Το ποτάμι της Νέδας κινδυνεύει, από τους 7 υδροηλεκτρικούς σταθμούς.
Η ζημιά που θα προκληθεί στο περιβάλλον είναι πάρα πολύ μεγαλύτερη από το όφελος της παραγωγής 6 MW που θα παράγουν οι 7 Υ/Η σταθμοί.
Γιά 6 MW που θα παράγουν οι 7 Υ/Η σταθμοί , όσο ρεύμα δηλαδή παράγει ένα φωτοβολταικό 85 στρεμμάτων, αξίζει να καταστραφεί το μοναδικό τοπίο της Νέδας, που ύμνησαν σπουδαίοι ξένοι περιηγητές? *
Αν γίνουν οι 7 Υδροηλεκτρικοί σταθμοί στο ποτάμι της Νέδας:
α) Θα ανατραπεί ο δρομολογημένος τρόπος ανάπτυξης της περιοχής, που βασίζεται στους σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους, σε συνδυασμό με το ποτάμι της Νέδας, το εξαιρετικό οικοσύστημα της περιοχής και την Αρχιτεκτονική των χωριών.
β) η καταστροφή του μεγάλου πλατανοδάσους στις όχθες της Νέδας θα είναι τεράστια λόγων των έργων, της μείωσης των υδάτων στην κοίτη του ποταμού και της ανθρωπογενούς εν γένει παρέμβασης που ευνοεί την σύγχρονη ασθένεια των πλατανιών,
γ) θα καταστρέψει την σημαντική και σπάνια και προστατευόμενη ιχθυοπανίδα του ποταμού,
δ) θα επηρεάσουν αφενός τη φύση των δραστηριοτήτων αναψυχής και εναλλακτικού τουρισμού και τη δυνατότητα να υφίστανται και αφετέρου θα προκαλέσουν αισθητική και περιβαλλοντική υποβάθμιση.
ε) Θα επηρεαστεί αρνητικά το υπέδαφος λόγω της τεράστιας μείωσης του νερού στην κοίτη του ποταμού.
στ) θα επηρεαστεί αρνητικά η χλωρίδα και η πανίδα
ζ) η αρνητική επίδραση στο κλίμα είναι προφανής.
* Να τί έγραψαν ξένοι περιηγητές γιά τη Νέδα.
Γράφει ο Μπελέ:
« Απερίγραπτος είναι η ομορφιά και το θέλγητρον του τοπίου αυτού, το οποίο θα ηδύνατο τις να συγκρίνει προς το ιταλικόν Tivoli και τους καταρράκτες της επαύλεως του Μαικήνα».
To 724 π.Χ οι Μεσσήνιοι εγκαταλείπουν την οχυρή Ιθώμη από όπου προβάλλουν αντίσταση επί είκοσι ολόκληρα χρόνια ενάντια στους Λακεδαιμόνιους και αποσύρονται ηττημένοι στις επιμέρους κοινότητές τους. Ο Α’ Μεσσηνιακός Πόλεμος, ένας από τους μεγαλύτερους σε διάρκεια της Αρχαιότητας έχει μόλις λάβει τέλος. Όσοι από τους ευγενείς Μεσσήνιους έχουν δεσμούς συγγένειας ή φιλοξενίας με αριστοκρατικά γένη της Σικυώνας, του Άργους και των γειτονικών Αρκάδων ξενιτεύονται προκειμένου να αποφύγουν τον σπαρτιατικό ζυγό, ενώ η φατρία των Μεσσηνίων Ιερέων καταφεύγει στην ιερή πόλη Ελευσίνα. Από την άλλη όσοι τελικά παραμένουν στην χώρα μεταπίπτουν σε καθεστώς περιοίκων, δηλαδή ελεύθερων αγροτών με σχετική αυτονομία στις κοινότητές τους, αλλά χωρίς πολιτικά δικαιώματα. Ορκίζονται υποταγή στην Σπάρτη και υποχρεώνονται να παραδίδουν την μισή τους σοδειά ως φόρο υποτέλειας. Επίσης οφείλουν να είναι παρόντες στις κηδείες των βασιλιάδων ή άλλων Λακεδαιμόνιων αξιωματούχων όλοι τους, άνδρες και γυναίκες, μαυροφορεμένοι. Όπως γράφει και ο ελεγειακός ποιητής Τυρταίος: “Σαν γαϊδούρια βαρυφορτωμένα, εργάζονται για τους αφέντες τους και τους προσφέρουν το μισό από αυτό που βγάζει η γη τους“
Οι Λακεδαιμόνιοι από την πλευρά τους, αφού καταστρέφουν συνθέμελα την εγκαταλελειμμένη Ιθώμη, ξεκινούν την μοιρασιά της χώρας: Στους Ασινείς συμμάχους τους, τους οποίους είχαν εκδιώξει οι Αργείοι λίγα χρόνια νωρίτερα από την Αργολίδα, παραδίδουν την περιοχή του μεσσηνιακού ισθμού και στους απογόνους του Ανδροκλή, του βασιλιά της Μεσσηνίας που επιθυμούσε την συνδιαλλαγή με την Σπάρτη και είχε δολοφονηθεί από την φιλοπόλεμη μερίδα της χώρας του, χαρίζουν την χώρα της Υαμίας. Οι ίδιοι προσαρτούν την εύφορη κοιλάδα του ποταμού Παμίσου και αποκτούν μεγάλες καλλιεργήσιμες εκτάσεις λύνοντας σε μεγάλο βαθμό το αγροτικό τους πρόβλημα. Η Σπάρτη γνωρίζει μεγάλη ανάπτυξη και αναπτύσσει εμπορικές σχέσεις με τον υπόλοιπο ελληνικό κόσμο και την Ανατολή. Παράλληλα μετατρέπεται σε πνευματικό κέντρο όπου ανθούν η μουσική (Τέρπανδρος) και η ποίηση (Αλκμάνας). Με την αυτοπεποίθησή τους ενισχυμένη, οι Λακεδαιμόνιοι στέλνουν αποίκους στην Ιταλία, οι οποίοι ιδρύουν την πόλη του Τάραντα, ενώ διεκδικούν και την περιοχή της Θυρέας από το γειτονικό Άργος (σημερινή Κυνουρία). Συντρίβονται όμως από τους Αργείους στις Υσιές (669 π.Χ), λόγω της υιοθέτησης εκ μέρους των τελευταίων της αργολικού τύπου ασπίδας και της τελειοποίησης της τεχνικής της οπλιτικής φάλαγγας.
Την ίδια περίοδο στην Μεσσηνία, η σιωπηρή οργή των γόνων των παλαιών αριστοκρατικών οικογενειών των Μεσσηνίων, που βλέπουν το βιος τους και την λήψη των πολιτικών αποφάσεων να νέμονται μεταξύ των Σπαρτιατών αφεντών τους, έχει φτάσει στο κρίσιμο σημείο της. Έτσι, τριαντα εννέα χρόνια μετά την πτώση της Ιθώμης το 685 π.Χ [Παυσανίας] ή κατ’άλλους μετά την σπαρτιατική ήττα στις Υσιές περί το 660 π.Χ, το μίσος των Μεσσηνίων για την καταπίεση δεκαετιών εκρήγνυται και οι Μεσσήνιοι νέοι, με προεξάρχοντες αυτούς της Ανδανίας που ξεχωρίζουν για το πλήθος και την ανδρεία τους, ακολουθούν το παράδειγμα των ηρώων παππούδων τους και παίρνουν για ακόμα μια φορά τα όπλα εναντίον της μισητής Σπάρτης. Μεταξύ των νέων αυτών, που όπως μας περιγράφει ο Παυσανίας δεν έχουν ζήσει τις φρίκες του πολέμου και προτιμούν τον θάνατο από την δουλεία, ξεχωρίζει λόγω της γενναιότητας και της φιλοπατρίας του ο Αριστομένης του Νικομήδη.
Με αφορμή τον σημερινό ιστορικό περίπατο και μια συζήτηση προς το τέλος του, επειδή ζητήθηκε από φίλους αναρτώ τη σειρά 20 επεισοδίων με την ιστορία της Καλαμάτας σημείο προς σημείο όπως αποτυπώθηκε στις «Ιστορικές διαδρομές» που οργανώθηκαν και μεταδόθηκαν από το eleftheriaonline.gr πριν από 6 χρόνια
Το Ρεσάλτο στο Κάστρο της Κορώνης (13η Φεβρουαρίου 1824)
του Θεμιστοκλή Αγγ. Αποστολίδη
Η επανάσταση για την εθνική παλιγγενεσία της Ελλάδας είχε καλά ριζώσει στην Πελοπόννησο και την Στερεά Ελλάδα.
Πόλεις σύμβολα, όπως η Καλαμάτα, η Τρίπολη και άλλες ήταν στα χέρια των επαναστατών. Τα κάστρα της Κορώνης και της Μεθώνης, τα κατείχαν οι Τούρκοι, θεωρούνταν απόρθητα και ιδιαίτερα το κάστρο της Κορώνης ανεφοδιαζόταν από την θάλασσα, όποτε ήθελε χωρίς αντίσταση.
Οι πρόκριτοι της επαρχίας Κορώνης που περιλάμβανε τους τέως Δήμους Κολλωνίδων, Αιπείας, Πεταλιδίου και τμήμα της Βουφράδας, μαζί με τους δημογέροντες και τους καπεταναίους συνήλθαν στο χωριό Βουνάρια κρυφά στις αρχές του Ιανουαρίου 1824, γιατί εκεί ήταν η έδρα του επαρχείου και της δημογεροντίας, με παρότρυνση των στρατηγών Νικήτα και Κεφάλα, καθώς και του Υπουργού Πολέμου της κυβέρνησης Αναγνώστη Παπαγεωργίου ή Αναγνωσταρά να επιχειρήσουν με έφοδο την άλωση του Κάστρου.
Η απόφαση για την έφοδο ήταν ομόφωνη και στέλνεται στην Υπέρτατη Διοίκηση στο Ναύπλιο ο πρόκριτος Γεώργιος Γεωργόπουλος από την Κορώνη και την 14η Ιανουαρίου 1824 έλαβε την έγκριση για το εγχείρημα.
Τις μέρες αυτές καταφθάνει στα Βουνάρια ο Αρχιμανδρίτης Άνθιμος Ζερμπίνος από την Ρωσία, με μεγάλο χρηματικό ποσό, που συνέλεξε με εράνους από τις ακμάζουσες ελληνικές και κορωναίϊκες παροικίες εκεί της Οδησσού, του Ταϊγανίου, της Μαριούπολης και του Αστραχάν καθώς και από τους Ομόδοξους Ρώσους και καταβάλει στην τοπική διοίκηση τα χρήματα για τις δαπάνες της εφόδου.
Το ρωσικό προξενείο της Κορώνης καλεί τους καπεταναίους Ηλία Καραπαύλο και Θεόδωρο Δαρειώτη να βιαστούν για το εγχείρημα αυτό, γιατί ο Σουλτάνος μαζί με τον Ιμπραήμ πασά της Αιγύπτου, θετό γιό του Μωχάμετ Αλί προετοιμάζονται να καταπνίξουν την Ελληνική Επανάσταση.
Έτσι την 28η Ιανουαρίου 1824 ο έπαρχος , οι πρόκριτοι, οι δημογέροντες και οι καπεταναίοι της επαρχίας αφού συσκέφτηκαν στα Βουνάρια, αποφάσισαν ομόφωνα:
1)Να καταγραφούν από τους καπεταναίους 100 εντόπιοι στρατιώτες, άξιοι και ατρόμητοι, οι οποίοι θα ανεβούν πρώτη φορά στο κάστρο και θα διαιρεθούν σε τρείς κλάσεις πρώτην, δευτέραν και τρίτην.
"Γέμισε το Αμφιθέατρο της Φιλαρμονικής στην Καλαμάτα στην εκδήλωση τιμής και μνήμης για την εκτέλεσε εκατοντάδων πατριωτών από τους Γερμανούς πριν ακριβώς 80 χρόνια.
Σε ατμόσφαιρα συγκίνησης μίλησαν εκ μέρους της ΕΣΔΟΓΕ η Αλεξάνδρα Σάντα και ο Αριστομένης Συγγελάκης ενώ συντόνισε ο Κώστας Αλεξίου. Είχα την τιμή στην εκδήλωση να μιλήσω για το ιστορικό των εκτελέσεων.
Μεγάλο το κείμενο της ομιλίας αλλά το αναρτώ για τους φίλους που το ζήτησαν και εκείνους που ενδεχομένως ενδιαφέρονται:
«Αποτελεί ύψιστη τιμή για μένα η ανάθεση της εξιστόρησης των όσων συνέβησαν το ματωμένο Φλεβάρη του 1944 στην Καλαμάτα, με αφορμή τη συμπλήρωση των 80 χρόνων από την ημέρα της εκτέλεσης των πατριωτών στο Σύνταγμα. Ηταν τέτοιες ώρες όταν ο Γερμανός λοχαγός Σμίτ με το παραμπέλουμ στο χέρι μαζί με άλλους, εκτελούσαν ίσως και εκατοντάδες πατριώτες στο χώρο του παλαιού στρατοπέδου, βυθίζοντας στο πένθος τις οικογένειες, τους φίλους τους, την πόλη και τη Μεσσηνία.
Το «ΔΟΓΜΑ» ΤΩΝ «ΑΝΤΙΠΟΙΝΩΝ»
Η δεύτερη γερμανική κατοχή στη Μεσσηνία άρχισε στις 9 Σεπτέμβρη του 1943 και τελείωσε ένα χρόνο αργότερα. Ηταν ένας χρόνος που βάφτηκε με αίμα πατριωτών και σημαδεύτηκε από ανυπολόγιστες καταστροφές σε όλη τη Μεσσηνία. Όταν οι Γερμανοί έφτασαν πάλι στην Καλαμάτα μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας, το ΕΑΜ κυριαρχούσε πολιτικά σε πόλεις και χωριά ενώ ο ΕΛΑΣ μετά και την προσχώρηση αξιωματικών και ανδρών του Ελληνικού Στρατού, κυριαρχούσε στρατιωτικά και οι δυνάμεις του έφθαναν και μέσα στην Καλαμάτα. Οι Γερμανοί επιχείρησαν να στηρίξουν την κυριαρχία τους όχι μόνον με την υποταγή λαού, αλλά και με τη βοήθεια των Ελλήνων συνεργατών τους που διόρισαν σε θέσεις κλειδιά του κρατικού μηχανισμού. Ενώ παράλληλα ξεκίνησαν να οργανώνουν τα Τάγματα Ασφαλείας ως στρατιωτική δύναμη δοσιλόγων που ενεργούσαν σε συνεργασία και για λογαριασμό των κατακτητών.
Ιδιοποιούνται Μονοπωλιακά την Γαιοπρόσοδο της περιοχής δηλαδή την ιστορία, την παράδοση, το κλίμα, τις δεξιότητες, τις ποικιλίες, το όνομα, το τοπίο (ελπίζω να μην αδικώ την σκέψη του αγαπημένου μου καθηγητή γεωγραφίας Κωστή Χατζημιχάλη) και εμείς σχεδόν πανηγυρίζουμε μέσα στο ...απόλυτο φαντασιακό κενό μας και του ανίσχυρου παραγωγικού συστήματος, που αδυνατεί να οργανώσει και να οργανωθεί, δηλαδή να αναπαραχθεί.
3. 51 Ξεοδοχειακές Μονάδες πωλούνται στην Μεσσηνία (πολλές απ' αυτές είναι ή βρέθηκαν σε πλειστηριασμό)https://www.spitogatos.gr/pwliseis-xenodoxeia/messinia , ενώ οι αφίξεις από το εξωτερικό μειώνονται και σχεδόν όλοι επείγονται να πουληθεί το αεροδρόμιο, ως μόνη σωτηρία!!!!
Ενώ συμβαίνουν αυτά, οι Χωρικές Ανισότητες μεγενθύνονται, ακόμη και σε ενδοπεριφερειακό επίπεδο της Πελοποννήσου, μιας των πτωχοτέρων Περιφερειών της Ε.Ε.:
Α. Δημογραφικά η Μεσσηνία εμφανίζει μείωση πληθυσμού -9,4% (αντίστοιχα -6,8% η Περιφέρεια και - 3,5% η Χώρα), ενώ 5 από τους 6 Δήμους εμφανίζουν μείωση από -16,9% έως 24,4% (απογραφή 2021)!!!
Β. Οικονομικά: η Μεσσηνία εμφανίζεται ως ο φτωχότερος νομός της Πελοποννήσου, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ από το 2018 έως το 2020!!!
Γ. Πολιτικά: στην Μεσσηνία το ΕΣΠΑ 2014-2020(23) έμεινε σχεδόν στα χαρτιά. Ούτε ΕΝΑ ΕΡΓΟ δεν ολοκληρώθηκε.
Μια Πολιτεία που δεν τιμά την εθνική αντίσταση σε όλες τις εκφάνσεις της, ένας κόσμος που έζησε τα γεγονότα αλλά έχει «φύγει», μια κοινωνία εθισμένη στην πολιτισμική ευτέλεια, ένα καθεστώς που εχθρεύεται κάθε πράξη «ανυπακοής» ακόμη και από το ιστορικό παρελθόν. Δεδομένων τούτων ποιος να θυμηθεί ότι χθες έκλεισαν 80 χρόνια από τον βομβαρδισμό της ιστορικής Μονής Βελανιδιάς από τους Γερμανούς που είχε σαν αποτέλεσμα την καταστροφή και τη λεηλασία του «πλούτου» της Μονής που αποτέλεσε ορμητήριο των επαναστατημένων το 1821 αλλά και το 1943. Κράτος, Δήμος, Εκκλησία έχουν άλλες προτεραιότητες και μια ορισμένη «αλλεργία» στην υπόμνηση της αντίστασης ακόμη και όταν εκδηλώνεται βέβηλη θηριωδία από τον κατακτητή.
Τα μοναστήρια ειδικά γύρω από την Καλαμάτα έχουν τη δική τους ιστορία στην Αντίσταση.
Η Μονή Βελανιδιάς και η Μονή Δήμιοβας στα τέλη του 1943 είχαν γίνει στρατηγεία και ορμητήρια του ΕΛΑΣ. Τόσο οι Ιταλοί, όσο και οι Γερμανοί αργότερα, δεν τολμούν να πλησιάσουν. Η δύναμη του αντάρτικου, και το γεγονός ότι θα έπρεπε να κινηθούν σε άγνωστο τόπο αποτελούσαν αποτρεπτικούς παράγοντες σε κάθε εγχείρημα εκκαθαριστικής επιχείρησης σε αυτές τις περιοχές από τις οποίες οι αντάρτες του ΕΛΑΣ είχαν «εποπτεία» στην πόλη. Γι’ αυτό και όλο το βάρος πέφτει στην προσπάθεια να πείσουν τον ντόπιο πληθυσμό να συνεργαστεί μαζί τους και για τη δημιουργία των Ταγμάτων Ασφαλείας. Οι Γερμανοί σε πρώτη φάση είχαν ποντάρει στη δράση τμήματος του Ελληνικού Στρατού (ΕΣ) που δρούσε εναντίον του ΕΛΑΣ έχοντας αποσχισθεί από την κοινή δύναμη που είχαν συγκροτήσει οι δύο οργανώσεις μετά το Σύμφωνο του Δυρραχίου στις 28 Αυγούστου. Μετά το μπλόκο και τις συλλήψεις ομήρων στην Καλαμάτα (22 Οκτωβρίου), είναι σε εξέλιξη η σύγκρουση του ΕΛΑΣ με τον ΕΣ, που λήγει με τη συντριβή του δεύτερου στη μάχη της Παλιόχωρας στις 28 Οκτωβρίου.
Οι Γερμανοί ανησυχούν γιατί οι δυνάμεις των ανταρτών επιστρέφουν στη Μονή Βελανιδιάς και τη Μονή Δήμιοβας και από εκεί απερίσπαστοι μπορούν να εξαπολύουν επιθέσεις. Επιχείρηση κατά μέτωπο ήταν δύσκολο και εξαιρετικά επικίνδυνο να οργανώσουν, καθώς οι θέσεις είναι οχυρές και αυτός που τις κατέχει μπορεί να αποδεκατίσει εκείνον που επιχειρεί, ακόμη και αν οι κατακτητές διέθεταν ισχυρές δυνάμεις. Οι Γερμανοί αποφασίζουν να εκκαθαρίσουν πρώτη τη Μονή Βελανιδιάς που είναι πολύ κοντά στην Καλαμάτα και απειλεί με επίθεση. Και άλλος τρόπος δεν υπήρχε πέρα από τον βομβαρδισμό και την καταστροφή της.
Από τον 5ο αιώνα π.Χ. δεν έχει χάσει ούτε ένα ραντεβού με τον Πολικό Αστέρα. Ο Ναός που ακολουθεί τις κινήσεις των άστρων, που συσσωρεύει τις ενέργειες 3 αρχιτεκτονικών ρυθμών και κοιτάζει πάντα προς το βορρά, περιμένει να μας ξεναγήσει στα μυστικά του…
Συχνά επισκεπτόμαστε διάφορους αρχαιολογικούς χώρους της πατρίδας μας και αισθανόμαστε μεγάλη περηφάνια για τα οικοδομήματα που κάποτε στέκονταν αγέρωχα εκεί. Σπάνια όμως γνωρίζουμε τις βαθύτερες προεκτάσεις και τη σκοπιμότητά τους.
Η αλήθεια είναι πως οι αρχαίοι ναοί δεν ήταν απλώς σημεία συγκέντρωσης των πιστών, για να λατρέψουν δουλοπρεπώς τον τρομερό θεό τους αλλά λειτουργούσαν και σαν μηχανές αναζήτησης του Πνεύματος!
Οι άνθρωποι αυτοί χρησιμοποιούσαν κάθε μέσο, ώστε να συσσωρεύσουν την πνευματική ενέργεια και να τη μεταφέρουν στους πιστούς, με σκοπό να τους διαποτίσουν μ’ αυτήν, ώστε να φύγουν από την τελετή έχοντας εισπνεύσει λίγο περισσότερο Θεό…
Τέτοιες τεχνικές φαίνεται να χρησιμοποιήθηκαν και από τον Ικτίνο, κατασκευαστή του Ναού του Επικούρειου Απόλλωνα (Επικούρειος= βοηθός, συμπαραστάτης σε πόλεμο ή αρρώστια).
Η κατασκευή
Είναι χτισμένος σ’ ένα απόμερο σημείο στο βουνό Κωτίλιο, μεταξύ Ηλείας, Αρκαδίας και Μεσσηνίας, στην περιοχή Βάσσες Φιγαλείας, σε υψόμετρο 1.130 μέτρων. Έχει αντέξει πάνω από 25 αιώνες (χτίστηκε γύρω στο 420-410 π.Χ.) και τα σημάδια του χρόνου είναι ορατά πάνω του. Για να τον προστατέψουν από περαιτέρω φθορές, οι αρχαιολόγοι τον σκέπασαν με μια τέντα.
Την περίοδο 1824-1827 η Τριφυλία έγινε τόπος άγριων μαχών και γνώρισε πρωτοφανή καταστροφή του ανθρώπινου και φυσικού της πλούτου. Η αντιμετώπιση του Ιμπραήμ με συνεχή κλεφτοπόλεμο, καθώς είχε οργανωμένο και αριθμητικά υπέρτερο στρατό και η αντιμετώπιση των Νενέκων και του προσκυνήματος, κράτησαν την επανάσταση ζωντανή και ανέδειξαν τη στρατηγική ιδιοφυία του Κολοκοτρώνη.
Οι Τριφύλιοι Ντρέδες αντέταξαν τον μέχρι τέλους αγώνα στην αντιμετώπιση του Ιμπραήμ. Κατάφεραν να κρατήσουν ελεύθερες τις περισσότερες περιοχές τους, ενώ προσέτρεχαν σε όλα τα πεδία των κύριων μαχών, στις άλλες επαναστατημένες περιοχές.
Ο Ιμπραήμ επιχείρησε να υποτάξει τους Ντρέδες και τα Σουλιμοχώρια το 1827 και το 1828. Απέτυχε. Το 1827 έγιναν τρείς μάχες στην περιοχή των Ντρέδων: η μάχη στο Λάπι Κοπανακίου (22/4/1827), η μάχη στο Ψάρι (24/4/1827) και η μάχη στον Αετό (29/4/1827). Το 1828 έγινε τέταρτη μάχη στα Γουβαλάρια Δωρίου (20/5/1828).
Η μάχη στο Λάπι “συγκαταλέγεται μεταξύ των επισημωτέρων συγκροτηθεισών μαχών καθ` όλον τον Ελληνικόν Αγώνα”, σύμφωνα με το Γρηγοριάδη.
Πριν ξεκινήσει η μάχη, ο Ιμπραήμ έστειλε μια κολακευτική επιστολή γεμάτη υποσχέσεις, για στρατιωτικούς βαθμούς και χρηματική βοήθεια στους Ντρέδες της περιοχής και «άφεσιν και συγχώρησιν», αν υποταχτούν.
Η απαντητική επιστολή των Σουλιμοχωριτών/Ντρέδων είναι ενδεικτική του τρόπου σκέψης, των αξιών και του φρονήματος των αγωνιστών της εποχής.
Η προσφορά του Γιαννάκη Γκρίτζαλη και ο ρόλος της μεσσηνιακής επανάστασης του 1834 στη διαμόρφωση του νεοελληνικού κράτους έχει αποσιωποιηθεί, υποτιμηθεί ή και επικριθεί. Κάποιοι την ονόμασαν σκωπτικά «Βλαχοεπανάσταση του 1834», ωσάν να μην ταρακούνησε συθέμελα τη φαύλη και διεφθαρμένη Βαυαροκρατία που επιχειρούσε να καθορίσει τις τύχες του τόπου στο όνομα μάλιστα του «συνολικού συμφέροντος», επιφυλάσσοντας νέα δεσμά για την Ελλάδα.
Αν δεχτούμε ότι ήρωας είναι άνθρωπος που με τις πράξεις και τα ανδραγαθήματά του, εκφράζει την ανάγκη μιας κοινωνίας ή ενός έθνους να ανακτήσει τα ηθικά και πολιτισμικά του ερείσματα, τότε ο Γιαννάκης Γκρίτζαλης, όπως και οι συναγωνιστές του που τον ακολούθησαν στην προσπάθειά του να σώσει την τιμή και την υπόληψη της ταπεινωμένης και δοκιμαζόμενης Ελλάδας, είναι ήρωες.
Ο Γιαννάκης Γκρίτζαλης Τα κανόνια που ήχησαν το Ναυαρίνο στις 8 Οκτωβρίου 1829 – θα πρέπει να ακούστηκαν ως εδώ στο Πάνω Ψάρι- σηματοδότησαν την ανεξαρτησία της Ελλάδας. Εξέφραζαν και ενσάρκωναν το κύμα διαμαρτυρίας της φιλελληνικής και φιλελεύθερης Ευρώπης για τις σφαγές των Ελλήνων. Τίποτα όμως δεν χαρίστηκε σ’ αυτήν τη χώρα: Δίχως το χορό του Ζαλόγγου, δίχως το χάνι της Γραβιάς, τα Βασιλικά και τα Δερβενάκια, δίχως το ολοκαύτωμα του Μεσολογγίου και των Ψαρών, οι κατακτητές θα είναι απλώσει παντού το σάβανό τους πάνω στην Ελλάδα και η Ευρώπη θα έμενε αδιάφορη για τη μοίρα αυτής της χώρας. Σε αυτό το προσκλητήριο του έθνους, σε αυτό το νέο σάλπισαμα για την τιμή των Ελλήνων, σ’ αυτήν τη ύστατη ευκαιρία για την προάσπιση και κατοχύρωση των επιτευγμάτων της Επανάστασης, που ποτίσθηκε με αίμα και δάκρυα, ο Γιαννάκης Γκρίτζαλης ήταν παρών, στην πρώτη γραμμή του αγώνα.
Μετά την ανακήρυξη της εθνικής ανεξαρτησίας της χώρας, οι Έλληνες κλήθηκαν ή θα έπρεπε να κληθούν κανονικά, να διαφεντεύσουν τον τόπο τους.
Στις 6 Γενάρη του 1828 ο Καποδίστριας, ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας, έφθασε με εγγλέζικη φρεγάτα στο Ανάπλι, αναλαμβάνοντας τη διακυβέρνηση της Ελλάδας, κατ’ επιταγή της συνέλευσης της Τροιζήνας (3 Απρίλη 1827) και μετά από ενέργειες του Κολοκοτρώνη. Η συνέλευση ενέκρινε και το «Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος», το οποίο, αν και η ισχύς του ανεστάλη, ήθελε να δώσει στη χώρα ένα οριστικό Πολίτευμα, εμπνευσμένο από τις δημοκρατικές και φιλελεύθερες ιδέες.
«Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το Έθνος, πάσα εξουσία πηγάζει εξ αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού», διακήρυττε.
Το Σουλιμά κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ήταν ελεύθερο ελληνικό έδαφος και συνεπώς το πλέον ασφαλέστερο μέρος για να γίνονται οι συσκέψεις και τα συμβούλια των κλεφταρματολών της Πελοποννήσου. Εκεί συγκεντρώθηκαν ο Ζαχαριάς με τα παλικάρια του, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης με τ’ ασκέρι του, ο Γιώργης από τον Αετό, ο Θανάσης Πετιμεζάς, ο Αναγνωσταράς, ο Πέτροβας, ο Τρίγκας, ο Νταγρές, ο Γιαννάκης Γκάζντας, ο Γιώργος Συρράκος και άλλοι για να αποφασίσουν τι έπρεπε να κάνουν μετά τον σκληρό διωγμό από τους Τούρκους.
Στο αρχοντικό των Παπατσωραίων, αναφέρει ο Φραντζής, ανέβαινε πολλές φορές ο ίδιος αλλά και ο τότε θρυλικός μητροπολίτης Τριφυλίας Γερμανός και όρκιζαν ‘’φιλικούς’’ πολλούς κλεφτοκαπεταναίους.
Επίσημα η Επανάσταση κηρύχτηκε από τους Ντρέδες στις 24 Μαρτίου 1821, μία ημέρα δηλαδή ενωρίτερα από εκείνη που είχε προκαθοριστεί από τη Φιλική Εταιρεία.
Αλλά εκεί που διέπρεψαν κυριολεκτικά οι Ντρέδες και το Σουλιμά καταξιώθηκε στην Ιστορία, ήταν κατά την περίοδο του επικού εννιάχρονου απελευθερωτικού αγώνα του 1821, που σήκωσαν δυσανάλογα μεγάλο βάρος σε σχέση με τον πληθυσμό των Σουλιμοχωρίων, για την ελευθερία των Ελλήνων.
Μια ακόμα σελίδα ηρωισμού γιά την Αρκαδιά, μα και γιά όλους τους Αρκαδινούς, είναι και η μάχη που έγινε, αμέσως μετά την μάχη στο Μανιάκι, με τον Ιμπραήμ, στα νότια υψώματα της πόλεως, στο μέσον του τριγώνου που σχηματίζεται με κορυφές, την Αρκαδιά, τον συνοικισμό του Ροντακίου και το χωριό Ξηρόκαμπο (Μαλενίτι).
Είχε πια πέσει, μεγαλόπρεπα μα και πένθιμα, η αυλαία στο θρυλικό Μανιάκι. Ο μπουρλοτιέρης των ψυχών, Παπαφλέσσας, σαν άλλος Λεωνίδας, είχε ξαναζωντανέψη με τον ηρωικό του θάνατο στην ελληνική μνήμη, του Λεωνίδα την θυσία. Το «φίλημα» του Ιμπραήμ προς τον γενναίο, μα νεκρό πια αντίπαλό του, ήταν ένα γεγονός, που και σήμερα αναντίρρητα συγκινεί.
Οι Αρκαδινοί μόνοι σχεδόν σύντροφοι στην μάχη- θυσία του Παπαφλέσσα στα «Ταμπούρια», που πιο κοντά στο χωριό Παιδεμένου (Φλεσσιάδα), παρά στο Μανιάκι, βρίσκονται, είχαν πληρώσει γιά μιά ακόμα, πολλοστή φορά, βαρύ φόρο σ’ αίμα.
Ο Ιμπραήμ, μετά από αυτή του την επικράτησι, έκοβε δρόμο γιά την πατρίδα των αντιπάλων ηρώων, την Αρκαδιά. «'Ηθελε να πάη και να πατήση την πρωτεύουσα εκείνων, που τόσο σκληρά τον πολέμησαν στο Μανιάκι». Ο Αθανάσιος Γρηγοριάδης, ο Πλαπούτας και οι άλλοι δεν είχαν φτάσει γιά να συνδράμουν στην προσπάθεια του Παπαφλέσσα. Είχαν μείνει στις κορυφές των βουνών της Αρκαδίας και συγκεκριμένα στο χωριό της κορυφής, στην Μάλη.
Ένας ανώτερος αξιωματικός του Γρηγοριάδη, ο Αντώνης Χαλαζονίτης, τα χαράματα της 21ης Μαΐου, ξημέρωνε η γιορτή των ισαποστόλων Κωνσταντίνου και Ελένης, έφερνε από τις γραμμές των προφυλακών στην Μάλη στους καπεταναίους την είδησι, πώς φάνηκαν προελαύνοντα τα εχθρικά μιλιούνια, του Ιμπραήμ οι ορδές. Στόχος τους, δίχως άλλο η Αρκαδιά.
Ο Ευάγγελος Ιωαννίδης από την Κυπαρισσία, φωτογραφιζόμενος στην Θεσσαλονίκη. Έπεσε στην Κλεισούρα το 1941.
Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε διαβάσει την συγκλονιστική επιστολή της μητέρας του προς τον Πρωθυπουργό Κορυζή, με την οποία του γνώριζε πως έχει ακόμα οχτώ αγόρια έτοιμα " να εκδικηθώσιν τον θάνατον του αδελφών των".
Τέσσερα ήδη υπηρετούντα και αν τυχόν απωλεσθεί κάποιο απ αυτά, τέσσερα σε εφεδρεία για να πάρουν την θέση του.
Κατά τη διάρκεια των ερευνών του PRAP (Pylos Regional Archaeological Project), ορισμένες από τις έρευνες των φυσικών επιστημόνων εξελίχθηκαν σε μια αναζήτηση στοιχείων που θύμιζε αστυνομικό μυθιστόρημα. Όλα άρχισαν με μια παλαιότερη μελέτη, σχετικά με την εξέλιξη του φυσικού τοπίου της δυτικής Μεσσηνίας.
Έμπεραρντ Τσάνγκερ *
Είκοσι περίπου χρόνια πριν, οι συνάδελφοί μας John Kraft του πανεπιστημίου του Delaware, George Rapp και Stanley Aschenbrenner του Πανεπιστημίου της Minnesota, συνειδητοποίησαν ότι η κοίτη του ποταμού Σέλα, που περνά δίπλα από τη δυτική πλευρά του ανακτόρου (στον άνω Εγκλιανό), είχε εκτραπεί με ανθρώπινη παρέμβαση. Αιώνες πριν, το ποτάμι χυνόταν στον Κόλπο του Ναβαρίνου, ύστερα όμως εγκατέλειψε την παλαιά του κοίτη και σήμερα στρέφεται δεξιά, προς Δυσμάς, παρακάμπτει την πεδιάδα που πλημμύριζε και εκβάλλει στο Ιόνιο Πέλαγος.
Ο Kraft και οι συνεργάτες του υπέθεσαν ότι αυτή η εκτροπή έγινε τεχνητά, για να προστατευθεί η εύφορη κοιλάδα στη βόρεια άκρη της λιμνοθάλασσας της Γιάλοβας- Οσμάναγα από τις ετήσιες πλημμύρες του ποταμού. Υπέθεσαν, επίσης, ότι η πιθανότερη περίοδος για μια τέτοια ανθρώπινη παρέμβαση στο υδρολογικό περιβάλλον, είναι η Ύστερη Εποχή του Χαλκού, γιατί από τη μυκηναϊκή περίοδο μας είναι γνωστά αρκετά ανάλογα έργα. Ανάμεσά τους, μια παρόμοια εκτροπή ποταμού στην Τίρυνθα λειτουργεί μέχρι σήμερα, πάνω από 3.000 χρόνια μετά την κατασκευή της.
Όλα τα παραπάνω ήταν υποθέσεις, αποτελούσαν όμως έναυσμα για περαιτέρω έρευνα. Η στενή παρακολούθηση του ποταμού Σέλα αποτέλεσε, συνεκδοχικά, έναν από τους κύριους σκοπούς της γεωφυσικής έρευνας του PRAP, και μας απασχόλησε πέντε χρόνια, μέχρις ότου καταλήξαμε σε μια απλή εξήγηση για αυτό το περίπλοκο σύστημα.
Κατά τη διάρκεια της πρώτης περιόδου εργασίας στο πεδίο, καθώς προσπαθούσαμε να συγκεντρώσουμε στοιχεία για την ιδιάζουσα πορεία του Σέλα, παρατήρησα ότι το ρεύμα διασχίζει μια προσχωσιγενή πεδιάδα με ασυνήθιστο ορθογώνιο σχήμα, μόλις λίγες εκατοντάδες μέτρα πριν βγει στο Ιόνιο Πέλαγος, βόρεια από το χωριό Ρωμανού .
Η αρχαία Πύλος των Κλασσικών- Ελληνιστικών χρόνων βρισκόταν στο ύψωμα του Κορυφασίου ακρωτηρίου στο βόρειο άκρο του κόλπου/όρμου του Ναυαρίνου, απέναντι από το βόρειο άκρο της ιστορικής νήσου Σφακτηρίας. Ήταν έρημη κατά την Σπαρτιατική κατοχή αλλά μετά την απελευθέρωση της Μεσσηνίας και μέχρι τα Ρωμαϊκά χρόνια γνώρισε ανάπτυξη. Στην σύντομη περιγραφή που κάνει ο Παυσανίας για την αρχαία Πύλο αναφέρει την ύπαρξη του ιερού της Αθηνάς Κορυφασίας και της λεγόμενης οικίας του Νέστορα εντός της οποίας υπήρχε ζωγραφιά που παρίστανε τον Νέστορα. Επίσης εντός της πόλης αναφέρει την ύπαρξη τάφου του Νέστορα.
Η θέση της Πύλου των Κλασσικών- Ελληνιστικών χρόνων [1]
Η αρχαία Πύλος των Κλασσικών- Ελληνιστικών χρόνων βρισκόταν στο ύψωμα του Κορυφασίου ακρωτηρίου στο βόρειο άκρο του κόλπου/όρμου του Ναυαρίνου, απέναντι από το βόρειο άκρο της ιστορικής νήσου Σφακτηρίας και ουσιαστικά ήλεγχε τη νότια άκρη της χερσονήσου Κορυφασίου, προέκταση της οποίας αποτελεί η νήσος Σφακτηρία, που εκτείνεται νότια και περικλείει από δυσμάς τον κόλπο του Ναβαρίνου. Ένας μικρός πορθμός, σήμερα πλωτός μόνο σε μικρά ιστιοφόρα και βάρκες, που αποτελεί τη φυσική βόρεια είσοδο του κόλπου του Nαβαρίνου, το Στενό της Συκιάς, το χωρίζει από τη Σφακτηρία. Το ακρωτήρι, φύσει οχυρή θέση με την απόκρημνη και βραχώδη διαμόρφωση του υψώματος και με τη θάλασσα σχεδόν ολόγυρα, περιβρέχεται δυτικά και νότια από το Ιόνιο πέλαγος, βόρεια από τον όρμο της Bοϊδοκοιλιάς, και ανατολικά εν μέρει από τη λιμνοθάλασσα του Oσμάναγα (ή το Διβάρι). Από τη στρατηγική αυτή θέση του επισκοπείται ο θαλάσσιος χώρος από τη νήσο Πρώτη (Mαραθονήσι) μέχρι τις Μεσσηνιακές Οινούσσες (Σαπιέντζα, Σχίζα, Αγία Μαριανή Μεσσηνίας ή Αμαριανή και Βενέτικο Μεσσηνίας), καθώς παράλληλα ελέγχει τη βόρεια είσοδο του όρμου του Ναβαρίνου και το εκεί λιμάνι (της Γιάλοβας).
Τέτοιες ημέρες το 1848, η Μεσσηνία (και μέρος της Ελλάδας) φλέγεται. Εχει εκδηλωθεί η αστικοδημοκρατική εξέγερση με επικεφαλής τον Γιωργάκη Περρωτή χιλίαρχο της επανάστασης του 1821, ο οποίος επικεφαλής 700 ενόπλων μπαίνει στην Καλαμάτα, απελευθερώνει κρατούμενους στις φυλακές και εγκαθιστά επιτροπές πολιτών που διευθύνουν τη ζωή της πόλης. Η προκήρυξη που εκδόθηκε στις 24 Απριλίου 1848 και δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα της Αθήνας “Αιών” είναι ένα κείμενο που διαπνέεται από το φιλελεύθερο δημοκρατικο πνεύμα των εξεγέρσεων της ίδιας χρονιάς που συγκλόνισαν την Ευρώπη. Και αναφέρει τα εξής:
«Φίλοι συμπολίται,
Κάμνοντες χρήσιν του συνταγματικού δικαιώματος του ελευθέρως εκφράζεσθαι, φέρομεν κατά τας επικειμένας δεινάς περιστάσεις εις γνώσιν της Υ.Μ. τας εξής σκέψεις.
Νέα εποχή ιστορίας μετέβαλε την φάσιν του κόσμου. Τα έθνη εγείρονται προς ανάκτησιν και υπεράσπισιν των καταπατηθέντων δικαιωμάτων των και ελευθεριών των. Τα παλαιά ολέθρια συστήματα κατέπεσαν ως ιστός αράχνης. Ο Μεττερνίχος και μετ’ αυτού το σύστημά του κατέπεσαν. Ο Βασιλεύς Φίλιππος και ο Γκιζώτος, οίτινες κυβερνώντες συνταγματικώς, εμόλυναν το σύνταγμα δια των αισχροτέρων μέσων της διαφθοράς, κατέπεσαν μετά του συστήματός των. Τα έθνη εις τα οποία επεκτείνονται αι αλύσσεις των συστημάτων τούτων, διέσπασαν αυτάς και αι κυβερνήσεις εχειραφέτησαν τους λαούς αυτών. Μία φωνή εγείρεται πανταχόθεν, η φωνή της απελευθερώσεως , η φωνή της χειραφεσίας των λαών, η φωνή της ενώσεως των εθνικοτήτων. Η Γερμανία σχηματίζεται εις εν, η Ιταλία θέλει αποτελεί εν έθνος, εις δεν την αδελφήν αυτής, την ένδοξον Ελλάδα, δεν αρμόζει να μένη απλώς θεατής. Η απελευθέρωσις και η συγκέντρωσις της ελληνικής φυλής υπό την νέαν Ελλάδα, και υπό έναν αρχηγόν, τον αρχηγόν αυτής, είναι το αίσθημα το κυριεύον τους απανταχού έλληνας και το μόνον υπάρχον σύνθημα. Από τα ιδέας ταύτας και από τα αισθήματα ταύτα κυριευόμενος και ο μεσσηνιακός λαός και από την πεποίθησιν ότι το κυβερνούν την Ελλάδα φθοροποιόν σύστημα απορέει εκ των φθοροποιών εκέινων συστημάτων, εγείρεται σήμερον και εκφράζει πανδήμως και μετά θάρρους τα μέσα εκείνα δια της ενεργείας των οποίων δύναται να φθάση εις τον περί ου ο λόγος σκοπόν προς αποφυγήν επικειμένου κινδύνου και προς σωτηρίαν της πατρίδος και του θρόνου. Τα δε μέσα ταύτα είναι τα εξής.
«Εις τούτον τον τόπον ουδεμία πράξις φιλοπατρίας δεν έμεινεν ατιμώρητος»
Εμμανουήλ Ροΐδης
Το καλοκαίρι του 1834, η κατάσταση στην απελευθερωμένη χώρα απείχε πολύ από το να μπορεί να χαρακτηρισθεί ως υποφερτή για τον μέσο πολίτη, αυτόν που πολέμησε, υπέφερε, στερήθηκε, μάτωσε, έθαψε δικούς, είδε το σπίτι του και τη σοδειά του να καταστρέφονται, όμως με επιμονή και επιμονή κατάφερε, τελικά, να διώξει τον Τούρκο δυνάστη.
Όσοι πολέμησαν και θυσίασαν στην Επανάσταση, προσωπική ζωή, υγεία, οικογένεια μαζί με το φτωχικό βιός τους, ένιωθαν στο πετσί τους τον παραγκωνισμό και την απαξίωση, καθώς στο απελευθερωμένο κομμάτι της Ελλάδας, τις θέσεις ευθύνης και τα καίρια πόστα, αλλά και τις όποιες ευκαιρίες, που τους εξασφάλιζαν άνετη και πλούσια διαβίωση, τις νέμονταν μεταξύ τους Φαναριώτες, "Φιλέλληνες", Βαυαροί, τυχοδιώκτες και δουλοπρεπείς παρατρεχάμενοι της εξουσίας.
1 – Γιαννάκης Γκρίτζαλης: Ο ήρωας που εκτελέστηκε σαν στασιαστής.
Για να έχουμε μια πραγματική εικόνα της κατάστασης, πρέπει να γνωρίζουμε πως μόνο το 1/6 των Ελλήνων είχε δική του γη και μόνο το 1/4 δικό του ζώο. Όσοι καλλιεργούσαν εθνική γη πλήρωναν ποσοστό 15% ως ενοίκιο για τη γη και επί πλέον ένα 10% ως φόρο της δεκάτης, χωρίς να υπολογίσουμε τις αυθαιρεσίες των εισπρακτόρων.
Ο καλλιεργητής έδινε, επίσης, ένα σημαντικό ποσοστό στον ιδιοκτήτη των ζώων και των εργαλείων καθώς και για τους σπόρους. Τελικά δεν του απέμενε ούτε το 30% της παραγωγής του! Αν, φυσικά, πήγαιναν όλα καλά και δεν πάθαινε σοβαρές ζημιές από τον καιρό και τις αρρώστιες. Είναι χαρακτηριστικός ο στίχος από το δημοτικό τραγούδι της εποχής:
ξήντα παράδες το σφαχτό, δύο γρόσια το μοσχάρι και τρία γρόσια τ' άλογο, ποιος θε να υποφέρει;...
Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, οι ενέργειες του προτεστάντη Αντιβασιλέα Μάουρερ που ήταν αρμόδιος για τα εκκλησιαστικά, είχαν προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις μέσα στην κοινωνία, που είχαν ως αποτέλεσμα να ξεσπάσουν ταραχές, οι οποίες πήραν επικίνδυνες διαστάσεις, φτάνοντας στα όρια του διχασμού. Και με όλη αυτή την ερεβώδη κατάσταση να καταπλακώνει τις ψυχές και την καθημερινότητα των Ελλήνων, ήρθε και η καταδίκη "εις θάνατόν" των στρατηγών Θόδωρου Κολοκοτρώνη και Δημήτρη Πλαπούτα και ακολούθησε η από καιρού αναμενόμενη έκρηξη.
Ο ξεσηκωμός των Ντρέδων
Στις 29 Ιουλίου 1834, ημέρα Κυριακή, πεντακόσιοι Σουλιμοχωρίτες-Ντρέδες, με επικεφαλής τον καπετάνιο τους Γιαννάκη Γκρίτζαλη από το Ψάρι, αιφνιδίασαν τις αρχές της Κυπαρισσίας (Αρκαδιάς), που ήταν η πρωτεύουσα του Νομού Μεσσηνίας και αφού συνέλαβαν το Νομάρχη Δημήτριο Χρηστίδη, τον στρατιωτικό διοικητή Αντώνη Μαυρομιχάλη και τον Δημόσιο Ταμία, τους οδήγησαν στο Πάνω Ψάρι, όπου τους φυλάκισαν.
Στη θέση των αρχών που καταργήθηκαν δημιουργήθηκε μια "Πατριωτική Επιτροπή", για να «αντιπροσωπεύσει τον λαόν της επαρχίας Τριφυλίας εις την περίστασιν ταύτην και ως πληρεξούσιοι αυτών διορίζονται να αναφέρωσιν όπως κρίνωσιν αρμοδιότερον τα παράπονα και τας ικεσίας του λαού τούτου, προς ανόρθωση των καταπατηθέντων αυτού δικαίων».
2 – Εξαθλίωση του πληθυσμού της υπαίθρου.
Την 31η Ιουλίου η "Πατριωτική Επιτροπή", εξέδωσε δύο προκηρύξεις, μετά από δημόσια συνέλευση, από τις οποίες η πρώτη, που υπογραφόταν από έντεκα επαναστάτες, απευθυνόταν στον ελληνικό λαό, ενώ η δεύτερη απευθυνόταν στον Όθωνα και υπογραφόταν από 71 έγκριτους πολίτες όλων των τμημάτων της Επαρχίας Τριφυλίας και του Τμήματος Ζούρτσας της Επαρχίας Ολυμπίας. Χαρακτηριστικό είναι το παρακάτω απόσπασμα από την πρώτη προκήρυξη:
«ο Λαός της Επαρχίας Τριφυλίας, αγανακτισμένος και απελπισμένος από τις καταχρήσεις των Διοικητικών και Δικαστικών Αρχών, μη δυνάμενος πλέον να υποφέρει τα υπερβολικά βάρη και τον παράνομο τρόπο της εισπράξεως του περί αποδεκατώσεως φόρου, παραδειγματιζόμενος από την παράνομον και αυθαίρετον σύλληψιν και φυλάκισιν των συμπατριωτών ημών και φοβούμενοι καθ' εκάστην περί της ασφάλειας της προσωπικής του ελευθερίας, με αγανάκτησιν μας δε μαθόντες τον επηρεασμόν και την παράνομον επέμβασιν της εξουσίας εις το εν Ναυπλία δικαστήριον, υπό του οποίου άνθρωποι προσφιλέστατοι εις την πατρίδα δια υποθετικά και ανύπαρκτα εγκλήματα κατεδικάσθησαν εις την εσχάτην τιμωρίαν, απεφασίσαμεν να ανακτήσωμεν τα πολιτικά μας δίκαια δια της δυνάμεως, του μόνου και τελευταίου μέσου προς εδραίωσιν του καταπιεζομένου λαού. Επί τούτου λαβόντες τα όπλα εις τας χείρας, συνελάβαμε τας διοικητικάς και λοιπάς Αρχάς τας εν τη πόλει της Κυπαρισσίας, συνεννοούμενοι κατά τούτο και με τας πλησιεστέρας επαρχίας, επί σκοπώ του να ζητήσωμεν επιμόνως την ανόρθωσιν των δικαίων ημών». Παρότρυνε δε τους πληρεξουσίους της «Πατριωτικής Επιτροπής» Τριφυλίας να προωθήσουν τη συνταγματική μοναρχία.
Ο Θεόδωρος Γρηγορίου Κανελόπουλος1 γεννήθηκε στην Σπηλιά Τριφυλίας, τον Ιούλιο του 1907. Τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο στην Σπηλιά, και το Γυμνάσιο στην Κυπαρισσία. Σπούδασε στην Φιλοσοφική Σχολή (Κλασσικό τμήμα) του Πανεπιστημίου Αθηνών, λαβών το πτυχίο με βαθμό «Άριστα». Υπηρέτησε στο ιππικό, ώς έφεδρος αξιωματικός. Στον Β ́ Παγκόσμιο πόλεμο, ώς υπίλαρχος, συνελήφθη αιχμάλωτος στη Δράμα από τους Γερμανούς. Απέδρασε όμως και πίσω από τις γραμμές τών εισβολέων κατέγραφε σημαντικά ιστορικά ντοκουμέντα. Πρωτοδιωρίσθηκε καθηγητής στο Γυμνάσιο Φιλιατρών, όπου υπηρέτησε τα περισσότερα χρόνια της σταδιοδρομίας του, ώς Γυμνασιάρχης και Λυκειάρχης. Επίσης υπηρέτησε στα Γυμνάσια Κοπανακίου, Γαργαλιάνων και Νέων Λιοσίων Αθηνών, απ' όπου συνταξιοδοτήθηκε μετά από 36 χρόνια υπηρεσίας.
Παντρεύτηκε την δασκάλα Μαρία Κ. Οικονομοπούλου, με την οποία απέκτησε τέσσερα παιδιά, την Πασχαλία, τον Γρηγόριο, τον Κωνσταντίνο και την Αναστασία, η οποία πέθανε σε ηλικία 4 ετών.
Επί σειράν ετών πραγματοποίησε πολλά ταξίδια στην Βόρεια Ελλάδα, από χωριό σε χωριό, καθώς και στην Βουλγαρία, Γιουγκοσλαβία και Τουρκία. Συναντήθηκε με πολλούς Έλληνες της διασποράς και συνέλεξε πολύτιμα ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία, τα οποία και κατέγραφε. Η απόκτησις αυτών τών στοιχείων πραγματοποιήθηκε με μεγάλες πεζοπορίες και πολλούς κινδύνους. Τα στοιχεία αυτά, παροιμίες, λέξεις, παρωνύμια, τοπωνύμια, ανέκδοτα, απετέλεσαν δική του συλλογή. Πίστευε ότι το έδαφος της Τριφυλίας είναι κατάσπαρτο από μύθους, θρύλους, παραδόσεις κ.τ.λ., «τα οποία άφωνα λαλούν διά την ιστορικήν ζωήν της γενέτειράς μας». Εξέφρασε δε την λύπη του, γιατί δεν μπόρεσε να εκδώση την συλλογή του.
Η επιτυχία της συλλογής αυτής οφείλεται σε σημαντικό βαθμό, στο γεγονός ότι ήταν γνώστης πολλών ξένων γλωσσών, Γαλλικά, Γερμανικά, Αγγλικά. Πλην τούτων μπορούσε να συννενοήται με όσους ωμιλούσαν την Ιταλική, Ρωσσική και Τουρκική γλώσσα. Μέρος της προσπάθειάς του, δηλ. της συλλογής ιστορικών και λαογραφικών στοιχείων, συνδέονται με την ζωή και το έργο του Καπετάν Άγρα, εκδίδοντας υπέρ αυτού του εθνομάρτυρος το ομότιτλο βιβλίο2. Τούτο το βιβλίο χαρακτηρίστηκε «κιβωτός της φιλοπατρίας», το δε άλλο βιβλίο «Παναγιά η Γοργοπηγή Πρώτης Τριφυλίας»3, «κιβωτός της Ορθοδοξίας»4.
Στο συγγραφικό του έργο συγκαταλέγονται και πολλά άρθρα και επιστολές σε εφημερίδες και περιοδικά, καθώς και στο μηνιαίο μαθητικό περιοδικό του Γυμνασίου Φιλιατρών, με τον τίτλο «Λουλούδια»5, του οπoίoυ την επιμέλεια είχε ο Κανελόπουλος. Απέθανε στις 6 Ιανουαρίου του 2004, ημέρα των Αγίων Θεοφανείων.
Στις 30 Μαρτίου 1827, η Γ΄ Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας, εξέλεξε τον Ιωάννη Καποδίστρια ως Κυβερνήτη της Ελλάδας, με θητεία επτά ετών. Ο Κυβερνήτης, αφού επισκέφθηκε κατά σειρά την Αγία Πετρούπολη, το Λονδίνο και το Παρίσι, κατευθύνθηκε, στη συνέχεια, στην Αγκώνα, όπου έφτασε στις 8 Νοεμβρίου. Εκεί, όπως είχε κανονιστεί, θα επιβιβαζόταν σε αγγλικό πλοίο για να έρθει στην Ελλάδα, με μια ενδιάμεση στάση στην αγγλοκρατούμενη Κέρκυρα, για να προσκυνήσει τους τάφους των προγόνων του.
Οι Βαυαροί επελαύνουν και ο Ντρες προσμένει να τους αντιμετωπίσει.
Και τότε άρχισαν τα παράδοξα. Αφού τον κράτησαν στην Αγκώνα σε αναμονή 49 μέρες(!), στη συνέχεια, το πλοίο που τον παρέλαβε, τον μετέφερε, αντί για την Ελλάδα, στην Μάλτα! Εκεί, αφού δέχθηκε τις διπλωματικές "νουθεσίες" του ναυάρχου Κόδριγκτον, επιβιβάστηκε, στις 14 Ιανουαρίου, στο αγγλικό πολεμικό πλοίο Warspite 74. Με συνοδεία δύο ακόμη πολεμικών πλοίων, ενός γαλλικού κι ενός ρωσικού, στις 18 Ιανουαρίου 1828 (δέκα μήνες μετά την απόφαση της Γ' Εθνοσυνέλευσης), έφτασε επιτέλους στο Ναύπλιο, όπου ανέλαβε καθήκοντα.
Τον Αύγουστο του 1944 οι Γερμανοί ετοιμάζονται για υποχώρηση από την Πελοπόννησο και σε αυτή την προοπτική γίνεται αναδιάταξη των Ταγμάτων Ασφαλείς έτσι ώστε να καλύπτουν όλη τη Μεσσηνία, ενώ ενισχύονται οι δυνάμεις τους στην Καλαμάτα. Παράλληλα οι ταγματασφαλίτες αναλαμβάνουν το ρόλο των Γερμανών και μέσα από τον κατοχικό Τύπο (κοινή έκδοση των εφημερίδων “Τα Νέα” - “Σημαία” - “Θάρρος” από Γερμανούς και ταγματασφαλίτες) εξαπολύουν έναν αντικομμουνιστικό πόλεμο προπαγάνδας και ψεύδους. Προσπαθούν να φοβίσουν τους αντιστασιακούς, να φοβίσουν τους συντηρητικούς πολίτες, προσπαθούν να οργανωθούν ως “εξουσία εθνικοφρόνων” μετά την αποχώρηση των πατρώνων τους.
Η ΑΝΑΔΙΑΤΑΞΗ
Στο πλαίσιο αυτό ο περιβόητος Στούπας δημιουργεί Τάγμα Ασφαλείας στους Γαργαλιάνους παίρνοντας μαζί του το λοχαγό Βρασίδα Μυλωνά, τον ανθυπολοχαγό Ηλία Δερδελάκο, ταγματασφαλίτες και δύο όλμους προκειμένου να στελεχώσει και εξοπλίσει δύο λόχους. Ο αντισυνταγματάρχης Παν. Καζάκος αναλαμβάνει διοικητής του Τάγματος Ασφαλείας Μελιγαλά, ενώ στην Καλαμάτα φθάνει ο 34ος Λόχος Μηχανημάτων του ΙΙΙ Τάγματος Εθελοντών Χωροφυλακής Καλαμών-Μελιγαλά (κατά την ταγματασφαλίτικη ονομασία) με διοικητή των ανθυπολοχαγό Νικόλαο Θεοφάνους, οποίος αναλαμβάνει τη διοίκηση του λόχου ταγματασφαλιτών Καλαμάτας.
Η εγκατάσταση του Θεοφάνους στην Καλαμάτα γίνεται με… ταγματασφαλίτικη επισημότητα. Οι τελετές γίνονται παρουσία Γερμανών αξιωματικών που είναι επικεφαλής των επιχειρήσεων εναντίον των αντάρτικων σχηματισμών του ΕΛΑΣ. Και με την παρουσία της αφρόκρεμας των ταγματασφαλιτών και των συνεργατών των κατακτητών. Μεταξύ των οποίων και ο αντιεισαγγελέας Γαλόπουλος ο οποίος (καθόλου τυχαία) ήταν και Λοχαγός των Ταγμάτων Ασφαλείας. Η περιγραφή (κατοχικός Τύπος 10/8/1944) αποτελεί αψευδή μάρτυρα του προδοτικού χαρακτήρα των Ταγμάτων Ασφαλείας και των αξιωματικών τους που αγκαλιά με τους Γερμανούς πολεμούν το αντάρτικο: “Χθες και περί ώραν 9 π. μ. εγένετο εν πάσει επισημότητι η έπαρσις της σημαίας του Λόχου Καλαμών. Καίτοι η σεμνή αυτή τελετή εγένετο άνευ τινός προειδοποιήσεως είχεν εξαιρετικήν επιτυχίαν. Παρέστησαν ο Νομάρχης κ. Δ. Περρωτής, ο Δήμαρχος κ. Ηλ. Καρατζάς, ο Διοικητής του Τάγματος Μελιγαλά-Καλαμών κ. Παν. Στούπας, ο Γερμανός λοχαγός των επιχειρήσεων ως και ο συνάδελφός του λοχαγός διοικητής ομάδος Μελιγαλά, ο αντισυνταγματάρχης κ. Γεωργανάς, ο επίλαρχος κ. Χριστόφιλος, ο αντιεισαγγελέας κ. Γαλόπουλος μετά της κυρίας του, ο λοχαγός κ. Αλάμαρας μετά της συζύγου του, ο κ. Διοικητής Χωροφυλακής, μεθ όλων των αξιωματικών ως και άπαντες οι αξιωματικοί της ενταύθα φρουράς.
Μετά την ιεροτελεστίαν παρεδόθη η Σημαία παρά του ταγματάρχου κ. Στούπα εις τον νέον διοικητήν του λόχου κ. Θεοφάνους, όστις ωμίλησεν αναπτύξας τον σκοπόν της αφίξεώς του και την εν γένει απόφασίν του δια την καλλιτέραν εξυπηρέτησιν του αγώνος.
Κατά την παράδοσιν ο κ. Στούπας είπεν τα κάτωθι: Η πατρίς σας εμπιστεύεται σήμερον δι εμού ανθυπολοχαγέ κ. Θεοφάνους Διοικητά του Λόχου τούτου ως και σε σας τίμια και άξια παιδιά της υπαίθρου, λεβέντες, καμάρια της φυλής μας, την Σημαίαν, το Εθνικόν μας σύμβολον, τον τηλαυγή φάρον των Εθνικών μας ιδανικών, την οποίαν πιστεύω ακραδάντως ότι θέλετε διαφυλάξη μέχρι τελευταίας ρανίδος του αίματός σας
Την 7ην εσπερινήν εγένετο προ της Λαϊκής Σχολής παρέλασις του πρότυπου λόχου μηχανημάτων του κ. Θεοφάνους. Επί των βαθμίδων της Λαϊκής Σχολής είχον λάβει θέσιν ο Νομάρχης κ. Δ. Περρωτής, ο Διοικητής του Τάγματος ταγματάρχης Παν. Στούπας, ο ταγματάρχης κ. Χριστόφιλος, Ελληνες και Γερμανοί αξιωματικοί και αι λοιπαί αρχαί των Καλαμών. Οι άνδρες του Λόχου με επικεφαλής τον κ. Θεοφάνους και προηγουμένης τη Φιλαρμονικής Καλαμών παρέλασαν προ των επισήμων ένοπλοι, κατευθυνθέντες ακολούθως εις τον στρατώνα των.
Την παρέλασιν παρηκολούθησε πλήθος κόσμου, εις ον επροξένησεν αρίστην εντύπωσιν το παράστημα των ανδρών και η όλη εμφάνισις του Λόχου, του οποίου την διέλευσιν συνώδευαν τα ζωηρά χειροκροτήματα και αι επευφημίαι των παρακολουθούντων πολιτών».
ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΛΕΟΝΤΑΡΙΣΜΟΙ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ
Η αντιστασιακή δραστηριότητα εντείνεται, η πόλη της Καλαμάτας γεμίζει έντυπα και προκηρύξεις εθνικοαπελευθερωτικού περιεχομένου, οι ταγματασφαλίτες πανικόβλητοι από τη δραστηριότητα αυτή απειλούν και προειδοποιούν με εκκαθαρίσεις από τον «πρότυπο λόχο» μηχανημάτων του Θεοφάνους με βάση τις οδηγίες από τον αρχιταγματασφαλίτη Στούπα που άφησε την πρώτη γραμμή για να πάει στους Γαργαλιάνους. Γράφει ο κατοχικός Τύπος στις 8 Αυγούστου 1944:
