“Δεν ήμουν ποτέ πιστός, αλλά από τη στιγμή που είδα τους Τσέχους Καθολικούς να διώκονται στη διάρκεια της σταλινικής τρομοκρατίας, ένοιωσα την πιο βαθιά αλληλεγγύη μαζί τους. Αυτό που μάς χώριζε, η πίστη στο Θεό, ήταν δευτερεύον σε σχέση με αυτό που μάς ένωνε. Στην Πράγα κρεμούσαν τους Σοσιαλιστές και τους ιερείς. “. (Από συνέντευξη του Μίλαν Κουντέρα στην εφημερίδα “Νιου Γιορκ Τάιμς” 19.5.1985)
Γεννημένος το 1928, ο διάσημος Τσέχος συγγραφέας Μίλαν Κουντέρα, γράφτηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα στα 18 του χρόνια. Μετά από μια σύντομη διαγραφή, ξανάγινε μέλος, για να υποστηρίξει στη συνέχεια την “Άνοιξη της Πράγας”, τη φιλελευθεροποίηση επί κυβέρνησης Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ, η οποία καταπνίγηκε από την εισβολή των δυνάμεων του “Συμφώνου της Βαρσοβίας” το 1968. Για ένα διάστημα πίστεψε ότι υπήρχαν περιθώρια, το σύστημα του “υπαρκτού σοσιαλισμού” να μεταρρυθμιστεί και ήρθε σε σύγκρουση γι’ αυτό με τον Βάτσλαβ Χάβελ. Γρήγορα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τούτο ήταν αδύνατο και κατέφυγε το 1975 στη Γαλλία, της οποίας έλαβε την υπηκοότητα, αφού προηγουμένως τού είχε αφαιρεθεί η τσεχοσλοβακική.
Σ’ ένα από τα έργα του, την “Άγνοια” , παραπονιέται για τον τρόπο με τον οποίο γίνονταν δεκτοί οι εξόριστοι από τις χώρες του λεγόμενου ,”υπαρκτού σοσιαλισμού” στη Δύση, τον καιρό του Ψυχρού Πολέμου: “Γνώριζαν ότι ο σταλινισμός είναι ένα κακό και η εξορία μια τραγωδία. Όμως, δεν νοιάζονταν τί σκεπτόμασταν εμείς, αλλά νοιάζονταν για μας ως ζωντανές αποδείξεις αυτών που σκέπτονταν εκείνοι.”
Παρ’ όλο που όχι μόνο δηλώνει χωρίς πίστη, αλλά και ενίοτε σκανδαλίζει με την αθυροστομία του, επισημαίνει κατά καιρούς το κενό που αφήνει η “απέλαση” του Θεού: “Συλλογίστηκα τη μοίρα της περίφημης ρήσης του Καρτεσίου, ότι ο άνθρωπος είναι “κυρίαρχος και ιδιοκτήτης” της φύσης. Αφού προκάλεσε θαύματα στην επιστήμη και στην τεχνολογία, αυτός ο “κυρίαρχος και ιδιοκτήτης” ξαφνικά διαπιστώνει ότι δεν είναι σε τίποτα ιδιοκτήτης και δεν κυριαρχεί ούτε στη φύση (που σταδιακά χάνεται από τον πλανήτη), ούτε στην Ιστορία (η οποία τού έχει ξεφύγει), ούτε στον εαυτό του (αφού οδηγείται από τις ανορθολογικές δυνάμεις της ψυχής του). Μα αν ο Θεός έχει φύγει και ο άνθρωπος δεν είναι πια κυρίαρχος, τότε ποιος είναι ο κυρίαρχος; Ο πλανήτης κινείται στο κενό χωρίς κανέναν κυρίαρχο. Εδώ βρίσκεται η αφόρητη ελαφρότητα του είναι” (“ Η τέχνη του μυθιστορήματος” )
