ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΕΠΙΚΑΙΡΟ: ο Ιωάννης Συκουτρής μιλά για την επικαιρότητα που βιώνουμε.- Ανίκανοι να εμποδίσουμε τον όλεθρο που έρχε

 -

ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΥΚΟΥΤΡΗΣ *

Ο Ιωάννης Συκουτρής (Σμύρνη, 1 Δεκεμβρίου 1901 — Κόρινθος, 21 Σεπτεμβρίου 1937) ήταν διακεκριμένος Έλληνας φιλόλογος. Καταγόταν από τη Χίο και φοίτησε στην Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης, ενώ αργότερα δίδαξε στην Αθήνα, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Η ελληνική αρχαιότης και η μεταπολεμική πνευματική ζωή**
Εκείνο που διακρίνει τον ευρωπαϊκόν πολιτισμόν από τους λοιπούς πολιτισμούς του πλανήτου μας (όταν θελήσωμεν να προσέξωμεν την εσωτερικήν διάρθρωσιν της υπάρξεως και της ζωντανής εξελίξεώς του, όχι το περιεχόμενον αυτού) δεν είναι η διατηρουμένη κατά τα 3 – 4000 χρόνια της υπάρξεώς του ιστορική και λογική του συνέχεια καθ’ ε­αυτήν· αυτήν ευρίσκει κανείς π.χ. και εις τον πολιτισμόν των Κινέζων ή των Ινδών, περισσότερον μάλιστα εμφανή.

Είναι ότι η συνέχεια αυτή δεν στη­ρίζεται εις την εθνικήν και φυλετικήν ταυτότητα των φορέων αυτού, αλλά συνυπάρχει (οφείλεται θα έλεγα) με την διαδοχικήν ή ταυτόχρονον συνερ­γασίαν πλήθους εθνικών οντοτήτων -όπως ακριβώς γίνεται και με την διαιώνισιν των οργανικών όντων. Κάθε μία απ’ αυτάς διατηρεί, και ανα­πτύσσει μάλιστα εις βαθμόν έντονον, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της πνευματικής και ψυχικής της υποστάσεως. Και όμως, παρ’ όλον αυτόν τον πλούτον και την ποικιλίαν κατευθύνσεων και αποχρώσεων, δεν έχεις διόλου το αίσθημ ‘ αθροιστικής επισωρεύσεως ή χρονολογικής παρατάξεως αλλοτρίων και απροσαρμόστων πολιτιστικών αξιών, αλλά μιας ενιαίας γραμμής, ενός ορισμένου τύπου μορφών της ζωής, που ανανεώνεται (δια­τηρών την ταυτότητά του εις τας βασικάς γραμμάς της διαρθρώσεώς του) μέσ’ από τα διαφορετικά στάδια της εξελίξεως αυτού.

Το φαινόμενον αυτό δεν οφείλεται εις το ότι ο πολιτισμός της Ευρώπης έχει κοινήν την ιατορικήν του αρχήν εις τον αρχαίον ελληνισμόν. Αυτό και μόνον δεν εξηγεί πώς δεν επροχώρησεν η διαφοροποίησις τόσον, ώστε να διασπασθή ουσιαστικώς η ενότης αυτή.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΥΚΟΥΤΡΗΣ

 Ο φιλόλογος που μετέφρασε το “Συμπόσιο” και κατηγορήθηκε ότι υποστήριζε την παιδεραστία. 

Αυτοκτόνησε στα 36 του χρόνια. 22 Σεπτεμβρίου 1937. Σε ένα ξενοδοχείο στον Ακροκόρινθο εντοπίστηκε νεκρός ο Ιωάννης Συκουτρής, μια εξέχουσα και συνάμα τραγική μορφή των ελληνικών γραμμάτων. Είχε αυτοκτονήσει μία ημέρα πριν μετά από υπερβολική δόση του βαρβιτουρικού Βερονάλ.

Ήταν κλασικός φιλόλογος, ερευνητής και ερμηνευτής της αρχαιοελληνικής γραμματείας με διεθνή αναγνώριση κι απήχηση. Ο Γερμανός δάσκαλός του, Πάουλ Μάας τον χαρακτήρισε ως τον “οξυνούστατο κριτικό του ελληνικού πεζού λόγου, που παρήγαγε το ελληνικό έθνος μετά τον Κοραήν“. Προσπάθησε να μυήσει τους Νεοέλληνες στον κόσμο της αρχαίας Ελλάδας, απορρίπτοντας την τυπολατρία και την σχολαστικότητα των προκατόχων του. Γοητευόταν από την πλατωνική διδαχή περί “πνευματικού αριστοκρατισμού” και μετέφρασε το “Συμπόσιο“, πράγμα για το οποίο κατηγορήθηκε από συντηρητικούς κύκλους ως υβριστής των αρχαίων προγόνων και διαφθορέας της νεολαίας. 

Αφορμή για τις επιθέσεις υπήρξε ένα μέρος της εισαγωγής, στο οποίο γινόταν αναφορά στις γενετήσιες σχέσεις στην αρχαία Ελλάδα και ειδικότερα στην παιδεραστία. 

Οι επιθέσεις που δέχθηκε ο Συκουτρής προέρχονταν τόσο από εξωακαδημαϊκούς, όσο και από ακαδημαϊκούς κύκλους και φαίνεται πως αποτέλεσαν πλήγμα στην ψυχοσύνθεσή του. 

Έζησε μόλις 36 χρόνια, ωστόσο άφησε πίσω του σπουδαίο και πολύμορφο συγγραφικό, μεταφραστικό και κριτικό έργο. 

ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΥΚΟΥΤΡΗΣ

 

   ΟΙ ΔΕΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΣΥΚΟΥΤΡΗ 

                           ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ 

1. Τὰ προβλήματα τῆς ζωῆς εἶναι ὡς προβλήματα γονιμώτερα καὶ αἰωνιώτερα ἀπὸ οἱανδήποτε λύσιν των.

Ὁ λίθος τοῦ Σισύφου δὲν εἶναι κατάρα, εἶναι εὐλογία διὰ τὸν ἄνθρωπον τοῦ πνεύματος καὶ τῆς δράσεως, ποὺ ἔχει τὴν δύναμιν καὶ τὴν ὄρεξιν κάθε φορὰν ν' ἀρχίζῃ ἀπὸ τὴν ἀρχήν.

2. Κανένα ἰδανικὸν δὲν ἔχει ἀξίαν ἤ ὀρθότητα, ποὺ δὲν στηρίζεται εἰς τὴν πίστιν πρὸς τὴν ὑψηλὴν ἀξιοπρέπειαν τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως.

Ὁ ἄνθρωπος εἶναι πάντοτε δυνάμει ἀνώτερος ἀπ' ὅ,τι φαίνεται, ἀπ' ὅ,τι ἐνεργεῖ, ἀπ' ὅ,τι λέγει.

3. Κανένα ἰδανικὸν δὲν ἔχει ἐσωτερικὴν ἀξίαν, ὅταν ἔχῃ καθαρῶς ἀρνητικὸν χαρακτῆρα.

Τὸ ἀγαθὸν (καὶ αὐτὸ εἶναι ἡ ἀξία) δὲν ἠμπορεῖ νὰ λείψῃ, μόλις λείψῃ τὸ ψεῦδος καὶ τὸ πονηρόν. Εἰδεμή, δὲν ἀξίζει νὰ τὸ πιστεύσωμεν ὡς ἀγαθόν.  

4. Καμμία ἀπάντησις εἰς τὰ προβλήματα τῆς ζωῆς δὲν ἠμπορεῖ νὰ εἶναι σωστή, ἂν εἶναι πολὺ ἁπλὴ καὶ εὔκολος.

Ἐκεῖνοι ποὺ βλέπουν τὴν ζωὴν μονόπλευρα, ποὺ ἀφήνονται νὰ παρασυρθοῦν ἀπὸ μίαν κατεύθυνσιν, ποὺ κλείουν τὰ μάτια πρὸς τὰς ἀντιθέσεις καὶ τὰς ποικιλίας τῆς ζωῆς ἠμπορεῖ ν' ἀπαλλάσσωνται ἀπὸ κόπους καὶ φροντίδας ,νὰ ἐφησυχάζουν ἤ καὶ νὰ κοιμοῦνται, διότι ἔλυσαν τὰ προβλήματα τῆς ζωῆς· ἀλλ' αὐτοὶ δὲν ζοῦν τὴν ζωήν των, τοὺς ζῇ ἐκείνη.

Εν ονόματι των λαϊκών ελευθεριών... ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΥΚΟΥΤΡΗΣ

Ο Συκουτρής για το εγκώμιο της Διοτίμας από το Συμπόσιο του Πλάτωνα (pdf)

Ο φιλόλογος Ιωάννης Συκουτρής έμεινε γνωστός στο ευρύ κοινό κυρίως για δύο του έργα. Το ένα είναι το βιβλίο του Η φιλοσοφία της ζωής, ένα κείμενο όπου μετέφερε στους αναγνώστες τις ιδέες που αποκόμισε από τη μελέτη της αρχαίας, κυρίως, φιλοσοφίας, για το πώς να ζήσουμε μια ευδαίμονα ζωή. Το δεύτερο είναι η μετάφραση και ανάλυση του πλατωνικού Συμποσίου, η οποία έχει γίνει απαραίτητη για κάθε μελετητή του αρχαίου κειμένου.

Ένα απόσπασμα από τον πρόλογο του Συμποσίου του μπορείτε να κατεβάσετε σε μορφή pdf πατώντας εδώ.

Συκουτρής, Πρόλογος (Πλάτων, Συμπόσιο), σσ. 152-9, 189-229 (1) by nikzita on Scribd

Περισσότερα e-books στην ψηφιακή βιβλιοθήκη του Ερανιστή, ΕΔΩ

ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΥΚΟΥΤΡΗΣ: Η ΗΡΩΙΚΗ ΑΝΤΙΛΗΨΙΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ*

ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΥΚΟΥΤΡΗΣ

   

[...]Ο ηρωικός άνθρωπος δεν είναι το άνθος, δεν είν’ ο καρπός -αυτά αντιπροσωπεύουν το παρόν και του παρόντος την ανεπιφύλακτον χαράν. Είναι ο σπόρος που θα ταφεί και θα σαπίσει, δια ν’ αναφανεί το άνθισμα και το κάρπισμα. Είν’ εκείνος που θάπτεται δια να εορτασθή η ανάστασις, και ανάστασις χωρίς ταφήν δεν υπάρχει.

[...]Αλλ΄ο ηρωικός άνθρωπος δεν δείχνεται εις την συντριβήν του μόνον, ή και εις την ετοιμότητα έστω προς συντριβήν. Ειδεμή, η ηρωική αντίληψις θα ήτον ιδεώδες θανάτου μόνον, όχι μορφή ζωής –και τι ζωής. Ο ηρωικός άνθρωπος, και μόνος αυτός, ζη έντονα και πλούσια ολόκληρον την Ζωήν. Αλλά το να ζήσει έντονα δεν σημαίνει δι’ αυτόν ό,τι συνήθως νοούμεν με την έκφρασιν αυτήν: να δοκιμάζη άφθονα και δυνατά τας απολαύσεις και τας ηδονάς της Ζωής. Δεν τας αγνοεί βέβαια τας απολαύσεις της Ζωής ο ηρωικός άνθρωπος. Αλλά τας δοκιμάζει τόσον, όσον χρειάζεται να τας ξεπεράση, τας γνωρίζει τόσον, ώστε να εννοή, ότι καταβάθος παραλύουν μάλλον την δύναμιν του ανθρώπου, και ας του χαρίζουν την ψευδαισθησίαν της εντατικότητος και της πλησμονής. Έπειτα τας απολαύσεις αναζητεί εκείνος που ζητεί να πάρει από την Ζωήν, όχι εκείνος που έχει να της δώση- και σε πλουτίζει όχι το να παίρνεις, αλλά το να δίδης.