Του Νίκου Ξυδάκη
||| Τι συνέβη αφότου πέταξε πάνω από την Αθήνα ο σκοτεινός αμφίβουλος Αγγελος της Ιστορίας, το 2011-12, έως τον μαφιοκαπιταλισμό και την κασελακιάδα του 2024; |||
Δύο φίλοι που εκτιμώ πολύ μου έστειλαν ένα πολιτικό κείμενο, ένα σχέδιο για ανόρθωση της ελληνικής κοινωνίας. Οι φίλοι με εξέπληξαν: όχι τόσο με την αναμενόμενη ποιότητα των επεξεργασιών τους, όσο γιατί ξεκινούν το κείμενό τους με την περίφημη φράση «είναι ευκολότερο να φανταστούμε το τέλος του κόσμου, από το να φανταστούμε το τέλος του καπιταλισμού».
Η φράση αποδίδεται στον Φρέντερικ Τζέιμσον, και με άλλη χρήση στον Σλαβόι Ζίζεκ, αλλά αυτός που την επεξέτεινε σε ολόκληρο βιβλίο ήταν ο Μαρκ Φίσερ στο περίφημο βιβλίο του «Καπιταλιστικός ρεαλισμός. Υπάρχει άραγε εναλλακτική;» (ελλην. έκδοση Futura).
Οι τεχνοκράτες φίλοι δεν αρκέστηκαν στις πρακτικές προτάσεις και τις θέσεις· έκριναν πρωταρχικής σημασίας να δηλώσουν εκ προοιμίου τον πνευματικό ορίζοντα, το raison d’être οποιασδήποτε αριστερής πολιτικής: τις δυνατότητες της ουτοπίας, την αναγκαιότητα ενός υπερβατικού σοσιαλιστικού σχεδίου, για μια ζωή που αξίζει να ζεις όπως την ονειρεύεσαι, και όπως την αξίζεις.
ΠΟΣΟ ΚΡΑΤΗΣΕ Ο ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ;
Μετά από μια κοινωνική καταστροφή, αυτή που ζούμε τώρα, και μετά από μια ιστορικών διαστάσεων αυτοκαταστροφή της Αριστεράς, όπως τη ζούμε επίσης τώρα, είναι καιρός για κάποιους απολογισμούς· τουλάχιστον να σκεφτούμε αν ο «ρεαλισμός» της Αριστεράς κατά τη διαχείριση των κρίσεων του καπιταλισμού, όπως η κυβερνητική περίοδος 2015-19, απέδωσε καρπούς, για τους πληττόμενους πολίτες πρώτα απ’ όλα, αλλά και για την ίδια την πολιτική πράξη. Αν δηλαδή, ο ρεαλισμός, χωρίς ρήξεις, χωρίς υπερβάσεις, χωρίς παράθυρα σε ένα χειραφετητικό ουτοπικό μέλλον, άφησε κάποια απτή κληρονομιά.
Δυστυχώς, δεν απέμεινε τίποτε από όσα, λίγα έστω, θεσμίστηκαν υπέρ των θυμάτων της κρίσης. Η σφοδρότητα της Παλινόρθωσης μετά το 2019 τα σάρωσε όλα ― τέτοια ήταν η λύσσα του Παλαιού Καθεστώτος για την κοινωνική αναταραχή του 2011-2015, τέτοιο το μίσος, ώστε έδρασε και δρα σαν συνέχεια των αποικιοκρατικών μνημονίων, σαν τρόικα εσωτερικού· υπό αναλογίες: σαν μια πινοσετική νεοφιλελεύθερη Αντιμεταρρύθμιση μετά την δολοφονία του Αλιέντε, που έδειξε σε πλανητική κλίμακα ότι ο σοσιαλισμός με ανθρώπινο πρόσωπο δεν ήταν ανεκτός· στην περίπτωσή μας για να μην επαναληφθεί η ανυπακοή του 2011-15, για να εμπεδωθεί ο αποικιοκρατικός νεοφιλελευθερισμός της ΕΕ, για να μείνει πυροτέχνημα ο ριζοσπαστισμός που αναλαμβάνει ιστορική ευθύνη.