Αλέκος Φασιανός

Κοίταζα παλιές φωτογραφίες

που είχα φυλάξει σ' ένα κουτί.

Είδα συγγενείς και γνωστούς 

της οικογένειάς μου, αδύνατους, 

με λεπτά πρόσωπα, καπέλα, σακάκια 

σταυρωτά, και φαρδιά παντελόνια.

Τα μάτια τους είχαν ωραία έκφραση.

Αμέσως 

έκανα τη σύγκριση με τους σημερινούς,

που είναι πάνχοντροι, προγάστορες,

με βλέμμα προκλητικό και αδηφάγο.

Και σκέφτηκα ότι οι σημερινοί 

τρώνε καλά, έχουν σπίτια, αυτοκίνητα,

κι ένα σωρό άλλα, 

που μπερδεύουν τη ζωή τους, 

την κάνουν πιο ακριβή αλλά και πιο ευάλωτη. 

Παλιά, όταν παντρευόταν κάποιος,

νοίκιαζε μια καμαρούλα με αυλή.

Είχε ένα κρεβάτι, δυο καρέκλες,

ένα τραπέζι, μια λάμπα πετρελαίου

ή ένα λαμπτήρα 60 κηρίων

που κρεμόταν από το ταβάνι.

Ο γενναίος των χρωμάτων, ο γεννημένος για τα χρώματα

Ένα μεγάλο παιδί που το έλεγαν Αλέξη

Του Μάνου Στεφανίδη

Είναι πραγματικά εθνική απώλεια. Πέθανε ο Αλέκος Φασιανός (1935 - 2022).. Ένας μεγάλος της σύγχρονης, ελληνικής ζωγραφικής. Ένας απολογητής της νεοελληνικής ευαισθησίας. Ανάλογος του Γύζη, του Νικολάου Λύτρα, του Παρθένη, του Στέρη, του Παπαλουκά, του Σπυρόπουλου, του Τσαρούχη, του Διαμαντόπουλου. Με τεράστια προσφορά στο χώρο του βιβλίου και της χαρακτικής. Και εντός αλλά και στη Γαλλία.

Είναι πολύ νωρίς ακόμη να αποτιμήσει κανείς το πραγματικό μέγεθος Την τεράστια προσφορά στην νεοελληνική ευαισθησία και αισθητική του Αλέκου Φασιανού. Ενός ονειρικού της εικόνας και ενός λυρικού της ζωγραφικής πράξης που συνδύαζε μαγικά τον πρωτογονισμό και την παιδικότητα με μιαν ενστικτώδη σοφία η οποία μπορούσε να μεταμορφώσει το πιο απλό πράγμα σε μίαν υποβλητική, εικαστική αφήγηση... Ενός τολμηρού των χρωμάτων έως θανάτου! Υπήρξε εξάλλου ο αγαπημένος των ποιητών με κορυφαία παραδείγματα τον Ανδρέα Εμπειρίκο, τον Οδυσσέα Ελύτη και τον Νίκο Καρούζο. Όλοι αυτοί τον έλεγαν Αλέξη!

Ανήκε στους ελάχιστους δημιουργούς που η βαθύτατα Ελληνική τέχνη του μπορούσε να διαβαστεί σε οποιοδήποτε άλλο πολιτιστικό συμφραζόμενο. Μία ζωγραφική αληθινά κοσμοπολίτικη και συγχρόνως απόλυτα προσωπική. Μυθικοί καβαλάρηδες με άνθη στα χέρια, στεφανωμένοι έρωτες, ποιητικά ζευγάρια αγκαλιασμένα έρχονται συγχρόνως από τις αττικές λυκήθους, τις βυζαντινές τοιχογραφίες αλλά και την καρδιά του ευρωπαϊκού μοντερνισμού. Ισότιμα. Ένας Matisse στα καθ'ημάς που δεν αγναντεύει τη θάλασσα από τη Νίκαια αλλά από την Τζιά και που δεύτερο του σπίτι δεν το Λούβρο αλλά είναι το Εθνικό αρχαιολογικό Μουσείο. Αν ίσως ο Teriade και ο Ιόλας, ο Κρίστιαν Ζερβός ή ο Χρήστος Ιωακειμίδης, αν, σκέφτομαι, τον είχαν βοηθήσει λίγο περισσότερο, θα είχε τη διεθνή θέση που του αξίζει. Όμως στην ιστορία της τέχνης και στη μεγάλη δημιουργία ποτέ δεν είναι αργά...

Τέλος, οφείλω να παραδεχτώ πως αυτό που το καταλογίζαμε, κι εγώ μαζί, ως το μεγάλο μειονέκτημα της τέχνης του, δηλαδή την τυποποιημένη και επαναλαμβανόμενη, με σχεδόν μαζικό τρόπο, ζωγραφική παραγωγή, ήταν και η μεγάλη του προσφορά. Επειδή έφερε την άλλη εικόνα και την διαφορετική αισθητική και στο τελευταίο σπίτι μέσα από τις λιθογραφίες, τα χαρακτικά, τις μεταξοτυπίες και ό,τι άλλο σκαρφιζόνταν όταν ώστε να γίνει η μεγάλη ζωγραφική προσιτή στον καθένα. Ο ίδιος, μαζί με τον Σπύρο Βασιλείου, τον Μυταρά, τον Αντώνη Απέργη και λιγότερο τον Μόραλη, τον Τσαρούχη ή τον Τέτση έκαναν, μέσα από τις μεταξοτυπικές αναπαραγωγές, τη σύγχρονη, ελληνική ζωγραφική οικεία και προσιτή στον καθένα. Από την πρώιμη δεκαετία του '80, εποχή της πασοκικής ευφορίας, ένα τσουνάμι εικόνων εισέβαλε σε πολυτελή αλλά και καθημερινά σπίτια, σε ποικίλα γραφεία, εισόδους πολυκατοικιών ή και εργοστάσια. Μέχρι και λεωφορεία διακοσμήθηκαν με έργα του Φασιανού του Μυταρά ή του Τσόκλη! Αυτή η ζωγραφική διάρροια έκανε τους δημιουργούς της διάσημους και πλούσιους αλλά συγχρόνως παραμόρφωσε κάπως το DNA του αισθητικού τους προβληματισμού. Αναφέρομαι σε εκείνους τους κινδύνους που προκύπτουν όταν η ζωγραφική γίνεται αποκλειστικά διακόσμηση. Όμως το μεγάλο του έργο, εκείνο που φιλοτέχνησε από τα τέλη του '60 έως τα τέλη του '80, μνημειώδες και αινιγματικό, ποιητικό και απόμακρο, είναι πραγματικά πολύ σπουδαίο. Ο Φασιανός εκίνησε ως παράφορος εξπρεσιονιστής με επιθετικές φόρμες και τολμηρή χρωματικότητα για να καταλήξει σε ένα μορφοπλαστικό ιδίωμα πιο ειδυλλιακό και λυρικό το οποίο όμως ποτέ δεν καταντούσε πλαδαρό. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό.

Ένα μεγάλο παιδί που το έλεγαν Αλέξη ή, ο γενναίος των χρωμάτων

του Μάνου Στεφανίδη | Από την προσωπική σελίδα του στο Fb

Είναι πραγματικά εθνική απώλεια. Πέθανε ο Αλέκος Φασιανός (1935 – 2022).. Ένας μεγάλος της σύγχρονης, ελληνικής ζωγραφικής. Ένας απολογητής της νεοελληνικής ευαισθησίας. Ανάλογος του Γύζη, του Νικολάου Λύτρα, του Παρθένη, του Στέρη, του Παπαλουκά, του Σπυρόπουλου, του Τσαρούχη, του Διαμαντόπουλου. Με τεράστια προσφορά στο χώρο του βιβλίου και της χαρακτικής. Και εντός αλλά και στη Γαλλία.

Είναι πολύ νωρίς ακόμη να αποτιμήσει κανείς το πραγματικό μέγεθος Την τεράστια προσφορά στην νεοελληνική ευαισθησία και αισθητική του Αλέκου Φασιανού. Ενός ονειρικού της εικόνας και ενός λυρικού της ζωγραφικής πράξης που συνδύαζε μαγικά τον πρωτογονισμό και την παιδικότητα με μιαν ενστικτώδη σοφία η οποία μπορούσε να μεταμορφώσει το πιο απλό πράγμα σε μίαν υποβλητική, εικαστική αφήγηση… Ενός τολμηρού των χρωμάτων έως θανάτου! Υπήρξε εξάλλου ο αγαπημένος των ποιητών με κορυφαία παραδείγματα τον Ανδρέα Εμπειρίκο, τον Οδυσσέα Ελύτη και τον Νίκο Καρούζο. Όλοι αυτοί τον έλεγαν Αλέξη!

Ανήκε στους ελάχιστους δημιουργούς που η βαθύτατα Ελληνική τέχνη του μπορούσε να διαβαστεί σε οποιοδήποτε άλλο πολιτιστικό συμφραζόμενο. Μία ζωγραφική αληθινά κοσμοπολίτικη και συγχρόνως απόλυτα προσωπική. Μυθικοί καβαλάρηδες με άνθη στα χέρια, στεφανωμένοι έρωτες, ποιητικά ζευγάρια αγκαλιασμένα έρχονται συγχρόνως από τις αττικές λυκήθους, τις βυζαντινές τοιχογραφίες αλλά και την καρδιά του ευρωπαϊκού μοντερνισμού. Ισότιμα. Ένας Matisse στα καθ’ημάς που δεν αγναντεύει τη θάλασσα από τη Νίκαια αλλά από την Τζιά και που δεύτερο του σπίτι δεν είναι το Λούβρο αλλά το Εθνικό αρχαιολογικό Μουσείο. Αν ίσως ο Teriade και ο Ιόλας, ο Κρίστιαν Ζερβός ή ο Χρήστος Ιωακειμίδης, αν, σκέφτομαι, τον είχαν βοηθήσει λίγο περισσότερο, θα είχε τη διεθνή θέση που του αξίζει. Όμως στην ιστορία της τέχνης και στη μεγάλη δημιουργία ποτέ δεν είναι αργά…

“Ευχαριστώ τον Θεό που τα πρώτα μαθήματα στην κατοχή έγιναν σε εκκλησία. Έτσι ευαισθητοποιήθηκα στη ζωγραφική”. Όταν Αλέκος Φασιανός έγραφε για την Α΄ Δημοτικού και τη δασκάλα που τον έδειρε με χάρακα

"Ευχαριστώ τον Θεό που τα πρώτα μαθήματα στην κατοχή έγιναν σε εκκλησία.
Έτσι ευαισθητοποιήθηκα στη ζωγραφική ( ... ) Θυμάμαι πάντα αυτή την πρώτη δημοτικού στην εκκλησία- σχολείο με τα λάμποντα αντικείμενα της ιερής λατρείας φροντισμένα και με τα κεριά από μέλισσα που έπαιρνα και έκανα πλασματάκια από αυτό το καθαρό κερί με την ευωδία του..."

Διαβάστε όλο το άρθρο: http://www.mixanitouxronou.gr/efcharisto-to-theo-pou-ta-prota-mathimata-stin-germaniki-katochi-eginan-se-ekklisia-etsi-evesthitopiithika-sti-zografiki-o-alekos-fasianos-grafi-gia-tin-a-dimotikou-ke-tin-daskala-pou-ton-edir/

"Και οι έσχατοι έσονται πρώτοι".

ΑΡΙΣΤΕΑ ΣΕΡΕΜΕΤΗ FB

Διαβάζω για τον αμύθητο πλούτο του δημοσιογράφου Τράγκα, για τους εργαζόμενους που είχε στη δούλεψή του κι άφησε απλήρωτους σε ανάγκες επιβίωσης, που ένα καλό δεν έκανε ως ακάματος εργάτης της ασχημοσύνης κι από την άλλη βλέπω το φτωχό καμαράκι του ζωγράφου Αλέκου Φασιανού στην Κυψέλη, που υπηρέτησε την ομορφιά, την απλότητα, την αθωότητα, τα βάθη και τα πλάτη της ψυχής του ανθρώπου.

Και μπορεί τα σάβανα να μην έχουν τσέπες και να μην νοιάζεται ουδείς εάν ενθάδαι κείται ο πάμπλουτος ο τάδες ή ο μπατίρης ο δείνας.

Και μπορεί επίσης τα σκουλήκια να μην γνωρίζουν το ποιον των νεκρών και να φέρονται σε όλους ομοίως.

Γνωρίζουν όμως οι άνθρωποι, οι ζώντες, οι έχοντες μνήμες.

Διότι η καλή υστεροφημία είναι το σπουδαιότερο μνημόσυνο και τρισάγιο. Που δεν εξαγοράζεται. Κι έχει να κάνει αυτό μόνο με το συναίσθημα, με το τι νιώθουμε, με το τι εισπράξαμε, με τίποτε άλλο.

Αυτή νομίζω είναι η δικαιοσύνη του κόσμου τελικά.

Η μνήμη.

"Και οι έσχατοι έσονται πρώτοι".

Ο Αλέκος Φασιανός με τα μάτια του Γιώργου Χαδούλη

Ο Αλέκος Φασιανός θεωρείται από πολλούς ως μέντορας του ζωγράφου Γιώργου Χαδούλη. Με αφορμή αυτή την εντύπωση του ζητήσαμε να μας μιλήσει για τον Φασιανό.

«Δεν ήταν μέντορας ο Φασιανός διότι δεν ήταν διδακτικός. Για μένα ήταν πατρική φιγούρα, η παρέα μαζί του ήταν περισσότερο μάθημα ζωής και όχι μάθημα ζωγραφικής» λέει ο Χαδούλης. «Προσωπικά με σημάδεψε, με επηρέασε πάρα πολύ. Ξεκίνησα να κάνω παρέα μαζί του όταν ήμουν 18 χρονών και σπούδαζα στο Παρίσι. Τότε ο Φασιανός ήταν 50 και ζούσε το μισό χρόνο στο Παρίσι, τον χειμώνα, και το καλοκαίρι στην Ελλάδα. Κάναμε καθημερινή παρέα, συναντιόμασταν κάθε απόγευμα σε ένα καφέ, στο Pre aux Clercs, περοκλέ το λέγαμε για πλάκα μεταξύ μας και εκεί περνούσαν και πολλοί άλλοι, Έλληνες και ξένοι από το χώρο της ζωγραφικής, των τεχνών, του πολιτισμού. Εγώ ήμουν κάθε μέρα μαζί του και αυτό που μου προσέφερε αυτή η επαφή ήταν ανεκτίμητο. Διότι όπως καταλαβαίνετε, όταν είσαι 18 ετών πρωτοετής φοιτητής, το να σε αποδέχεται ως καθημερινή παρέα, ως φίλο του, ένας ήδη πολύ πετυχημένος 50άρης ζωγράφος, αναγνωρισμένος στην Ελλάδα και διεθνώς, ήταν πάρα πολύ μεγάλη ένεση αυτοπεποίθησης. Και ιδιαίτερα επειδή η σχέση δεν ήταν σχέση δάσκαλου μαθητή, ο Φασιανός δεν δίδασκε, ούτε εμένα ούτε κανέναν άλλο. Προσέφερε στους νέους μια ισότιμη σχέση, συμμετείχες ισότιμα σε παρέες με κορυφαίους διανοούμενους. Αυτό που σου έλεγε ο Φασιανός, είναι να κάνεις αυτό που σου αρέσει στη ζωγραφική, ακόμη και αν δεν είναι της μόδας, ακόμη και αν δεν το βλέπουν οι άλλοι. Κάποια στιγμή θα το δούνε, έλεγε. Το ίδιο εξάλλου έκανε και ο ίδιος. Αυτά που ζωγράφιζε δεν ήταν της μόδας εκείνη την εποχή. Της μόδας ήταν η αφηρημένη τέχνη. Εκείνος έγινε αποδεκτός  με μια εντελώς προσωπική ζωγραφική. Και έκανε τεράστια καριέρα στο Παρίσι με αυτή την διαφορετική ζωγραφική».