Σελεστέ Φρενέ: «Το σχολείο του λαού» - Νίκη Κεραμέως: «Η αποδιοργάνωσή του»

Του Γιώργου Ηλ. Τσιτσιμπή

Έναν αιώνα περίπου μετά τον Φρενέ, οι εκάστοτε μιντιακοί φίλοι των κυβερνήσεων απ’ την μια δυσφημούν τον εκπαιδευτικό ως «τεμπέλη» και «εξυπνάκια» και από την άλλη τον επευφημούν γιατί με το φιλότιμό του και προσωπικό κόστος κράτησε όρθια την εκπαίδευση στα χρόνια της «τηλεπανδημίας»

Εποχή Φρενέ

Ήταν περίπου έναν αιώνα πριν όταν ο Φρενέ έστηνε, θεωρητικά και πρακτικά, τις απόψεις του για το γαλλικό σχολείο. Σεβόμενος την παιδική ηλικία και εκμεταλλευόμενος την περιέργεια και τις ανησυχίες των μικρών μαθητών, πρότεινε ένα ολοκληρωμένο σύστημα εκπαίδευσης, με νέα στοχοθεσία, καινούρια αναλυτικά προγράμματα, επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, που φάνταζαν αρκετά προωθημένα αλλά και αντίθετα με την κομφορμιστική καθεστηκυία τάξη της εποχής του.

Άλλωστε δεν είναι ο μόνος. Μεγάλοι παιδαγωγοί και οραματιστές έχουν προτείνει απόψεις για τα της εκπαίδευσης. Ακόμη και οι δικοί μας: Γληνός, Δελμούζος, Παπαναστασίου, Παπανούτσος κι όχι μόνο, έχουν πει, προτείνει και εφαρμόσει, σπουδαίες ιδέες. Η εποικοδομητική αμφιβολία, «να αμφιβάλουμε για ό,τι είναι σίγουρο και όχι για ό,τι είναι αμφίβολο, να η εξυπνάδα» που έλεγε ο Αλαίν, μαζί με το ας πάρουμε ό,τι καλό υπάρχει στους άλλους και ας το προσαρμόσουμε στα δικά μας δεδομένα που υποστηρίζουν πολλοί, είναι το δίδαγμα καταξιωμένων φιλοσόφων-παιδαγωγών.

Αντ’ αυτού, οι σημερινοί υπεύθυνοι, προεξάρχουσας της κυρίας Κεραμέως, αντιγράφουν πράγματα χωρίς καμία προσαρμογή και αναπλαισίωση στις εδώ συνθήκες. Δεν αντιγράφουν απλά, «καινοτομούν» μάλιστα, διαλύοντας κάθε σχέση εμπιστοσύνης μ’ αυτούς που καλούνται να τα υλοποιήσουν, δηλαδή τους εκπαιδευτικούς.

Ευχές για καλή, καρποφόρα, σχολική χρονιά από τη γιαγιά Αλεξάνδρα!

Παλιότερη συγκινητική δημοσίευση της διαδικτυακής φίλης, γιαγιάς Αλεξάνδρας! ( χειμαρρος εφημερίδα Θωμά )

Εύχομαι μαθητές και δάσκαλοι τη νέα σχολική χρονιά να έχουμε βιώματα αληθινά, συναισθήματα που θα μας συνοδεύουν σε όλη μας τη ζωή ανάλογα με της κ. Αλεξάνδρας!

*Η φωτογραφία που συνοδεύει την ανάρτηση είναι αλιευμένη τυχαία από το διαδίκτυο.

Καλή, καρποφόρα, σχολική χρονιά!

Πρώτη μέρα στο σχολείο.

1949 μ.Χ.

Ο πατέρας μου θα πήγαινε δάσκαλος σε ένα χωριό δίπλα στην πόλη της Παραμυθιάς, τις Παγκράτες όπως το λέγανε οι χωριανοί.

Τα χωριά και ο κόσμος τους δεν ήταν για τον πατέρα μου άγνωστα.

Γνώριζε όλους τους ανθρώπους έναν, έναν και ακόμη τις ζωές τους μια και με τους περισσότερους ήταν συναγωνιστές στον πόλεμο.

Στα χωριά μας γύρω είχαν δωθεί σκληρές μάχες. Πολλά σπίτια ορφάνεψαν.

Άνοιξαν τα σχολεία έστω κι αν ο εμφύλιος συνέχιζε να βάζει τον αδελφό εναντίον του αδελφού.

Με είχε γράψει ο πατέρας μου στο σχολείο της Παραμυθιάς όμως εγώ ήθελα να πάω κοντά στον πατέρα μου στο χωριό.

-Δεν είναι δύσκολο του έλεγα, το χωριό είναι κοντά, μπορώ να περπατήσω.

-Θα κουράζεσαι δεν θα μπορείς.

-Μπορώ, μπορώ.

Έτσι το πρωί που θα άνοιγε το σχολείο αφού είχε πάει και είχε κάνει τις εγγραφές μόνος του, θα με έπαιρνε κοντά του.

Ετοίμασε την τσάντα μου, μέσα έβαλε την πλάκα και το κοντύλι. ένα μικρό πλεκτό μαξιλαράκι ήταν ο σπόγγος μου.

Το πρωί νύχτα, σηκώθηκε και με ξύπνησε, νομίζοντας πως δεν θα πάω.

Φεύγουμε το γάλα σου. Αμέσως έριξα δυο πλάτσες νερό στο πρόσωπό μου.

Είχα και έχω καλή σχέση με το γάλα έτσι του έδωσα μια, ντύθηκα σε τρία λεπτά και είπα πάμε μπαμπά.

Τα παπούτσια μου μπαίναν εύκολα.

Ξεκινήσαμε, πήραμε το δρόμο κατά την     Μπουρδέγγα, ένα μέρος που πήγαινα με τα μεγάλα κορίτσια της γειτονιάς.

Στο δρόμο ή δροσιά ήταν πολύ ωραία και οι στάλες της πάνω στα φύλλα σε μάγευαν.

Τα πουλιά κελαηδούσαν και ήταν πολλά. Δεν γνώριζα τις φωνές τους, όμως σήμερα νομίζω πως πήγα σε πολλά σχολεία. Στο σχολείο φύση. Στο σχολείο της φύσης, μπορείς να να ακούσεις μόνο τα δικά σου βήματα στο σούρωπο, το νερό από το λάκκο της Χούβιανης να κυλάει ήσυχα, ήσυχα και ο αγέρας ο πρωινός να σου χαϊδεύει το πρόσωπο.

Σε λίγο φτάσαμε στην ανηφόρα και ήταν πολύ μεγάλη.

-Αν κουρασθείς μου το λες.

-Μια χαρά είμαι.

Περί αριστείας λόγος...

• Του υποκλίνεται όλος ο πλανήτης, αλλά τα ελληνικά κομματικά και μιντιακά κ….χανία, δεν του κάνουν την τιμή.
• Όχι απλώς έφτιαξε ρομπότ με τεχνητή νοημοσύνη,
• Έχει το χαμηλότερο κόστος που έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ, αξίας μόλις 500 ευρώ, και από προχθές συγκαταλέγεται επίσημα, στους έξι στον πλανήτη, που έχουν κατασκευάσει InMoov ρομπότ!
• Ο ίδιος χαρακτηρίστηκε η επιτομή της σεμνότητας.
• Ανέβηκε τρεις φορές στο βήμα της κατάμεστης αίθουσας της Λέσχης Επιχειρηματικότητας.
• Είναι μαθητής της Α’ Λυκείου από την Καβάλα, και έχει στο εφηβικό του δωμάτιο ένα ανθρωποειδές ρομπότ, ύψους 1.85 μ. που συνεννοείται σε άπταιστα Αγγλικά.
• Στο άκουσμα των επιτευγμάτων του μικρού Δημήτρη ο Στέλιος Χατζηϊωάννου ανακοίνωσε την χορηγία 10.000 ευρώ για τις σπουδές του και αμέσως μετά στην ίδια κίνηση, την χορηγία 10.000 ευρώ προχώρησε και ο πρόεδρος της KPMG στην Ελλάδα.
• Σε μια τόσο μικρή ηλικία, κατόρθωσε με το προσωπικό του έργο να βάλει την Ελλάδα στην διεθνή κοινότητα δημιουργών τεχνολογικής εξέλιξης, και να βρίσκεται στην κορυφή, με τους πρώτους έξι.
• Ασχολήθηκε με τη ρομποτική για πρώτη φορά σε ηλικία 11 ετών. Μόλις τρία χρόνια αργότερα κατάφερε να σχεδιάσει και να κατασκευάσει μόνος του έναν οικιακό εκτυπωτή τρισδιάστατων αντικειμένων.
• Καμία βοήθεια από το ελληνικό Κράτος.
• Καμία βοήθεια από το ίδρυμα Ωνάση.
• Καμία βοήθεια από το Σταύρος Νιάρχος.
Ενώ αν είχε πάρει μέρος στο Survivor ή στο Big Brother τώρα θα ήταν ίνδαλμα στη κοινωνία μας... αυτοί είμαστε ...!!!

Καριέρα, κέρδος, κατανάλωση δηλητηριάζουν την παιδεία

Της Άννας Παππά

Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης οι καινούριες νοοτροπίες (τρία Κ καριέρα-κέρδος-κατανάλωση) έχουν εκτοπίσει τις πραγματικές ανθρώπινες αξίες. Πετυχημένος πλέον θεωρείται εκείνος που έχει υπερμεγέθεις τραπεζικούς λογαριασμούς και ακριβή ακίνητη και κινητή περιουσία. Αυτόν δείχνουν όλα τα δάκτυλα και αυτόν ονειρεύονται όλοι να φθάσουν.

Εκεί έχουν προσανατολιστεί τα εκπαιδευτικά (κατ’ ευφημισμό παιδαγωγικά) ιδρύματα παγκοσμίως: στη μεθοδολογία της οικονομικής ανάπτυξης, από την οποία καρπούνται όλο και λιγότεροι και για την οποία μοχθούν όλο και περισσότεροι. Η παγκοσμιοποίηση δεν αφορά στη διασπορά των αξιών και των αρετών πλέον. Αφορά στη διασπορά χρήματος και υλικών αγαθών. Και, πράγματι, αυτό γίνεται αλλά εν μέρει, δεδομένου ότι οι πλούσιοι αυξάνονται, οι πτωχοί αυξάνονται περισσότερο, και η λεγόμενη μεσαία τάξη, αυτή που σήκωνε το βάρος της παιδείας αφανίζεται βαθμηδόν μαζί με την παιδεία. Στο βωμό της παγκοσμιοποίησης πολιτιστικές αξίες ισοπεδώνονται, μακραίωνες παραδόσεις καταπατούνται, η γλώσσα και η παιδεία θεωρούνται απλώς όργανα ή μέσα που θα βοηθήσουν στην ομοιογένεια, επικρατεί η τυποποίηση των πάντων.

Ναι, η εκπαιδευτική πολιτική είναι μέρος της οικονομικής πολιτικής. Η όποια αναφορά στην κοινωνική πολιτική είναι άνευ πραγματικού αντικρίσματος, βαίνει συνεχώς μειούμενη και έχει ημερομηνία λήξης.

Η νοητική και ψυχική καλλιέργεια, η εμφύσηση αξιών και ιδανικών που διαμορφώνουν την προσωπικότητα και αναπτύσσουν το ήθος είναι οι βηματοδότες της παιδείας.

Το επίσημο λεξικό της Οξφόρδης δε δίνει κανέναν επιτυχή ορισμό στην έννοια Paideia-Παιδεία. Δίνει μάλιστα πολλούς ορισμούς, μεταξύ των οποίων «Paideia, the philosophy of education – Παιδεία, η φιλοσοφία της εκπαίδευσης».

Στην Ελλάδα, μισό και πλέον αιώνα πριν, φωτισμένα μυαλά ανησυχούσαν για το μέλλον της παιδείας στη χώρα, και έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου. Μίλησαν για ένα άνθρωπο που μέσα από τη σωστή παιδεία μαθαίνει να εφαρμόζει αξίες και όχι για έναν άνθρωπο «ελεύθερο», χωρίς πνευματική ελευθερία, άνθρωπο του «πλανητικού χωριού».

Στην εποχή της αναζήτησης της «ωφέλιμης» γνώσης μέσα από ένα σχολείο «διαχείρισης» και ταυτόχρονα ο παραγκωνισμός της ανθρωπιστικής παιδείας, με παράλληλη επικράτηση των υλιστικών αξιών, του ανταγωνισμού, του ατομικού συμφέροντος, του φανατισμού, της έλλειψης ιδανικών, είναι αναγκαία η επαρκής ανθρωπιστική καλλιέργεια του νέου ανθρώπου.

Ἡ παιδεία τῶν τριῶν Ἱεραρχῶν τῆς ἑλληνικῆς καὶ τῆς ὀρθόδοξης κληρονομιᾶς, εἶναι ἡ παιδεία ποὺ χρειάζεται ἡ Εὐρώπη σήμερα, γιὰ νὰ ξαναβρεῖ τὰ ὑπαρκτικὰ καὶ πνευματικὰ θεμέλιά της

Τοῦ Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Δ. Μεταλληνοῦ,

Ὁμοτίμου καθηγητοῦ Θεολογικῆς Σχολῆς Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

1. Ἡ ἀποκτηθεῖσα ἐμπειρία ἀπὸ τὴν προενταξιακὴ διαδικασία (ἀπὸ τὸ 1958) καὶ τὴν μετέπειτα ἔνταξή μας στὴν Ἑνωμένη Εὐρώπη, ὁδήγησε σὲ κάποιες ἀξιωματικὲς ἀρχές, ὡς σταθερές τῆς πορείας μας μέσα σ' αὐτήν. Ἡ πρώτη ἀρχὴ εἶναι, ὅτι τὸ πρόβλημα δὲν εἶναι ἡ Εὐρώπη, ὅπως δὲν ὑπῆρξε ποτὲ πρόβλημα κάθε ἀναγκαστικὸς ἀναπροσανατολισμὸς τῆς ἐθνικῆς μας πολιτικῆς σ' ὅλη τὴν ἱστορική μας διάρκεια. Τὸ πρόβλημα εἴμαστε ἐμεῖς, ἡ δική μας δηλαδὴ παρουσία μέσα στὴν Εὐρώπη. Ἡ δεύτερη ἀρχὴ εἶναι, ὅτι τὸ πρόβλημα τῆς Εὐρώπης δὲν εἶναι πρώτιστα πολιτικὸ ἢ οἰκονομικό, ἀλλὰ πνευματικὸ καὶ πολιτιστικό. Διότι τὸ ἀμείλικτο ἐρώτημα εἶναι, ποιὸν...

ἄνθρωπο καὶ ποιὰ κοινωνία μπορεῖ νὰ παραγάγει ἡ Ἑνωμένη Εὐρώπη, καὶ τελικὰ ποιὸν πολιτισμό.

Εἶναι πράγματι γεγονός, ὅτι μέσα στὴν νέα μεγάλη μας Πατρίδα κρίνεται ἡ ταυτότητά μας, ἀλλὰ καὶ ἡ ἱστορική μας συνέχεια καὶ συνεπῶς ἡ ἱστορικὴ (μὲ ὅ,τι σημαίνει αὐτὸ) ἐπιβίωσή μας. Ἡ ἀποτίμηση ὅμως τῆς Εὐρώπης, ὡς μητέρας τοῦ Δυτικοῦ Κόσμου, εἶναι θέμα προοπτικῆς. Ὑπάρχουν δύο προοπτικές: ἡ ἑλληνορθόδοξη καὶ ἡ οὐνιτίζουσα τῶν εὐρωπαϊστῶν μας. Οἱ πρῶτοι διαπιστώνουν στὸν πολιτισμὸ διαφοροποιήσεις καὶ ἀποστασιοποίηση. Οἱ δεύτεροι, συμπτώσεις καὶ ταύτιση. Τὸ tertium comparationis, τὸ σημεῖο ἀναφορᾶς, εἶναι ὁ πολιτισμός. 

Καὶ εἶναι γνωστό, ὅτι καρδιὰ τοῦ πολιτισμοῦ εἶναι ἡ παιδεία, ὡς καλλιέργεια καὶ διάπλαση τοῦ ὅλου ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος στὴν συλλογικὴ πραγμάτωσή του παράγει τὸν πολιτισμό, ὡς ὀργάνωση καὶ διευθέτηση τοῦ κοινωνικοῦ χώρου, σύμφωνα μὲ τὸ περιεχόμενο τῆς ψυχῆς του. Διότι, ὅπως εἶπε ὁ γνωστὸς ἱστορικὸς τῶν πολιτισμῶν καὶ διακεκριμένος διπλωμάτης Arnold Toynbee «ψυχὴ τοῦ πολιτισμοῦ εἶναι ὁ πολιτισμὸς τῆς ψυχῆς»! Ἀκριβῶς τὸ περιεχόμενο τῆς ψυχῆς διαμορφώνεται μὲ τὴν Παιδεία, τὴν ὅλη ἀγωγὴ δηλαδὴ τοῦ ἀνθρώπου.

Τι έλεγαν οι Αρχαίοι Έλληνες για την Παιδεία και την Αριστεία!

Γράφει η Δήμητρα Ρετσινά – Φωτεινίδου

Φιλόλογος- Μ.Α. Πολιτικής Φιλοσοφίας Α.Π.Θ.

 Καλή Σχολική Χρονιά με υγεία, δύναμη και φώτιση! 

Στην Ελληνική Αρχαϊκή εποχή ήταν δυνατή η πίστη στις απεριόριστες δυνατότητες που προσφέρει η παιδεία στους κόλπους των ηρώων πολεμιστών των Ομηρικών Επών. Παιδεία πάνω από όλα, ήταν το σύνθημα και στους κύκλους των Σοφιστών και Φιλοσόφων της Κλασικής και Ελληνορωμαϊκής αρχαιότητας. 

Ο παιδαγωγός ήταν συγχρόνως εμπνευστής-εμψυχωτής και προσέφερε μια ολοκληρωμένη αγωγή στον νέο. Στο νου μας έρχεται η μορφή του Μέντορα, παιδαγωγού του Οδυσσέα και του Τηλέμαχου, ο οποίος  λειτουργεί ως σύμβολο ακόμη και σήμερα. Μάλιστα, ο όρος mentoring χρησιμοποιείται από σύγχρονους Αμερικανούς επιστήμονες  στις έδρες Ψυχοπαιδαγωγικών Σπουδών στα Πανεπιστήμια! 

Ο ιδανικός παιδαγωγός έχει θεϊκή καταγωγή και, σύμφωνα με τον αρχαίο μύθο, είναι ένα παράξενο ον: μισός άνθρωπος και μισό θεριό! Ο σοφός κένταυροςΧείρων ενσαρκώνει και περικλείει κάθε μορφή σοφίας και γνώσης. Ήταν ο παιδαγωγός του ομηρικού ήρωα Αχιλλέα, στον οποίο δίδασκε μουσική (λύρα και κιθάρα) και ποίηση. Ο γηραιός Φοίνιξ ήταν επίσης παιδαγωγός του Αχιλλέα και είναι γνωστή η συμβουλή στον μαθητή του, στη Ραψωδία Ι της Ιλιάδας (στ. 438 – 443): Μύθων τε ρητήρ έμεναι  πρηκτήρα τε έργων, δηλαδή να παραμένεις δεινός ρήτορας αλλά και αποτελεσματικός στις πράξεις! 

Το μείζον θέμα της παιδείας απασχόλησε φυσικά τους μεγάλους φιλοσόφους της αρχαιότητας, τον Σωκράτη, τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη. Η μαιευτική μέθοδος του Σωκράτη θεωρείται σήμερα μια αποτελεσματική παιδαγωγική μέθοδος που οδηγεί το παιδί στην αυτογνωσία, στην κατανόηση του εαυτού και του κόσμου, στην καλλιέργεια της ενσυναίσθησης και στην ανάκτηση της χαμένης του αυτοπεποίθησης. 

Στα έργα του «Πολιτεία» και «Νόμοι» ο Πλάτων προτείνει ένα εκπαιδευτικό σύστημα που θα συμβάλει στην «ακριβεστέραν  παιδείαν» των νέων, με στόχο τη γνώση της αρετής και την έμπρακτη εφαρμογή της.

Ο Σταγειρίτης φιλόσοφος Αριστοτέλης στα έργα του «Ηθικά Νικομάχεια» και «Πολιτικά» επικεντρώνεται στο πολιτικό και εκπαιδευτικό σύστημα της κοινωνίας. Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, ο άνθρωπος είναι φύσει ζώον πολιτικόν. Για να επιτευχθεί το ευ ζην πρέπει ο άνθρωπος να αναπτύξει τον πολιτισμό του και αυτό μπορεί να γίνει μόνο σε μια οργανωμένη κοινωνία, η οποία θα παρέχει οργανωμένη δημόσια εκπαίδευση σε όλους τους πολίτες της. 

Η ηθική εξ έθους περιγίνεται, μας λέει ο Αριστοτέλης, που σημαίνει ότι το ήθος είναι αποτέλεσμα συνεχούς άσκησης και συνήθειας στα ενάρετα έργα. Οι αρετές βρίσκονται μέσα μας εκ φύσεως αλλά ενεργοποιούνται μόνο με τη συνήθεια! 

Θεόδωρος Κολοκοτρώνης: Ὁμιλία πρὸς τοὺς Γυμνασιόπαιδες στὴν Πνύκα

Θεόδωρος Κολοκοτρώνης: Ὁμιλία πρὸς τοὺς Γυμνασιόπαιδες στὴν Πνύκα

ἐξεφωνήθη ὑπὸ τοῦ στρατηγοῦ τῇ 8ῃ Ὀκτωβρίου 1838 καὶ ἐδημοσιεύθη εἰς τὴν ἐφημερίδαν ΑΙΩΝ τῇ 13ῃ Νοεμβρίου 1838.

Παιδιά μου!

Εἰς τὸν τόπο τοῦτο, ὁποὺ ἐγὼ πατῶ σήμερα, ἐπατοῦσαν καὶ ἐδημηγοροῦσαν τὸν παλαιὸ καιρὸ ἄνδρες σοφοί, καὶ ἄνδρες μὲ τοὺς ὁποίους δὲν εἶμαι ἄξιος νὰ συγκριθῶ καὶ οὔτε νὰ φθάσω τὰ ἴχνη των. Ἐγὼ ἐπιθυμοῦσα νὰ σᾶς ἰδῶ, παιδιά μου, εἰς τὴν μεγάλη δόξα τῶν προπατόρων μας, καὶ ἔρχομαι νὰ σᾶς εἰπῶ, ὅσα εἰς τὸν καιρὸ τοῦ ἀγῶνος καὶ πρὸ αὐτοῦ καὶ ὕστερα ἀπ᾿ αὐτὸν ὁ ἴδιος ἐπαρατήρησα, καὶ ἀπ᾿ αὐτὰ νὰ κάμωμε συμπερασμοὺς καὶ διὰ τὴν μέλλουσαν εὐτυχίαν σας, μολονότι ὁ Θεὸς μόνος ἠξεύρει τὰ μέλλοντα. Καὶ διὰ τοὺς παλαιοὺς Ἕλληνας, ὁποίας γνώσεις εἶχαν καὶ ποία δόξα καὶ τιμὴν ἔχαιραν κοντὰ εἰς τὰ ἄλλα ἔθνη τοῦ καιροῦ των, ὁποίους ἥρωας, στρατηγούς, πολιτικοὺς εἶχαν, διὰ ταῦτα σᾶς λέγουν καθ᾿ ἡμέραν οἱ διδάσκαλοί σας καὶ οἱ πεπαιδευμένοι μας. Ἐγὼ δὲν εἶμαι ἀρκετός. Σᾶς λέγω μόνον πὼς ἦταν σοφοί, καὶ ἀπὸ ἐδῶ ἐπῆραν καὶ ἐδανείσθησαν τὰ ἄλλα ἔθνη τὴν σοφίαν των.

Εἰς τὸν τόπον, τὸν ὁποῖον κατοικοῦμε, ἐκατοικοῦσαν οἱ παλαιοὶ Ἕλληνες, ἀπὸ τοὺς ὁποίους καὶ ἡμεῖς καταγόμεθα καὶ ἐλάβαμε τὸ ὄνομα τοῦτο. Αὐτοὶ διέφεραν ἀπὸ ἡμᾶς εἰς τὴν θρησκείαν, διότι ἐπροσκυνοῦσαν τὲς πέτρες καὶ τὰ ξύλα. Ἀφοῦ ὕστερα ἦλθε στὸν κόσμο ὁ Χριστός, οἱ λαοὶ ὅλοι ἐπίστευσαν εἰς τὸ Εὐαγγέλιό του, καὶ ἔπαυσαν νὰ λατρεύουν τὰ εἴδωλα. Δὲν ἐπῆρε μαζί του οὔτε σοφοὺς οὔτε προκομμένους, ἀλλ᾿ ἁπλοὺς ἀνθρώπους, χωρικοὺς καὶ ψαράδες, καὶ μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἔμαθαν ὅλες τὲς γλῶσσες τοῦ κόσμου, οἱ ὁποῖοι, μολονότι ὅπου καὶ ἂν ἔβρισκαν ἐναντιότητες καὶ οἱ βασιλεῖς καὶ οἱ τύραννοι τοὺς κατέτρεχαν, δὲν ἠμπόρεσε κανένας νὰ τοὺς κάμῃ τίποτα. Αὐτοὶ ἐστερέωσαν τὴν πίστιν.

ΠΑΙΔΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙ-ΠΑΙΔΕΙΑ

Στη μεγαλύτερη παγκόσμια κρίση της εποχής μας οι περισσότεροι αναφέρονται στο έλλειμμα της παιδείας και την αρνητική επίδραση που έχει αυτό στην κατάσταση των ανθρώπων ατομικά και κοινωνικά. Τι όμως αντιλαμβάνονται υπό τον όρο “παιδεία” όσοι την επικαλούνται; Οι αντιλήψεις για το περιεχόμενο και την κατεύθυνση της παιδείας διαφέρουν σημαντικά και αποτελούν πεδίο ευρύτερης κοσμοαντίληψης, ιδεολογικών συγκρούσεων, προσκολλήσεων διαφόρων ειδών καθώς και προπαγάνδας οποιασδήποτε προέλευσης.

Επομένως, έχουμε μπροστά μας ένα πεδίο εξαιρετικά κρίσιμο και πολύπλοκο, το οποίο οι παρούσες γενιές καθώς και οι επόμενες πρέπει να το προσεγγίσουν με μία διαφορετική ματιά από αυτήν του παρελθόντος. 

Αρχικά, θα πρέπει να ξεκαθαριστεί ο σκοπός της παιδείας, επειδή αυτός αποτελεί τον κρίσιμο κατευθυντικό παράγοντα.

Είναι ο σκοπός της να είναι κανείς απλώς εγγράμματος για να μπορεί να εργάζεται ώστε να επιβιώνει και έπειτα να πλουτίζει;

Είναι ο σκοπός της να ξεχωρίζει κανείς “πνευματικά”; Υπάρχει και η πνευματική υπεροψία, που δεν πρέπει να ξεχνάμε.

Η μέχρι τώρα εμπειρία έχει αποδείξει ότι ένα μεγάλο μέρος του κινήτρου της παιδείας είναι τα παραπάνω.

Είναι ο σκοπός της η απόκτηση γνώσεων για χάρη της γνώσης; Και, τότε, ποιο πρέπει να είναι το κίνητρο της γνώσης; Περιέργεια, δύναμη, έλεγχος ή η χαρά της γνώσης του κόσμου και της φύσης μας; Θα πρέπει αυτό το κίνητρο για γνώση να έχει στοιχεία κοινωνικής ευθύνης ή όχι;

Είναι ο σκοπός της παιδείας να απελευθερώσει τον άνθρωπο από την τυφλότητα ή να τον απελευθερώσει από την κοινωνική ευθύνη; Και τι είναι η κοινωνική ευθύνη;