βλέπω πως μπορεί να γίνει αν δεν αντλήσουμε τη δύναμη από τις δικές μας ρίζες και χωρίς ένα συστηματικό μόχθο για τη δική μας παράδοση⸱ είτε θα του γυρίσουμε τις πλάτες και θα τον αγνοήσουμε, αφήνοντάς τον να μας υπερφαλαγγίσει, με κάποιον τρόπο από τα κάτω, με τη  βιομηχανοποιημένη, την αγοραία, τη χειρότερη μορφή της επίδρασης του» .

ΠΗΓΗ: Κουτρούλης Σπύρος fb

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Ημέρα των Ευχαριστιών - Η αλήθεια πίσω από τη δεύτερη μεγαλύτερη γιορτή της Β. Αμερικής

Η ευρωπαϊκή εισβολή, υπολογίζεται ότι κόστισε τη ζωή συνολικά σε 110 εκατομμύρια ανθρώπους. Οι ιθαγενείς Αμερικάνοι εξακολουθούν να είναι οι φτωχότερες εθνοτικές ομάδες στην πλουσιότερη χώρα του κόσμου.

• Γιώτα ΧουλιάραΠολιτικός συντάκτης

BOSTON GLOBE VIA GETTY IMAGES

Πλίμουθ  Ημέρα των Ευχαριστιών. Δύο νεαρές Ιθαγενείς Αμερικάνες κοιτάζουν την ρεπλίκα του Mayflower, του πλοίου που έφερε τους πρώτους Ευρωπαίους αποίκους. Για τους ινδιάνους η Ημέρα των Ευχαριστιών είναι Ημέρα Πένθους.

Σήμερα, Πέμπτη 28 Νοεμβρίου, στις ΗΠΑ γιορτάζεται η Ημέρα των Ευχαριστιών (στα αγγλικά: Thanksgiving Day), μια οικογενειακή γιορτή, η οποία υποδηλώνει και την έναρξη της εορταστικής περιόδου για τα Χριστούγεννα.

Ουσιαστικά, πρόκειται για μια ετήσια παραδοσιακή γιορτή η οποία ανήκει στη κατηγορία των φεστιβάλ της σοδειάς. Ανάλογα φεστιβάλ διοργάνωναν πολλοί αγροτικοί πολιτισμοί σ′ ολόκληρο τον κόσμο. Με τη Γιορτή των Ευχαριστιών (Thanksgiving Day) απονέμονται ευχαριστίες προς το Δημιουργό για τα αγαθά που αποκόμισε ο κάθε αγρότης στο τέλος της σοδειάς. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, η πρώτη Γιορτή των Ευχαριστιών γιορτάστηκε στα τέλη του 16ου αιώνα σε περιοχές του σημερινού Καναδά. Από τις αρχές του 17ου αιώνα, όμως, ο εορτασμός άρχισε να γίνεται και σε περιοχές των σημερινών ΗΠΑ.

Γενικότερα, η καθιέρωση της γιορτής ξεκίνησε από τους πρώτους Ευρωπαίους αποίκους. Οι απαρχές της ανάγονται στις γιορτές που διοργάνωσαν οι πρώτοι άποικοι μόλις έφτασαν στη νέα ήπειρο, ως ευχαριστήριο προς το Δημιουργό για την ασφαλή άφιξή τους.

ILBUSCA VIA GETTY IMAGES

Ένα από τα έθιμα του Thanksgiving είναι να δίνεται χάρη μια μέρα πριν, σε μια γαλοπούλα, από τον εκάστοτε πρόεδρο της Αμερικής. Το συγκεκριμένο έθιμο φυσικά δεν είναι καινούργιο. Ωστόσο, υπάρχει μία διαφωνία ως προς το ποιος το ξεκίνησε πρώτος. Κάποιοι λένε πως ξεκίνησε το 1947 από τον τότε Πρόεδρο Χάρυ Τρούμαν (Harry Truman). Άλλοι ιστορικοί ισχυρίζονται ότι αυτό ήταν κάτι που είχε ξεκινήσει το 1860, όταν ο Αβραάμ Λίνκολν (Abraham Lincoln) έδωσε χάρη σε μια γαλοπούλα, την οποία είχε για κατοικίδιο ο γιος του, Tad. Αξίζει βέβαια να πούμε ότι μια γαλοπούλα μπορεί να σώζεται, αλλά περίπου 46 εκατομμύρια άλλες, όχι.