Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Σάββατο 31 Αυγούστου 2024

Νίκος Σβορώνος: Παράδοση και ελληνική ταυτότητα



Το κείμενο που παραθέτουμε είναι η εισήγηση του Νίκου Σβορώνου στο Β’ Συμπόσιο του Συνδέσμου Σύγχρονης Τέχνης με θέμα «Σύγχρονη Τέχνη και Παράδοση» που έγινε το Μάη του 1981 στην Αθήνα.


Όπως και οι περισσότεροι ιστορικοί, όσοι τουλάχιστον προσπάθησαν ν’ αντικρίσουν την ιστορική εξέλιξη κατάματα, χωρίς προκαταλήψεις, χωρίς εκ των προτέρων σχήματα, ξεκινώ κι εγώ από μια απλή διατύπωση, που πολλοί τη διατύπωσαν με διαφορετικούς τρόπους.

Ξαναθυμίζω τη διατύπωση του Rex Warner, όχι γι’ άλλο λόγο, αλλά γιατί τη βάση της σκέψης του ακολουθεί ένας από τους μεγαλύτερους και ουσιαστικά ελληνικότερους Νεοέλληνες δημιουργούς, ο ποιητής Σεφέρης (Δοκιμές 1, σ. 520 σημ. 2, «Κ. Καβάφης, Θ.Σ. Έλιοτ: Παράλληλοι», σ. 362):
 «Ένα μέρος του παρελθόντος πεθαίνει κάθε στιγμή και η θνησιμότητά του μας μολύνει, αν προσκολληθούμε σ’ αυτό με υπερβολική αγάπη. Ένα μέρος του παρελθόντος μένει πάντα ζωντανό και κινδυνεύουμε καταφρονώντας τη ζωντάνια του». 

Και ο Σεφέρης επιλέγει:

«Σε κάθε ανθρώπινο πρόβλημα δεν είναι εύκολο —και λίγοι το πετυχαίνουν— να ξεχωρίσεις το ζωντανό από το θνησιμαίο. Οι δρόμοι της ζωής και του θανάτου είναι μπερδεμένοι και σκοτεινοί, γι’ αυτό χρειαζόμαστε ολόκληρη την προσήλωσή μας. Εδώ κείται όλο το πρόβλημα της παράδοσης».

Μια τέτοια διαπίστωση συνεπάγεται μια σειρά από ερωτήματα, που βρίσκονται νομίζω στο κέντρο της συζήτησής μας που αφορά στο πρόβλημα της καλλιτεχνικής και πνευματικής μας ταυτότητας. Και τα ερωτήματα είναι πάνω κάτω τα ακόλουθα:

α. Υπάρχει ή είναι δυνατό να υπάρξει κάποια ταυτότητα ενός λαού, μία και αμετάβλητη, ή τουλάχιστον με ορισμένα κύρια καθοριστικά στοιχεία, σ’ όλη τη ροή της ιστορίας του;

Σάββατο 10 Αυγούστου 2024

"Τι σχέση έχουμε εμείς με τους αρχαίους;"


Ρωτάνε συνεχώς: 

"Τι σχέση έχουμε εμείς με τους αρχαίους;" 

Πέρασαν 3.000 χρόνια το λιγότερο (και 4 μη σου πω)
 και ακόμα ομιλείται η ίδια γλώσσα χωρίς να το ξέρετε.
 Δεν συμβαίνει σε καμία άλλη γλώσσα αυτό παγκοσμίως.
☀️Στην καθημερινότητα σου λες :
 
🏛️1. Ένα χελιδόνι (ή ένας κούκος) δεν φέρνει την άνοιξη.
Μία χελιδὼν ἔαρ οὐ ποιεἶ - Ειπώθηκε απο τον Αίσωπο και έμεινε ως παροιμία που χρησιμοποιούσαν συχνά ο Αριστοτέλης, ο Στοβαίος και ο Αριστοφάνης. Επικράτησε η εκδοχή με τον κούκο.

🏛️2. Το ένα χέρι νίβει το άλλο
ἁ δὲ χεὶρ τὰν χεῖρα νίζει - στίχος του Πυθαγόρειου φιλόσοφου και ποιητή Επίχαρμου

🏛️3. Ό,τι σπείρεις θα θερίσεις
Εί κακά τις σπείραι κακά κέρδια αμήσειν - Ησίοδος

🏛️4. Κάλλιο να σε ζηλεύουνε παρά να σε λυπούνται
κρέσσον γὰρ οἰκτιρμοῦ φθόνος- Πίνδαρος

🏛️5. Η γλώσσα κόκκαλα δεν έχει και κόκκαλα τσακίζει
Ἡ γλῶττα ἀνόστεος μὲν ὀστέα θραύει- Σόλων

🏛️6. Έπαθε και έμαθε
τὸν πάθει μάθος- Αισχύλος, Αγαμέμνων

🏛️7. Σηκώθηκαν οι τρίχες μου
τριχὸς δ᾽ ὀρθίας πλόκαμος ἵσταται - Αισχύλος, Επτά επί Θήβας

🏛️8. Ο άνδρας είναι η κολώνα του σπιτιού
Ανήρ, στέγης στῦλον - Αισχύλος, Αγαμέμνων

🏛️9. Χτύπα ξύλο
Ἅπτεσθαι ξύλου - Αριστοφάνης

🏛️10. Έπεσαν κάτω απο τα γέλια
ώστε υπτίους υπό του γέλωτος καταπεσείν - Αθήναιος

Κυριακή 7 Ιουλίου 2024

Η άρνηση της συνέχειας του ελληνικού έθνους (Μέρος Γ΄)






Εκεί σαν μπω, μες σ’ εκκλησία των Γραικών…
ο νους μου πιαίνει σε τιμές μεγάλες της φυλής μας,
στον ένδοξό μας Βυζαντινισμό.

Κ. Καβάφης, Στην εκκλησία

του Γιώργου Καραμπελιά, απόσπασμα από το βιβλίο του, Η αποστασία των διανοουμένων, Εναλλακτικές Εκδόσεις 2012.


Η νεώτερη εθνοαποδομητική ιστοριογραφία κυριάρχησε στους πανεπιστημιακούς και ακαδημαϊκούς χώρους, από τα μέσα της δεκαετίας του 1980, προπαντός κατά την εικοσαετία –1990-2010–, την εποχή της λεγόμενης παγκοσμιοποίησης. Αυτή η σχολή σκέψης επιδιώκει να αποδείξει πως δεν υπάρχει ιστορική συνέχεια των σημερινών Ελλήνων ως έθνους, από την αρχαιότητα, το Βυζάντιο, αλλά ακόμα και από την Τουρκοκρατία το νεώτερο ελληνικό έθνος αποτελεί, κατ’ αυτήν, ένα καινοφανές ιστορικό δημιούργημα. Κατά συνέπεια, και η επανάσταση του ’21 δεν αποτελεί τον ξεσηκωμό ενός πανάρχαιου έθνους με στόχο την απελευθέρωσή του και την κατάκτηση μιας αυτόνομης κρατικής υπόστασης, αλλά συνιστά, στην πραγματικότητα, την καταστατική πράξη της εθνογένεσης του νεώτερου ελληνισμού.

Συναφώς, η νέα ιστοριογραφία πρέπει να αποδομήσει την έννοια της ιστορικής συνέχειας των Ελλήνων –, προϋπόθεση για τη μεταβολή του ’21 και του ελληνικού κράτους σε αφετηρία της εθνογένεσής τους, και να ερμηνεύσει την εθνική απελευθέρωση των Ελλήνων όχι ως ενδογενές αίτημα της ελληνικής κοινωνίας –μια και δεν υπάρχει «συνέχεια»– αλλά ως αντανάκλαση και επίδραση της γαλλικής Επανάστασης και του νεώτερου ευρωπαϊκού εθνικισμού.

*****

Κατά την περίοδο που προηγείται της Επαναστάσεως του 1821, η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων θεωρούσε τον νεώτερο ελληνισμό συνέχεια του Βυζαντίου, την δε Κωνσταντινούπολη ως την ιστορική πρωτεύουσα του έθνους και «κληρονόμο» της αρχαίας Αθήνας. Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος αποτελεί καθολικό σύμβολο του γένους και οι μεγάλοι Βυζαντινοί αυτοκράτορες παίρνουν τη θέση τους δίπλα στους ήρωες της αρχαιότητας και τον Αλέξανδρο.

Τετάρτη 3 Ιουλίου 2024

Η ιστορική συνέχεια των Ελλήνων (Β΄ Μέρος)

Ο Ιησούς Αναπεσών, έργο που αποδίδεται στον Πανσέληνο.

Βυζάντιο

του Γιώργου Καραμπελιά, απόσπασμα από το βιβλίο του 1204, H διαμόρφωση του νεώτερου Ελληνισμού

Καθώς το Βυζάντιο περιορίζεται στα ελληνικά εδάφη μετά τον 11ο αιώνα και Σέρβοι, Βούλγαροι Αρμένιοι δημιουργούν πρωτοεθνικά κράτη ενώ απομακρύνεται χρονικά η ταύτιση Έλλην = ειδωλολάτρης και πολλαπλασιάζονται οι αναφορές στην ελληνική παιδεία, από τον Φώτιο και εφεξής, αρχίζει να χρησιμοποιείται, παράλληλα με το «Ρωμαίος» ή το «Γραικός», και το «Έλλην». Αρχικά ως προς την παιδεία, για να καταλήξει, μετά το 1204, και στους Έλληνες ως έθνος. Γράφει ο Π. Χρήστου:

Η επανεμφάνισις του ονόματος Έλλην με την εθνική του σημασία έγινε όταν είχε λησμονηθή πλέον η ύπαρξις των ειδωλολατρών και η χρήσις του ήταν ακίνδυνη για τον Χριστιανισμό. Η επανεμφάνισις ακολούθησε την ίδια οδό με την εξαφάνισι. Το όνομα από εθνικό είχε εκπέσει πρώτα σε πολιτιστικό κι έπειτα σε θρησκευτικό και τέλος εξαφανίστηκε. [ ] Με την επανεμφάνισί του τώρα, για την δήλωσι καταστάσεων του παρόντος, γίνεται πρώτα πολιτιστικό κι έπειτα πάλι εθνικό[1].

Ο συγγραφέας του 10ου αιώνα, Νικήτας Μάγιστρος, αναφέρεται στην καταγωγή του ως εξής: «Είμαστε Σπαρτιάτες από την πλευρά του πατέρα μας και Αθηναίοι από εκείνη της μητέρας μας»![2] Ο δε «ελληνολάτρης» Μιχαήλ Ψελλός επαινεί τον Ρωμανό Γ΄ διότι ήταν αναθρεμμένος «λόγοις ἑλληνι­κοῖς», ενώ αντίθετα ψέγει τον Μιχαήλ Δ΄, άμοιρο «παιδείας ἑλληνικῆς παντάπασιν»[3]. Αξίζει να προσέξουμε, εκατό χρόνια αργότερα, ένα απόσπασμα της Άννας Κομνηνής στην Αλεξιάδα το οποίο αναφέρεται στο ορφανοτροφείο-εκπαιδευτήριο που είχε δημιουργήσει ο Αλέξιος: «Καὶ ἔστιν ἰδεῖν καὶ Λατῖνον ἐν­ταῦθα παι­δο­τρι­βού­με­νον καὶ Σκύ­θην ἑλ­λη­νί­ζον­τα καὶ Ῥω­μαῖ­ον τὰ τῶν Ἑλ­λή­νων συγ­γράμ­μα­τα με­τα­χει­ρι­ζό­με­νον καὶ τὸν ἀ­γράμ­μα­τον Ἕλ­λη­να ὀρ­θῶς ἑλ­λη­νί­ζον­τα»[4]. Οι μορφωμένοι Βυζαντινοί, προερχόμενοι από τη διοικητική ή τη στρατιωτική γραφειοκρατία, είναι ακόμα «Ρωμαίοι» ως προς το κράτος αλλά Έλληνες ως προς την παιδεία· οι «Σκύθες», δηλαδή οι Σλάβοι, εξελληνίζονται, ενώ οι αγράμματοι άνθρωποι του λαού αποκαλούνται ήδη «Έλληνες».

Η αναφορά της Άννας Κομνηνής είναι εξαιρετικής σημασίας, διότι επιβεβαιώνει αυτό που ήδη τονίσαμε στην Εισαγωγή: Η «ελληνικότητα» των λαϊκών στρωμάτων είναι προγενέστερη εκείνης των «ελίτ». Και όμως, από ορισμένους ιστορικούς και διανοουμένους υποστηρίζεται πως η ελληνική συνείδηση αποτέλεσε μια «κατασκευή» των ανωτέρων κοινωνικών στρωμάτων, ιδιαίτερα κατά την Αυτοκρατορία της Νικαίας, η οποία και «εισήχθη» ή και επεβλήθη εν συνεχεία στα λαϊκά στρώματα. Αρκεί η παρατήρηση μιας «Ῥωμαίας», «τὰ τῶν Ἑλ­λή­νων συγ­γράμ­μα­τα με­τα­χει­ρι­ζομένης», όπως η Άννα Κομνηνή, για να θέσει τα πράγματα στις πραγματικές τους διαστάσεις: Από τον 12ο αιώνα, πραγματοποιείται μια ώσμωση ανάμεσα στον λαό, που πιθανώς δεν είχε απολέσει ποτέ την ιδιαίτερη «ελληνική» του ταυτότητα και ήθη, και την ανώτερη τάξη, που δεν περιορίζεται πλέον στη συνείδηση ενός «Ρωμαίου» με ελληνική παιδεία, αλλά ενστερνίζεται και την «ελληνικότητα». Η σύνθεση θα ολοκληρωθεί μετά τη λατινική κατάκτηση και την εμφάνιση των Τούρκων.

Ο άγνωστος Αθηναίος σχολιαστής της Ρητορικής του Αριστοτέλους, αναφερόμενος σε λεηλασίες των Δανισμενιτών Τούρκων στη Μικρά Ασία, στα τέλη του 11ου αιώνα, εκφράζει τη συμπαράστασή του στους Έλληνες Μικρασιάτες: «δεῖ λοι­πὸν καὶ ἡ­μᾶς τοὺς Ἀ­θη­ναί­ους, ὅ­πως φρον­τί­ζω­μεν πῶς ἂν οἱ ἄλ­λοι Ἕλ­λη­νες δο­ξά­ζων­ται»[5]. Ο Νικήτας Χωνιάτης περατώνει την Ιστορία του με την Άλωση της Πόλης από τους «βαρβάρους Δυτικούς», διότι δεν μπορεί να δεχθεί να συνεχίζει τη συγγραφή, το «κάλλιστον εὕρημα τῶν Ἑλλήνων», περιγράφοντας βαρβαρικές πράξεις κατά των Ελλήνων[6]. Τον 13ο αιώνα, ο Ιωάννης Βατάτζης (1222-1254), βασιλεύς της Νικαίας, στην επιστολή του στον πάπα Γρηγόριο Θ΄, υποστηρίζει πως «ἐν τῷ γένει τῶν Ἑλλήνων ἡμῶν ἡ σοφία βασιλεύει…» και διεκδικεί τα απαράγραπτα δικαιώματά τους πάνω στην κατεχόμενη από τους Φράγκους και τους Λατίνους Κωνσταντινούπολη, με φράσεις για τους θεσμούς της πατρίδος και τα ιερά τεμένη πανομοιότυπες με εκείνες των αρχαίων Ελλήνων:

Κυριακή 5 Μαΐου 2024

ΑΝΤΩΝΗΣ Ή ΑΔΩΝΙΣ ; Ι Έθιμα των ημερών στην Αγία Παρασκευή Λέσβου

της Μάγδας Αναγνωστή




Μέχρι τουλάχιστον τα πρώτα χρόνια μετά τον πόλεμο, στην Αγία Παρασκευή, οι γυναίκες ασκούσαν ένα ιδιόρρυθμο έθιμο. Μπαίνοντας η Μεγάλη Σαρακοστή φυτεύαν σε γλάστρες σπόρους από το φυτό γόγγολη (Agrostemma githago) που στη διάλεκτο λέγεται «κουκουρόβλους», ένα ζιζάνιο των σιτηρών με μαλακούς αναρριχώμενους βλαστούς. Τις γλάστρες αυτές τοποθετούσαν σε σκοτεινό χώρο (κατώγι), ανάποδα ώστε να εξαναγκάσουν το φυτό να αντιστρέψει τη φορά του, και τις πότιζαν με χλιαρό νερό για να επιταχύνουν τη βλάστηση. Λόγω της έλλειψης χλωροφύλλης οι βλαστοί ήταν κατάλευκοι και, όταν ξανατοποθετούσαν σωστά τις γλάστρες, κρέμονταν εντυπωσιακά. Με τις ωραιότερες στόλιζαν τον επιτάφιο, και βέβαια ο συναγωνισμός ανάμεσα στις νοικοκυρές ήταν τεράστιος.

Τι παράξενο! Τους ίδιους αυτούς κρεμαστούς κήπους συναντάμε στα πανάρχαια χρόνια με την ονομασία «κήποι του Αδώνιδος» ως μέρος των λατρευτικών του Άδωνι, κατά τις γιορτές προς τιμήν του, που λάβαιναν χώραν (για φαντάσου!) κατά την πρώτη πανσέληνο μετά την εαρινή ισημερία, με την ονομασία Αδώνια.

Ο Άδωνις, ο ωραιότερος νέος που είδε ποτέ ο Κόσμος, αγαπήθηκε τόσο από την Αφροδίτη όσο και από την Περσεφόνη, και χρειάστηκε η παρέμβαση του Δία για να βρεθεί λύση στη διεκδίκηση: 6 μήνες τον χρόνο παραμονή στον Άδη με την Περσεφόνη και 6 μήνες στη γη με την Αφροδίτη. Φυσικά η γη πενθούσε όταν έφευγε ο Άδωνις (φθινόπωρο – χειμώνας) και γιόρταζε όταν επέστρεφε (άνοιξη – καλοκαίρι). Για την επιστροφή του Άδωνι γιορτάζονταν τα Αδώνια που ξεκινούσαν πένθιμα με ένα είδος κηδείας, περιφοράς ομοιωμάτων του Άδωνι με πένθιμους θρηνητικούς ύμνους, και ολοκληρώνονταν θριαμβικά με την επιστροφή – Ανάστασή του με χορούς και αφθονία τροφής. Τα ομοιώματα δε του Άδωνι κατέληγαν είτε στη θάλασσα, είτε σε κάποια πηγή, ή ποταμό, πάντως σε νερό. Μια σημαντική λεπτομέρεια: τα Αδώνια ήταν αποκλειστικά γυναικεία γιορτή.

Μύθοι και ιστορίες γύρω από τη γέννησή του, τους έρωτές του με την Αφροδίτη και τη σύντομη ζωή του υπάρχουν άφθονοι, με διάφορες παραλλαγές. Θα άξιζε ίσως να αναφερθούμε κάποια στιγμή σ' αυτούς. Για την ώρα θα σταθούμε μόνο στον θάνατό του που συνέβη σε κυνήγι ενός μεγάλου κάπρου (αρσενικό αγριογούρουνο), σταλμένου από τον Άρη που τον τύφλωσε η ζήλια, αφού, ως γνωστόν υπήρξε ο μόνιμος εραστής της Αφροδίτης. Από το αίμα του Άδωνι βάφτηκαν κόκκινα τα τριαντάφυλλα, που μέχρι τότε ήταν μόνο λευκά. Από τα δάκρυα της Αφροδίτης πάλι φύτρωσαν οι ανεμώνες (Anemone coronaria) και από το αίμα της που στάλαξε, καθώς ξετρελαμένη γύρευε τον Άδωνι και τρυπήθηκε από ένα αγκάθι, φύτρωσαν οι παπαρούνες (Papaver rhoeas). Κοντά σ' αυτά θα πρέπει να βάλλουμε και το φυτό Μύρρα ή Σμύρνα (Commiphora myrrha), στο οποίο μεταμορφώθηκε η μητέρα του Άδωνι, προϊόν του οποίου είναι μια ρητίνη που αποδίδει ένα πανάκριβο άρωμα. Πρόκειται για τα σμύρνα που προσέφεραν στον νεογέννητο Ιησού οι Μάγοι μαζί με λιβάνι και χρυσό. Πολλά λοιπόν ανοιξιάτικα φυτά συνδέονται με τους μύθους του Αδώνιου κύκλου. Είναι απολύτως φυσικό, καθώς στον Άδωνι φαίνεται να προσωποποιούνται όλες οι ζωοποιές και αναζωογοννητικές δυνάμεις της φύσης και ο ίδιος καταλήγει μια ακόμη (όπως για παράδειγμα ο Διόνυσος), θνήσκουσα και αναγεννώμενη θεότητα, ακολουθώντας τον ετήσιο κύκλο της ζωής. Άλλωστε, καθώς φανερώνει και το με αριθμό 62 fragmento της Σαπφούς (περίπου 630 – 570 π.Χ.) «κατθνάσκει, Κυθέρη ̓, ἄβρος Ἄδωνις· τί κε θεῖμεν; καττύπτεσθε, κόραι, καὶ κατερείκεσθε χίτωνας» (πεθαίνει Αφροδίτη ο αβρός Άδωνις, γιατί καθόμαστε; στηθοκοπηθείτε κορίτσια και ξεσκίστε τα φορέματά σας), τα Αδώνια τελλούνταν ήδη στη Λέσβο από τον 7ο προχριστιανικό αιώνα, και τα μοιρολόγια για τον αδικοχαμένο νέο ήταν μέρος του τελλετουργικού.

Σάββατο 3 Απριλίου 2021

Γιάννης Ζέβγος: 1821 και ξένες δυνάμεις



ΓΙΑΝΝΗΣ ΖΕΒΓΟΣ*


Η μεγάλη λαϊκή Επανάσταση του 1821 δεν ήταν τυχαίο και μεμονωμένο ιστορικό γεγονός. Πριν απ’ το 1821 σειρά ολόκληρη από επαναστάσεις έσπαζαν τις φεουδαρχικές σχέσεις κι’ άνοιγαν καινούργια περίοδο στην ιστορία της ανθρωπότητας. Η μεγάλη γαλλική επανάσταση του 1789 συγκλόνισε ολόκληρο τον κόσμο, ξαπόλησε τις συμπυκνωμένες επαναστατικές δυνάμεις και άνοιξε την περίοδο των εθνικών πολέμων και αστικοδημοκρατικών επαναστάσεων. Το 1821 βρίσκεται στη γραμμή αυτών των επαναστατικών κινημάτων, από αυτά πήρε τις οργανωτικές και ιδεολογικές αρχές και το ξέσπασμα της προκάλεσε το ενδιαφέρο των αντιμαχομένων κοινωνικών δυνάμεων σ’ ολόκληρη την Ευρώπη.

Στα χρόνια του 1821 στις μεγάλες χώρες της Ευρώπης κυριαρχούσε η αντεπανάσταση. Οι ελέω Θεού βασιλιάδες, που ενσάρκωναν την αντίδραση, είχαν συμπήξει την «Ιερή συμμαχία». Με όργανο τον χωροφύλακα της αντίδρασης τον Τσάρο και με την υποστήριξη της συντηρητικής Αγγλίας επεδίωκαν να καταπνίξουν κάθε επαναστατικό λαϊκό κίνημα, να διαιωνίσουν την τυραννική τους κυριαρχία και να κρατήσουν ακίνητο τον τροχό της ιστορίας.

Ωστόσο το επαναστατικό ηφαίστειο έβραζε στην Ιταλία και στην Ισπανία και τη στιγμή που οι βασιλιάδες της «Ιερής συμμαχίας» ήταν συγκεντρωμένοι στο Λέϊβαχ της Αυστρίας, ξέσπασε η επανάσταση και στην Ελλάδα.

Είναι φανερό πως η σημασία της ελληνικής επανάστασης δεν είχε τοπική περιορισμένη σημασία. Η επαναστατική φλόγα που άναβε στη Μολδοβλαχία και φούντωνε στην καθαυτό Ελλάδα υπήρχε κίνδυνος να μεταδοθεί σ’ όλες τις ευρωπαϊκές περιφέρειες της τουρκικής αυτοκρατορίας και να προκαλέσει δυνάμωμα του επαναστατικού κινήματος σ’ όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.

Μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες η εξέγερση του ελληνικού λαού συγκέντρωσε την προσοχή των δυνάμεων της επανάστασης και της αντεπανάστασης.

Με αγαλλίαση και με αλαλαγμούς χαράς υποδέχτηκαν το άγγελμα για την ελληνική επανάσταση οι λαοί και τα προοδευτικά στοιχεία της Ευρώπης και όλου του κόσμου, ενώ με τρόμο, με μίσος και κατάπληξη το άκουσαν οι αντιδραστικές κυβερνήσεις και οι βασιλιάδες της «Ιερής συμμαχίας».

Πέμπτη 25 Μαρτίου 2021

"1821 - 2021" - "1453-1821 * 124 Επαναστάσεις από το 1481 έως το 1821"!

Μπορεί να είναι εικόνα 1 άτομο και γένι

ΘΕΟΔΩΡΟΣ  ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ*

αντιναύαρχος ΠΝ

"1821 - 2021"
γιατί ένας λαός καταρρέει
μόνο όταν ξεχνά από που έρχεται
800.000 νεκρούς
θρηνήσαμε στον Αγώνα


<< Τον Ξεσηκωμό δεν τον έκαναν λευκοντυμένα ευγενικά τσολιαδάκια που άκουγαν Μότσαρτ και Μπετόβεν· που χόρευαν λεπτεπίλεπτα βαλς σε σαλόνια με αφράτες πολυθρόνες και πολύχρωμες μεταξωτές ταπετσαρίες στους τοίχους.
 
Τον κάμανε αγριάνθρωποι μουστακαλήδες, που φορούσαν λερή φουστανέλλα και τρύπια τσαρούχια, αποφασισμένοι για ζωή και θάνατο.

Χόρευαν τον πρωτόγονο πυρρίχιο χορό τους, τον "τσάμικο", με γκρινιάρηδες ζουρνάδες και πολεμικά σκληρόηχα νταούλια που αντηχούσαν βαριά, πέρα ως πέρα στα πέτρινα χωριά τους.

Αρχέγονοι ρυθμοί και μελωδίες που ήχησαν άλλοτε σε χαροκόπι και άλλοτε σαν πολεμιστήριο σάλπισμα και χορός στρατολόγησης πολεμιστών (ΓΡΑΒΙΑ , 1821).

Άνθρωποι-θεριά, που το μάτι τους γυάλιζε από την φλογερή επιθυμία για "μιας ώρας ελεύθερη ζωή" (ΡΗΓΑΣ , 1797), σαν εκείνη που απολάμβαναν οι αητοί κι οι πέρδικες στα πετρωτά και δασωμένα βουνά τους (ΚΑΤΣΑΝΤΩΝΗΣ ).

Παλληκαράδες αληθινοί, που προκαλούσαν τούς πανικόβλητους Οθωμανούς "σταθήτε ωρέ περσιάνοι να μετρηθούμε !" (ΝΙΚΗΤΑΡΑΣ ).

Που από την κορφή του λόφου σήκωναν προς τον σαστισμένο εχθρό περιπαικτικά/υποτιμητικά τη φουστανέλλα τους και του έδειχναν ποιον είχαν διορίσει στρατηγικό συμβουλάτορά τους (ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ , 1827).
 
Που σαν άλλοι Λεωνίδες, ευρισκόμενοι στην πιο δεινή θέση, ειρωνεύονταν τους μουρτάτες πως "τα κλειδιά της πόλης είναι κρεμασμένα στις μπούκες των κανονιών μας" (ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ , 1826).

Ψημένοι πολεμιστάδες, που βάζαν τούς δεκάχρονους υιούς τους να ματώσουν για πρώτη φορά στην μάχη τ´ άρματα και να τα τιμήσουν (ΚΑΣΤΑΝΙΤΣΑ , 1780).

Τον Ξεσηκωμό, δεν τον έκαναν κυριλέδες νησιώτες "έμποροι", που κάτεχαν από διεθνείς συναλλαγές, ναυτικό δίκαιο και χρηματοπιστωτικές αξίες.

Τον έκαμαν θαλασσοδαρμένοι πειρατές, που έσπαγαν με τη ναυτοσύνη τους αποκλεισμούς της θαλασσοκράτειρας Αγγλίας για να μπουν στα λιμάνια, γιατί δεν κάτεχαν κανέναν αξιώτερο από τον εαυτό τους να τους δίδει διαταγές.

Πέμπτη 18 Μαρτίου 2021

Η μακρά πορεία του ελληνισμού μέσα στο χρόνο: πραγματικότητα ή επινόηση;

0
117

Ο ελληνισμός είναι συνομήλικος με την ελληνική γλώσσα. Ό,τι έχει γραφεί στην γλώσσα αυτή, είναι το ζωντανό αλλά όχι και το μοναδικό τεκμήριο της ύπαρξής του.  Συνεπώς  στο χρονικό  εύρος αυτής της γλώσσας,  δηλαδή στην διάσταση περίπου τριών χιλιάδων χρόνων ξετυλίγει την ιστορική του πορεία ως σύνολο που έχει συνείδηση της ενότητάς του.

Ο Ρ. Μπήτον σε μια πρόσφατη συνέντευξη στο περιοδικό «Φρέαρ» (Περ. «Φρέαρ», Ιούλιος 2020, τεύχος 27-28, σελ. 21) διαπιστώνει το στοιχείο της ελληνικής συνειδητοποίησης  να αναδεικνύεται κατά τους Περσικούς πολέμους, δηλαδή την  πρώτη οργανωμένη συλλογική προσπάθεια του ελληνισμού να αντισταθεί σε ένα πολλαπλάσιο εχθρό που εισβάλλει από την ανατολή. Στα ίδια συμπεράσματα δεν κατέληξαν μόνο οι παλαιότεροι ιστορικοί μας ο Κ. Παπαρρηγόπουλος, ο Σ. Ζαμπέλιος, αλλά και οι νεότεροι ο Κ. Δημαράς, ο Ν. Σβορώνος και ο Γ. Δερτιλής. Σε αυτή την συζήτηση η συνεισφορά της γενιάς του ’30  είναι πολύτιμη: επέτυχε με το έργο της τον συγκερασμό παράδοσης και νεοτερικότητας, οικουμενισμού και ελληνισμού, η υιοθέτηση της φόρμας του μοντερνισμού και η ανανέωση της ποίησης  συνδυάστηκε με την ανακάλυψη των σημασιών που έχουν ο Μακρυγιάννης, ο Θεόφιλος, η λαϊκή παράδοση αλλά και η εκκλησιαστική λειτουργία ως διάσωση του ύφους της αρχαίας τραγωδίας.

Απέναντι σε αυτή την σχολή σκέψης διαμορφώθηκε, κυρίως μετά την άνοδο της παγκοσμιοποίησης και τις προσδοκίες που αυτή έφερε για την κατάργηση των εθνικών κρατών, μια αντίθετη σχολή σκέψης που θεωρεί τον ελληνισμό ως κατασκευή του ελληνικού κράτους και των ιστορικών του. Το συμπέρασμα αυτό όχι μόνο περιφρονεί την ιστορική πραγματικότητα αλλά παρερμηνεύει πολλούς νεότερους ιστορικούς  που κάποιοι όπως ο Ε. Γκέλλνερ παραδέχονται ότι το ελληνικό έθνος προϋπήρξε της επανάστασης του 1821. Συνεπώς δεν είναι το ελληνικό έθνος πρόσφατη κατασκευή, αλλά οι θεωρίες που ερμηνεύουν αυτό ως πρόσφατη κατασκευή.

Τρίτη 5 Ιανουαρίου 2021

Από τον Φαλμεράϋερ στον Χομπσμπάουμ

Του Γιώργου Καραμπελιά από τον νέο Λόγιο Ερμή τ. 15

Η γένεση της αποδομητικής ιστοριογραφίας

Η απρόσκοπτη μετάβαση από το ελληνικό έθνος-κράτος σε μια απλή επαρχία –οιονεί αποικία– μιας παγκοσμιοποιημένης Ευρώπης, προϋποθέτει δραματικές και βίαιες ιδεολογικές μετατοπίσεις: Θα πρέπει, μέσα σε λίγα χρόνια, να αποδομηθεί η εθνική ταυτότητα ενός πανάρχαιου έθνους –αλλά και οι λαϊκές νοοτροπίες και παραδόσεις–, που αποτελεί εμπόδιο στις αναγκαίες «προσαρμογές» στο newspeak της «νέας παγκόσμιας τάξης». Και εάν ο ηλεκτρονικός Τύπος αποτελεί τον κυριότερο μηχανισμό αυτού του πολιτισμικού εξανδραποδισμού, ωστόσο είναι απαραίτητη και η συνδρομή της «υψηλής κουλτούρας», η οποία είναι εξ ίσου αναγκαία για την παραγωγή των νέων ιδεολογικών στερεοτύπων. Έτσι ο κατ’ εξοχήν φορέας στην Ελλάδα των «υπερεθνικών» στερεοτύπων που παρήχθησαν στην  εκείθεν και εντεύθεν του Ατλαντικού, Εσπερία, υπήρξε το Πανεπιστήμιο και συνολικότερα οι «ακαδημαϊκοί θεσμοί».

Τωόντι, η νεώτερη εθνοαποδομητική ιστοριογραφία κυριάρχησε στους πανεπιστημιακούς και ακαδημαϊκούς χώρους, από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 και προπαντός κατά τα τελευταία είκοσι χρόνια –1990-2010–, την εποχή της λεγόμενης παγκοσμιοποίησης, μεταφέροντας στην Ελλάδα όλες τις ιδεοληψίες και τα «πορίσματα»  μιας Αγγλοσαξονικής ιστορικής Σχολής, η οποία, ήδη από την εποχή του Τόυνμπη, αναπαράγει τα βασικά στερεότυπα των απόψεων του Φαλμεράϋερ.  Σήμερα μάλιστα, αυτή η Σχολή, επιχειρεί να ολοκληρώσει την αλλοίωση-έλεγχο του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, χειραγωγώντας ιδεολογικά και τη στοιχειώδη και τη μέση εκπαίδευση, όπως είχε ήδη αποπειραθεί να κάνει στην περίοδο Σημίτη.

Αυτή η σχολή σκέψης επιδιώκει να αποδείξει πως δεν υπάρχει ιστορική συνέχεια των σημερινών Ελλήνων ως έθνους, από την αρχαιότητα, το Βυζάντιο, αλλά ακόμα και από την Τουρκοκρατία· το νεώτερο ελληνικό έθνος αποτελεί, κατ’ αυτήν, ένα καινοφανές ιστορικό δημιούργημα. Κατά συνέπεια, και η επανάσταση του ’21 δεν αποτελεί τον ξεσηκωμό ενός πανάρχαιου έθνους με στόχο την απελευθέρωσή του και την κατάκτηση μιας αυτόνομης κρατικής υπόστασης, αλλά συνιστά, στην πραγματικότητα, την καταστατική πράξη της εθνογένεσης του νεώτερου ελληνισμού.

Κυριακή 12 Ιανουαρίου 2020

Καθαρόαιμοι Έλληνες οι Πελοποννήσιοι από την αρχαιότητα. Η βαθειά Μάνη και η Νότια Τσακωνιά. Κύριο



Μηδέν τουρκική ανάμιξη επί 400 χρόνια, ελάχιστη σλαβική.


Νέα επιστημονική δικαίωση του μεγάλου Έλληνα ιστορικού Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου για την αδιάσπαστη συνέχεια του Ελληνισμού από την αρχαιότητα, μετά από πλήθος πολλών ερευνών και με πρόσφατη βιολογική με τη μέθοδο του DNA. Το ποσοστό της σλαβικής καταγωγής των σύγχρονων Πελοποννήσιων κυμαίνεται από 0,2% έως 14,4%, σύμφωνα με μια νέα γενετική έρευνα επιστημόνων από την Ελλάδα και τη διασπορά. Ανύπαρκτη επίσης η επιμειξία των Ελλήνων με τους Τούρκους, παρά τη σκλαβιά 400 χρόνων, όπως έχουν αποδείξει άλλες μελέτες.

Η νέα μελέτη καταρρίπτει με γενετικά δεδομένα τη θεωρία του 18273 του Γερμανού Γιάκομπ Φίλιπ Φαλμεράιερ ότι, μετά από τις σλαβικές επιδρομές κατά τον Μεσαίωνα, ο ντόπιος ελληνικός πληθυσμός ουσιαστικά εξαφανίσθηκε και αντικαταστάθηκε τον 6ο αιώνα μ.Χ. σχεδόν πλήρως από σλαβικές φυλές, οι οποίες τελικά εξελληνίσθηκαν υπό την επιρροή και της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή γενετικής Γιώργο Σταματογιαννόπουλο του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον στο Σιάτλ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο ευρωπαϊκό περιοδικό ανθρώπινης γενετικής "European Journal of Human Genetics", ανέλυσαν δείγματα DNA από 241 ανθρώπους από όλη την Πελοπόννησο, οι περισσότεροι ηλικίας 70 έως 90 ετών (ο γηραιότερος 107 ετών), των οποίων οι παππούδες είχαν γεννηθεί μεταξύ 1860-1880.
Σύμφωνα με την ανάλυση του γενετικού υλικού, υπάρχει σαφής διάκριση ανάμεσα στους πελοποννησιακούς και στους σημερινούς σλαβικούς πληθυσμούς, με ένα μικρό μόνο βαθμό εισροής γονιδίων από τους δεύτερους στους πρώτους.

Αντίθετα, οι Πελοποννήσιοι φαίνεται πως έχουν σημαντικά μεγαλύτερη κοινή γενετική κληρονομιά με τους Γάλλους (39% έως 42%), τους Ισπανούς (53% έως 62%) και τους Ιταλούς (85% έως 96%), από ό,τι με τους Σλάβους (λιγότερο από 15%). Συνεπώς, σύμφωνα με τους ερευνητές, «οι Πελοποννήσιοι είναι γενετικά πολύ πιο διαφορετικοί από τους σλάβικούς πληθυσμούς και πολύ πιο όμοιοι με τους πληθυσμούς της Νότιας Ευρώπης».

Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι οι πρώτοι «μετανάστες» στην Πελοπόννησο έφθασαν από την Ανατολία περίπου το 9.000 π.Χ. Ακολούθησαν δύο βασικά μεταναστευτικά ρεύματα καθοριστικά για τον πολιτισμό, των Μυκηναίων και αργότερα των Ελλήνων Δωριέων. Οι επόμενες εισροές πληθυσμών πολύ αργότερα ήσαν σλαβικές. Υπήρξε μεν σλαβική μετανάστευση στην Πελοπόννησο, αλλά οι αριθμοί των Σλάβων μεταναστών ήσαν μικροί σε σχέση με των γηγενών, για να αφήσουν κάποιο καθοριστικό γενετικό αποτύπωμα.

Κυριακή 8 Δεκεμβρίου 2019

Η γενετική καταγωγή των Ελλήνων - Νέα δεδομένα 2019



Η πρόοδος στη γενετική του ανθρώπου είναι ραγδαία. Με βάση και τα νέα εντυπωσιακά δεδομένα που προέκυψαν μέσα στο πρόσφατο χρονικό διάστημα, παρουσιάστηκε αναθεωρημένο σενάριο, τόσο για την εξέλιξη του ανθρώπου, όσο και για τη γενετική καταγωγή των κατοίκων της Ελλάδας.

Πέμπτη 28 Νοεμβρίου 2019

Γ. Κοντογιώργης, Τι κρύβει η άρνηση της ελληνικής συνέχειας και της ψήφου της Διασποράς – 23.11.2019



Ο Ομότιμος Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης και πρώην Πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου κ. Γιώργος Κοντογιώργης στις 23.11.2019 στον ραδιοφωνικό σταθμό Παραπολιτικά FM90.1 και στον δημοσιογράφο Αντώνη Κοκορίκο.

79da5bd9-cce8-4907-ad6e-30a3f4f320db_1.jpg kontogiwrgis-ceb5ceb8cebdcebfcf82 kontogkosmb1


Το έθιμο της «Παναγίας Μεσοσπορίτισσας» προωθείται από το υπουργείο Πολιτισμού για ένταξη στον κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO

Η ονομασία «Μεσοσπορίτισσα» δόθηκε καθώς η σπορά βρίσκεται περίπου στη μέση της τον μήνα Νοέμβριο και οι ντόπιοι έδωσαν στην Παναγιά τον ρόλο της θεάς Δήμητρας.

Το έθιμο της «Παναγίας Μεσοσπορίτισσας» προωθείται από το υπουργείο Πολιτισμού για ένταξη στον κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, έκανε γνωστό η Λίνα Μενδώνη. 

 Πρόκειται για ένα έθιμο με πανάρχαιες ρίζες που αναβιώνει κάθε χρόνο στην Ελευσίνα, στον ιερό τόπο των Ελευσίνιων Μυστηρίων, όπου από τη Μυκηναϊκή Εποχή έως το τέλος του 4ου αι. μΧ λατρευόταν συνεχώς η θεά Δήμητρα, θεά της ανανέωσης της φύσης και της βλάστησης των σιτηρών. 

 Το έθιμο με τα πολυσπόρια πραγματοποιείται την παραμονή των Εισοδίων της Θεοτόκου, δηλαδή στις 20 Νοεμβρίου, στο μεταβυζαντινό εκκλησάκι της Παναγίας Μεσοσπορίτισσας. Η εκκλησία δεσπόζει στον λόφο εντός του αρχαιολογικού χώρου -συγκεκριμένα πάνω από το αρχαίο Τελεστήριο, το εστιακό σημείο αναφοράς της λατρείας στη θεά- και έχει χτιστεί πάνω στα ερείπια παλαιότερου χριστιανικού ναού. 

Η συνέχεια ΕΔΩ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ: Παραμονή Εισοδίων στην Ελευσίνα: Εκεί που η παγανιστική παράδοση συναντά τη χριστιανική Πηγή: www.lifo.gr