«Ευαγγελιστές» χωρίς Θεό, κηδεμόνες του λαού
Ρότζερ Σκράτον: Η εμμονή της Αριστεράς στην κατάργηση της ιδιοκτησίας οδηγεί σε γκούλαγκ…
– Το βιβλίο σας για τους στοχαστές που αποκαλείτε “νέα αριστερά” μόλις μεταφράστηκε στα γαλλικά. Τη στιγμή της ανόδου του λαϊκισμού, ισχύει ακόμα η διαίρεση σε δεξιά και αριστερά;
– Η διαίρεση σε δεξιά-αριστερά δεν ήταν ποτέ πολύ σαφής. Αλλά πιστεύω ότι υπάρχουν βαθιές διαφορές απόψεων και προσήλωσης. Ο μέσος δεξιός άνθρωπος (όπως εγώ) έχει την αίσθηση ότι ανήκει σε κάτι που κληρονόμησε: έθνος, θρησκεία, έθιμα, οικογένεια. Είναι μια σφαίρα αγάπης. Η αριστερά αντιστοιχεί σε διαφορετικό τύπο χαρακτήρα. Δεν βλέπει την ταυτότητά της με όρους κληρονομικών προσηλώσεων, αλλά με όρους εμπειριών που επεκτείνουν την ελευθερία και παρέχουν ίσα δικαιώματα σε όλους. Η αριστερή πολιτική είναι μια πολιτική με σκοπό, ενώ ο συντηρητισμός είναι μια καθιερωμένη παραδοσιακή πολιτική, συμβιβαστική και αναποφασιστικότητας.
Στη δεκαετία του ’60, η κληρονόμος του μαρξισμού αριστερά πρότεινε, με τη μορφή ενός ιστορικού μπλοκ, μια στενή σχέση μεταξύ του προσώπου του λόγιου και του λαού. Οι αριστεροί λόγιοι θα οδηγήσουν το προλεταριάτο σε μια συλλογική αντιπαράθεση με την «αστική τάξη». Ήταν ο ιδρυτικός μύθος της μεταπολεμικής γαλλικής διανοητικής κουλτούρας, της οποίας επιφανείς εκπρόσωποι ήταν οι Σαρτρ, Σιμόν ντε Μπωβουάρ και Μερλώ-Ποντύ. Ο μύθος αυτός διαλύθηκε όταν οι λόγιοι ανακάλυψαν ότι η εργατική τάξη δεν τους αγαπούσε.
Οι απλοί άνθρωποι ήταν σε θέση να βελτιώσουν τη θέση τους ανεξάρτητα από τις ιδέες αυτών των λογίων, μέσω του κράτους- πρόνοιας και της οικονομικής ανάπτυξης, και να γίνουν μικρά αφεντικά και μικροί γαιοκτήμονες. Με την πρώτη ευκαιρία, τα μέλη της εργατικής τάξης εγκατέλειπαν την τάξη τους, τη δουλειά τους στο εργοστάσιο για μικρές επιχειρήσεις και ανεξάρτητη ζωή. Αποτέλεσμα: η μπουρζουαζία και η εργατική τάξη ενώθηκαν με τα ίδια συμφέροντα. Τρομοκρατημένοι από αυτή την εξέλιξη, οι αριστεροί λόγιοι επινόησαν μια νέα λέξη, «λαϊκισμός», για να περιγράψουν την αποστροφή των ανθρώπων προς αυτούς. Ο «λαϊκισμός» χρησιμοποιείται για να περιγράψει αυτό που θέλει ο λαός, χωρίς τις υποδείξεις των αριστερών λογίων.
– Πού οφείλεται η ηθική ασυμμετρία που κυριαρχεί στον διανοητικό χώρο μεταξύ δεξιάς και αριστεράς; Γιατί η πλειονότητα των διανοουμένων, μετά τον πόλεμο, είναι αριστεροί;
– Πρόκειται για ένα ζήτημα με μεγάλο βάθος, το οποίο με προβλημάτισε όλη μου τη ζωή: γιατί οι λόγιοι είναι αριστεροί όταν τόσες φορές η αριστερά απέτυχε και κάθε φορά που πήρε την εξουσία, είχε άσχημο τέλος; Τι είναι τόσο ελκυστικό; Από τη Γαλλική Επανάσταση, επικρατεί η ιδέα ήταν ότι η ισότητα είναι η εξαρχής θέση της ανθρωπότητας, η φυσική της θέση, την οποία η κοινωνία έρχεται να διαφθείρει. Αφού δεν υπάρχει Θεός, κανένα παγκόσμιο θρησκευτικό όραμα, πρέπει να προσπαθήσουμε να επιστρέψουμε σε αυτή τη φυσική θέση. Σε κάθε κοινότητα, υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να ηγηθούν και να οδηγήσουν το λαό. Στις παραδοσιακές κοινότητες, τον οδηγούσαν σε μια μορφή υπέρβασης. Αλλά από τη Γαλλική Επανάσταση και μετά, ο σύγχρονος λόγιος, είναι ένας ιερέας χωρίς Θεό που θέλει να καθοδηγήσει το λαό προς τη σωτηρία του, την ισότητα.
– Πώς εξηγείτε την τύφλωση των αριστερών διανοουμένων έναντι του κομμουνισμού;
– Αν επιστρέψετε στο πνεύμα της εποχής εκείνης, γίνεστε ευαγγελιστής, ο άνθρωπος που καθοδηγεί τον λαό προς τη σωτηρία του, μέσω του εαυτού σας επειδή η σωτηρία του κόσμου περνάει από τη σωτηρία του εγώ – το εγώ είναι πολύ σημαντικό ως αντικείμενο λατρείας, ειδικά στον Σαρτρ και τη διάσημη ρήση του “για τον εαυτό του”. Οι φρικαλεότητες γίνονται λάθη, προβλήματα των πρωταγωνιστών και των περιστάσεων που δεν αμφισβητούν τις ιδέες. Το 1989, όλοι πίστευαν ότι τελικά έφτασε η στιγμή της αλήθειας και ότι τελικά θα παραδεχτούμε την αλήθεια της ανθρώπινης μοίρας, για παράδειγμα το γεγονός ότι η κοινωνία βασιζόταν στην ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και επομένως στις αγορές και ότι η ιδιωτική ιδιοκτησία ήταν απαραίτητη. Όμως, η αριστερά επινόησε και πάλι μια καινούρια γλώσσα, ιδίως μέσω της αποδόμησης.
