ΕΚΕΙΝΗ – ELLA

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΟΔΥΣΣΕΩΣ

Όταν με πήρε τηλέφωνο η μάνα μου, ο παππούς είχε κιόλας φύγει. Δεν τον προλάβαινα πια. Κοίταξα απ’ το παράθυρο τον ουρανό. Τα σύννεφα μαζεύονταν με μια ασυνήθιστη σπουδή… Όταν ξεκίνησα τ’ αμάξι, βαριές σταγόνες πάσκιζαν να μου τρυπήσουν το παρμπρίζ.

Μας το ψιθύρισαν στην κλινική το ραντεβού. Κάπου εκεί ξημέρωμα τον άκουσαν στον ύπνο του να την φωνάζει. Είχε από χρόνια πριν φορέσει τ’ άσπρο της το νυφικό η γιαγιά και τον περίμενε. Ξύπνησε ήρεμος κι απλά τους είπε «φεύγω». Κι έφυγε πριν τον πιάσει η βροχή, πριν του μουσκέψει τ’ ατσαλάκωτο γαμπριάτικο κουστούμι.

Εκεί που σταματώ είναι μόνο ένα όνομα» Στη μνήμη του Χρήστου Γιανναρά - Μητροπολίτης Αργολίδος Νεκτάριος

«Εκεί που σταματώ είναι μόνο ένα όνομα»

Στη μνήμη του Χρήστου Γιανναρά

Μητροπολίτης Αργολίδος Νεκτάριος

Έφυγε ήσυχα. Τα τέλη του «χριστιανά, ανώδυνα, ανεπαίσχυντα, ειρηνικά».

Το απόγευμα νιώθοντας μια δυσφορία κάλεσε το φίλο του ιερέα και γιατρό π. Π.Μ. ο οποίος διέγνωσε πνευμονικό οίδημα. Προσπάθησε να μην του δείξει κάτι. Ο ίδιος όμως είχε καταλάβει…

–Πεθαίνω, του είπε.

Ο π. Π. για να τον καθησυχάσει του είπε:

–Αν το λες σοβαρά … ο άγιος Συμεών ο νέος Θεολόγος όταν ένιωσε ότι πεθαίνει, παρακάλεσε τους μοναχούς να του ψάλλουν τα νεκρώσιμα τροπάρια.

Είχε απόλυτη διαύγεια. Του απάντησε με σοβαρότητα

–Ξεκίνα!!!

Σε λίγα λεπτά έφυγε.
Στην κηδεία του δεν ακούστηκαν επικήδειοι λόγοι, ούτε συνθήματα(“Αθάνατος”, “θα ζεις”, κ.λπ.) κενού περιεχομένου.

Η εκκλησία κατάμεστη από φίλους και μαθητές του. Όλοι είχαν κάτι να πουν για τον άνθρωπο που τόλμησε, βγήκε μπροστά, άνοιξε δρόμους…

Ακούγοντας τα νεκρώσιμα τροπάρια, θυμήθηκα ένα ωραιότατο και εξομολογητικό του κείμενο, το οποίο παραθέτω στη μνήμη του:

«Σπούδασα μια ζωή τη θεολογία και τη φιλοσοφία, παθιάστηκα με τη σύγχρονη φυσική και την κοσμολογία, διάβασα ψυχολογία και πολλή ιστορία. Κι όλα αυτά ψάχνοντας το ένα και μοναδικό αίνιγμα που με βασανίζει: της ύπαρξης που μπορεί να ερωτεύεται αέναα και να μην πεθαίνει.

Βρήκα την πληρέστερη απάντηση στους Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας – τη μεγαλοφυέστερη ως τώρα αποκάλυψη.

Μπροστά στον θάνατο...

Του Δημήτρη Μπαλτά

"Μπροστά στον θάνατο, μπροστά σ’ αυτή την αγωνία, σ’ αυτή την απομόνωση, σ’ αυτό τον πνευματικό θάνατο, που το βιολογικό τέρμα δεν είναι παρά ένα σημάδι του, ο άνθρωπος είναι σήμερα γυμνός. Τόσο γυμνός, όσο δεν ήταν ποτέ άλλοτε. Ο πολιτισμός μας είναι ο πρώτος, φαίνεται, σ’ όλη την ιστορία, που πασχίζει ν’ αγνοήσει τον θάνατο και, μ’ αυτό, ίσως, ξεσκεπάζει την ουσία... ".

"Οι επικήδειες τελετές έχουν μικρύνει υπερβολικά ή και χάνονται. Δεν ξέρουν πια τι να πουν και τι να κάνουν. Όταν ήμουνα παιδί, μέσα σ’ ένα κύκλο στερημένο από καιρό από κάθε χριστιανική αναφορά, δεν άφηναν κανένα να πεθάνει στο νοσοκομείο. Όταν δεν απόμενε πια ελπίδα, έφερναν τον άρρωστο στο σπίτι και τότε τον τύλιγαν σε περισσότερη στοργή. Ξαγρυπνούσαν όχι μονάχα εκείνους, που πέθαιναν, αλλά και τους πεθαμένους. Αγρυπνία, σχεδόν ανυπόφορη, μπροστά στο μηδέν. Δεν προσεύχονταν – σε ποιόν να προσευχηθούν και με ποια λόγια;"

"Δεν διάβαζαν τους Ψαλμούς και τα Ευαγγέλια. Δεν είχαν ούτε τη χοντροκομμένη ανανέωση του νεκρόδειπνου, που σε μερικές χριστιανικές χώρες αναπτύχτηκε σε «αγάπη». Δεν ήταν πια σε χριστιανικές χώρες. Όλα είχαν ξεχαστεί. Ο ζωντανός Θεός, η ψυχή, η ανάσταση. Αλλά δεν ήταν κι ο παγανισμός, που σ’ αυτόν πεθαίνουν με το «απρόσωπο» του φυτού ή σβήνουν γαλήνια μέσα στο άπειρο: ξαναγίνονται σπόροι, περνούν στην άλλη πλευρά των πραγμάτων, ίσαμε την καινούργια σπορά... Όχι. Απ’ τη βιβλική Αποκάλυψη κρατούσαν τη βεβαιότητα, πως αυτός ο πεθαμένος είναι ένα μοναδικό άτομο και πως η ζωή του υπήρξε η μοναδική του ζωή. Αυτές οι αγρυπνίες ήταν σκέτες αγωνίες. Πήγαιναν στην κουζίνα, να πιουν λίγο καφέ. Ύστερα ξαναγύριζαν να καθήσουν κοντά στο πτώμα. Με σιωπή. Πάντοτε αυτή η σιωπή. Είναι αλήθεια, πως καταπιάνονταν με υπερβολική λεπτομέρεια μ’ όλα εκείνα τα πράγματα, που πλαισιώνουν τον θάνατο. Τα αγγελτήρια της κηδείας, την ταφή, τον οικογενειακό τάφο. Κι αυτά, αν δεν χρειαζόταν να μαζέψουν τη σκόνη των προηγούμενων νεκρών, για να κάνουν χώρο... Νεκροταφεία δίχως σταυρό – όμως, για τους πιο πολλούς, ο σταυρός δεν σημαίνει νίκη πάνω στον θάνατο, αλλά απλώς και μόνο ένα νεκροταφείο... και σαν καλοί ορθολογιστές προσπαθούν ν’ αποφύγουν αυτή την ταυτολογία. Νεκροταφεία δίχως σταυρό. 

 Βαρειές πλάκες, καλοχτισμένες, των λατινικών νεκροταφείων.

Φιλόδημος: Αφήνοντας πίσω τους αγαπημένους μας

Το Περί θανάτου του επικούρειου φιλοσόφου Φιλόδημου που ανακαλύφθηκε πριν από δύο αιώνες στη «βίλα των Παπύρων» του Herculaneum στην Πομπηία έρχεται να ρίξει φως στη δημοφιλέστατη, κατά τους ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους, Επικούρεια φιλοσοφία.

Αν και ακόμη δεν έχουν διαβαστεί όλοι οι πάπυροι (που περιλαμβάνουν και τις υπόλοιπες φιλοσοφικές σχολές της εποχής του 1ου μ.Χ. αιώνα), ο πάπυρος 1050 (P.Herc. 1050) του «Περί θανάτου» αναμφισβήτητα αποτελεί την κορωνίδα των έως τώρα ευρημάτων. Όπως υποδηλώνει ο τίτλος (Περί θανάτου) ο συγγραφέας θα μιλήσει για το προσφιλές φιλοσοφικό ζήτημα του θανάτου, ενός από τα κεντρικά θέματα της επικούρειας φιλοσοφίας.

Η βασική επικούρεια αρχή ότι «ο θάνατος δεν είναι τίποτε για εμάς» είναι γνωστή, και η πραγματεία του Φιλόπονου θα την εκλάβει ως αφετηρία για να την ενισχύσει. Την ίδια εποχή, εξάλλου, κυκλοφορεί και το αριστούργημα De rerum natura του Λουκρήτιου, στο τρίτο κεφάλαιο του οποίου ο συγγραφέας με ποιητική μαεστρία πραγματεύεται τον ανυπόστατο, κατά τον Επίκουρο, φόβο του θανάτου. Ο Φιλόδημος όμως θα ακολουθήσει διαφορετικό δρόμο. Δεν θα επαναλάβει όσα γνωρίζουμε ήδη για την επικούρεια φιλοσοφία του θανάτου, αλλά θα μας προσφέρει νέες πληροφορίες. Θα αναφερθεί παρεμπιπτόντως στην έλλειψη των αισθήσεων που ακολουθεί τον θάνατο και θα ασχοληθεί κυρίως με την ψυχολογία του πόνου. Του πόνου της ψυχής που στέκεται εμπόδιο στην αταραξία και, επομένως, στην ηδονή ως σκοπό της ζωής:

«Όταν λοιπόν λέμε ότι η ηδονή είναι ο σκοπός, δεν εννοούμε τις ηδονές των ασώτων και αυτές που βρίσκονται στις απολαύσεις, όπως νομίζουν κάποιοι που αγνοούν και δεν συμφωνούν ή εκλαμβάνουν κακώς όσα λέμε, αλλά το να μην πονάει το σώμα και να είναι η ψυχή ατάραχη.» Επίκουρος, Επιστολή προς Μενοικέα, 131-132

Ο φιλοσοφικός λόγος του Φιλόδημου σκοπό έχει (κατά την επικούρεια επιταγή) να θεραπεύσει την ψυχή και απευθύνεται σε όλους -γνώστες και μη της φιλοσοφίας. Ο ερχομός του δικού μας θανάτου είναι κάτι το φυσιολογικό, που δεν πρέπει να φοβόμαστε. Πώς μπορούμε όμως να ξεπεράσουμε την ανασφάλειά μας, τα αρνητικά συναισθήματα που βιώνουμε, για το μέλλον των αγαπημένων μας; Πρόκειται για ένα τελείως διαφορετικό συναίσθημα που δεν έχει να κάνει με τον δικό μας θάνατο, αλλά με τη φροντίδα των άλλων. Εκείνη που δεν θα είμαστε σε θέση να προσφέρουμε όταν δεν θα είμαστε εν ζωή.

Συγκλονιστική μεταθανάτια εμπειρία του Αργύρη Μήτση.

Συγκλονιστική μεταθανάτια εμπειρία του Αργύρη Μήτση.

Κατά την διάρκεια επέμβασης στην καρδιά, έπαθε ανακοπή...

Ποιο ρόλο έπαιξε στην "επιστροφή" του Αργύρη ο Άγιος Παϊσιος...;;;

|Δεν θα πρέπει να υπάρχει Χριστιανός που δεν θα το΄χει δει, έστω μια φορά...|

Φραντς Κάφκα

Το νόημα της ζωής είναι ότι σταματά.

Φραντς Κάφκα

Γεννήθηκε το 1883.

Π.Νέλλα :Ο Θάνατος του Θεού και η Ανάσταση του ανθρώπου ( Κείμενα για την Ανάσταση από τον ΓΕΡΟΜΟΡΙΑ)

Ο Π.Νέλλας υπήρξε ένας σπουδαίος θεολόγος και ιδρυτής του περιοδικού "Σύναξη".Ακριβώς επειδή τα κείμενα του όπως αυτό , που αναπαράγουμε από την ιστοσελίδα "Αντίφωνο", είναι σημαντικά και μαρτυρούν μια σημαντική θεολογική και θύραθεν παιδεία , αφορούν καίρια καθένα που στοχάζεται για την μοίρα του ανθρώπου.

Παναγιώτης Νέλλας

Ὁ θάνατος τοῦ Θεοῦ εἶναι ἕνα ἀπό τά κεντρικά θέματα ὄχι μόνο τῆς σύγχρονης δυτικῆς φιλοσοφίας καί λογοτεχνίας, ἀλλά καί τῆς ἴδιας τῆς θεολογίας. Τά τελευταῖα χρόνια γράφτηκαν χιλιάδες σελίδες σχετικές μ᾽ αὐτό, ἀνέβηκαν ἔργα στό θέατρο, γυρίσθηκαν ταινίες, τό θέμα ξέφυγε ἀπό τά μελετητήρια τῶν εἰδικῶν καί ἀπασχολεῖ τό εὐρύτερο κοινό. Τό σύντομο αὐτό δοκίμιο ἔχει σκοπό νά δώσει, στήν ἀρχή μιά γενική ἐνημέρωση καί μιά ἑρμηνεία γιά τό φαινόμενο, καί νά προσπαθήσει στή συνέχεια, ἀφοῦ τό τοποθετήσει μέ βάση τά ὀρθόδοξα κριτήρια, νά σκιαγραφήσει τή συμβολή, πού θά μποροῦσε νά προσφέρει ἡ Ὀρθοδοξία συμμετέχοντας στή σχετική συζήτηση.

Στό χῶρο τῆς φιλοσοφίας τό θέμα ἀρχίζει μέ τό Nietzsche, γιά τόν ὁποῖο, ὅπως εἶναι γνωστό, ὁ θάνατος τοῦ Θεοῦ ἀποκαλύπτεται καί ταυτόχρονα εἶναι ταυτόσημος μέ τήν ἀνατροπή ὅλων τῶν ἀξιῶν, ὁλόκληρης τῆς ὑπεραισθητῆς περιοχῆς σύμπαντος τοῦ κόσμου τῶν ἰδεῶν καί τῶν ἰδανικῶν. Μοναδική καί ὕψιστη ἀξία μένει γιά τό Nietzsche ὁ ἄνθρωπος, ὁ ″ὑπεράνθρωπος″: «Ποῦ εἶναι ὁ Θεός;» Γράφει ἤδη στά 1882. «Θά σᾶς τό πῶ ἐγώ. Τόν σκοτώσαμε. Ἐμεῖς ὅλοι εἴμαστε οἱ φονιάδες του... ὁ Θεός εἶναι νεκρός... ὁ Θεός θά μείνει νεκρός. Τί ἄλλο εἶναι οἱ ἐκκλησίες παρά οἱ τάφοι καί τά μνήματα τοῦ Θεοῦ;»

Ὁ Nietzsche στήν ἐποχή του ἀναγκάζεται νά βάλει τά λόγια αὐτά στό στόμα ἑνός τρελοῦ ἀνθρώπου. Ἀλλά ὁ Sartre ἐπαναλαμβάνει μέ πλήρη ἄνεση τό ἴδιο κήρυγμα κατά τήν ἔναρξη τοῦ Β’ παγκοσμίου πολέμου, μιλώντας σέ μιά δημόσια συγκέντρωση στή Γενεύη: «Κύριοι, ὁ Θεός πέθανε. Σᾶς ἀναγγέλλω, κύριοι, τό θάνατο τοῦ Θεοῦ.»

Τό τί σημαίνει γιά τήν ἄθεη ὑπαρξιακή φιλοσοφία ὁ θάνατος τοῦ Θεοῦ, μᾶς τό ἀποκαλύπτει μέ ἐνάργεια ἡ ἀντίστοιχη λογοτεχνία. Ἀφοῦ δέν ὑπάρχει Θεός, ἄρα δέν ὑπάρχει παρά ἡ βιολογική ζωή. Μέ διονυσιακή ἀγαλλίαση ὁ Camus ὑμνεῖ στά πρῶτα του ἔργα τό μεγαλεῖο καί τή χαρά αὐτῆς τῆς ζωῆς.τήν ὁμορφιά πού κλείνει μέσα της μιά ζεστή μέρα στήν ἀκροθαλασσιά, μιά χειμωνιάτικη νύχτα, πού ἡ οἰκογένεια εἶναι μαζεμένη γύρω στή φωτιά. Ἀλλά ἡ βιολογική ζωή εἶναι ἡ ″ἐν φθορᾷ ζωή″ καί ὁ ἴδιος ὁ Camus ὅσο προχωρεῖ, ἀνακαλύπτει μέσα στή ζωή τό σαράκι αὐτό τῆς φθορᾶς, πού κλέβει τή χαρά, πού ἀπομυζᾶ τήν οὐσία καί ἀφήνει ἀνούσια καί ἀνόητη τή ζωή, πού δημιουργεῖ μέσα στόν ἄνθρωπο τήν αἴσθηση τοῦ χάους καί τοῦ κενοῦ, πράγμα πού τόσο ἔντονα περιγράφεται στόν «Ξένο», καί πού ὁ Sartre μέ τόση ἐπιτυχία ὀνομάζει στό ὁμόνυμο ἔργο του «Ναυτία».

ΕΝΑΣ, ΚΑΝΕΝΑΣ ΚΑΙ ΕΚΑΤΟ ΧΙΛΙΑΔΕΣ

Την τελευταία βούληση για τον τρόπο ταφής, του ελληνικής καταγωγής από τη Μεγάλη Ελλάδα, Λουίτζι Πιραντέλο μας υπενθύμισε ο Κώστας Χατζηαντωνίου

ΕΝΑΣ, ΚΑΝΕΝΑΣ ΚΑΙ ΕΚΑΤΟ ΧΙΛΙΑΔΕΣ

Στις 10 Δεκεμβρίου 1936, όταν ο Λουίτζι Πιραντέλο πέθανε, τα παιδιά του βρήκαν μισό φύλλο τσαλακωμένου χαρτιού στο οποίο ο μεγάλος δραματουργός είχε σημειώσει την τελευταία του βούληση: 

«Ο θάνατός μου να περάσει εν σιωπή. Ζητώ από φίλους και εχθρούς όχι μόνο να μη μιλήσουν γι' αυτόν στις εφημερίδες, αλλά να μην το αναφέρουν καθόλου. Ούτε αναγγελίες, ούτε συμμετοχές. Ως νεκρό μη με ντύσετε. Τυλίξτε με, γυμνό, σε ένα σεντόνι. Καθόλου λουλούδια στο κρεβάτι, ούτε αναμμένα κεριά. Κάρρο της κατώτερης τάξης, αυτής των φτωχών. Γυμνός. Και να μην με συνοδεύει κανείς, ούτε συγγενείς, ούτε φίλοι. Το κάρρο, το άλογο, ο αμαξάς και φτάνει. Κάψτε με. Και το φρεσκοκαμμένο κορμί μου, αφήστε το να διασκορπιστεί. Γιατί τίποτα, ούτε η στάχτη, δεν θα ήθελα να μείνει από εμένα. Αλλά αν αυτό δεν μπορεί να γίνει, ας μεταφερθεί η τεφροδόχος στη Σικελία και ας εντοιχιστεί σε κάποια άγρια πέτρα στην ύπαιθρο του Τζιρτζέντι, εκεί όπου γεννήθηκα». 

Τα παιδιά σεβάστηκαν τα τρία πρώτα σημεία της «διαθήκης»: δύο μέρες μετά τον θάνατό του, το σώμα του συγγραφέα μεταφερόταν από μια φτηνή άμαξα στο κρεματόριο. Καμία τελετή ή πανηγυρική κηδεία που πολύ θα ήθελε να γιορτάσει το φασιστικό καθεστώς και ο ίδιος ο Μουσολίνι. Το τέταρτο σημείο δεν έγινε σεβαστό και οι στάχτες του συγγραφέα, τοποθετημένες μέσα σε μια τεφροδόχο, θάφτηκαν στο νεκροταφείο του Βεράνο όπου θα παρέμεναν για έντεκα χρόνια.

«Η καύση των νεκρών και η σύγχυση των ζωντανών»

Γράφει ο π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

«Όταν η άγνοια συμμαχεί με την εξουσία,

γίνονται ο πιο επίφοβος εχθρός»

Τζ. Μάλκολμ

Όταν το 1982 αποφασίστηκε να νομιμοποιηθεί και να ισχύσει πολιτικός γάμος στην Ελλάδα, οι άνθρωποι της Εκκλησίας εξανέστησαν και διαμαρτυρήθηκαν (λες και ήταν χαρούμενοι και ευχαριστημένοι να παντρεύει η Εκκλησία άθεους και κουμουνιστές που δεν μπορούσαν αλλιώς να νομιμοποιήσουν τον γάμο τους!) και φώναζαν τότε στεντορείως πολλά αμετροεπή και υπερβολικά και απειλούσαν ότι «Η καύση των νεκρών και η σύγχυση των ζωντανών» κάνει πολιτικό γάμο δεν θα κηδεύεται, δεν θα βαφτίζει, δεν... δεν... δεν... και ότι ο πολιτικός γάμος δεν είναι γάμος!!

Δεν είχαμε αντιληφθεί ούτε αφουγκραστεί τον μέγα Παπαδιαμάντη ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα να μας φωνάζει ότι πρέπει να επιβληθεί πολιτικός γάμος για τις ληξιαρχικές ρυθμίσεις των ανθρώπινων συνθηκών και όποιος το επιλέγει και το επιθυμεί (όντας, όντως χριστιανός!) να κάνει και το Μυστήριο του Γάμου.


Βουλιαγμένοι όλοι μας τότε μέσα στην αυταπάτη του ευσεβούς ορθοδόξου έθνους, δεν συνειδητοποιούσαμε ότι αυτό το... "φάντασμα" είχε εξαχνωθεί και εξαφανιστεί προ πολλού!

Δεν θέλαμε να δεχθούμε ότι την πόρτα της Εκκλησίας δεν την περνούσε πλέον ο Μαυρίκιος και ο Νικηφόρος Φωκάς, αλλά μικροπολιτικοί, κοντόθωροι και καιροσκόποι, εκλεγμένοι από λαό που πλέον δεν ήξερε ποιος είναι και τι θέλει. Βέβαια κι από την άλλη, πρέπει να το ομολογήσουμε, τον θρόνο της Εκκλησίας δεν τον κατείχε, ούτε ο Γρηγόριος ο Θεολόγος ούτε ο Γεννάδιος Σχολάριος...!


Παρά ταύτα, ο πολιτικός γάμος, είναι γάμος! Μυστήριο δεν είναι! Η Εκκλησία κάνει Μυστήρια, δεν νομιμοποιεί ληξιαρχικές πράξεις και συνήθειες πανάρχαιες και πανανθρώπινες.

Ο γάμος (κάθε μορφής) προϋπήρχε της Εκκλησίας. Η Εκκλησία αυτή την ανθρώπινη έκφραση την ενσωμάτωσε και την έκανε θυσιαστικό Μυστήριο και τρόπο θέωσης των μελών της, καθώς μαθαίνει στα μέλη της με το μυστήριο του γάμου να αγαπούν ο ένας τον άλλον με θυσία, «καθώς καί ὁ Χριστός ἠγάπησε τήν Ἐκκλησίαν».


Θριαμβολογούσαμε τότε (1982) για τον μικρό αριθμό των τελούντων πολιτικό γάμο (που αναγκάστηκε η Εκκλησία παρόλα ταύτα, να τον προσμετρά στους γάμους που τελεί!) σήμερα όμως (2023), οι πολιτικοί γάμοι είναι περισσότεροι από τους θρησκευτικούς!! Η εκδίκηση είναι πάντα κρύο πιάτο.


Έρχεται λοιπόν σήμερα, μετά από μια διελκυστίνδα σχεδόν 35 ετών (1987 η αίτηση του Δημάρχου Αθηναίων στη Σύνοδο) και υλοποιείται αυτό που νομικά είχε θεσμοθετηθεί το 2006 (Ν. 3448/2006) δηλαδή η λειτουργία αποτεφρωτηρίων (Κρεματόρια–cremo=καίω).

Δυστυχώς οι χριστιανοί και πάλι βιάζονται και, όπως φωνάζει ο παππούς μας ο Θουκυδίδης, η βιασύνη είναι η... εξασφάλιση του λάθους! Ήδη κυκλοφορούσαν απόψεις τραντισιοναλιστικές και χωρίς ουσιαστική θεολογική βάση ει μη μόνον την συνήθεια. Πράγμα που ούτε θεολογική άποψη είναι ούτε επιχείρημα για την άρνηση της καύσης.


Ο λαός μας δεν είναι όλοι χριστιανοί, οι ποιμένες συνεπώς πρέπει να απευθύνονται στο ποίμνιο τους, όχι urbi et orbi εἰς πάντας. Στους χριστιανούς! Πρέπει να συνειδητοποιηθεί αυτό. Όχι λοιπόν διδασκαλία προς τον λαό (δεν είμαστε λαοφιλείς άνακτες...), αλλά προς τους χριστιανούς.


Κυκλοφόρησε ένα φυλλάδιο που διαπνέεται από μια θεολογία ατμοσφαιρική, αόριστη και συναισθηματική. Ξεκίνα ενημερώνοντας μας ότι: «Το σώμα συνιστά στοιχείο της υπόστασης του ανθρώπου...». Όμως το σώμα δεν είναι ευτυχώς ένα στοιχείο! Είναι το ήμισυ του ανθρώπου. Δεν έχουμε σώμα, είμαστε σώμα. Το σώμα μας είναι ο εαυτός μας με τον οποίον βαφτιστήκαμε, λάβαμε μέρος στα Μυστήρια, ενεργήσαμε αρετές και αμαρτίες στη ζωή μας και τέλος θα το παραδώσουμε (εκόντες-άκοντες) στα χέρια του Θεού. Το σώμα μας σε όλη την ανθρώπινη διαδρομή μας είχε συνεχείς αλλαγές ηλικιακές και φυσικά βιολογικές-μοριακές. Πολλούς "θανάτους" και αναδημιουργίες. Είχε φάσεις και θέματα. Για κάποιους δεν φτάνει μέχρι το τέλος με αρτιότητα οργανική. Ακρωτηριασμοί και αφαιρέσεις οργάνων (και δωρεές οργάνων) σχηματοποιούν κάτι εντελώς διαφορετικό από το σώμα με το οποίο ερχόμαστε σ’ αυτή την ζωή. Και έρχεται στο τέλος η τυραννία του θανάτου και διασπά το κράμα (τί τό περί ἡμᾶς τοῦτο γέγονε μυστήριον) και μένει η ψυχή, χωρίς το σώμα, γυμνή. Και το σώμα, χωρίς την ψυχή, νεκρό! Όμως το συναμφότερον άνθρωπος.


Ο Χριστός ενσαρκούμενος ανέλαβε όλα αυτά. Έγινε ὡς ἡμεῖς κατά πάντα χωρίς ἁμαρτίας. Ανιστάμενος έδειξε πώς θα είμαστε εκεί καί ἡμεῖς ἐν τῇ Ἀναστάσει.. κατ’ Αυτόν. Όμως Αυτός είναι Δημιουργός και εμείς δημιούργημα. Η Ανάσταση η δική μας είναι αναδημιουργία, όχι επανασυγκόλληση!!


Ο θάνατος βρίσκει τους ανθρώπους σε διάφορες ηλικιακές φάσεις, έμβρυα, βρέφη, νήπια, παιδιά, εφήβους, ενήλικες, παρήλικες. Όλες οι ηλικιακές στιγμές είναι φάσεις της σωματικής ψυχικής διαδρομής του ανθρώπου. Στην αναδημιουργία της Αναστάσεως προφανώς (το θέμα είναι μυστήριο αόρατο στα μάτια μας) θα υπάρξει «ἡλικία μία» όπως λέει το τροπάριο της Κυριακής των Απόκρεω! Δεν θα αναστηθούμε ως βρέφη ούτε ως ανοηκοί παρήλικες, αλλά σε κατάσταση υπαρξιακής ψυχοσωματικής ωριμότητας με συνείδηση και ευθύνη του εαυτού μας.

Ἡ Χριστιανική στάση ἀπέναντι στό θάνατο, π. Σεραφείμ Ρόουζ, 11-11-2017, Ἀρχιμ. Σάββα Ἁγιορείτης

Τραγωδία χωρίς Κάθαρση

από Γιάννης Τζέρπος

Βράδυ της 28-2-2023. Λίγο πριν να λαλήσει το ορνίθι λέγανε «οι παλιοί », λίγο πριν το ρολόι που  του τοίχου να σημάνει την δωδεκάτην λέμε «οι σημερινοί».΄Ωρα χαλάρωσης. Στη βολή λοιπόν του καναπέ. ΄Αντε να ακούσομε τις ειδήσεις από την τηλεόραση και να παραδοθούμε στον ύπνο. Η αύριον μεριμνήσει τα εαυτής ..

-Αγαπητοί θεατές. Διακόπτουμε την κανονική ροή του προγράμματός μας για να σας μεταδώσουμε έκτακτη είδηση από τη περιοχή « Ευαγγελισμός» των Τεμπών.

Νέα από τη θέση «Ευαγγελισμός!». Πολύ ωραία! Δε μπορεί! Ευχάριστη είδηση μας περιμένει. Χαρούμενο μήνυμα, χαρμόσυνο άγγελμα θα ακούσομε. Το λέει η ίδια η λέξη: « Ευ–αγγελισμός ». Επί τέλους βρε αδερφέ. Να ακούσουμε και κάτι καλό, μια νότα αισιοδοξίας, να ευφρανθεί η ψυχή μας, να πάμε για ύπνο ήρεμοι, νηφάλιοι. Αρκετόν τη ημέρα τούτη η κακία αυτής. Ευαγγελίζου πατρίδα-Ελλάδα χαρά μεγάλη.

Η Ελλάδα όμως, αλλοίμονο! Έμεινε με την ανάσα κομμένη και βούλιαξε στα λασπόνερα της απελπισίας και της φρίκης. Αδιανόητο! Δεν το χωράει ο νους του ανθρώπου! Δυο αμαξοστοιχίες, για δέκα και πλέον λεπτά της ώρας, κινούνταν, με φορά αντίθετη, στις ίδιες ράγες. Δε στάθηκε δυνατό να τις δει κάποιο ελεγκτικό μάτι. Δεν λειτούργησε καμιά δικλείδα ασφαλείας. Αναπόφευκτη στάθηκε η μετωπική σύγκρουση και η πύρινη λαίλαπα που τύλιξε τις άμορφες μάζες των σιδερένιων κατασκευών και τα εκτροχιασμένα βαγόνια. Και το σημείο μηδέν; Το σημείο που κλείστηκε το θανάσιμο ραντεβού της ζωής με το θάνατο; Η Θέση «Ευ-αγγελισμός». Η θέση του χαρούμενου μηνύματος, του χαρμόσυνου αγγέλματος που μας έταξε η λέξη. Ο χρόνος όμως σταμάτησε εκεί. Τι ειρωνεία!

Και η τηλεόραση κίνησε να παίζει και να φέρνει μπροστά στα μάτια μας εικόνες κολάσεως. Εικόνες που δε μπορεί ούτε η γραφίδα του Δάντη να τις περιγράψει. Θέαμα φριχτό, μακάβριο και αποτρόπαιο:

Τη σκηνή της μετωπικής σύγκρουσης των αμαξοστοιχιών. Τον εκτροχιασμό των βαγονιών. Τις άμορφες μάζες των σιδηρικών. Τις πύρινες γλώσσες που τύλιξαν τα βαγόνια. Ανθρώπους σε κατάσταση πανικού να πετάγονται από τα βαγόνια αιμόφυρτοι και αλλοφρονούντες. «Χλωρό» και ζεστό αίμα να βάφει τους τοίχους και να ποτίζει το χώμα. Κραυγές απελπισίας για βοήθεια, κλάματα, οιμωγές, θρήνους και κοπετούς. Και αυτό όχι μια μόνο φορά, αλλά να παίζει και να δείχνει και να ξαναδείχνει, και να ξαναδείχνει , τις ίδιες πάντα σκηνές, λες και έδειχνε εικόνες χαράς και γλεντιού από πανηγύρι. Ε ! όχι κύριοι. Αυτό δεν είναι ενημέρωση. Αυτό το λένε τρομολαγνεία, γρατσούνισμα των νεύρων και ξέσκισμα του ηθικού κόσμου. Δεν αντέχεται αυτό το ψυχοπλάκωμα.

Τη λύση την έδωσε το τηλεκοντρόλ.

Έμεινα μόνος εκεί στο σαλόνι, στα σκοτεινά.

Ανέβασα στη σκηνή του θεάτρου «άγγελο » τη φαντασία μου. Περιδιάβηκα την εμπορική αμαξοστοιχία, λίγα μόλις λεπτά πριν από το θανάσιμο ραντεβού της με την εμπορική, για να δω εκεί: Ανθρώπους ώριμους, άνδρες και γυναίκες, ψημένους στη ζωή, βουλιαγμένους στο κάθισμά τους, να στηρίζουν με τα χέρια το κεφάλι τους και να είναι βυθισμένοι στις σκέψεις τους, να λύσουν τα καθημερινά προβλήματα της φαμίλιας τους. Ζευγάρια νέων παιδιών να κρατιούνται χέρι-χέρι και με τα κεφάλια ακουμπισμένα τρυφερά το ένα στο άλλο και τα μάτια κλεισμένα, να πλάθουν και να χτίζουν το σπιτικό τους που μόλις άνοιξαν. Και εκεί στο βαγόνι δύο, εκεί στο κυλικείο του τρένου, παιδιά , πολλά παιδιά, αγόρια και κορίτσια, πολύχρωμα και ευωδιαστά λουλούδια στο ίδιο βάζο, να απολαμβάνουν ξένοιαστα, μεταξύ του «φρέντο καπουτσίνο» και του αναψυκτικού, το ταξίδι τους. Να χτίζουν τα όνειρά τους, να τρέφουν τις ελπίδες τους για το αύριο , να ανταλλάσσουν φιλάρεσκες ματιές μεταξύ τους, ανυποψίαστα για το τι πρόκειται να ακολουθήσει σε λίγο. Σε λίγο που τα κορμιά τους θα τσακιστούν, θα στρεβλώσουν και θα στραγγαλιστούν στα πυρακτωμένα σίδερα. Σε λίγο που οι προσδοκίες τους και οι ελπίδες τους θα καούν, μέχρι που να εξαϋλωθούν, στους 1500 βαθμούς Κελσίου.

ΠΩΣ ΥΠΕΡΒΑΙΝΕΤΑΙ η ΦΘΟΡΑ και ο ΘΑΝΑΤΟΣ;

Του Παναγιώτη Ταμβάκη 

Αν η επιστήμη ήταν η μόνη πηγή γνώσης, όπως ισχυρίζονται οι ΘΕΤΙΚΙΣΤΈΣ, και αν εξαντλούσε τις γνωστικές μας δυνατότητες, τότε η φθορά και ο θάνατος θα ήταν κάτι φυσικό, αναπότρεπτο και μη αντιστρέψιμο, όπως με τη σειρά τους προσπαθούν να μας πείσουν οι θετικιστές ψυχολόγοι, όταν υπερβαίνουν τα όρια της επιστήμης. Οι μη έχοντες ελπίδα. 

Όμως, ο ίδιος ο ανθρώπινος ΠΟΛΙΤΙΣΜΌΣ ξεκίνησε ακριβώς με την ελπίδα πραγματωμένη στην έμφυτη άρνηση των πρώτων εκείνων προγόνων μας να αποδεχτούν τη φθορά και τον θάνατο ως κάτι φυσικό. Αυτό ακριβώς που τους διέκρινε από τα ζώα: έθαψαν τους νεκρούς τους και λάτρεψαν τους προγόνους τους. 

Και ο ΘΕΆΝΘΡΩΠΟΣ μας έδειξε τον τρόπο της υπέρβασης της φθοράς και του θανάτου ήδη από την σημερινή ευαγγελική περικοπή της θεραπείας του παραλυτικού: 

Με την ΠΊΣΤΗ (εμπιστοσύνη) στον Ποιητή μας και με την έμπρακτη ΑΓΆΠΗ για τον συνάνθρωπο που μαζί ΓΚΡΕΜΊΖΟΥΝ ΤΙΣ ΣΤΈΓΕΣ (δηλαδή τα όρια της φύσης μας) ανοίγοντας πάνω μας τον ουρανό, όπως η πίστη και η αγάπη του παράλυτου εκείνου, των φίλων και των συγγενών του.  

«ἀπεστέγασαν τὴν στέγην ὅπου ἦν, καὶ ἐξορύξαντες χαλῶσι τὸν κράβαττον ἐφ’ ᾧ ὁ παραλυτικὸς κατέκειτο. 

ἰδὼν δὲ ὁ Ἰησοῦς τὴν πίστιν αὐτῶν λέγει τῷ παραλυτικῷ· Τέκνον, ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου».

«Γι’ αυτό την κρατάω»

Ένας άντρας, που είχε χάσει το παιδί του, τριγυρνούσε στην αγορά της Αθήνας κλαίγοντας, ξεριζώνοντας τα μαλλιά και τα μούσια του.

Κάποιος στωικός φιλόσοφος τον πλησίασε και του είπε: «Γιατί κλαις; Δεν ήξερες πως το παιδί σου ήταν θνητό;»

«Το ήξερα», είπε ο άντρας που πενθούσε.

«Και τότε γιατί κλαις; Δεν θα το φέρεις πίσω».

«Γι’ αυτό κλαίω», είπε ο άντρας.

~

Θυμήθηκα αυτή την ιστορία απ’ την αρχαία Ελλάδα, όταν είδα την εικόνα του πατέρα που κρατούσε το χέρι της νεκρής του κόρης, μέσα στα συντρίμμια της Τουρκίας.

«Γιατί κρατάς το χέρι της; Δεν θα την φέρεις πίσω».

«Γι’ αυτό την κρατάω».

Οι αριθμοί

Οι αριθμοί 

Αντιγόνη Βουτσινά

«Μάθε επιτέλους να μετράς»,

από παιδί του φώναζε ο πατέρας

κι αυτός προσπαθούσε τόσο

που όταν ο πατέρας πέθανε

έσκυψε πάνω απ’ το φέρετρο

και του ‘πε:

«Πέθανες στις τρεις και τέταρτο ακριβώς.

Ζύγιζες εβδομήντα έξι κιλά.

Ως ώρας έκλαψα δώδεκα λίτρα δάκρυ.

Απέχεις τετρακόσια είκοσι μέτρα από το μνήμα.

Σου έφεραν εξακόσια δεκαοχτώ τριαντάφυλλα.

Είδες πατέρα; Τα υπολόγισα όλα».

και τον κοίταξε για τελευταία φορά.

Με μια λύπη

αμέτρητη.

Οι αριθμοί ~Αντιγόνη Βουτσινά~

ΠΗΓΗ- Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Χρήστος Μποκόρος, Παράστασις ψυχών απόντων

Χρήστος Μποκόρος, Παράστασις ψυχών απόντων

Σήμερα, Ψυχοσάββατο, μνημονεύουμε τους κεκοιμημένους.

Δ. ΛΙΑΝΤΙΝΗΣ - ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΘΑΝΑΤΟΥ

ΛΙΑΝΤΙΝΗΣ «Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΟΥ ΓΝΩΡΙΖΕ ΠΟΛΛΑ»

Η ΨΥΧΙΑΤΡΟΣ ΚΙΟΥΜΠΛΕΡ-ΡΟΣ, ΟΙ ΕΤΟΙΜΟΘΑΝΑΤΟΙ ΚΑΙ ΤΑ «ΠΕΝΤΕ ΣΤΑΔΙΑ ΤΟΥ ΠΕΝΘΟΥΣ»

*

του ΜΥΡΩΝΟΣ ΖΑΧΑΡΑΚΗ

Η πρόσφατη και ακόμη παρούσα πανδημία μετέβαλε σοβαρά την καθημερινή μας ζωή, κλονίζοντας τις έως τότε ακλόνητες βεβαιότητές μας, δίνοντας την ευκαιρία συζητήσεων για τον θάνατο και την απειλή του σε εμάς. Δεν ήταν όμως πάντοτε έτσι. Κατά την ψυχροπολεμική εποχή, όπου η Αμερική εμφανιζόταν με υπερηφάνεια ως μια “κοινωνία της χαράς” και η οποιαδήποτε αναφορά στον θάνατο ήταν γενικά κρυμμένη στη σιωπή, σαν να αποτελεί αυτό το γεγονός ένα είδος ταμπού. Το περίφημο βιβλίο Πλησιάζοντας τον θάνατο (On death and dying [1969], εκδόθηκε στα ελληνικά για πρώτη φορά μόλις το 2019*, από τις εκδόσεις Ίκαρος), της Ελβετίδας ψυχιάτρου και ψυχαναλύτριας Ελίζαμπεθ Κιούμπλερ-Ρος (1926-2004), προϊόν δυόμισι ετών έρευνας και προσωπικών συνεντεύξεων με παραπάνω από διακόσιους νοσοκομειακούς ασθενείς, υπήρξε ορόσημο στη διάλυση αυτού του ταμπού, καθώς ανέδειξε την έως τότε αδιάφορη, αν όχι απάνθρωπη, αντιμετώπιση των ανίατα ασθενών στα νοσοκομεία του δυτικού κόσμου, δίνοντας στους τελευταίους τη δυνατότητα να μιλήσουν στην κοινωνία οι ίδιοι για την κατάστασή τους. Οι συνεντεύξεις της, στις οποίες συμμετείχαν (αν και αρχικά με μεγάλη δυσπιστία) γιατροί, ιερείς, καθώς και πλήθος φοιτητών πανεπιστημίου, έμοιαζαν με συνεδρία ομαδικής ψυχοθεραπείας. Ο ασθενής έκανε διάλογο με τους συμμετέχοντες και ηχογραφούνταν, με στόχο να βοηθηθούν και άλλοι. Η Κιούμπλερ-Ρος ήταν λοιπόν η πρώτη που επεδίωξε την επικοινωνία με τους ανίατα ασθενείς και αναδείχθηκε ως πρωτοπόρος στον νέο ερευνητικό κλάδο της θανατολογίας, καθώς και στα άσυλα ανιάτων. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο που το περιοδικό Time τη συμπεριέλαβε στους 100 μεγαλύτερους διανοητές του εικοστού αιώνα.

Φυσικά, η πιο γνωστή προσφορά της Κιούμπλερ-Ρος στο ευρύ κοινό είναι το περίφημο μοντέλο της για τα «πέντε στάδια του πένθους» (άρνηση, θυμός, διαπραγμάτευση, κατάθλιψη, αποδοχή), ένα μοντέλο που ισχύει όχι μονάχα για τους ετοιμοθάνατους ασθενείς αλλά και για τους οικείους τους. Διότι είναι απαραίτητο, λέει η Ρος, να ληφθεί υπόψη και η οικογένεια του ασθενή, για να καταστεί εφικτό να του προσφερθεί ψυχική βοήθεια. Σύμφωνα με το μοντέλο της, η πρώτη αντίδραση του ατόμου, όταν μαθαίνει για το επικείμενο τέλος του, είναι συνήθως η άρνηση και η απομόνωση. Αυτή η αρχική αντίδραση, ιδίως όταν ακολουθεί ένα αναπάντεχα τραγικό γεγονός, λειτουργεί κατά κάποιον τρόπο σαν “πανοπλία”, προετοιμάζοντας τον ασθενή να συνέλθει σταδιακά, ανακαλύπτοντας νέους και λιγότερο ακραίους, συναισθηματικά αμυντικούς μηχανισμούς. Είναι μια ανάγκη, υπογραμμίζει η Ελβετίδα ψυχίατρος, που εμφανίζεται και προς το τέλος της ζωής (αν και τότε κυριαρχεί μάλλον το στοιχείο της απομόνωσης), αλλά πιο συχνά στην αρχή της ανίατης νόσου. Αυτό έχει, φυσικά, την ψυχαναλυτική του εξήγηση: το ασυνείδητό μας αδυνατεί να συλλάβει το οριστικό τέλος της επίγειας ζωής μας καθαυτό, περιοριζόμενο μονάχα σε επαγρύπνηση για την προστασία μας από κακόβουλες έξωθεν παρεμβάσεις.

Η Νηστεία των Χριστουγέννων και η μεγάλη σημασία του Σαρανταλείτουργου (θαυμαστά γεγονότα)

 

15 Νοεμβρίου από σήμερον άρχεται η τεσσαρακονθήμερος νηστεία των Χριστουγέννων…Επιτρέπεται εκτός Τετάρτης και Παρασκευής, μέχρι 17ης Δεκεμβρίου, από 18-24 κατάλυσις οίνου καί ελαίου (Ράλλη- Ποτλη, Σύνταγμα Ιερών Κανόνων, Τόμος Δ’ σελ.488, πρβλ. Πηδάλιον, Αθήναι 1841, υποσ, είς ερμηνεία του ΞΘ’κανόνος Αγ. Αποστόλων).

“Οι πεθαμένοι δεν μπορούν να κάνουν τίποτα (για τούς εαυτούς τους). Οι ζωντανοί μπορούν… Να πηγαίνετε στην εκκλησίαλειτουργία, δηλαδή πρόσφορο, και να δίνετε το όνομα τού κεκοιμημένου, να μνημονευθή από τον ιερέα στην προσκομιδή. Επίσης, να κάνετε μνημόσυνα και τρισάγια. Σκέτο το τρισάγιο, χωρίς Θεία Λειτουργία, είναι ελάχιστο.Το μέγιστο, πού μπορούμε να κάνουμε για κάποιον, είναι το Σαράντα Λείτουργο.” (Γέροντας Παΐσιος)

************************

Στὶς 15 Νοεμβρίου ἀρχίζει ἡ νηστεία τῶν Χριστουγέννων. Πρόκειται γιὰ μιὰ περίοδο ἔντονης πνευματικῆς ἐργασίας καὶ ψυχοσωματικῆς προετοιμασίας γιὰ τὸν ἑορτασμό τῆς μεγάλης ἑορτῆς τῆς Γεννήσεως τοῦ Κυρίου.Ἀπὸ τὶς 15 Νοεμβρίου ἕως τὶς 17 Δεκεμβρίου (κατ’ ἄλλη παράδοση ἕως τὶς 12 Δεκεμβρίου) νηστεύουμε τὸ κρέας, τὰ γαλακτομικά καὶ τὰ αὐγά καὶ τρῶμε ψάρι (ἐκτὸς βεβαίως Τετάρτης καὶ Παρασκευῆς, ποὺ νηστεύουμε αὐστηρά). Μετὰ τὶς 17 (ἢ 12) Δεκεμβρίου νηστεύουμε καὶ τὸ ψάρι.

Ἡ νηστεία ὅμως κατὰ τὴν ὑπόδειξη τοῦ Κυρίου μας ἔχει νόημα, ὅταν συνδυάζεται μὲ προσευχὴ καὶ ἐλεημοσύνη. Γιὰ τὸ λόγο αὐτό, ἡ Ἐκκλησία μὲ τὴν ἔναρξη τῆς νηστείας μᾶς προσκαλεῖ σὲ ἐντονότερη λειτουργικὴ ζωή καὶ ἀγαθοεργία.Ἔτσι, ἡ ἐκκλησιαστικὴ παράδοση προβλέπει γιὰ τὴν περίοδο αὐτὴ τὴν καθημερινὴ -ἂν οἱ συνθῆκες τὸ ἐπιτρέπουν- τέλεση τῆς θείας λειτουργίας, τὴν τέλεση δηλαδὴ σαρανταλείτουργου.

*****************

(Non) Habeas Corpus: Για όποιον χωρίς όνομα πεθαίνει

Prison, Φωτογραφία Alessandro

Αντώνης Μπαλασόπουλος

Ο ιερέας τις περνούσε μουρμουρίζοντας, κρατώντας το πράγμα στα χέρια του. Σταματούσε μπροστά απ’ την καθεμιά, έπαιρνε την όστια, την τίναζε από μια δυο στάλες (είναι σε νερό;) και την έβαζε ωραία-ωραία στο στόμα της. […] Ο ιερέας έσκυβε για να της τη βάλει στο στόμα, μουρμουρίζοντας διαρκώς. Λατινικά. Ο επόμενος. Κλείσε τα μάτια κι άνοιξε το στόμα. Τι; Corpus. Καλή ιδέα, τα Λατινικά. Τούς ζαλίζουν πρώτα. Τερματική περίθαλψη για αυτούς που πεθαίνουν. Δεν φαίνονται να την μασάνε. Μόνο την καταπίνουν. […]

Θα πρέπει να γίνονται είκοσι-τριάντα κηδείες τη μέρα. Μετά, το όρος Τζερόμ για τους Προτεστάντες. Κηδείες σε όλο τον κόσμο, παντού, κάθε λεπτό. Να τους φτυαρίζεις χάμω με το τσουβάλι, γρήγορα-γρήγορα. Χιλιάδες κάθε ώρα. Υπερβολικά πολλοί στον κόσμο […]

Ο κύριος Μπλουμ θαύμασε τον ευημερεύοντα όγκο του επιστάτη. Όλοι θέλουν να τα έχουν καλά μαζί του. Καλός άνθρωπος, ο Τζον ο’ Κόνελ, πραγματικά καλός άνθρωπος. Κλειδιά: όπως η διαφήμιση του Keyes. Δεν υπάρχει φόβος να ξεφύγει κανείς. Δεν δίνονται χαρτιά για έξοδο. Habeas corpus.

James Joyce, Οδυσσέας

 

Ι. Η ασταθής διαφορά

Habeas: Υποτακτική επιθυμίας: “[Επιθυμώ] να έχεις”.

Corpus: Το σώμα. Και το σώμα του κειμένου επίσης, ή το σύνολο των κειμένων, το έργο: “Corpus Platonicum”, “Corpus Reformatorum.” 

Αλλά επίσης, το πτώμα: “Corpus delicti”, το σώμα του εγκλήματος.

Το σώμα/το πτώμα: “Corpus Christi”. Η θεία κοινωνία μετατρέπει, ανάμεσα σε άλλα, το πτώμα του εσταυρωμένου Χριστού σε οργανικό κομμάτι του ζωντανού σώματος του πιστού. Γιατί; Για να λυτρώσει τον άνθρωπο, του οποίου το σώμα, αφημένο στη μοίρα του απλού σώματος, θα ήταν πάντα ήδη ένα επερχόμενο πτώμα, ένα πτώμα-που-έρχεται. Το κερματισμένο, άσαρκο πτώμα το οποίο καταβροχθίζει το κοινωνών σώμα κάνει το σώμα αυτό, το σώμα ως μελλοντικό πτώμα, να ζει διαφορετικά απ’ τη ζωή. “Πνεύμα” είναι το όνομα της διαφοράς της ζωής απ’ τη ζωή, του corpus ως σώματος απ’ το corpus ως πτώμα. Απροσπέλαστη, ανεξιχνίαστη διαφορά. Αλλά αυτή η διαφορά, στον Χριστιανισμό τουλάχιστον, εδραιώνεται πάνω στη βάση της άρσης ή της άρνησης της διαφοράς: Ναι, το πνεύμα υπάρχει στον βαθμό που το σώμα δεν είναι απλώς επερχόμενο πτώμα. Υπάρχει η υπόσχεση ότι το σώμα δεν καταβροχθίζεται ολόκληρο απ’ το πτώμα που τελικά θα γίνουμε όλοι· μένει κάτι, υπάρχει ένα υπόλοιπο που λέγεται πνεύμα. Αλλά αυτή την υπόσχεση τη φέρει το θείο πτώμα που ανασταίνεται, το πτώμα που ξαναγίνεται διαρκώς σώμα.

Το σώμα/το πτώμα/το κείμενο: Η θεολογία είναι αυτή που ρυθμίζει την απορητική διαλεκτική σώματος και πτώματος, που τη μετατρέπει στο κρυφό κλειδί της σχέσης σώματος και πνεύματος. Το θεολογικό corpus είναι το σώμα κειμένων για το σώμα και το πτώμα, για την απειλή ανάδυσης του πτώματος που κρύβεται πάντα μέσα στο σώμα, και για την υπόσχεση που δίνει ένα (ενικό, εξαιρετικό, κατ’ εξαίρεσιν) πτώμα σε κάθε σώμα.