Λαϊκός ζωγράφος Θεόφιλος Χατζημιχαήλ

ΚΛΙΚ στην εικόνα...

Μεγάλο Αφιέρωμα στον λαϊκό Ρωμιό ζωγράφο Θεόφιλο Χατζημιχαήλ » https://www.sophia-ntrekou.gr/2013/09/afierwma-ston-theofilo-Xatzimixail-1868-1934.html

Ήταν 24 Μαρτίου 1934, όταν έφυγε ο Θεόφιλος Χατζημιχαήλ, που ζωγράφιζε για ένα κομμάτι ψωμί. Με τους πίνακές του, μάς άφησε την ρωμαίικη αέναη σφραγίδα του! 

📷 Ο Θεόφιλος φωτογραφίζεται δίπλα στη μητέρα του φορώντας φουστανέλα και ζωσμένος άρματα, με το σπαθί υψωμένο ως ήρωας της Επανάστασης του 1821.

24 ΜΑΡΤΙΟΥ 1934 ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΝΕΚΡΟΣ Ο ΛΑΪΚΟΣ ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΣ.

Ο ΘΕΟΦΙΛΟΣ "μας" όπως  "ανακάλυψε", όπως τον αγάπησε, όπως "τον ένιωσε"  ο Οδυσσέας Ελύτης. 

(έφυγε ταπεινά όπως έζησε ο ΘΕΟΦΙΛΟΣ Χατζημιχαήλ- Κεφάλας, λαϊκός ζωγράφος)

*Οδυσσέας Ελύτης: "Ανοιχτά Χαρτιά" (1974)

Απόσπασμα από το κεφάλαιο "Ο Ζωγράφος Θεόφιλος".

 "...Πουθενά, σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου, ο Ήλιος και η Σελήνη δε συμβασιλεύουν τόσο αρμονικά, δε μοιράζονται τόσο ακριβοδίκαια την ισχύ τους όσο επάνω σ' αυτό το κομμάτι γης που κάποτε, ποιός ξέρει σε τι καιρούς απίθανους, ποιός Θεός, για να κάνει το κέφι του, έκοψε και φύσηξε μακριά, ίδιο πλατανόφυλλο καταμεσής του πελάγους..."

Ένας άνθρωπος που γίνεται ασκητής επειδή μόνον έτσι μπορεί να κηρύξει καλύτερα το πανευδαιμονικό του ευαγγέλιο.

 Ένας οραματιστής που ζει και παθαίνεται με τους μύθους του Εικοσιένα, σε μια μικρή γωνιά του Ελληνικού κόσμου που έμεινε μακριά από τους αγώνες για την ανεξαρτησία του. Ένας μοναχικός που ο διάλογος του με τους άλλους γίνεται αποκλειστικά σχεδόν με ζωγραφιές. Ο Θεόφιλος μόνον στα χώματα μιας τέτοιας παραμυθένιας χώρας ήτανε φυσικό να βλαστήσει μια μέρα.

Η παρομοίωση αυτή δεν αποτελεί ένα απλό σχήμα λόγου. Άνθρωπος ο Θεόφιλος, αλλά με τη στοιχειώδη και πρωτογενή σύσταση ενός φυτού, ακολούθησε τη διαδρομή της ανθοφορίας και της καρποφορίας χωρίς να προσβληθεί ποτέ του από τα ζιζάνια που έσπειραν με τις θεωρίες τους για την ενοχή και την αμαρτία οι θρησκείες. Μολοντούτο, χωρίς ο ίδιος να το γνωρίζει, έφτασε ανεξάρτητα και πάνω από την καλλιτεχνική του ιδιοφυΐα να ενσαρκώνει μια προσωπικότητα ηθική σε παρθένα κατάσταση που στα μάτια μας, ασκημένα στα συμβατικά μέτρα, δεν είναι σε θέση αμέσως να εκτιμήσουν.

Όλες οι πληροφορίες που έφτασαν ως εμάς για τον τρόπο που έζησε και έδρασε, μας πείθουν ότι μικρόσωμος αυτός γιος ενός τσαγκάρη της Μυτιλήνης είχε το τεράστιο θάρρος να προχωρήσει μες στη ζωή, στηριγμένος αποκλειστικά και μόνο στην αγαθότητα της ψυχής του, εντελώς απαλλαγμένος από τα καθημερινά πάθη και παραδομένος με την ευπιστία μικρού παιδιού στα όνειρά του.

Η διαύγεια που επιβάλλει στον ορατό κόσμο κάθε φορά που μας παρουσιάζει στα έργα του, δεν είναι παρά η μεταγραφή της έντονης ροπής που διαγράφεται μέσα του να φτάσει αυτός ο κόσμος, ακριβώς όπως μέσα στα όνειρά του, σε μια κατάσταση άκακη, καθάρια, ευδαιμονική.

Γιώργος Σεφέρης: Θεόφιλος

Του Γιώργου Σεφέρη* από τον νέο Λόγιο Ερμή τ. 17

Μιὰ φορὰ κι ἕναν καιρό, καθὼς λένε, ἕνας φούρναρης παράγγειλε σ᾿ ἕνα φτωχὸ ζωγράφο νά τονε ζωγραφίσει τὴν ὥρα ποὺ φούρνιζε ψωμιά. Ὁ ζωγράφος ἄρχισε νὰ δουλεύει, καὶ ὅταν καταπιάστηκε νὰ εἰκονίσει τὸ φουρνιστήρι, ἀντὶ νὰ τὸ φτιάξει ὁριζόντιο, σύμφωνα μὲ τὴν προοπτική, τὸ ἔφτιαξε κάθετο δείχνοντας ὅλο του τὸ πλάτος· ἔπειτα, μὲ τὸν ἴδιο τρόπο, ζωγράφισε πάνω στὸ φουρνιστήρι κι ἕνα καρβέλι. Πέρασε ἕνας ἔξυπνος ἄνθρωπος καὶ τοῦ εἶπε: «Τὸ ψωμὶ ἔτσι ποὺ τὄβαλες, θὰ πέσει». Ὁ ζωγράφος ἀποκρίθηκε, χωρὶς νὰ σηκώσει τὸ κεφάλι: «Ἔννοια σου· μόνο τὰ ἀληθινὰ ψωμιὰ πέφτουν· τὰ ζωγραφισμένα στέκουνται· ὅλα πρέπει νὰ φαίνουνται στὴ ζωγραφιά!».
Τὸ παραμύθι αὐτὸ μοῦ θυμίζει ἕναν πολὺ μεγάλο τεχνίτη, ποὺ ἐπειδὴ ἀκριβῶς «ὅλα πρέπει νὰ φαίνουνται στὴ ζωγραφιά», ἱστορίζοντας τὴν ἄποψη τοῦ Τολέδου, ἔβγαλε ἀπὸ τὴ μέση μὲ τὸ δικαίωμα τῆς τέχνης του, τὸ νοσοκομεῖο τοῦ Δὸν Χουὰν Ταβέρα καὶ τὸ τοποθέτησε σ᾿ ἕνα χάρτη, Ὁ μεγάλος τεχνίτης, τὸ ξέρετε, εἶναι ὁ Κρητικὸς Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, καὶ ὁ ζωγράφος τοῦ παραμυθιοῦ εἶναι ὁ Μυτιληνιὸς Θεόφιλος Γ. Χατζημιχαήλ, «ἄλλοτε ὁπλαρχηγὸς καὶ θυροφύλαξ ἐν Σμύρνῃ».
Ἡ παραβολή μου δὲν εἶναι ἀσέβεια. Γιατὶ ἡ μεγάλη διάκριση δὲν εἶναι ἀνάμεσα στοὺς πολὺ μεγάλους καὶ στοὺς μικρότερους τεχνῖτες, ποὺ ξεκινᾶ τὶς περισσότερες φορὲς ἀπὸ μιὰ ἐγκυκλοπαιδικὴ ἢ μιὰ τουριστικὴ διάθεση, ἀλλὰ ἀνάμεσα σ᾿ ἐκείνους ποὺ ἔφεραν ἔστω καὶ μιὰ σταγόνα λάδι στὸ φάρο τῆς τέχνης καὶ σ᾿ ἐκείνους ποὺ ἡ ὕπαρξή τους εἶναι γιὰ τὴν τέχνη ἀδιάφορη. Τὸ πρῶτο ζήτημα δὲν εἶναι ποιὸς εἶναι μεγάλος καὶ ποιὸς εἶναι μικρός, ἀλλὰ ποιὸς κρατάει τὴν τέχνη ζωντανή. Ἕνας ἀπό τους ἐλάχιστους ἀνθρώπους ποὺ βλέπω σὰ μιὰ πηγὴ ζωῆς γιὰ τὴ σύγχρονη ζωγραφική μας εἶναι ὁ Θεόφιλος. Τὰ ψωμιά του δὲν ἔπεσαν, στέκουνται, γιὰ νὰ μεταχειριστῶ τὰ δικά του τὰ λόγια· στέκουνται καὶ θρέφουν.
Γι᾿ αὐτὸ πρέπει νὰ χρωστᾶμε χάρη μεγάλη στοὺς λίγους ἐκείνους, πού, ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμή, εἶχαν τὴν ἀρετὴ νὰ διακρίνουν καὶ ν᾿ ἀφοσιωθοῦν σ᾿ αὐτὸ τὸ καταφρονεμένο ἔργο καὶ νὰ τὸ προστατέψουν ὅσο μποροῦσαν καὶ σ᾿ ἐκείνους ποὺ εἶχαν τὴν πρωτοβουλία νὰ συγκεντρώσουν σ᾿ αὐτὲς τὶς αἴθουσες, γιὰ τὴν πρώτη δημόσια παρουσίασή τους, τὶς καλύτερες ζωγραφιὲς τοῦ Θεόφιλου ἀπὸ ἐκεῖνες ποὺ ὑπάρχουν ἀκόμη στὴν Ἀθήνα· γιατί μιὰ μεγάλη συλλογή, εἶναι, χρόνια τώρα, στὸ Παρίσι. Ἂν οἱ περιστάσεις ἦταν καλύτερες, θὰ εἶχε βρεθεῖ ἀπὸ καιρὸ μιὰ προστατευτικὴ στέγη γιὰ τὴν κληρονομιὰ ποὺ σὲ ὅλους μας ἄφησε ὁ Θεόφιλος. Δὲν ξέρω ἂν εἶναι ὑπερβολικὸ νὰ ἐλπίζει κανεὶς πὼς ἡ ἔκθεση ποὺ ἐγκαινιάζουμε σήμερα θὰ δώσει ἀφορμὴ σὲ κάποια συστηματικὴ προσπάθεια γιὰ νὰ σωθεῖ ὅ,τι ἀπομένει ἀπὸ τὸ μόνιμο κίνδυνο τῆς καταστροφῆς.
Ἀλλὰ ὅ,τι κι ἂν γίνει, ἡ σημερινὴ ἔκθεση εἶναι μιὰ σημαντικὴ στιγμὴ στὰ χρόνια της ζωγραφικῆς μας. Ἐννοῶ τῆς ζωγραφικῆς χωρὶς ἐπίθετο· ὄχι τῆς λαϊκῆς ζωγραφικῆς.

Θεόφιλος: Η ζωή και το έργο του διασημότερου Έλληνα λαϊκού ζωγράφου

Τα φτωχικά χρόνια, οι περίοδοι δημιουργίας, η καταξίωση και η έκθεση στο Λούβρο - Τι ειπώθηκε από Σεφέρη και Ελύτη για τον καλλιτέχνη...

Η Ερωτευμένη Απελπισθείσα

Γράφει η Μαράη Γεωργούση, Δρ. Ιστορικός Τέχνης

Το βιβλίο του Βαγγέλη Παππά «Ο ΑΧΜΑΚΗΣ» αποτελεί ένα μυθιστόρημα γνώσης και πολιτισμού. Προσφέρεται για την ανάγνωση της ελληνικής κοινωνίας της εποχής με έναν όσο το δυνατόν πιο διαρθρωτικό, συνολικό και ταυτόχρονα ενδιαφέροντα και ξεκάθαρο τρόπο.

Ο ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΗΛ ΥΠΗΡΞΕ ΕΝΑΣ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΛΑΪΚΟΣ ΖΩΓΡΑΦΟΣ, ΠΟΥ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥ 1868 ΚΑΙ 1871 ΣΤΗ ΒΑΡΕΙΑ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΚΑΙ ΤΟ 1934 ΕΦΥΓΕ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΜΟΝΟΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΟΝ ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΑΚΟΜΑ

O Θεόφιλος

Εκτός από την τέρψη, η εισφορά αυτού του βιβλίου έγκειται στην παρουσίαση της ζωής και του έργου του Θεόφιλου από τα παιδικά του χρόνια μέχρι το τέλος του σαν παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές ενός σπουδαίου λαϊκού Έλληνα καλλιτέχνη. Υμνεί την ελληνικότητα, την πατρίδα και την λαϊκή παράδοση, ενώ μας φορτίζει έντονα συναισθηματικά. Είναι γραμμένο σε γλώσσα πλούσια, μεστή, που δημιουργεί εικόνες διεγείροντας την φαντασία του αναγνώστη. Πραγματεύεται έξυπνα και κυρίως εύληπτα μέσα από τις αφηγήσεις την ελληνικότατα, τον ανθρωπισμό, τις ρίζες μας, πλάθοντας ψυχογραφικά τους χαρακτήρες και αναπλάθοντας μια ολόκληρη εποχή.

O Θεόφιλος Ντυμένος ως Μέγας Αλέξανδρος (1968), Τσαρούχης

Ο Θεόφιλος Χατζημιχαήλ υπήρξε ένας εξαιρετικός Έλληνας λαϊκός ζωγράφος, που γεννήθηκε μεταξύ του 1868 και 1871 στη Βαρειά Μυτιλήνης και το 1934 έφυγε από τη ζωή μόνος και σχεδόν άγνωστος ακόμα. Ήταν το μεγαλύτερο από τα οκτώ παιδιά του Γαβριήλ και της Πηνελόπης Χατζημιχαήλ. Ο πατέρας του ήταν τσαγκάρης και η μητέρα του κόρη αγιογράφου. Ο «ζερβοκουτάλας», καθότι αριστερόχειρας, ο «μισακάτης», ο «αχμάκης», όπως τον αποκαλούσαν περιπαικτικά όσο ζούσε, έμελλε να αφήσει ισχυρό αποτύπωμα στην ιστορία της ελληνικής και όχι μόνο τέχνης.

 Ο Θεόφιλος με την τέχνη του να αποτελεί συνώνυμο της ελληνικότητας, απαθανάτισε θρύλους και παραδόσεις, καθημερινές στιγμές από την ελληνική πραγματικότητα με το μοναδικό του προσωπικό ύφος, που καθιστά τα έργα του από τα πλέον αναγνωρίσιμα της ελληνικής ζωγραφικής.

Ο Θεόφιλος με την μητέρα του

Σε όλη του την ζωή ήταν ιδιαίτερα φτωχός και συχνά ζωγράφιζε τοίχους καφενείων, ελαιοτριβείων, φούρνους, μύλους ή σπιτιών μόνο για ένα πιάτο φαγητό. Στο Βόλο ζωγραφίζει και πλήθος επιγραφών στα προσφυγικά των εκδιωχθέντων από την Μικρά Ασία. Δυστυχώς ελάχιστα έργα του έχουν διασωθεί μετά από σεισμούς και πυρκαγιές αλλά και  από κατεδαφίσεις και αμέλεια.

Ο Γιάννης Κοντός ο πλούσιος γαιοκτήμονας της Μαγνησίας του αναθέτει το 1912 την τοιχογράφηση του σπιτιού του στην Ανακασιά. Ο Θεόφιλος ζωγραφίζει σκηνές από την Επανάσταση του 1821, αρχαίους θεούς και τοπία. Ο γαιοκτήμονας συνήθιζε να λέει για τον Θεόφιλο : «Αυτός, παιδί μου, ήταν τρελός στο μυαλό και σοφός στα χέρια». Σήμερα, η οικία Κοντού είναι το Μουσείο Θεόφιλου στον Βόλο.

Η ντελικάτη φύση του αλλά κυρίως η επιλογή του από μια ηλικία και μετά, να εγκαταλείψει τον ευρωπαϊκό τρόπο ένδυσης και να φοράει φουστανέλα, όπως ακριβώς οι ήρωες που απεικονίζονταν στα έργα του, σε συνδυασμό με την τραχύτητα της εποχής, τον έφερναν συχνά σε δύσκολη θέση, καθώς έπεφτε θύμα εμπαιγμού και περιφρόνησης. Ένα ιδιαίτερα σκληρό περιστατικό έλαβε χώρα στον Βόλο, το 1927, μετά από αυτό τρόμαξε τόσο και επέστρεψε στην Μυτιλήνη. Λέγεται ότι κάποιος, για να διασκεδάσει τους θαμώνες ενός καφενείου, έριξε τον Θεόφιλο από μια σκάλα, όπου ήταν ανεβασμένος και ζωγράφιζε.  

Θεόφιλος

Του Γιώργου Σεφέρη* από τον νέο Λόγιο Ερμή τ. 17

Μ ιὰ φορὰ κι ἕναν καιρό, καθὼς λένε, ἕνας φούρναρης παράγγειλε σ᾿ ἕνα φτωχὸ ζωγράφο νά τονε ζωγραφίσει τὴν ὥρα ποὺ φούρνιζε ψωμιά. Ὁ ζωγράφος ἄρχισε νὰ δουλεύει, καὶ ὅταν καταπιάστηκε νὰ εἰκονίσει τὸ φουρνιστήρι, ἀντὶ νὰ τὸ φτιάξει ὁριζόντιο, σύμφωνα μὲ τὴν προοπτική, τὸ ἔφτιαξε κάθετο δείχνοντας ὅλο του τὸ πλάτος· ἔπειτα, μὲ τὸν ἴδιο τρόπο, ζωγράφισε πάνω στὸ φουρνιστήρι κι ἕνα καρβέλι. Πέρασε ἕνας ἔξυπνος ἄνθρωπος καὶ τοῦ εἶπε: «Τὸ ψωμὶ ἔτσι ποὺ τὄβαλες, θὰ πέσει». Ὁ ζωγράφος ἀποκρίθηκε, χωρὶς νὰ σηκώσει τὸ κεφάλι: «Ἔννοια σου· μόνο τὰ ἀληθινὰ ψωμιὰ πέφτουν· τὰ ζωγραφισμένα στέκουνται· ὅλα πρέπει νὰ φαίνουνται στὴ ζωγραφιά!».

Τὸ παραμύθι αὐτὸ μοῦ θυμίζει ἕναν πολὺ μεγάλο τεχνίτη, ποὺ ἐπειδὴ ἀκριβῶς «ὅλα πρέπει νὰ φαίνουνται στὴ ζωγραφιά», ἱστορίζοντας τὴν ἄποψη τοῦ Τολέδου, ἔβγαλε ἀπὸ τὴ μέση μὲ τὸ δικαίωμα τῆς τέχνης του, τὸ νοσοκομεῖο τοῦ Δὸν Χουὰν Ταβέρα καὶ τὸ τοποθέτησε σ᾿ ἕνα χάρτη, Ὁ μεγάλος τεχνίτης, τὸ ξέρετε, εἶναι ὁ Κρητικὸς Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, καὶ ὁ ζωγράφος τοῦ παραμυθιοῦ εἶναι ὁ Μυτιληνιὸς Θεόφιλος Γ. Χατζημιχαήλ, «ἄλλοτε ὁπλαρχηγὸς καὶ θυροφύλαξ ἐν Σμύρνῃ».

Ἡ παραβολή μου δὲν εἶναι ἀσέβεια. Γιατὶ ἡ μεγάλη διάκριση δὲν εἶναι ἀνάμεσα στοὺς πολὺ μεγάλους καὶ στοὺς μικρότερους τεχνῖτες, ποὺ ξεκινᾶ τὶς περισσότερες φορὲς ἀπὸ μιὰ ἐγκυκλοπαιδικὴ ἢ μιὰ τουριστικὴ διάθεση, ἀλλὰ ἀνάμεσα σ᾿ ἐκείνους ποὺ ἔφεραν ἔστω καὶ μιὰ σταγόνα λάδι στὸ φάρο τῆς τέχνης καὶ σ᾿ ἐκείνους ποὺ ἡ ὕπαρξή τους εἶναι γιὰ τὴν τέχνη ἀδιάφορη. Τὸ πρῶτο ζήτημα δὲν εἶναι ποιὸς εἶναι μεγάλος καὶ ποιὸς εἶναι μικρός, ἀλλὰ ποιὸς κρατάει τὴν τέχνη ζωντανή. Ἕνας ἀπό τους ἐλάχιστους ἀνθρώπους ποὺ βλέπω σὰ μιὰ πηγὴ ζωῆς γιὰ τὴ σύγχρονη ζωγραφική μας εἶναι ὁ Θεόφιλος. Τὰ ψωμιά του δὲν ἔπεσαν, στέκουνται, γιὰ νὰ μεταχειριστῶ τὰ δικά του τὰ λόγια· στέκουνται καὶ θρέφουν.

Τάσος Πολυμέρης, Μύθος Ομόρριζος: Καβάφης – Θεόφιλος – Μακρυγιάννης

Τάσος Πολυμέρης, Μύθος Ομόρριζος: Καβάφης – Θεόφιλος – Μακρυγιάννης

Το βιβλίο του Τάσου Πολυμέρη «Μύθος Ομόρριζος: Καβάφης – Θεόφιλος – Μακρυγιάννης» κυκλοφορεί από τις Εναλλακτικές Εκδόσεις. Η αντιπαράθεση του Καβάφη στον Θεόφιλο και τον Μακρυγιάννη (αλλά και τον Βαμβακάρη) αποκαλύπτει κοινές σταθερές στο έργο ανθρώπων που αρδρεύουν από την νεώτερη ελληνική παράδοση, παρ’ ότι ανήκουν ο μεν στον λόγιο πολιτισμό, οι δε στον λαϊκό. Από το σημαντικό αυτό βιβλίο παραθέτουμε ένα μικρό απόσπασμα, ελπίζοντας να λάβει την αναγνώριση που του αξίζει.

Δημοσιεύεται στο Άρδην τ. 107-8 που κυκλοφορεί 

Το κείμενο αυτό, είναι μια ανοικτή πρόταση. Η συγγραφική του πορεία, ξεκίνησε από τη στιγμή που άρχισα να συσχετίζω τις λεζάντες που έγραφε στα έργα του ο Θεόφιλος, με το ύφος και τον τονισμό των ποιημάτων του Καβάφη. Προσπάθησα να αναδείξω τη συνάφεια μεταξύ δημιουργών όπως ο Θεόφιλος, ο Καβάφης και ο Μακρυγιάννης, με μοναδικό αναγνωριστικό –αρχικά– τον τόνο που «άκουγα» στη ροή του λόγου τους. Ίσως το γεγονός ότι δεν στηρίχτηκαν σε λογοτεχνικά ή καλλιτεχνικά δάνεια και κανενός είδους -ισμούς, συνήθως εισαγόμενους από τη Δύση (μοναδικές απ’ όσο γνωρίζω περιπτώσεις στον ελληνικό χώρο), να είναι ένας από τους λόγους που εξηγούν αυτή την υπόρρητη σύνδεση. Επίσης, προσπάθησα να καταδείξω –νύξεις έκανα μόνο– το πνευματικό και ευρύτερα πολιτισμικό πλαίσιο εντός του οποίου κινήθηκαν αυτοί οι δημιουργοί. Διότι βεβαίως, ουδείς δημιουργεί στο κενό. Πάντα υπάρχουν άξονες αναφοράς, είτε γίνεται συνειδητά, είτε –ακόμα πιο ενδιαφέρον– γίνεται ασύνειδα. Η παράδοξη εκ πρώτης όψεως σχέση τόσο διαφορετικών δημιουργών και ανθρώπων, με πορείες ζωής ασύμπτωτες, όπως την εντόπισα αρχικά, ήταν μεγάλη πρόκληση για να την αποφύγω. Οι επαληθεύσεις και οι επιβεβαιώσεις ήρθαν εκ των υστέρων και μου έδωσαν τη σιγουριά ότι δεν ήταν τυχαίες. Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον το πόσο μακριά μπορούν να φθάσουν αυτές οι «υπόγειες» σχέσεις, αυτές οι «συνάψεις», όταν συνδεθούν με τις πνευματικές δυνάμεις και αιτίες που δημιούργησαν τον ελληνικό πολιτισμό.

Θεόφιλος [ταινία, 1987]

ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 94'- ΣΕΝΑΡΙΟ: Λάκης Παπαστάθης - ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ:Λάκης Παπαστάθης

ΥΠΟΘΕΣΗ:

Ο Θεόφιλος Χατζημιχαήλ, παρότι γεννήθηκε αρκετές δεκαετίες μετά την επανάσταση του 1821, μια μέρα εγκατέλειψε το ευρωπαϊκό στυλ ντυσίματος και υιοθέτησε την παραδοσιακή φορεσιά, την φουστανέλα.