Χρήστος Γιανναράς (1935 – 2024): Προοπτικές για μία «υπαρξιστική» Ορθόδοξη θεολογία

25 Αυγούστου 2024

Από την 24η Αυγούστου του έτους 2024, ο Νεοέλληνας συγγραφέας, ακαδημαϊκός φιλόσοφος και θεολόγος, Χρήστος Γιανναράς, δυστυχώς δεν βρίσκεται πλέον μαζί μας. Το έργο του, πολλές δεκάδες βιβλία, μερικά πολυμεταφρασμένα και με διεθνή απήχηση, θα μένουν πίσω για να γονιμοποιούν τη σκέψη μας και να προκαλούν τον προβληματισμό.

Γράφει ο Μύρων Ζαχαράκης

Στο παρόν κείμενο, θα εκφράσουμε λίγες σκέψεις για την υπαρξιστική φιλοσοφία, η οποία τον επηρέασε στα πρώτα του βήματα και τον ώθησε να ξεκινήσει έναν διάλογο, ο οποίος συνεχίστηκε για έξι σχεδόν δεκαετίες. Στο πλαίσιο αυτό, καθοριστικής σημασίας στάθηκε ο Ρώσος υπαρξιστής φιλόσοφος Nicolas Berdyaev.

Πράγματι, οι Γιανναράς και Berdyaev, αμφότεροι φιλοσοφικά περσοναλιστές, έδωσαν μεγάλη αξία στη «σχέση» και στο «πρόσωπο» έναντι της ατομικότητας. Το «καλό» θεωρείται και από τους δύο σπάνιο και κατορθωτό από λίγα και ιδιαίτερα άτομα. Και οι δύο αντιλαμβάνονται τη φύση με αρνητικό πρόσημο, σαν κυριαρχία των «τυφλών» και κτηνωδέστερων ορμέμφυτων, και βλέπουν καθετί το καλό στον αντίποδά της.

Ο Berdyaev είναι ρητά υπαρξιστής. Όσο για τον Γιανναρά, εκείνος διάβασε από νωρίς με θαυμασμό τον Berdyaev, ενστερνιζόμενος στη συνέχεια τη θεωρία του π. Γεωργίου Florovsky για τη «Δυτική αιχμαλωσία», θεωρία την οποία επρόκειτο να επεκτείνει ο ίδιος αργότερα στον ελληνισμό. Στον σύντομο χώρο που έχουμε εδώ μπορούμε να δούμε ένα έργο εκάστου, γραμμένο κατά την ώριμη περίοδο της φιλοσοφικής του σκέψης.

Αρχικά, το βιβλίο του Γιανναρά με τίτλο Ενθάδε-Επέκεινα αποτελείται από σχόλια πάνω σε ορισμένα χωρία του Κατά Ιωάννην Ευαγγελίου, και είναι αφιερωμένο στην «κένωση» του Ιησού Χριστού. Κένωση, εξηγεί ο Χρήστος Γιανναράς, σημαίνει άδειασμα, παραίτηση από την ίδια του τη θεότητα, όπως αναφέρεται και στο χωρίο απ’ την επιστολή του Αποστόλου Παύλου (Φιλιπ. 2,7). Κένωση είναι η ελευθερία του να μπορείς, αν θέλεις, να είσαι κάτι άλλο από Θεός. Ακούγεται παράδοξο. Κι όμως, η Ενανθρώπιση του Χριστού είναι η ιδιότητα Του να υπάρχει και ως άνθρωπος. Η πράξη αυτή φανερώνει τον άχρονο τρόπο της θεϊκής ύπαρξης. Όχι ένα «τι» αλλά ένα «πώς», το γεγονός ότι ο Θεός υπάρχει, και μάλιστα όχι μόνος αλλά ως ελεύθερη και αγαπητική κοινωνία τριών προσώπων, απλώς επειδή θέλει να υπάρχει. Και ο λόγος που θέλει να υπάρχει, δεν είναι άλλο απ’ το ότι αγαπάει, απ’ το ότι ο ίδιος ο Θεός είναι αγάπη. Η Γραφή μας λέει πως ο «Θεός αγάπη εστί » (Α’ Ίωάν. 4, 16). Όχι πως ο Θεός διαθέτει αγάπη, αλλά πως ο Ίδιος είναι αγάπη. Ο τρόπος ύπαρξης του Θεού δηλαδή είναι η αγάπη.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία καθρεπτίζει αυτόν τον τρόπο ύπαρξης, ούσα μια ελεύθερη κοινωνία προσώπων που λατρεύουν τον Χριστό και συνυπάρχουν μέσα σε πνεύμα αγάπης. Αυτό είναι στην πραγματικότητα η Εκκλησία, η οποία μέχρι σήμερα παράγει Αγίους, αυθεντικά ολοκληρωμένους ανθρώπους που έχουν φωτιστεί από τη Χάρη του Θεού.

Σύμφωνα με τον Χρήστο Γιανναρά, δεν υπήρξε άλλη, θρησκευτική ή φιλοσοφική, πρόταση στην ιστορία της ανθρωπότητας που να βλέπει το νόημα (δηλ. την αιτία και τον σκοπό) της ύπαρξης και των υπαρκτών στον έρωτα του έλλογου Δημιουργού για τον κάθε άνθρωπο. Με τη λογική της γλώσσας μας, η αγάπη είναι μια σχέση ελευθερίας, όχι αναγκαιότητας. Σχέση μεταξύ όρων (συντελεστών της σχέσης) με υπαρκτική ετερότητα – αν οι όροι-συντελεστές δεν διαφοροποιούνται, τότε δεν προκύπτει σχέση.

Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ, ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΣΑΡΚΩΣΗ ΤΗΣ, ΤΗΝ ΥΣΤΑΤΗ ΠΡΑΞΗ ΑΓΑΠΗΣ, ΜΑΣ ΕΔΕΙΞΕ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΝΑ ΜΕΤΕΧΟΥΜΕ ΣΤΟ ΑΚΤΙΣΤΟ (ΘΕΟΣ), ΠΑΡΟΤΙ ΕΙΜΑΣΤΕ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΚΤΙΣΤΟΥ (ΑΝΘΡΩΠΟΙ).

Σύμφωνα και πάλι με τον Γιανναρά, η ιστορική προσωπικότητα του Ιησού Χριστού, με την ενσάρκωσή Της, την ύστατη πράξη αγάπης, μας έδειξε τον τρόπο να μετέχουμε στο Άκτιστο (Θεός), παρότι είμαστε μέρος του κτιστού (άνθρωποι). Χάρη σ’ αυτό, ο άνθρωπος αποκτά τη δυνατότητα να υπάρχει ελεύθερος απ’ τις ιδιότητες του κτιστού. Ο Θεός, λοιπόν, καλεί τον άνθρωπο να υπερβεί τις συνθήκες του υλικού μας κόσμου (ατομισμός, ορμέμφυτα, ναρκισσισμός κ.λπ.).

Τέλος, ο Χριστός συγκεφαλαιώνει στο πρόσωπό Του αυτόν τον τρόπο και μέσω Εκείνου το χάσμα κτιστού και Ακτίστου γεφυρώνεται. Για τον Γιανναρά, λοιπόν, το θεολογικό ζητούμενο δεν έγκειται σε κάποιες ορθές αφηρημένες αλήθειες αλλά σ’ έναν ολότελα διαφορετικό τρόπο ύπαρξης.

Ας περάσουμε τώρα στον Nicolas Berdyaev, ο οποίος εξέφρασε ακόμη εντονότερα το κάλεσμα για μία «υπαρξιστική» Ορθοδοξία.

Υπό διωγμό οι ορθόδοξοι Σέρβοι από το Κόσοβο

ΜΠΕΤΣΗΣ ΟΡΦΕΑΣ

Στο υπό την διακυβέρνηση των αλβανικών αρχών Κόσοβο, εξελίσσονται ορισμένες διεργασίες, που αν μη τι άλλο καταδεικνύουν το μέγεθος του ξεριζωμού των γηγενών Σέρβων-Ορθοδόξων από την περιοχή, ο οποίος εντάθηκε από το 2008, από όταν ανακηρύχτηκε η ανεξαρτησία του Κοσόβου. Είχαν προηγηθεί οι βίαιες εκκαθαρίσεις του 2001-2.

Στο Κόσοβο εφαρμόζεται Γενική Απογραφή Πληθυσμού. Οι φορείς που εκφράζουν την εναπομείνασα σερβική κοινότητα έχουν καλέσει τους Σέρβους να μην μετέχουν στις διαδικασίες, καθώς δεν έχει εκπληρωθεί κανένα από τα αιτήματα της σερβικής πλευράς. Στην ουσία θέλουν να αποφύγουν να νομιμοποιήσουν, δια της συμμετοχής τους στην απογραφή, την δημογραφική αφαίμαξη της κοινότητας τους.

Ο κυριότερος λόγος ανησυχίας της σερβικής κοινότητας του Κοσόβου, που είναι πάντα σε συντονισμό με το Βελιγράδι, αφορά ένα από τα ερωτήματα της απογραφής που διενεργεί η κυβέρνηση του Άλμπιν Κούρτι. Συγκεκριμένα, συλλέγονται στοιχεία και για τις «εμπόλεμες ζημιές» σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, κατά τον “απελευθερωτικό αγώνα” του UCK το 1999, έναντι των αρχών της τότε μικρής Γιουγκοσλαβίας, δηλαδή τον σερβικό στρατό! Ουσιαστικά πρόκειται για προπαρασκευαστική ενέργεια, προκειμένου η Πρίστινα να προσφύγει στην συνέχεια στο Διεθνές Δικαστήριο για Εγκλήματα Πολέμου, με σκοπό να επιδιώξει, αφενός την καταδίκη της Σερβίας, αφετέρου την αξίωση αποζημιώσεων απ’ το Βελιγράδι.

Με την πρώτη ματιά μπορεί να φαίνεται ως ένα απλό παιχνίδι προπαγάνδας από την μεριά των αρχών του Κοσόβου. Όμως η πραγματικότητα είναι πιο πολύπλοκη, αν δούμε τα γεγονότα συνδυαστικά με άλλες διεθνείς εξελίξεις. Η Σερβία βρίσκεται στο επίκεντρο διεθνών πιέσεων από την Δύση, με δεδομένη την ουδετερότητά της στον πόλεμο της Ουκρανίας και της άρνησης της να προχωρήσει σε κυρώσεις εις βάρος της Ρωσίας.

Οι εξελίξεις στην ενταξιακή διαδικασία του Κοσόβου στο Συμβούλιο της Ευρώπης καθιστούν εφικτή την σχεδιαζόμενη προσφυγή της Πρίστινα στο Διεθνές Δικαστήριο. Ως γνωστόν, η Κοινοβουλευτική Ολομέλεια του Συμβουλίου της Ευρώπης, πρόεδρος της οποίας είναι ο Έλληνας βουλευτής Θεόδωρος Ρουσόπουλος, ενέκρινε την θετική εισήγηση της Ντόρας Μπακογιάννη, εν ονόματι της Επιτροπής Πολιτικών Υποθέσεων. Στις 16 Μαΐου η Επιτροπή Υπουργών πρόκειται να εξετάσει και μάλλον θα εγκρίνει το σχετικό Ψήφισμα της Κοινοβουλευτικής Ολομέλειας, αποδεχόμενη το αίτημα της Πρίστινα.
Τί συμβαίνει σε Κόσοβο και Αλβανία

Ωστόσο η κυβέρνηση Κούρτι, έχοντας φέρει στα δικά της μέτρα την απαίτηση και του διεθνούς παράγοντα για την διενέργεια νέων εκλογών στους τοπικούς δήμους του Βόρειου Κοσόβου, όπου οι Σέρβοι αποτελούν την πλειονότητα του πληθυσμού, προχωρά σε οργάνωση δημοψηφίσματος με ερώτημα την ακύρωση των υφιστάμενων αρχών, διαδικασία που οι πολιτικές οργανώσεις των Σέρβων μποϊκοτάρουν – το δημοψήφισμα είναι προγραμματισμένο για την 21η Απριλίου. Στο δημοψήφισμα προβλέπεται η ακύρωση μόνο των εκλεγμένων δημάρχων και όχι των δημοτικών συμβουλίων, ενώ καθίσταται έγκυρο αν μετέχουν σε αυτό 50% και πλέον των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων. Να σημειωθεί πως αρκετοί Σέρβοι του Κοσόβου έχουν απομακρυνθεί από τις εστίες τους, λόγω των εκτεταμένων διώξεων.

To παγκόσμιο σύμβολο του αθεϊσμού θλίβεται με την υποχώρηση του Χριστιανισμού στη Δύση

Καλλιντέρης Νικόδημος 

Σε μια πολύ πρόσφατη συνέντευξή του στον λονδρέζικο ραδιοφωνικό σταθμό LBC [1] o Καθηγητής Εξελικτικής Βιολογίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης Richard Dawkins, παγκοσμίως γνωστός για τις σκληρές αθεϊστικές αντιλήψεις του, δήλωσε ότι είναι θλιμμένος βαθύτατα για τη απωλεσθείσα επιρροή του Χριστιανισμού, φτάνοντας στο σημείο να παραδέχεται ότι «πολιτιστικά» ο ίδιος είναι Χριστιανός (“cultural Christian”).


Και να συμπληρώνει ότι «νιώθω σαν στο σπίτι μου με το χριστιανικό ήθος. Αν είχα να επιλέξω μεταξύ Χριστιανισμού και Ισλάμ, θα επέλεγα κάθε φορά τον Χριστιανισμό». [2]

Ο 83χρονος Καθηγητής έχει επηρεάσει όσο λίγοι την πολιτικοφιλοσοφική σκέψη και επιστήμη στον δυτικό κόσμο και η φήμη του είναι συνδεδεμένη με την ανοιχτή αντίθεσή του στη θρησκευτική πίστη γενικώς αλλά και με τη στοχευμένη αποστροφή του προς τον Χριστιανισμό ειδικότερα.


Για να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος της επιρροής του και στον τόπο μας, αρκεί να μελετήσει επιστημονικά κείμενα Ελλήνων Καθηγητών Φιλοσοφίας, Νομικής, Θεολογίας και άλλων κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών, στα οποία παρατίθενται αμέτρητες παραπομπές στο έργο του Dawkins.

Σήμερα, ενώ στην πατρίδα του τη Βρετανία ο Χριστιανισμός έχει εμφατικά υποχωρήσει και παρακμάσει τις τελευταίες δεκαετίες, ο ίδιος ανησυχεί πλέον για την ραγδαία επέλαση και επιρροή του Μωαμεθανισμού εκεί.

Ανακάλυψε κάπως ετεροχρονισμένα, δηλαδή, ότι οι θρησκευτικές πεποιθήσεις τις οποίες λυσσαλέα πολέμησε για να καταστρέψει όσο λίγοι διανοητές, ήταν στην πραγματικότητα το θεμέλιο επάνω στο οποίο δομήθηκε ο δυτικός πολιτισμός! Και όταν το θεμέλιο καταστρέφεται τα αποτελέσματα είναι οδυνηρά… «Στερνή μου γνώση να σ’ είχα πρώτα»…


Ο Dawkins ήδη από τη δεκαετία του 1980 με τον ορθολογιστικό τρόπο σκέψης του έγινε ευρύτερα γνωστός ως πολέμιος του Χριστιανισμού ενώ μετά τη δημοσίευση του βιβλίο του “The God Delusion” το 2006 («Η περί Θεού αυταπάτη»), ο Καθηγητής κατέστη ο «πρωθιερέας» και μια από τις πιο εξέχουσες προσωπικότητες του κινήματος των «Νεοαθεϊστών» [3].

Η ΡΙΖΑ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΟΥΜΑΝΙΣΤΙΚΗΣ ΑΤΟΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Ἐλέχθη ὅτι καὶ ἡ ἀστικὴ κοινωνία (ἡ ἐπιβολὴ τοῦ ἀτόμου ὡς μονάδος) καὶ ὁ οὑμανιστικὸς κοινωνισμὸς (ἡ βιαία ἐπιβολὴ τοῦ ἐγωϊστικοῦ ἀτόμου ὡς ὁμάδος) ἔχουν θρησκευτικὰς ρίζας. Καὶ πράγματι, ἐπειδὴ εἰς τὴν εὐρωπαϊκὴν Δύσιν ὁ Χριστιανισμὸς μετεβάλετο βαθμιαίως εἰς οὑμανισμόν, ἦτο φυσικὸν ἡ μεταβολὴ αὐτὴ νὰ ἔχῃ τὰς συνεπείας της εἰς ὅλας τὰς περιοχὰς τῆς ἀνθρωπίνης ζωῆς, ἑπομένως καὶ εἰς τὴν περιοχὴν τῆς κοινωνίας. Ἐπὶ πολὺν καιρὸ καὶ ἐπιμόνως ἐστένευον τὸν Θεάνθρωπον καὶ εἰς τὸ τέλος ἐσμίκρυναν Αὐτὸν εἰς ἄνθρωπον: εἰς τὸν ἀλάθητον ἄνθρωπον τῆς Ρώμης καὶ τὸν ὄχι λιγότερον ἀλάθητον ἄνθρωπον τοῦ Βερολίνου. Οὕτω πως ἐνεφανίσθη ἀφ' ἑνὸς μὲν ὁ δυτικὸς χριστιανικο-ουμανιστικὸς μαξιμαλισμὸς (ὁ Παπισμὸς), ὁ ὁποῖος ἀπὸ τὸν Χριστὸν ἀφαιρεῖ τὰ πάντα, καὶ ἀφ' ἑτέρου ὁ δυτικὸς χριστιανικο-ουμανιστικὸς μινιμαλισμὸς (ὁ Προτεσταντισμὸς), ὁ ὁποῖος ἀπὸ τὸν Χριστὸν ζητεῖ τὸ ἐλάχιστο, συχνάκις δὲ καὶ τίποτε. Καὶ εἰς τοὺς δύο ὡς ὑψίστη ἀξία καὶ ὡς ἔσχατον κριτήριον τίθεται ὁ ἄνθρωπος εἰς τὴν θέσιν τοῦ Θεανθρώπου καὶ ἡ ἀτομοκρατία διαφόρων ἀποχρώσεων εἰς τὴν θέσιν τῆς θεανθρωπίνης κοινωνίας. Ἐπετελέσθη οὕτως ἡ θλιβερὰ «διόρθωσις» τοῦ Θεανθρώπου, τοῦ ἔργου Του καὶ τῆς διδασκαλίας Του!

Ἡ πρώτη ριζικὴ διαμαρτυρία ἐναντίον τῆς Μιᾶς, Ἁγίας, Καθολικῆς καὶ Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας ὡς Κοινωνίας πρέπει νὰ ἀναζητηθῇ εἰς τὸν Παπισμὸν καὶ ὄχι εἰς τὸν Λουθηρανισμόν. Καὶ εἰς αὐτὴν τὴν διαμαρτυρίαν ἀκριβῶς ἔγκειται ὁ πρῶτος Προτεσταντισμός, ταυτοχρόνως δὲ ἐδῶ εἶναι καὶ ἡ ἀπαρχὴ τῆς ἀτομοκρατίας ὡς κοινωνικῆς ἀρχῆς. 

Κυριακή της Ορθοδοξίας: Η πίστη που σώζει

Ο ομότιμος καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Παν. Αθηνών Πρωτ. Γεώργιος Μεταλληνός, μιλώντας για την μεγάλη εορτή της Κυριακής της Ορθοδοξίας, τονίζει ότι σήμερα, τιμώντας και υψώνοντας τις άγιες εικόνες του Χριστού, της Θεοτόκου και όλων των αγίων, εορτάζουμε την ορθόδοξη πίστη που σώζει, όπως βεβαιώνουν και τα άφθαρτα λείψανα αγίων και μαρτύρων της Εκκλησίας μας.

και ΕΔΩ

Η ορθόδοξη “ψυχή” και το σημείο συνάντησης της με την ψυχή της ψυχολογίας

από Κωνσταντίνος Μαυροματάκης

Η ψυχή για την ψυχολογία, η οποία με φιλοσοφικό τρόπο την ορίζει, είναι μία διαδικασία η οποία φέρνει αποτελέσματα. Μπορούμε να δούμε αυτά τα αποτελέσματα αλλά με απόλυτη ακρίβεια δεν μπορούμε να ορίσουμε την ψυχή.

Για να κάνω πιο απλό τον ψυχολογικό ορισμό και για να τονίσω την ενέργεια που φέρει η ψυχή ως έννοια χρησιμοποιώ την εξής παρομοίωση: Η ψυχή για τον άνθρωπο είναι ότι το γράψιμο για το μολύβι.

Επειδή η ψυχολογία θέλει να έχει μετρήσιμα δεδομένα, και αυτό που μπορεί να μετρήσει από έναν άνθρωπο είναι οι συμπεριφορές του, προσεγγίζει την ψυχή μέσα από ένα ρεπερτόριο συμπεριφορών.

Συζήτηση γίνεται για το αν θα πρέπει οι σκέψεις να συμπεριλαμβάνονται στις συμπεριφορές ή όχι και το αν τα συναισθήματα πού επάγουν τις σκέψεις πρέπει και αυτά να λαμβάνονται υπόψη. Σε αυτές τις πτυχές της ανθρώπινης φύσης δεν μπορούν να υπάρχουν αντικειμενικές μετρήσεις, οπότε η προσέγγιση της ψυχολογίας προς αυτή την κατεύθυνση είναι μέσα στον υποκειμενικό κόσμο του ανθρώπου που τα περιγράφει. Έτσι, η ψυχολογία και η εφαρμοσμένη της πρακτική, δηλαδή η ψυχοθεραπεία χρησιμοποιεί “εργαλεία” τα οποία τα έχει δανειστεί από την φιλοσοφία όπως η φαινομενολογική εποχή. Την ψυχοθεραπεία δεν την ενδιαφέρει να ορίσει επακριβώς την ψυχή, την ενδιαφέρει ότι μπορεί και δουλεύει μαζί της και το ότι τα αποτελέσματα είναι απτά και μετρήσιμα.

Η ορθοδοξία όταν μιλάει για ψυχή αναφέρεται σε κάτι το οποίο είναι πολύ μεγαλύτερο από την ψυχή της ψυχολογίας.
Ο άνθρωπος αποτελείται από ψυχή και χώμα, η ψυχή της ψυχολογίας ασχολείται με την ψυχή του “χωμάτινου σώματος”.

Η ορθοδοξία ασχολείται και με τα δύο.

 Πώς ερχόμαστε τώρα σε επαφή με την ψυχή όπως την ορίζει η ορθοδοξία;

Με τον Μακάριο και τον Φιντέλ στην Oρθοδοξία

ΕΠΙΣΚOΠOΣ ΑΣΣOΥ ΤΙΜOΘΕOΣ

– Και εσείς, ένας Ινδιάνος, πώς περάσατε την πόρτα της Ορθόδοξης Εκκλησίας και μάλιστα φτάσατε να γίνετε επίσκοπος; Η ερώτηση στον συνεντευξιαζόμενο Ορθόδοξο επίσκοπο της Ιεραποστολής στην Κολομβία, Άσσου Τιμόθεο. Και η απάντηση (Καθημερινή, 21/11):

– Εντελώς τυχαία (γελάει). Θα ήμουν δέκα χρόνων και έτυχε να δείξουν στην τηλεόραση τους ηγέτες των τότε «Αδεσμεύτων» που είχαν επισκεφθεί την Κολομβία, ανάμεσά τους και ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος. Φυσικά δεν τον ήξερα. Τον είδα σε μια ασπρόμαυρη τηλεόραση της θείας μου σε ένα χωριό –δεν υπήρχαν τότε πολλές τηλεοράσεις– και εκεί αντίκρισα έναν με μαύρα ράσα, με πανoκαλύμμαυχο και εγκόλπια – με εντυπωσίασε. Ρώτησα έναν καθολικό παπά και μου είπε ότι είναι ένας αρχιερέας, επίσκοπος από μια Εκκλησία που λέγεται ορθόδοξη. Μάλιστα μου τόνισε ότι η Εκκλησία αυτή είναι αιρετική, έχει φύγει από την κανονικότητα. Όμως ένας άλλος, αγγλικανός ιερέας, μου εξήγησε ότι η Καινή Διαθήκη έχει γραφτεί στα ελληνικά και ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι η μήτρα όλων. Μου μίλησε μάλιστα και για έργα πατέρων. Από εκεί λοιπόν, από τον Μακάριο, ξεκίνησε η δική μου πορεία.
Και παρακάτω:

 

– Eτυχε να συζητήσετε με τον Φιντέλ (Κάστρο) για τη θρησκεία;

– Αρκετές φορές. Του είχα χαρίσει και ένα βιβλίο με τους λόγους του Μεγάλου Βασιλείου για τους πλούσιους και τους φτωχούς. Για να καταλάβετε, ο Φιντέλ σε μία από εκείνες τις ατέλειωτες ομιλίες του, είπε ότι ο μεγαλύτερος πόλεμος ενός ανθρώπου είναι με τον εαυτό του. Αυτό δεν είναι αντίθετο με την Ορθοδοξία. Είχε δίκιο ο Φιντέλ που έλεγε ότι δεν περιμένουμε να αλλάξει ιδεολογικά ο κόσμος. Οι ιδεολογίες δεν θα φέρουν αυτή την αλλαγή που ο κόσμος περιμένει. Η Ορθοδοξία απευθύνεται στο εσωτερικό του ανθρώπου, στο οντολογικό. Λέει πως δεν
μπορεί να αλλάξει ο κόσμος μόνο από αυτό που σκέπτομαι, αλλά πρωτίστως από αυτό που αισθάνομαι.

– Πόσο δύσκολο είναι να είσαι ιεραπόστολος στη ζούγκλα;

Ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι τό τελευταῖο ὀχυρό τοῦ Χριστιανισμοῦ»

Συνέντευξη στήν Μαρία Κορνάρου.

από Αντίφωνο

Ἡ ἐπίσκεψις τοῦ Τζόρνταν Πήτερσον στό Ἅγιον Ὅρος δέν πέρασε ἀπαρατήρητη —ἡ εἴδησις πού ἔκανε τον γύρο τοῦ κόσμου, ὅπως τό κάνουν ἄλλωστε οἱ ἑκάστοτε δηλώσεις τοῦ διάσημου ψυχολόγου καί ὀμιλητῆ, ἦρθε ἀμέσως μετά ἀπό αὐτήν τῆς ἐπίσκεψῆς του στά Μετέωρα. Λίγοι ὅμως φαντάζονται ὅτι πίσω ἀπό τήν γνωριμία τῆς γνωστῆς προσωπικότητας μέ τήν Ἑλλάδα καί τήν Ὀρθοδοξία κρύβεται ἕνας Καναδός… ἁγιογράφος, ἐπιστήθιος φίλος τοῦ Πήτερσον καί προσήλυτος στήν Ὀρθοδοξία ἀπό τον Προτεσταντισμό.

 «Τό νά εἶμαι Χριστιανός καί καλλιτέχνης, σέ μία ἐκκλησία χωρίς εἰκόνες, σέ ἕνα μετα-νεωτερικό κόσμο κυνικῆς μοντέρνας τέχνης, μετά ἀπό ἕνα σημεῖο δέν εἶχε πολύ νόημα», διηγήθηκε στήν «ΕτΚ» ὁ Jonathan Pageau κατά τήν συνάντησή τους στό πολύκροτο παγκόσμιο συνέδριο τοῦ Πήτερσον, τό ARC. Ἐξιστόρησε ἐξ ἴσου, σέ ἀποκλειστικότητα, τήν σχέση τοῦ Καναδοῦ ψυχολόγου μέ τήν Ὀρθοδοξία, στήν ὁποία ὅπως ἐξηγεῖ τον εἶχε ἤδη συστήσει μέσα ἀπό τήν πρόσκλησή του σέ Λειτουργίες, ἀπό τίς ὁποῖες συνήθως ἔφευγε. «Μοῦ ἐκμυστηρεύτηκε ὅτι ἔνοιωθε σάν παιδί πού τό ἀναγκάζουν νά πάει σχολεῖο». 

Ὅλα ὅμως ἀλλαξαν ὅταν ἀποφάσισε νά συνοδέυσει τον Pageau στήν ἐπίσκεψή του στό Ἅγιον Ὅρος. Ἐν μέσω δύσκολων συνθηκῶν —ἔγερση ἀπό τίς τέσσερεις, λειτουργία στά ἑλληνικά ὅπου «δέν καταλαβαίναμε τίποτα», πολύωρες ἀκολουθίες— ὁ Πήτερσον τοῦ ἐξομολογήθηκε: «ξέρεις, παλιά τό μισοῦσα αὐτό. Τώρα τό βρίσκω ἀρκετά ἀνακουφιστικό». Ἡ γνωριμία τους μέ τον χαρισματικό γέροντα τῆς Μονῆς Ξενοφῶντος, ὁ ὁποῖος «ἔλαμπε» ὅπως εἶδαν ὅλοι οἱ συνταξιδιῶτες τοῦ Πήτερσον, σημάδεψε τήν ἐπίσκεψη μέ τά δῶρα τῆς διορατικότητας καί μέ τά ἁπλᾶ λόγια τοῦ γέροντα, ὁ ὁποῖος «ἔλεγε πράγματα πού θά ἔλεγε καί ὁ Χριστός». Τελειώνοντας ἕνα προσκύνημα γεμάτο ἀπό… φωτογραφίες καί αὐτόγραφα —καθώς τον ἀναγνώριζαν μέχρι καί οἱ μοναχοί!— ὁ Πήτερσον εἶπε τά ἑξῆς: «πρέπει νά κάνουμε αὐτά τά μέρη πολύ δημοφιλῆ, πρέπει νά φέρουμε πολύ κόσμο σέ αὐτά τά μοναστήρια». Ἦταν χάρη στον Πήτερσον, κατά μία ἔννοια, πού μπόρεσε ἡ «ΕτΚ» νά σᾶς παρουσιάσει, ἔτσι, τήν ἀκόλουθη συζήτηση γιά τήν Ὀρθοδοξία καί τό μέλλον τῆς Δύσης, κατά τήν ὁποία ὁ Jonathan Pageau καί ὁ Rod Dreher, δύο ἀπό τίς πιο ἐπηρεαστικές φωνές τῆς Ὀρθοδοξίας στήν Ἀμερική, μοιράζονται τήν πίστη τους, προειδοποιοῦν γιά τίς μεταρρυθμίσεις στήν Ἐκκλησία, καί ἐξηγοῦν γιατί ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι τό μέλλον τῆς Δύσης.

ΤΖ. Π.: Νομίζω ὅτι ὁ Ρόντ θά συμφωνοῦσε μαζί μου σέ αὐτό, ὅτι δηλαδή παρ’ὅλο πού ὁ μετα-χριστιανικός κόσμος ξεκίνησε μέ τήν ἐπίκληση τῆς λογικῆς καί τῆς ἐπιστήμης καί μίας κοσμικῆς ἀντίληψης γιά τά πράγματα, αὐτό πού βλέπουμε τελικά εἶναι ἡ ἐπιστροφή τοῦ παγανισμοῦ. Τό βλέπουμε μέ τήν ἀναβίωση αὐτῶν τῶν ἀρχαίων ἠθικῶν ἀρχῶν, πού βέβαια ἔρχονται μεταμφιεσμένες, ὅμως παραμένουν οὐσιαστικά οἱ ἴδιες. Βλέπουμε ὁρισμένες ἰδέες καί ὁρισμένες δυνάμεις νά ἐπικρατοῦν ἐν μέςῳ τῶν αὐξανόμενων διαιρέσεων, τῆς κοινωνικῆς κατάρρευσης, τῆς ἰδεολογικῆς κατάρρευσης, καί ὅλα αὐτά συμβαίνουν ταυτόχρονα. Βλέπουμε τήν ἐπιστροφή τῆς παγανιστικῆς ἠθικῆς μέ τήν λατρεία τῆς «μητέρας Γῆς», ἤ τῶν ὀρέξεων τοῦ καθενός, ἤ μέ τον ἀνδρογυνισμό πού ἦταν πολύ διαδεδομένος στις λατρεῖες τῆς ὕστερης ρωμαϊκῆς ἐποχῆς, τό ἴδιο ὅπως ἡ ὁμοφυλοφιλία καί τό διαζύγιο. Ἡ βρεφοκτονία καί ἡ θανάτωση τῶν ἠλικιωμένων ἦταν ἐξ ἴσου κομμάτι τῶν παγανιστικῶν κοινωνιῶν, οἱ ὁποῖες περίμεναν ὅτι οἱ γέροι μετά ἀπό μία συκγεκριμένη ἠλικία θά πᾶνε στό δάσος νά πεθάνουν, ἤ ὅτι τά ἀνάπηρα βρέφη θά ἐγκαταλείπονται, κ.ο.κ.

π. Νικόλαος Λουδοβίκος: Αμαρτία από την ενοχή στη μετάνοια

Ο Αρχιεπίσκοπος Σεβαστείας Θεοδόσιος και στο παρελθόν ήταν στόχος της Μοσάντ

ΓΕΡΟΜΟΡΙΑΣ

Ο Αρχιεπίσκοπος Σεβαστείας Θεοδόσιος και στο παρελθόν ήταν στόχος της Μοσάντ και όπως φαίνεται στην ανάρτηση που επισυνάπτω, υπήρχαν και άλλοι λόγοι να ευρίσκεται εκτός της σωστής πλευράς της ιστορίας.

Ήθελε και τά 'παθε!!!

Η δημοσιογράφος Λαμπρινή Θωμά γράφει:

Είναι ένας άνθρωπος που τον αγαπώ και τον σέβομαι. Ο Αρχιεπίσκοπος Σεβαστείας Θεοδόσιος, ο παλαιστίνιος χριστιανός πατέρας μας Ατάλλα Χάννα, αυτή η φωνή της Δικαιοσύνης και της Αγάπης.

Έχουν αποπειραθεί οι μοσανταίοι να τον δολοφονήσουν, έχει στοχοποιηθεί για τον ενωτικό του λόγο και για τους αγώνες του.

Χθες το βράδυ, οι ισραηλινές κατοχικές δυνάμεις χτύπησαν την γειτονιά αλ Ζαϊτουν της Γάζας, όπου βρίσκεται η ιστορική εκκλησία του Αγίου Πορφυρίου, ναός του 1150, από τους αρχαιότερους σωζόμενους της Ορθοδοξίας. Δεν γνωρίζω κατά πόσον η ίδια η εκκλησία ήταν ο στόχος, γνωρίζω όμως πως η βόμβα έπεσε δίπλα της και κατέπεσε το επιτροπικό, στο χώρο του ναού.

Ακόμη δεν έχουμε πλήρη εικόνα για τα θύματα, είναι βέβαιο όμως πως έχουμε νεκρούς, κυρίως γυναικόπαιδα.

Οι ισραηλινοί ξέρουν πολύ καλά ότι ο ναός αποτελεί καταφύγιο των αμάχων, και μάλιστα των ανέστιων αμάχων, αυτών που τους έχουν ήδη βομβαρδίσει και καταστρέψει τα σπίτια.

Το 2014 στον άγιο Πορφύριο είχαν βρει καταφύγιο κοντά δυό χιλιάδες άνθρωποι. Χτες κάποιοι μιλούσαν για χίλιους στην εκκλησία (που ευτυχώς δεν επλήγη αυτή καθ' αυτή, αλλοιώς το χτύπημα στο νοσοκομείο θα έμοιαζε μικρο..).

---------------------------------------------------------------

Σε παλαιότερη ανάρτηση διαβάζουμε...

«... Νὰ θυμᾶστε πάντα στὶς προσευχὲς σας τὴ χώρα τῆς γέννησης, τῆς ἀνάστασης, τῆς ἐνσάρκωσης καὶ τῆς λύτρωσης, τὴν Παλαιστίνη, τὴν ἱερὴ γῆ ποὺ αἱμορραγεῖ καὶ τῆς ὁποίας ὁ λαὸς βιώνει τὸ μονοπάτι τοῦ συνεχοῦς ἀτελεύτητου πόνου, ἐλπίζοντας σὲ μία ἀνάσταση γεμάτη ἐλευθερία, ἀξιοπρέπεια καὶ ἀπελευθέρωση ἀπὸ τὴν κατοχὴ καὶ τὴν καταπίεση.

Ὑπερασπιστεῖτε τὴν πληγωμένη Παλαιστίνη, ἡ ὁποία εἶναι ὑπόθεση ὅλων μας καὶ ὑπόθεση κάθε ἐλεύθερου ἀνθρώπου, ποὺ πιστεύει στὶς ἀξίες τῆς δικαιοσύνης, τῆς ἐλευθερίας καὶ τῆς ἀνθρώπινης ἀξιοπρέπειας.

Ἀκόμη καὶ σὲ αὐτοὺς τοὺς Ἁγίους Τόπους, τὰ κληροδοτήματα καὶ ἡ ἀκίνητη περιουσία μας λεηλατοῦνται στὸ φῶς τῆς ἡμέρας καὶ ὀργανώνονται σχέδια ἐνάντια στὴν ἀρχαία χριστιανικὴ παρουσία σὲ αὐτὸ τὸ ἱερὸ μέρος τοῦ κόσμου».

Διαβάστε την παλαιότερη ανάρτηση Χριστούγεννα 2022

ΑΡΧΙΕΠ. ΣΕΒΑΣΤΕΙΑΣ ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ: «ΜΑΣΟΝΙΚΟΝ ΕΡΓΑΛΕΙΟΝ Ο ΖΕΛΕΝΣΚΙ»

Συλλείτουργον Λουθηρανοῦ πάστορος μὲ ἱερέα
τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ μορφώματος τῆς Οὐκρανίας
ὑπὸ τὸν ψευδοΚιέβου Ἐπιφάνιον (Χριστούγεννα 2022, Ἀμβοῦργον).

Οἱ Προκαθήμενοι νὰ συμβάλλουν
εἰς τὴν ὑπέρβασιν τῶν Ὀρθοδόξων διχασμῶν

ΑΡΧΙΕΠ. ΣΕΒΑΣΤΕΙΑΣ ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ:
«ΜΑΣΟΝΙΚΟΝ ΕΡΓΑΛΕΙΟΝ Ο ΖΕΛΕΝΣΚΙ»

«Ἀκόμη καὶ σὲ αὐτοὺς τοὺς Ἁγίους Τόπους,
τὰ κληροδοτήματα καὶ ἡ ἀκίνητη περιουσία μας
λεηλατοῦνται στὸ φῶς τῆς ἡμέρας καὶ ὀργανώνονται σχέδια
ἐνάντια στὴν ἀρχαία χριστιανικὴ παρουσία
σὲ αὐτὸ τὸ ἱερὸ μέρος τοῦ κόσμου».

Συγκλονιστικὰ ὅσα ἀποκαλύπτει ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Σεβαστείας Θεοδόσιος τοῦ παλαιφάτου Πατριαρχείου Ἱερο­σολύμων σχετικῶς μὲ τὰ χθόνια σχέδια κατὰ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, τὰ ὁποῖα ἐκτυλίσσονται, ἀρχῆς γενομένης εἰς Οὐκρανίαν, ἀφυπνίζων ὅλους τούς πιστοὺς δι’ ἀνάληψιν πρωτοβουλιῶν. Παραθέτομεν εἰς μετάφρασιν δελτίον τύπου τῆς 31ης Δεκεμβρίου 2022, τὸ ὁποῖον ἀπεστάλη εἰς τὸν «Ο.Τ.»:

«Ὁ Σεβασμιώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Θεοδόσιος (Hanna) τῆς Ἑλληνορθοδόξου Ἀρχιεπισκο­πῆς Σεβαστείας, δήλωσε τά ἀκόλουθα, ὅταν δέχθηκε σήμερα τὸ πρωὶ ἀντιπροσωπία τῆς Πολωνικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, τῆς ὁποίας ἡγεῖται ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης κ. Σάββας:

Η «Καρδιακή προσευχή» γίνεται ανάρπαστη στη Γαλλία!

του Emmanuel Tresmontant

D.R.

Προς έκπληξη όλων Η καρδιακή προσευχή του ιερομόναχου Ιωάννη έγινε ανάρπαστη, αν και τυπώθηκε σε χιλιάδες αντίτυπα μόλις τον Μάιο. Επόμενο ήταν να επανεκδίδεται σήμερα. Στην εποχή των κοινωνικών δικτύων, ότι ένα μικρό βιβλίο θεολογίας, γραμμένο από έναν «σκοτεινό» ορθόδοξο μοναχό από τις Cévennes – που ζει σε ένα μικρό μοναστήρι σκαρφαλωμένο στα βουνά – γίνεται εκδοτικό γεγονός, φανερώνει, από μόνο του, ότι δεν όλα είναι τόσο «σάπια σε αυτό το βασίλειο της Δανιμαρκίας» για να παραφράσω τον Άμλετ…

Δίψα για πνευματική ζωή

Υπήρχε έτσι, και μάλιστα υπάρχει, σίγουρα, δίψα για κάτι άλλο, δίψα, ας τολμήσουμε να το πούμε, για πνευματική ζωή. Ο ιερομόναχος Ιωάννης μιλάει καθαρά και γράφει καθαρά. Αυτός ο πρώην φωτογράφος, που μεταστράφηκε σε ένα ρεπορτάζ που έκανε στο Άγιο Όρος το 1982, είναι ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος, έχει γνωρίσει και έχει ζήσει τα πάντα πριν μπει στη ζωή που έχει επιλέξει. Αυτά τα χρόνια άσκησης σε ένα μοναστήρι χαμένο στην έρημο της Νεκράς Θάλασσας τον εξάγνισαν και τον διαμόρφωσαν σαν σπαθί σφυρηλατημένο στο καμίνι. Επιστρέφοντας στη γενέτειρά του Cévennes, ο ιερομόναχος Ιωάννης ζει από το 1996 στη σκήτη της Αγίας Πίστεως, ένα μικρό μεσαιωνικό μοναστήρι το οποίο έχει ανακαινίσει πλήρως, περίπου τριάντα χιλιόμετρα από το Alès. Αυτή η ακόμα άγρια ​​περιοχή των Cévennes ήταν πάντα καταφύγιο: για τους Ουγενότους που υπήρξαν θύματα διώξεων υπό τον Λουδοβίκο τον 14ο, για τους Δημοκρατικούς που ήταν αντίθετοι στον Ναπολέοντα τον Γ’, για τους Κομμουνάρους, τους Εβραίους, τους αγωνιστές της Αντίστασης και σήμερα, για όλους εκείνους που έχουν χάσει το μπούσουλά τους και νιώθουν την ανάγκη να προσανατολιστούν αφήνοντας το κινητό τους στην είσοδο του μοναστηριού: αυτούς, ο ιερομόναχος Ιωάννης τους καλωσορίζει, τους ταΐζει, και τους ακούει

Κωστής Μοσκώφ: Ο παραδομένος λόγος, ο λόγος της Ορθοδοξίας

Στο φύλλο του «Βήματος» που είχε κυκλοφορήσει την Κυριακή 9 Οκτωβρίου 1983 περιλαμβανόταν ένα δισέλιδο άρθρο που έφερε τον τίτλο «Τα κατά Μοσκώφ και Ζουράρι πάθη». Οι θεσσαλονικείς διανοούμενοι Κωστής Μοσκώφ και Κώστας Ζουράρις, στενοί φίλοι από τα νεανικά τους χρόνια, σχεδόν συνομήλικοι και κατ’ αρχήν ομοϊδεάτες, είχαν παραχωρήσει ξεχωριστές συνεντεύξεις στην επίσης θεσσαλονικιά δημοσιογράφο και συγγραφέα Λένα Δουκίδου (1934-2020).

Αφορμή για το δημοσίευμα αυτό, σύμφωνα με το συνοδευτικό κείμενο της εφημερίδας, ήταν το «πείραμα» Μοσκώφ – Ζουράρι για την προσέγγιση ελληνικού κομμουνισμού και ελληνικής ορθοδοξίας στις αρχές της δεκαετίας του ’80. Οι δυο τους –συμπλήρωνε «Το Βήμα»–, χωρίς να απαρνούνται ο πρώτος τη μαρξιστική και ο δεύτερος την κομμουνιστική του ταυτότητα, ευαγγελίζονταν, μέσα στους κόλπους της ελληνικής Αριστεράς, το διάλογο και τη σύζευξη με ένα χώρο που κύριο χαρακτηριστικό του κατά τη μεταπολεμική περίοδο ήταν η σφόδρα αντικομμουνιστική και αντιμαρξιστική τάση.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 9.10.1983, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Στις γραμμές που ακολουθούν θα διαβάσετε τη συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στη Δουκίδου ο Κωστής Μοσκώφ, ο οποίος έφυγε από τη ζωή ακριβώς πριν από 25 χρόνια, στις 27 Ιουνίου 1998, σε ηλικία 59 μόλις ετών:

Είσαι πιστός;

Όχι, δεν είμαι πιστός. Μα το «πιστός ή όχι» είναι ερώτημα Δυτικό. Δηλαδή, η ερώτηση πηγάζει από τον τρόπο που είναι διαρθρωμένη η ιδεολογία στη Δύση, όχι σε μας. Σε μας η Ορθοδοξία δεν είναι σύστημα όπως η Καθολική Εκκλησία. Η Ορθοδοξία είναι βίωμα. Το βίωμα της ζωής.

Πότε άρχισες να ενδιαφέρεσαι πιο έντονα για την ιδεολογία της Ορθοδοξίας;

Το 1975. Τότε άρχισα να γράφω και τα «Δοκίμιά» μου πάνω στην παραδοσιακή ιδεολογία μας.

Είπες ότι δεν είσαι πιστός. Ποια είναι ακριβώς η σχέση σου με το αντικείμενο;

Σχέση ερευνητική. Είναι μια διερεύνηση καθαρά μαρξιστική – λενινιστική. Αν έχει επιβραδυνθεί το προοδευτικό κίνημα στην Ελλάδα τα τελευταία 40-50 χρόνια, είναι γιατί δεν υπήρχε γνώση των ιδιομορφιών της ιστορίας μας, μελέτη τού πώς κινείται η ύλη στην Ελλάδα τα τελευταία 2.000-3.000 χρόνια. Υπάρχει γι’ αυτό μια πολύ μεγάλη ιδεολογική αδυναμία. Αυτή είναι λοιπόν η προσπάθειά μου τα τελευταία 8 χρόνια. Η διερεύνηση του παραδομένου λόγου τού πριν σώματός μας.

ΜΕ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΤΩΝ Ν Ε Ο Μ Α Ρ Τ Υ Ρ ΩΝ

Στο αποκαλυπτικό βίντεο ο τρόπος των ΝΑΤΟουκρανών οπαδών της Δύσης την εποχή της "ανεκτικότητας και του δικαιωματισμού".

Καμία ανοχή στην πίστη από τους οπαδούς της "πολιτικής ορθότητας"!

Τελεσίγραφο έχει δώσει η ουκρανική κυβέρνηση του Κιέβου  με έγγραφο της Παρασκευής 10 Μαρτίου τη θέλησή της να εκδιώξει έως τις 29 του μηνός τους μοναχούς και τους κληρικούς της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας από τη Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου.

 Χιλιάδες Ουκρανοί πιστοί συμμετείχαν σε λειτουργίες και λιτανείες για την υπεράσπιση της μονής, με τον ηγούμενό της, μητροπολίτη Παύλο να δηλώνει ότι θα εμμείνουν έως τέλους στην αφοσίωσή τους προς τα ιερά τους.

Οι μοναχοί δίνουν σε πιστούς βιβλία και κειμήλια σε πιστούς για να τα προστατεύσουν σε περίπτωση βίαιης επίθεσης και απόπειρας κατάληψης της Λαύρας από κρατικές ή παρακρατικές ομάδες.

10 λόγοι που δεν πάω Εκκλησία - Personal Spiritual Training

Σε αυτό το βίντεο αναφέρουμε τους συνηθέστερους λόγους για τους οποίους πολλοί δεν πάνε στην Εκκλησία (στον ναό) και την αναίρεσή τους. Δυστυχώς, η ατομική λατρεία και ευσέβεια τείνει να αποτελέσει πλέον κατεστημένο. 

Δικαιολογίες όπως, εγώ ανάβω το κεράκι μου κάθε Κυριακή ή κάθε μέρα στο εξωκλήσι (μόνος μου) ή ανάβω το καντήλι στο προσκυνητάρι που αγόρασα για το σπίτι μου, δεν έχουν καμία σχέση με την ορθόδοξη παράδοση που θέλει τις Κυριακές να ενωνόμαστε στο κοινό ποτήριο, την Θεία Κοινωνία.

Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΑ, ΑΛΛΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ.

Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΑ,
ΑΛΛΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ.

π.Ιωάννου Ρωμανίδη

Σε πολλούς επικρατεί η αντίληψις ότι η Ορθοδοξία είναι μία από τις πολλές θρησκείες, που έχει σαν κύρια μέριμνά Της την προετοιμασία των μελών της Εκκλησίας για την ζωή μετά θάνατον, να εξασφάλιση δηλαδή μία θέση στον Παράδεισο για κάθε Ορθόδοξο Χριστιανό. Έτσι θεωρείται ότι το Ορθόδοξο δόγμα προσφέρει μία επί πλέον εξασφάλισι, επειδή είναι Ορθόδοξο, και ότι, αν κανείς δεν πιστεύη στο Ορθόδοξο δόγμα, αυτό είναι ένας επί πλέον λόγος για να πάη στην Κόλασι ο άνθρωπος αυτός, εκτός δηλαδή από το ότι ενδεχομένως θα τον στείλουν εκεί τα προσωπικά του αμαρτήματα.

Όσοι Ορθόδοξοι Χριστιανοί πιστεύουν ότι αυτό το πράγμα είναι η Ορθοδοξία, αυτοί έχουν συσχετίσει την Ορθοδοξία αποκλειστικά με την μέλλουσα ζωή. Και αυτοί δεν κάνουν και πολλά πράγματα σ’ αυτήν την ζωή, αλλά περιμένουν να πεθάνουν, για να πάνε στον Παράδεισο, επειδή, όταν ζούσαν, ήταν Ορθόδοξοι Χριστιανοί!

Μια άλλη μερίδα Ορθοδόξων δραστηριοποιείται μέσα στον χώρο της Εκκλησίας ενδιαφερομένη όχι για την άλλη ζωή, αλλά κυρίως γι’ αυτήν εδώ την ζωή. Δηλαδή για το πως θα τους βοηθήση η Ορθοδοξία να ζήσουν καλά σ’ αυτήν την ζωή. Τέτοιοι Ορθόδοξοι Χριστιανοί προσεύχονται στον Θεό, βάζουν τους παπάδες[i] να κάνουν προσευχές, κάνουν αγιασμούς, παρακλήσεις ευχέλαια κλπ., για να τους βοηθάη ο Θεός να περνάνε καλά σ’ αυτήν την ζωή, να μην αρρωσταίνουν, να αποκαθίστανται τα παιδιά τους, να εξασφαλίσουν στα κορίτσια τους μία καλή προίκα και έναν καλό γαμπρό, τα αγόρια τους να βρουν καλές κοπέλλες με καλή προίκα για να παντρευτούν, οι δουλειές τους να πηγαίνουν καλά, το εμπόριο, με το οποίο ασχολούνται, να πηγαίνει καλά, ακόμη και το χρηματιστήριο ή η βιομηχανία τους, κλπ. Οπότε βλέπομε ότι αυτοί οι Χριστιανοί δεν διαφέρουν κατά πολύ από τους πιστούς των άλλων θρησκειών, που κάνουν και εκείνοι τα ίδια περίπου πράγματα[ii] .

Δηλαδή βλέπει κανείς από τα παραπάνω την Ορθοδοξία να έχη αυτά τα δύο κοινά σημεία με όλα τα άλλα θρησκεύματα: Πρώτον, το να προπαρασκευάζη τους πιστούς για την ζωή μετά θάνατον, ώστε να πάνε στον Παράδεισο, όπως ο καθένας τον φαντάζεται, και δεύτερον, το να φροντίζη, ώστε οι Χριστιανοί να μην περνούν θλίψεις, στενοχώριες, καταστροφές, αρρώστιες, πολέμους κλπ. σ’ αυτήν εδώ τη ζωή, δηλαδή ο Θεός να τα τακτοποιή όλα κατά τις ανάγκες ή τις επιθυμίες τους. Έτσι γι’ αυτούς τους δεύτερους, η θρησκεία παίζει μεγάλο ρόλο σ’ αυτήν την ζωή και μάλιστα σ’ αυτήν την καθημερινή τους ζωή.

Μαρία Σπυροπούλου, η ημιδιαφανής διακόνισσα

Μαρία Σπυροπούλου, η ημιδιαφανής διακίνηση

Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου*

Από τις 17 Ιανουαρίου 2022, ανήμερα του Αγίου Αντωνίου, μία διακόνισσα της Ορθόδοξης Εκκλησίας μετατάχθηκε στη δικαιοδοσία της θριαμβεύουσας Εκκλησίας. Η Μαρία Σπυροπούλου, διακόνισσα της ιεραποστολικής Εκκλησίας της Κορέας, κοιμήθηκε μετά από ταξίδι 89 ετών στη γη.

Τα προεόρτια

Ένα δακτυλόγραφο βιογραφικό της σημείωμα, συμπληρωμένο χειρόγραφα από την ίδια, μας δίνει μερικές πληροφορίες για την (ας πούμε) προ-ιεραποστολική διαδρομή της: Γεννήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 1933 στον Μελιγαλά της Μεσσηνίας. Φοίτησε στη Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδημία Αθηνών (1952-54) και εργάστηκε ως δασκάλα σε ιδιωτικά (1954-56) και δημόσια (1958-61) σχολεία. Σπούδασε θεολογία και δημοσιογραφία στη Γαλλία (1963-66) και συνεργάστηκε με το περιοδικό Contacts του Ορθόδοξου θεολογικού Ινστιτούτου του Αγίου Σεργίου στο Παρίσι. Κατόπιν μετέβη στο Βουκουρέστι (1968-70), όπου παρακολούθησε μαθήματα ρουμανικής γλώσσας και θεολογίας, καθώς και την εκκλησιαστική ζωή της χώρας.

Επιστρέφοντας στην Ελλάδα ορίστηκε από την Αρχιεπισκοπή Αθηνών υπεύθυνη του πνευματικού κέντρου «Βηθλεέμ» (1970-71), από δε τον Νοέμβριο 1972 εργάστηκε στη Μόνιμη Συνοδική Επιτροπή Τύπου, απ’ όπου παραιτήθηκε τον Ιούλιο του 1973. Από τον Νοέμβριο του ίδιου έτους ανέλαβε στο Διορθόδοξο Κέντρο Αθηνών τη θέση της υπεύθυνης για τις σχέσεις με την Εκκλησία της Ρουμανίας.

Αλλά εν τέλει η ευρωπαϊκή συνάφεια ήταν μικρή για τη Μαρία Σπυροπούλου, η οποία ήδη ένιωθε ότι η ιεραποστολή είναι (όπως η ίδια μας έλεγε) «μια τρέλλα» – ένα άνοιγμα των φτερών έως εσχάτου της γης!

Στη χώρα της πρωινής γαλήνης

Η συνέχεια της ανάρτησης ΕΔΩ...

Η ρωσική ιστορική έρευνα για το Άγιον Όρος. Νεότερα στοιχεία.

Η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Αγίου Παντελεήμονος (Ρωσικού) στον Άθω

Του Λουκά Δημητρίου Παπαδάκη

Έχω επανειλημμένως εκφράσει την πίστη μου στις αξίες τού πολιτισμού μας, αλλά και μιλήσει για την υποχρέωσή μας να απομονώνουμε καθεστώτα, τα οποία επιλέγουν την πρακτική τής βαρβαρότητας και προς τους υπηκόους τους και προς την διεθνή κοινότητα. Στα καθεστώτα αυτά περιλαμβάνονται βεβαίως εκείνα της Τουρκίας και της Ρωσίας, τα οποία τίποτε δεν διδάχτηκαν από την Ιστορία, αντιθέτως στις μέρες μας έχουν κάμει κυρίαρχη κρατική ιδεολογία το αυτοκρατορικό τους παρελθόν, έχουν υιοθετήσει αντιδυτική ρητορική, οι δε σχέσεις και οι ενέργειές τους χαρακτηρίζονται απροκάλυπτα πλέον από αυτοκρατορισμό. Όσον δ’ αφορά τον πόλεμο στην Ουκρανία σήμερα, έχω να επισημάνω, ότι οι πρώτοι Ρώσοι που εισέβαλαν ήταν οι ρασοφόροι τού Μόσχας Κυρίλλου.

Μια εργασία τού Μ. Γ. Ταλαλάι με τίτλο «Η Ρωσική Εκκλησία και το Άγιο Όρος από τον 15^ο μέχρι τις αρχές τού 20^ού αιώνα», που δημοσιεύτηκε στην «Ιστορία τών Ρώσων Ορθοδόξων στο Εξωτερικό, Τόμος Ι. Μ.: MP ROC Publishing House, 2015» (М.Г. Талалай. Русская Церковь и Святая афонская Гора в XV — начале ХХ в. // История русского православного зарубежья. Том I. М.: Издательство МП РПЦ, 2015), δίνει μια ασφαλή εικόνα για τη διαχρονικότητα τών αντιλήψεων, επιδιώξεων και πρακτικών τών Ρώσων ιμπεριαλιστών. Η εργασία αυτή προσφέρει στοιχεία στην ιστορική έρευνα, όμως ουδέ κατ’ ελάχιστον μεταβάλλει αυτά που ήδη γνωρίζουμε. Αντιθέτως μάλιστα επιβεβαιώνεται και εδώ η διαχρονικά ανθελληνική πολιτική τών ομόδοξων αδελφών μας, οι οποίοι και τότε επιδίωκαν να αλώσουν τον Άθω με τα ρούβλια και η απελευθέρωσή του από τον ελληνικό στρατό ματαίωνε τα σχέδιά τους. Δεν διστάζουν λοιπόν να ομολογήσουν την προτίμησή τους στην οθωμανική και όχι στην ελληνική διοίκηση. Παρουσιάζω και σχολιάζω σύντομα ορισμένα αποσπάσματα, δυστυχώς βασιζόμενος στην αυτόματη μετάφραση, μια και δεν γνωρίζω τη ρωσική. Να σημειώσω επίσης ότι απουσιάζει παντελώς κάθε αναφορά στον Μελέτιο Μεταξάκη. Για τούτο και για να συγκρίνει ο μη ειδικός αναγνώστης, αντιγράφω στο τέλος το κείμενο, που δημοσίευσα στο παρόν μέσο στις 19 Ιουνίου 2018.

Πατριάρχης Ιεροσολύμων: Οι Χριστιανοί υπό διωγμόν στην Ιερουσαλήμ

Υπό διωγμόν οι Χριστιανοί της Ιερουσαλήμ

Μιχάλης Σταυρή

Ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Θεόφιλος Γ΄, σε πρόσφατο άρθρο του στους βρετανικούς «Times» καταγγέλλει τον διωγμό των Χριστιανών της Ιερουσαλήμ. Η καταγγελία του αποτελεί συνέχεια προηγούμενων παρόμοιων διαπιστώσεων, για τις οποίες τοποθετήθηκε και το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών

Την 8η Ιανουαρίου 2022 δημοσιεύθηκε στους Times της Βρετανίας άρθρο του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Θεοφίλου Γ΄, με τίτλο «Χριστιανοί υπό διωγμόν στο λίκνο της πίστεώς τους». Στο άρθρο εξηγείται αρχικά η αποστολή του Πατριαρχείου: Πέραν της λειτουργίας του ως «φύλακα των προσκυνημάτων», το κέντρο της Ορθοδοξίας στα Ιεροσόλυμα μεριμνά για παροχή υγειονομικής περίθαλψης, εκπαίδευσης και κοινωνικών υπηρεσιών. Παράλληλα φροντίζει για τους ηλικιωμένους, τους πρόσφυγες και γενικότερα τους απόρους.

Παρά τη φιλανθρωπική της δράσης, όμως, ο Πατριάρχης Θεόφιλος Γ΄ υποστηρίζει ότι η χριστιανική Εκκλησία της περιοχής απειλείται «από ισραηλινές εξτρεμιστικές και περιθωριακές ομάδες. Στα χέρια αυτών των Σιωνιστών εξτρεμιστών η χριστιανική κοινότητα στην Ιερουσαλήμ υποφέρει πολύ. Αδελφοί και αδελφές μας πέφτουν θύματα εγκλημάτων μίσους. Οι ναοί μας βεβηλώνονται και βανδαλίζονται τακτικά. Οι κληρικοί μας υπόκεινται συχνά σε εκφοβισμούς. Η ορκισμένη πρόθεση αυτών των εξτρεμιστικών ομάδων είναι να σβήσουν το φως της χριστιανικής κοινότητας από την Παλαιά Πόλη».

Στο άρθρο του ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων αναφέρεται συγκεκριμένα στη δράση των προαναφερθέντων ομάδων στην Πύλη της Γιάφας, την κύρια είσοδο της χριστιανικής συνοικίας της παλαιάς πόλης, διαχωρίζοντάς τες ωστόσο από το κράτος και τον ευρύτερο εβραϊκό λαό. Προειδοποιεί μάλιστα ότι η αλλαγή του καθεστώτος στην εν λόγω περιοχή θα αποβεί καταστροφική για όλους τους Χριστιανούς (ντόπιους και προσκυνητές). Υπογραμμίζει: «Η ομορφιά αυτής της πόλης βασίζεται στην πολιτιστική και θρησκευτική της ποικιλομορφία. Δουλεύοντας για τον αποκλεισμό μιας κοινότητας, των Χριστιανών, αυτοί οι εξτρεμιστές αποτελούν υπαρξιακή απειλή όχι μόνο για τη χριστιανική οικογένεια, αλλά και για την ίδια την Ιερουσαλήμ…»

Απαντώντας στους ισχυρισμούς του Πατριάρχη, Ισραηλινός αξιωματούχος υποστήριξε ότι η πραγματικότητα ήταν διαφορετική και επικαλέστηκε προηγούμενο ανακοινωθέν του Υπουργείου Εξωτερικών της χώρας: «Από την ίδρυσή του, το κράτος του Ισραήλ είναι αφοσιωμένο στη θρησκευτική ελευθερία όλων, καθώς και στη διασφάλιση της ελευθερίας πρόσβασης στις ιερές πόλεις». Παρ’ όλα αυτά, όπως σημειώνεται σε σχετικό δημοσίευμα του Reuters, σε περσινή έκθεση του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ για τις θρησκευτικές ελευθερίας στον κόσμο, καταγράφονται καταγγελίες Χριστιανών κληρικών και προσκυνητών σχετικά με παρενοχλήσεις τους από υπερορθόδοξους Εβραίους στην Ιερουσαλήμ. Επιπλέον ο Yusef Daher, συντονιστής του Παγκόσμιου Συμβουλίου Εκκλησιών [ΠΣΕ] στην Ιερουσαλήμ, υποστήριξε το 2021 ότι το κράτος εφαρμόζει διαιρετική πολιτική εξωθώντας τους Χριστιανούς Παλαιστίνιους να εγκαταλείψουν την παλαιά πόλη. Σε μια κίνηση εκδήλωσης αλληλεγγύης, μάλιστα, ο εκτελών χρέη Γενικού Γραμματέα του ΠΣΕ, αιδ. Δρ. Ioan Sauca, εξέφρασε την υποστήριξη του Συμβουλίου στις χριστιανικές εκκλησίες και κοινότητες της περιοχής, καθώς και στον διάλογο μεταξύ εκκλησιαστικών και κρατικών Αρχών.

Όταν ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος συναντά τον Χάντινγκτον…

 

Οι αποφάσεις του Πατριαρχείου της Μόσχας να ιδρύσει Εξαρχία Αφρικής, αμφισβητώντας τα ισχύοντα για την δικαιοδοσία του Ελληνορθόδοξου Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, καθώς επίσης και οι προειδοποιήσεις για ανάλογες πρωτοβουλίες στην επικράτεια της Τουρκίας, υπό την πνευματική και διοικητική ευθύνη του Οικουμενικού Πατριαρχείου, προφανώς δεν είναι ενέργειες απλά εκκλησιαστικής φύσης.

Ούτε είναι μόνο πράξη αντεκδίκησης για την απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου να αναγνωρίσει το Αυτοκέφαλο της Εκκλησίας στην Ουκρανία. Αποδεικνύεται ότι η κίνηση εκείνη του κ. Βαρθολομαίου, εκτός από το γεγονός ότι εδραιώνει το ρήγμα μεταξύ της –κατά σύμβαση χρησιμοποιούνται οι όροι– ελληνικής και σλαβικής Ορθοδοξίας, προσφέρει στο Κρεμλίνο το δώρο που επιθυμούσε. Παρέχοντας στο Πατριαρχείο της Μόσχας το άλλοθι για να αποκοπεί από την επικοινωνία με τις κατά τόπο Ορθόδοξες αυτοκέφαλες Εκκλησίες, που ανήκουν στο κλίμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, καθιστούν το Πατριαρχείο Μόσχας, μαζί με τις επιρροές του στις υπόλοιπες Εκκλησίες, εργαλείο των πολιτικών σχεδιασμών της Μόσχας.

Η συνέχεια εδώ:Όταν ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος συναντά τον Χάντινγκτον…:

Συγκινεί ο Τούρκος που βαπτίστηκε Χριστιανός: Ανέσυρε τον Σταυρό από τον Κεράτιο Κόλπο παρουσία Βαρθολομαίου [video]

«Είμαι πολύ χαρούμενος», δηλώνει χαρακτηριστικά μιλώντας στην κάμερα του OPEN, στέλνοντας τις ευχές του για Καλή Χρονιά.

Απαντώντας στην ερώτηση της ανταποκρίτριας του OPEN Μαρίας Ζαχαράκη για το πώς πήρε τη συγκεκριμένη απόφαση, ο Βίκτωρ ξεκαθαρίζει ότι, «αυτή την πίστη την αισθάνθηκα πιο κοντά σε εμένα. Αποφάσισα να επιλέξω μια θρησκεία γιατί είναι μια θρησκεία, συμβατή με το χώμα αυτού του τόπου και γιατί αυτή η πίστη έχει μια πολύ βαθιά ριζωμένη ιστορία».

Το βίντεο...
Συγκινεί ο Τούρκος που βαπτίστηκε Χριστιανός: Ανέσυρε τον Σταυρό από τον Κεράτιο Κόλπο παρουσία Βαρθολομαίου [video]