Νίκος Σβορώνος: Παράδοση και ελληνική ταυτότητα

Το κείμενο που παραθέτουμε είναι η εισήγηση του Νίκου Σβορώνου στο Β’ Συμπόσιο του Συνδέσμου Σύγχρονης Τέχνης με θέμα «Σύγχρονη Τέχνη και Παράδοση» που έγινε το Μάη του 1981 στην Αθήνα.

Όπως και οι περισσότεροι ιστορικοί, όσοι τουλάχιστον προσπάθησαν ν’ αντικρίσουν την ιστορική εξέλιξη κατάματα, χωρίς προκαταλήψεις, χωρίς εκ των προτέρων σχήματα, ξεκινώ κι εγώ από μια απλή διατύπωση, που πολλοί τη διατύπωσαν με διαφορετικούς τρόπους.

Ξαναθυμίζω τη διατύπωση του Rex Warner, όχι γι’ άλλο λόγο, αλλά γιατί τη βάση της σκέψης του ακολουθεί ένας από τους μεγαλύτερους και ουσιαστικά ελληνικότερους Νεοέλληνες δημιουργούς, ο ποιητής Σεφέρης (Δοκιμές 1, σ. 520 σημ. 2, «Κ. Καβάφης, Θ.Σ. Έλιοτ: Παράλληλοι», σ. 362):

 «Ένα μέρος του παρελθόντος πεθαίνει κάθε στιγμή και η θνησιμότητά του μας μολύνει, αν προσκολληθούμε σ’ αυτό με υπερβολική αγάπη. Ένα μέρος του παρελθόντος μένει πάντα ζωντανό και κινδυνεύουμε καταφρονώντας τη ζωντάνια του». 

Και ο Σεφέρης επιλέγει:

«Σε κάθε ανθρώπινο πρόβλημα δεν είναι εύκολο —και λίγοι το πετυχαίνουν— να ξεχωρίσεις το ζωντανό από το θνησιμαίο. Οι δρόμοι της ζωής και του θανάτου είναι μπερδεμένοι και σκοτεινοί, γι’ αυτό χρειαζόμαστε ολόκληρη την προσήλωσή μας. Εδώ κείται όλο το πρόβλημα της παράδοσης».

Μια τέτοια διαπίστωση συνεπάγεται μια σειρά από ερωτήματα, που βρίσκονται νομίζω στο κέντρο της συζήτησής μας που αφορά στο πρόβλημα της καλλιτεχνικής και πνευματικής μας ταυτότητας. Και τα ερωτήματα είναι πάνω κάτω τα ακόλουθα:

α. Υπάρχει ή είναι δυνατό να υπάρξει κάποια ταυτότητα ενός λαού, μία και αμετάβλητη, ή τουλάχιστον με ορισμένα κύρια καθοριστικά στοιχεία, σ’ όλη τη ροή της ιστορίας του;

Ν. Σβορώνος: Η αντιστασιακή υφή του ελληνισμού

Φυσικά και αποδέχομαι την κάποια πολιτισμική συνέχεια του ελληνισμού. Αλλά όχι και ολόκληρη την παπαρρηγοπούλεια άποψη. Σε ορισμένα σημεία σαφώς και υπάρχει αυτή η συνέχεια… θεωρώ τη συνέχεια αυτή ως ένα δυναμικό φαινόμενο με διαφορετικές φάσεις…
Λοιπόν, η αντίθεση με όλα αυτά τα φαινόμενα για μένα είναι αντίσταση.

Δηλαδή, όπως πολύ σωστά συμπυκνώνεται στο ερώτημα σας, δεν θεωρώ αντίσταση απλώς και μόνο να πάρεις τα όπλα να ανεβείς στα βουνά. Αυτό είναι εύκολο πράγμα, σχετικά εύκολο. Το πρόβλημα είναι να μένεις αυτό που είσαι, και αυτό βέβαια συνδυάζεται με την πολιτισμική συνέχεια του ελληνισμού. Με το γεγονός ότι, όταν κατακτήθηκε ο ελληνικός λαός, από τους Ρωμαίους αρχικά είτε αργότερα από τους Τούρκους, είχε εθνική ενότητα και συνείδηση της ενότητας αυτής.

 Υπήρχε μια ηθική ενότητα με τη γλώσσα, με τα ήθη και τα έθιμα, και είχε συνείδηση της ταυτότητας του αυτής, η οποία του επέτρεψε να αντισταθεί, να αντισταθεί στην απορρόφηση από άλλους λαούς οι οποίοι ήταν κατακτητές του. Με αυτή την έννοια, το φαινόμενο αυτό μπορεί να το δει κανείς και σ’ άλλους λαούς. Δεν είναι ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ελληνικού λαού. Το ίδιο φαινόμενο μπορεί να το δει σε όλους τους λαούς της Κεντρικής Ευρώπης και στους άλλους βαλκανικούς λαούς, οι οποίοι, όχι βέβαια με τον ίδιο ρυθμό, ανέπτυξαν τα εθνικά τους κινήματα.

Πάντως π αντίσταση αυτή γίνεται ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της ελληνικής ιστορίας, γιατί ο ελληνισμός είχε αυτή την πορεία για ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Δεν ξέρω αν γίνομαι σαφής και δεν θα ήθελα να παρεξηγηθώ, να θεωρηθει ότι αντιμετωπίζω την ελληνική ιστορία σαν να είμαστε εμείς οι παλικαράδες του κόσμου, ο περιούσιος λαός της ιστορίας |1 |.

Ο αντιστασιακός χαρακτήρας… διέπει ολόκληρη τη νεοελληνική ιστορία: 

ο ελληνισμός ανήκει στην κατηγορία των μικρών λαών που κινούνται στην περιφέρεια του νεότερου κόσμου, και που η σταδιακή ανάπτυξη της εθνικής τους συνείδησης και η συγκρότηση τους σε καινούργια έθνη, που διεκδίκησαν και διεκδικούν την πολιτική τους ανεξαρτησία και την οικονομική και πολιτισμική τους αυτονόμηση, συντελείται μέσα στην πάλη εναντίον υπερεθνικών αυτοκρατοριών στην αρχή, εναντίον υπερεθνικών ιμπεριαλιστικών οικονομικοκοινωνικών συγκροτημάτων, στα νεότερα χρόνια.

Η αντιστασιακή αυτή διαδικασία, με την πιο πλατιά σημασία του όρου, που περιέχει κάθε προσπάθεια διαφύλαξης της ιδιαίτερης προσωπικότητας ενός λαού, παίρνει διάφορες μορφές: από την απλή προσαρμογή στις εκάστοτε συνθήκες με προοπτική τη διείσδυση στους πολιτικοκοινωνικούς μηχανισμούς της κατάκτησης και τη μετατροπή τους σε όργανα εθνικής συντήρησης (εκκλησία – Φαναριώτες – κοινότητες – αρματολοί, στην Τουρκοκρατία) και την ολοένα και περισσότερο ενεργό συμμετοχή στους οικονομικούς μηχανισμούς των κατακτητών και ιδιαίτερα των δυτικών δυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο και στην Εγγύς Ανατολή, που έδωσε ως το τέλος του ιθ΄ αι. τις πραγματικές διαστάσεις του Ελληνισμού, ως τη συνεχή παθητική ή ένοπλη αντίσταση (κλεφτουριά – αλλεπάλληλα, έστω και ξενοκίνητα, κινήματα) που κατέληξαν στην εθνικοαπελευθερωτική επανάσταση του ’21. 

Επίσης, όταν από την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους ως τις μέρες μας οι εξωελληνικές δυνάμεις παίζουν πρωτεύοντα ρόλο στη ρύθμιση της μοίρας του Ελληνισμού, όχι μόνο στην εθνική του ολοκλήρωση, αλλά και στην εσωτερική του πολιτική και κοινωνική εξέλιξη, σε σημείο που η επίσημη πολιτική της Ελλάδας να δίνει συχνά την εντύπωση ότι ανελίσσεται εν απουσία των Ελλήνων, η παρουσία του ελληνικού λαού εκδηλώνεται με συνεχή κινήματα διαμαρτυρίας, έστω και αν τα κινήματα αυτά δεν παίρνουν πάντα συγκεκριμένες πολιτικές μορφές, που κορυφώνονται με την εθνική και αντιφασιστική αντίσταση του 1940 -1945 |2 |.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ: Κ.Θ. Δημαράς, Νίκος Σβορώνος, Η μέθοδος της Ιστορίας, συνεντεύξεις με τους Στέφανο Πεσμαζόγλου και Νίκο Αλιβιζάτο, Άγρα, Αθήνα 1995, σελ. 104, 161.
Νίκος Σβορώνος, Ιστορία της νεότερης Ελλάδας, θεμέλιο, Αθήνα 1976, σελ

Διάβασε ΕΔΩ:

Νίκος Σβορώνος: Ιστορία ενός Ιστορικού

Ν. Σβορώνος: Ο αντιστασιακός χαρακτήρας του Νου Ελληνισμού

Το ακόλουθο κείμενο αποτελεί απόσπασμα της παρουσίασης της ζωής και του έργου του μεγάλου ιστορικού Νίκου Σβορώνου στην εκπομπή «Μονόγραμμα» το 1985.

Αν θέλαμε να συνοψίσουμε σε λίγες φράσεις το νόημα της Ιστορίας του Νεότερου Ελληνισμού, θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι η Ιστορία των επίπονων προσπαθειών ενός αρχαίου λαού να συγκροτηθεί σε σύγχρονο έθνος· να πάρει συνείδηση της ταυτότητας του για να εξασφαλίσει τη θέση του ως μιας καθορισμένης ιδιαίτερης οντότητας στο σύνολο του σύγχρονου κόσμου. Προσπάθεια δύσκολη και επίπονη, γιατί ο ελληνισμός βρέθηκε επί αιώνες άλλοτε σα στοιχείο κυρίαρχο και άλλοτε σα στοιχείο πολιτικά υποταγμένο αλλά πολιτισμικά σημαντικό ή πρωταρχικό ανάμεσα σε άλλους λαούς στα όρια υπερεθνικών συγκροτημάτων του Ελληνιστικού Κόσμου, της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, του Βυζαντίου, της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο όρος «Ελλάδα» ακόμα και ύστερα από την ίδρυση του πρώτου ελεύθερου ελληνικού κράτους έπαιρνε πάντα τη σημασία ενός κέντρου έλξης του ελληνισμού που σκορπισμένος από αιώνες στις χώρες της ανατολικής Μεσογείου και των Βαλκανίων δεν έπαψε ποτέ να βρίσκεται σε στενή επαφή με τον ελλαδικό ελληνισμό. Εδώ ίσως βρίσκονται οι ρίζες που καθόρισαν τις μεγάλες γραμμές που χαρακτηρίζουν τη νεοελληνική ιστορία. Και πρώτα πρώτα ο αντιστασιακός χαρακτήρας της Ιστορίας αυτής που την διατρέχει σα σταθερή συντεταγμένη ολόκληρη. Ο ελληνισμός ανήκει πράγματι στην ομάδα των μικρών λαών που βρίσκονται στην περιφέρεια του νεότερου κόσμου. Στην προσπάθειά του να αναπτύξει εθνική συνείδηση, να συγκροτηθεί σε καινούργιο τελειωμένο έθνος και να διεκδικήσει την πολιτική και οικονομική του ανεξαρτησία και αυτονόμηση χρειάστηκε αρχικά να παλέψει εναντίον υπερεθνικών αυτοκρατοριών και ύστερα έναντι υπερεθνικών ιμπεριαλιστικών συγκροτημάτων.

Νίκος Σβορώνος: ο αντιστασιακός χαρακτήρας του Ελληνισμού

Από Σπύρο Κουτρούλη

Στην  «Επισκόπηση της νεοελληνικής ιστορίας»[1], ο Νίκος Σβορώνος συνοψίζει όπως αποκαλύπτει και  ο τίτλος του, τα συμπεράσματα που έχουν προκύψει από το σύνολό του έργου του.

Στα προλεγόμενα γράφει πως «ο αντιστασιακός χαρακτήρας διέπει την νεοελληνική ιστορία»[2]. Η πρόταση αυτή ονοματίζει το σύνολο του έργου του Ν.Σβορώνου, καθώς εύστοχα θεωρήθηκε ως το σήμα που αποτυπώνει την βασική κατεύθυνση της σκέψης του. Βέβαια κάτω από τον όρο «αντιστασιακός» στεγάζονται ένας πλήθος πράξεων και νοοτροπιών που αποσκοπούν στην επιβίωση και στην αδιάκοπη παρουσία του ελληνισμού  καθώς έρχεται σε σύγκρουση με πολλαπλές και υπέρτερες δυνάμεις.

Από αυτή την οπτική  «η αντιστασιακή αυτή διαδικασία, με την πιο πλατιά σημασία του όρου, που περιέχει κάθε προσπάθεια διαφύλαξης της ιδιαίτερης προσωπικότητας ενός λαού, παίρνει διάφορες μορφές: από την απλή προσαρμογή στις εκάστοτε συνθήκες με προοπτική τη διείσδυση στους πολιτικοκοινωνικούς μηχανισμούς της κατάκτησης και τη μετατροπή τους σε όργανα εθνικής συντήρησης (εκκλησία-Φαναριώτες-κοινότητες-αρματολοί, στην  Τουρκοκρατία) και την ολοένα και περισσότερο ενεργό συμμετοχή στους οικονομικούς μηχανισμούς των κατακτητών και ιδιαίτερα των δυτικών δυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο και στην Εγγύς Ανατολή, που έδωσε ως το τέλος του ιθ’ αι. τις πραγματικές διαστάσεις του Ελληνισμού, ως τη συνεχή παθητική ή ένοπλη αντίσταση (κλεφτουριά –αλλεπάλληλα  έστω και ξενοκίνητα κινήματα) που κατέληξαν στην εθνικοαπελευθερωτική επανάσταση του ‘21»[3].   

Συγχρόνως εντοπίζει  «απουσία καθαρών γραμμών στη διάρθρωση των κοινωνικών και πολιτικών δομών»[4] ώστε  να γράφει για «κάποια αστική τάξη», ή «κάποια αστικοποίηση»  ακριβώς γιατί υπάρχει απόσταση με τις αστικές τάξεις της Δυτικής Ευρώπης, ειδικά την βιομηχανική αστική τάξη. Ο λόγος είναι ότι οι ιδιαίτερες ιστορικές συνθήκες της βυζαντινής και κατόπιν της οθωμανικής αυτοκρατορίας δεν επέτρεψαν την εξέλιξη της προκαπιταλιστικής εμπορικής – βιοτεχνικής τάξης σε αστική τάξη.

Ο Ν.Σβορώνος συμπεραίνει ότι ο Ελληνισμός από το δεύτερο μισό του ια΄ μένει το μόνο συστατικό στοιχείο της βυζαντινής αυτοκρατορίας  οπότε «αρχίζει να παίρνει βαθύτερη συνείδηση του εαυτού του σαν ιδιαίτερης πολιτικής και πολιτισμικής και πολιτικής οντότητας , ξαναπαίρνει το δρόμο, απ’ τον οποίο επί αιώνες είχε απομακρυνθεί προς τις ιστορικές του πηγές. Το κλασσικό ελληνικό πνεύμα και πολιτισμός αρχίζουν να γίνονται για τη διανόηση σταθερά σημεία αναφοράς και αναγνωρίζονται σαν εθνική κληρονομιά και το όνομα «Έλλην», που είχε καταλήξει να σημαίνει επί αιώνες τον ειδωλολάτρη ή το μη χριστιανό, αρχίζει να ξαναπαίρνει το διπλό του πολιτισμικό και εθνολογικό περιεχόμενο: μέθεξη στην ελληνική παιδεία και ελληνική καταγωγή»[5]. Στους Παλαιολόγους  η ελληνική διανόηση απομακρύνεται από την ρωμαϊκή ιδέα  και αγκαλιάζει την ελληνική παράδοση. Ο Πλήθων Γεμιστός  είναι ένα παράδειγμα, αλλά ο μαθητής Χαλκοκονδύλης «διατυπώνει με ενάργεια την ιδέα της αδιάκοπής συνέχειας του Ελληνισμού  από τους μυθικούς χρόνους ως την εποχή του» ενώ «προφητεύει την ανάσταση ενός ελληνικού κράτους που θα δοξάσει και πάλι τον ελληνικό πολιτισμό και την ελληνική γλώσσα»[6].

Βέβαια μετά την τουρκική κατάκτηση «το όνειρο της εθνικής παλιγγενεσίας παίρνει το περιεχόμενο της ανάστασης μιας εξελληνισμένης βυζαντινής αυτοκρατορίας. Η θέση και η στάση της εκκλησίας στους πρώτους αιώνες της άλωσης, που αντικαθιστά στη συνείδηση των Ελλήνων τη χαμένη αυτοκρατορία και γίνεται το πολιτικό όργανο της συνοχής του υπόδουλου Ελληνισμού, παρέχει κάποια πραγματική βάση στο νοσταλγικό αυτό όνειρο. Το χριστιανικό στοιχείο, ή ακριβέστερα η ιδέα της ορθοδοξίας , που ήταν πάντα κυριαρχικό στη βυζαντινή ιδεολογία, συνδέεται τώρα άρρηκτα με την ιδέα του γένους. Η εθνική ιδέα βρίσκεται περισσότερο παρά ποτέ συνδεμένη με τη χριστιανική ορθοδοξία και διαμέσου της εκκλησίας με το όνειρο μιας εξελληνισμένης αυτοκρατορίας»[7].

Σύμφωνα με τον Ν.Σβορώνο στο πρόσωπο του Γεννάδιου του πρώτου πατριάρχη μετά την Άλωση συνοψίζονται τρείς ιδέες:  « ιδέα του γένους των Ελλήνων που η αρχαία πατρίδα του είναι η Ελλάδα και η ιδέα της Ελληνικής  αυτοκρατορίας, πατρίδας κοινής  “πάντων των από Χριστού καλουμένων”»[8]. Οι τρείς αυτές ιδέες θα αναδειχθούν στο κοινό θεμέλιο, στο κοινό υπόστρωμα όλων των πνευματικών του αντιπροσώπων  ακόμη και αν προέρχονται από διαφορετικά ιδεολογικά κινήματα. Έτσι η ορθοδοξία και ο μυστικισμός δεν θα εμποδίσουν τον Νικόλαο Καβάσιλα να μελετά την αρχαία φιλοσοφία  και να «θεωρεί τους συμπατριώτες του σαν απογόνους των αρχαίων Ελλήνων»[9], αλλά και «η ελληνολατρεία του Γεμιστού δεν τον εμπόδισε να εμφανιστεί στη σύνοδο της Φερράρας-Φλωρεντίας σαν ένας από τους διαπρεπέστερους υπερασπιστές της Ορθοδοξίας»[10].

Το αντιστασιακό πνεύμα του ελληνισμού ενσαρκώνεται στο Δεσποτάτο της Ηπείρου και του Μορέως , στην αντίσταση στην φραγκική  και τουρκική κατάκτηση, στην προσπάθεια να επιβιώσει και να διακριθεί στην Δύση. Όμως «ο ις’ και ιζ’ αι. στάθηκαν στο σύνολό τους κρίσιμη εποχή για τους Έλληνες της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Οι συνεχείς πόλεμοι που τους ακολουθούσαν σφαγές, εξισλαμισμοί, εξανδραποδισμοί και μαζικές μεταναστεύσεις στην Ιταλία, ελάττωσαν στο έπακρο τον ελληνικό πληθυσμό. Ένα μέρος των ακτών και πολλά νησιά ερημώθηκαν τελείως»[11].

Από το έρεβος αυτό αναδείχθηκε όμως ο κοινοτικός συνεργατισμός (μαστιχοχώρια Χίου, χωριά αργυρωρυχείων Χαλκιδικής, χωριά Πηλίου) όπου «οι πρόκριτοι (προεστοί, πρωτόγεροι, γέροντες, άρχοντες, κλπ) αυτών των κοινοτήτων, εκλεγμένοι ή διορισμένοι σύμφωνα με ένα σύστημα δημοκρατικό, περισσότερο ή λιγότερο τιμοκρατικό ή αριστοκρατικό, ανάλογα με τις περιοχές, ασκούσαν όλα τα καθήκοντα μιας κοινοτικής διοίκησης, διενεργούσαν την κατανομή των φόρων και, σε συνεργασία με τις εκκλησιαστικές αρχές, ασκούσαν επίσης λειτουργίες αιρετοκριτών, παρεμβαλλόμενοι έτσι ανάμεσα στους Έλληνες υπηκόους και στις τουρκικές αρχές»[12].  Πιο συγκεκριμένα καταλήγει «η βιοτεχνία τείνει να αποσπασθεί απ’ την οικιακή οικονομία, δημιουργούνται βιοτεχνικές και εμπορικές συντροφίες, αληθινές μετοχικές εταιρείες, που ανάμεσα στις πρώτες στην  Ευρωπαϊκή Οικονομία εφαρμόζουν την αρχή της συνεργασίας του κεφαλαίου και της εργασίας για ν’ αντιμετωπίσουν την έλλειψη μεγάλων κεφαλαίων (συντροφίες ναυσιπλοϊας των νησιών του Αιγαίου) και δημιουργούν συνεργατικές μορφές, όπως εμφανίζονται στις συντροφίες των Μαδεμοχωρίων και των Αμπελακίων, που προκάλεσαν το θαυμασμό των συγχρόνων»[13].

Ο Σβορώνος επανέρχεται στην σημασία του κοινοτικού συνεργατισμού που η σημασία του ανέρχεται παράλληλα με την άνοδο «κάποιας αστικής τάξης», γράφει λοιπόν: «οι επικεφαλής των επαγγελματικών συντεχνιών στην Κωνσταντινούπολη παίρνουν μέρος  απ’ τα μέσα του ιη’ αι. στην εκλογή του Πατριάρχη και στη διοίκηση της Εκκλησίας. Σε ορισμένες περιοχές ιδιαίτερα στη Βόρεια Ελλάδα, οι συντεχνίες μαζί με την Εκκλησία έχουν στα χέρια τους τη διοίκηση των κοινοτήτων. Οι κοινότητες,  προπάντων  στα εμπορικά και βιοτεχνικά κέντρα, σημειώνουν μεγαλύτερη εξάπλωση και τελειοποιούν τις μορφές διοίκησης τους. Τα καταστατικά των κοινοτήτων των νησιών του Αιγαίου Ύδρας, Σπετσών, Ψαρών, Χίου, Μυκόνου και άλλων, μαρτυρούν ήδη υψηλό βαθμό αυτοδιοίκησης, μ’ ένα σώμα λειτουργών αρκετά διαφοροποιημένο και με αντιπροσώπους στην κεντρική κυβέρνηση. Στο ιη’ αι. φτάνει στην ακμή της η «ομοσπονδιακή» συγκέντρωση, ανώτερη μορφή αυτοδιοίκησης. Εκτός απ’ την ομοσπονδία  δώδεκα πολισμάτων στη Χαλκιδική, τα καλούμενα Μαδεμοχώρια, στην οποία υπάγονταν 300 χωριά, απ’ την ομοσπονδία των  Χασιών στην ίδια περιοχή, των ηπειρωτικών χωριών στο Ζαγόρι , των χωριών στο Πήλιο και των Αμπελακιών, το κοινοτικό «ομοσπονδιακό» σύστημα της Πελοποννήσου, οργανωμένο  οριστικά μετά το 1715, παρουσιάζει τις πιο τέλειες μορφές»[14].

      

Κεντρικό και κρίσιμο ρόλο στην αντίσταση του ελληνισμού έπαιξε η εκκλησία που παραμένει  σε «όλη την περίοδο απ’ το ιε’ ως το τέλος του ιζ’ αι., η κατευθυντήρια δύναμη του Έθνους. Επικεφαλής της εθνικής αντίστασης σ’ όλες τις μορφές της, εργαζόμενη για το σταμάτημα των εξισλαμισμών, συμμετέχοντας σ’ όλες τις εξεγέρσεις ακόμα και διευθύνοντάς τες (έχει να δείξει μεγάλο αριθμό νεομαρτύρων, που είναι σύγχρονα και ήρωες της χριστιανικής πίστης και της εθνικής αντίστασης), ρυθμίζει επίσης την πνευματική ζώη»[15].  

Ο Ν.Σβορώνος αποτιμά την σημασία της λόγιας και λαϊκής παράδοσης: « ενώ η λόγια παράδοση ασχολείται με την εθνική πραγματικότητα, η λαϊκή υψώνεται απ’ την ανώνυμη δημιουργία  στην προσωπική. Η ανώνυμη λαϊκή δημιουργία, που ενώνει σε μια ζωντανή σύνθεση στοιχεία απ’ όλες τις εποχές της τρισχιλιόχρονης ιστορίας του Ελληνισμού και εκφράζει καθαρά τη συνέχεια του ελληνικού πολιτισμού, βρίσκει εκτός  απ’ τα σταθερά θέματα της ανθρώπινης ζωής νέα ποιητικά θέματα συνδεμένα με όσα γεγονότα πήραν εξαιρετική σημασία στην εθνική ζωή, όπως η τύχη των Ελλήνων στο εξωτερικό (ξενιτιά), η δουλεία, οι αρματολοί, οι κλέφτες, η εθνική αντίσταση. Οι λαϊκοί θρήνοι για τις κατακτημένες απ’ τους Τούρκους πόλεις ανάμεσα στο ιγ’ και το ιε’ κατέχουν εδώ ιδιαίτερη θέση. Αποτελούν  τα πρότυπα που θα μιμηθούν οι πρώτες λαϊκής έμπνευσης προσωπικές πραγματοποιήσεις, δηλαδή οι θρήνοι για την άλωση της Κωνσταντινούπολης και οι έμμετρες ιστορικές αφηγήσεις. Παράλληλα, άλλα χρονικά σε πεζό λόγο και λαϊκή γλώσσα θα συνεχίσουν τη λαϊκή βυζαντινή παράδοση»[16].  

Διόλου αρνητικά δεν αντιμετωπίζει το διανοητικό εγχείρημα του Σ.Ζαμπέλιου και του Κ.Παπαρρηγόπουλου: «κοινό φαινόμενο σ’ όλα τα νέα έθνη, η «Μεγάλη Ιδέα» αναζητά το στήριγμά της στην ιστορία. Ο Σπ. Ζαμπέλιος υπερασπίζεται τη συνέχεια του Ελληνισμού και αποκαθιστά το Βυζάντιο, το περιφρονημένο απ’ τους θαυμαστές της αρχαιότητας, ενώ ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, στο κλασσικό του έργο «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι των καθ’ ημάς» (1860-1874), δίνει την τελειότερη μορφή στην ιδέα της συνέχειας, προσπαθώντας να διαγράψει την ενότητα του Ελληνισμού μέσα στους αιώνες. Η μονόπλευρη σύλληψη αυτού του έργου δεν αφαιρεί τίποτε απ’ τη γονιμότητα της ιδέας που για την εποχή αποτελεί πρόοδο. Σε τελευταία ανάλυση, πρόκειται για μια αντίδραση εναντίον της αποκλειστικής λατρείας της Αρχαιότητας, εφόσον συνεπάγεται την προσήλωση σ’ όλες τις ιστορικές περιόδους του ελληνικού λαού. Άλλωστε, αυτή η ιδέα θα υποβάλει τη μελέτη της σύγχρονης ζωής του λαού, των εθίμων του, της λογοτεχνίας του»[17].

Η αδιάκοπη παρουσία της ελληνικής γλώσσας αλλά και όλα τα στοιχεία που ήδη μνημονεύθηκαν οδηγεί τον Ν.Σβορώνο στο τελικό του συμπέρασμα: «το βαθύτερο νόημα της νεοελληνικής ιστορίας μπορεί να συνοψισθεί στα παρακάτω: είναι η ιστορία των επίπονων προσπαθειών ενός αρχαίου λαού να συγκροτηθεί σε σύγχρονο έθνος, να συνειδητοποιήσει τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του και να εξασφαλίσει τη θέση του ως καθορισμένη οντότητα μέσα στο σύνολο του σύγχρονου κόσμου. Αυτό το ιστορικό  φαινόμενο, παρ’ όλο που δεν περιορίζεται στον ελληνικό λαό –κι άλλοι εξίσου αρχαίοι λαοί επιχείρησαν και επιχειρούν την ίδια προσπάθεια- παρουσιάζει, στην ελληνική περίπτωση, ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη γενική ιστορία. Πρόκειται για ένα λαό που ο τρόπος ζωής και της σκέψης του τον συνδέει, τόσο χάρη στην ίδια του τη βούληση όσο και χάρη σε αντικειμενικούς δεσμούς , με την παράδοση που αποτελεί τις βάσεις του  ευρωπαϊκού πολιτισμού»[18].  

Ο Ν.Σβορώνος συνεπώς τον αντιστασιακό χαρακτήρα της ελληνικής ιστορίας  τον συνδύασε με την ανάδειξη της συνεχούς (τρισχιλιόχρονη αναφέρει σε ένα σημείο) παρουσίας του ελληνισμού στον κόσμο, τον θεμελιώδη ρόλο της ορθόδοξης εκκλησίας στην διατήρηση της ελληνικής ιδιοπροσωπίας, αλλά και στην θετική αποτίμηση των εγχειρημάτων κοινοτισμού και κοινοτικού συνεργατισμού που ανέπτυξε  το τουρκοκρατούμενο γένος.

---

[1] Ν.Σβορώνος, Επισκόπηση της νεοελληνικής ιστορίας, εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα 1994,ιγ’ έκδοση Αθήνα 2007.

[2] Ό.π. σελ.12.

[3] Ό.π. σελ.13.

[4] Ό.π.σελ.13.

[5] Ό.π.σελ.20.

[6] Ό.π.σελ.21.

[7] Ό.π.σελ.22.

[8] Ό.π.σελ.22.

[9] Ό.π. σελ.22.

[10] Ό.π. σελ.22,23.

[11] Ό.π σελ.43.

[12] Ό.π.σελ.47.

[13] Ό.π.σελ.53.

[14] Ό.π. σελ.54.

[15] Ό.π.σελ.49.

[16] Ό.π.σελ.51.

[17] Ό.π.σελ.93.

[18] Ό.π.σελ.155.

ΠΗΓΗ: http://koutroulis-spyros.blogspot.com/2020/05/blog-post_28.html

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

H αξιοπρέπεια του ελληνισμού και του Νίκου Σβορώνου

Ένα σημείωμα για τους καιρούς που ζούμε…

Συχνά αναφερόμαστε στον ιστορικό Νίκο Σβορώνο. Τέκνο της Αριστεράς, ο Σβορώνος και μάλιστα εκείνου του κομματιού της που προσδιοριζόταν ως ανανεωτική αριστερά. Χρησιμοποιώ χρόνο αόριστο, επειδή οι σημερινοί απόγονοι εκείνου του ρεύματος και «μαθητές» του, αποτελούν πια ένα…αόριστο άθυρμα υπηρετών της ταξικής απάτριδους παγκοσμιοποίησης και του μισάνθρωπου εκσυγχρονισμού, αναμασώντας παλαιοσταλινικές, νεοσταλινικές και νεοφιλελεύθερες μεθόδους ανάλυσης της σημερινής ζωής στη χώρα μας. Και είναι αυτοί που πρωτοστατούν στην ψυχαναγκαστική παραχάραξη της εθνικής μας ιστορίας, παραχάραξη ενάντια στην οποία μίλησε με το έργο του, ο «δάσκαλός» τους!

Ο Λευκαδίτης Νίκος Σβορώνος, ήταν ένας τίμιος ιστορικός. Τίμιος, επειδή από τη μια, ακολουθούσε συνετά την ιστορική του μέθοδο, επηρεασμένη από μια σύνθεση της «καθαρής» παραδοσιακής ιστορίας των γεγονότων, της κοινωνιολογικής μαρξιστικής σχολής και την επιρροή της σχολής των Annales, η οποία έβλεπε την ιστορία των ανθρώπων μέσα από μια μακροσκοπική πλευρά. Με «φυσικούς» ιστορικούς κύκλους και διαχρονικότητα, με συνέχειες και τομές, με αφαιρέσεις ώστε να προσεγγιστεί η ουσία του κάθε ιστορικού γεγονότος από μια κοινωνιοκεντρική ματιά.  Τίμιος και αξιοπρεπής, από την άλλη, επειδή δεν άφησε την αριστερή ιδεολογία του να γίνει ιδεοληψία και φαρδιές-πλατιές παρωπίδες ταξικισμού. Έτσι, μόνο μπόρεσε να μιλήσει για δυο βασικά στοιχεία της ταυτότητας του ελληνισμού, στη διάρκεια της μακραίωνης και συνεχούς (με διάρκεια και τομές) ιστορίας του: Το αντιστασιακό ήθος του, απαραίτητο συστατικό για την επιβίωσή του,  ανάμεσα σε ιστορικές και αλλότριες πολιτισμικές συμπληγάδες και απειλές και την αξιοπρέπειά του.

Γι΄αυτή την «βαθιά αρετή» του ελληνισμού, μίλησε μεταξύ άλλων που ανέφερε, στην συγκέντρωση της Ελληνικής Κοινότητας Παρισίων και περιχώρων, στο ξενοδοχείο Lutetia, στις 27 Οκτωβρίου, του 1979:

«Για τους ίδιους τους Έλληνες, που έχουν ακούσει πολλές φορές από δικούς τους και ξένους ότι η ιστορία τους είναι γεμάτη σύμβολα, η πράξη αυτή ( σ.σ μιλά για το αλβανικό έπος και την αντίσταση στο ιταλογερμανικό συμμαχικό άξονα) τους δείχνει πιο απλά και συγκεκριμένα τον πραγματικό χαρακτήρα του ελληνικού λαού, την πιο βαθιά του αρετή, όπως τουλάχιστον εμφανίζεται στις κρίσιμες στιγμές της ιστορίες του, που είναι η αξιοπρέπεια. 

Ο ελληνικός λαός και τα στρατευμένα παιδιά του, αναλαμβάνοντας ολόψυχα, ομόθυμα (εδώ οι εξαιρέσεις είναι ελάχιστες) και ανυστερόβουλα τον άνισο αγώνα διαισθάνονταν ότι η διάρκειά του και οι προεκτάσεις του ήταν απροσδιόριστες για την Ελλάδα και ότι το περιεχόμενό του υπερέβαινε κατά πολύ τη σημασία ενός απλού γεγονότος». 

Δημήτρης Γ

Διαβάστε επίσης:

Η ανάπτυξη της εθνικής ελληνικής ιδέας, του Νίκου Σβορώνου

Η αντιστασιακή υφή του ελληνισμού

H αξιοπρέπεια του ελληνισμού και του Νίκου Σβορώνου

Ένα σημείωμα για τους καιρούς που ζούμε…

Συχνά αναφερόμαστε στον ιστορικό Νίκο Σβορώνο. Τέκνο της Αριστεράς, ο Σβορώνος και μάλιστα εκείνου του κομματιού της που προσδιοριζόταν ως ανανεωτική αριστερά. Χρησιμοποιώ χρόνο αόριστο, επειδή οι σημερινοί απόγονοι εκείνου του ρεύματος και «μαθητές» του, αποτελούν πια ένα…αόριστο άθυρμα υπηρετών της ταξικής απάτριδους παγκοσμιοποίησης και του μισάνθρωπου εκσυγχρονισμού, αναμασώντας παλαιοσταλινικές, νεοσταλινικές και νεοφιλελεύθερες μεθόδους ανάλυσης της σημερινής ζωής στη χώρα μας. Και είναι αυτοί που πρωτοστατούν στην ψυχαναγκαστική παραχάραξη της εθνικής μας ιστορίας, παραχάραξη ενάντια στην οποία μίλησε με το έργο του, ο «δάσκαλός» τους!

Ο λευκαδίτης Νίκος Σβορώνος, ήταν ένας τίμιος ιστορικός. Τίμιος, επειδή από τη μια, ακολουθούσε συνετά την ιστορική του μέθοδο, επηρεασμένη από μια σύνθεση της «καθαρής» παραδοσιακής ιστορίας των γεγονότων, της κοινωνιολογικής μαρξιστικής σχολής και την επιρροή της σχολής των Annales, η οποία έβλεπε την ιστορία των ανθρώπων μέσα από μια μακροσκοπική πλευρά. Με «φυσικούς» ιστορικούς κύκλους και διαχρονικότητα, με συνέχειες και τομές, με αφαιρέσεις ώστε να προσεγγιστεί η ουσία του κάθε ιστορικού γεγονότος από μια κοινωνιοκεντρική ματιά.  Τίμιος και αξιοπρεπής, από την άλλη, επειδή δεν άφησε την αριστερή ιδεολογία του να γίνει ιδεοληψία και φαρδιές-πλατιές παρωπίδες ταξικισμού. Έτσι, μόνο μπόρεσε να μιλήσει για δυο βασικά στοιχεία της ταυτότητας του ελληνισμού, στη διάρκεια της μακραίωνης και συνεχούς (με διάρκεια και τομές) ιστορίας του: το αντιστασιακό ήθος του, απαραίτητο συστατικό για την επιβίωσή του,  ανάμεσα σε ιστορικές και αλλότριες πολιτισμικές συμπληγάδες και απειλές και την αξιοπρέπειά του.

Γι΄αυτή την «βαθιά αρετή» του ελληνισμού, μίλησε μεταξύ άλλων που ανέφερε, στην συγκέντρωση της Ελληνικής Κοινότητας Παρισίων και περιχώρων, στο ξενοδοχείο Lutetia, στις 27 Οκτωβρίου, του 1979:

«Για τους ίδιους τους Έλληνες, που έχουν ακούσει πολλές φορές από δικούς τους και ξένους ότι η ιστορία τους είναι γεμάτη σύμβολα, η πράξη αυτή ( σ.σ μιλά για το αλβανικό έπος και την αντίσταση στο ιταλογερμανικό συμμαχικό άξονα) τους δείχνει πιο απλά και συγκεκριμένα τον πραγματικό χαρακτήρα του ελληνικού λαού, την πιο βαθιά του αρετή, όπως τουλάχιστον εμφανίζεται στις κρίσιμες στιγμές της ιστορίες του, που είναι η αξιοπρέπεια. 

Ο ελληνικός λαός και τα στρατευμένα παιδιά του, αναλαμβάνοντας ολόψυχα, ομόθυμα (εδώ οι εξαιρέσεις είναι ελάχιστες) και ανυστερόβουλα τον άνισο αγώνα διαισθάνονταν ότι η διάρκειά του και οι προεκτάσεις του ήταν απροσδιόριστες για την Ελλάδα και ότι το περιεχόμενό του υπερέβαινε κατά πολύ τη σημασία ενός απλού γεγονότος». 

Δημήτρης Γ

Η ιστορική συνέχεια του ελληνικού έθνους: ο Κ.Δημαράς, ο Ν.Σβορώνος, ο Γ.Σεφέρης, ο Κ.Τσάτσος

Του Σπύρου Κουτρούλη

ΝΕΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ τεύχος 18          

                                                            

                                                                      "Δω πέρα η κάθε πόρτα έχει πελεκημένο ένα

                                                                       όνομα κάπου από τρεις χιλιάδες τόσα χρόνια"

                                                                       Γιάννης  Ρίτσος: Ρωμιοσύνη

                                               

                                                         - Α -

Οι μελέτες του Κ.Δημαρά, μπορούν να  χαρακτηριστούν  πλέον ως κλασσικές, με την έννοια ότι η προσεκτική ανάγνωσή τους είναι αναγκαία προυπόθεση για να έχουμε μία έγκυρη προσέγγιση  των στοιχείων και των τάσεων του, που έλαβε ο νεώτερος ελληνισμός.

Στην γνωστή φωτογραφία της γενιάς του’30 είναι ένα από τα πρόσωπα που περιλαμβάνονται σε αυτή. Βεβαίως ο ίδιος σε μια από τις τελευταίες συνεντεύξεις του, το 1988 στο περιοδικό «Σύγχρονα Θέματα», θεωρεί ότι δεν ανήκε πλέον σε αυτή.

Έγκυρος γνώστης ενός μεγάλου πρωτογενούς υλικού, εξοπλισμένος με άρτια θεωρητικά αναλυτικά εργαλεία, κάτοχος ενός γνήσιου πάθους  για να φέρει στην επιφάνια κρίσιμες πλευρές του νέου ελληνισμού, παρά τις επιμέρους αντιρρήσεις που πιθανόν να υπάρχουν- όπως η αρνητική αξιολόγηση του έργου του Α.Παπαδιαμάντη-, συνιστά μια αξιόπιστη μαρτυρία, αλλά και πρόδρομο για θέματα που δεν παύουν να απασχολούν καθένα που ενδιαφέρεται για την εξέλιξη του νεώτερου ελληνικού στοχασμού.

Κάτω από τους τίτλους των βιβλίων του, όπως η ιστορία της νεώτερης λογοτεχνίας, ο νεοελληνικός διαφωτισμός και ο νεοελληνικός ρομαντισμός, στεγάζονται ένα πλήθος από μελέτες, όπως αυτές για τον Α.Κοραή ή τον Κ.Παπαρρηγόπουλος, που δείχνουν την ευρύτητα των ενδιαφερόντων, αλλά και το βάθος της έρευνάς του. Βεβαίως πιθανόν κάποια θέματα, όπως την φιλοσοφική διάσταση του νεοελληνικού διαφωτισμού να μην την ολοκληρώνει, ή στο ομώνυμο έργο του, περιλαμβάνει  ένα δοκίμιο, για τον Χέρντερ, το οποίο θα αντιστοιχούσε καλύτερα σε ένα άλλο έργο που θα αφορούσε τον αντι-διαφωτισμό. Όμως αυτές οι σκέψεις δεν κλονίζουν, σε τίποτε, την επιτακτική  ανάγκη να καταφεύγουμε στο έργο του.   

  

Στο  δοκίμιο του  για τον «Νεοελληνικό Διαφωτισμό», τονίζει, ότι, ο ελληνισμός συναντά τον ρεύμα του διαφωτισμού, απαράσκευος αφού δεν έχει περάσει, από την Αναγέννηση, ενώ «συνάμα βρίσκεται υπό δουλεία σε ασιάτη κυρίαρχο.»[1]

Αυτεπίγνωση και αντίσταση.

Του Βασίλη Στοϊλόπουλου

Επειδή στη μετανεωτερική εποχή μας οι κίνδυνοι μιας «νέας Αλώσεως» από νέας μορφής «κατακτητές» αφορά πρωτίστως την αλλοίωση ή και την απώλεια της ταυτότητας, το θεμέλιο δηλαδή της πολιτισμικής μας συνέχειας, ας προσέξουμε τι έλεγε επ΄ αυτού ο μαρξιστής ιστορικός Νίκος Σβορώνος : 

«Δεν θεωρώ αντίσταση απλώς και μόνο να πάρεις τα όπλα, να ανέβεις στα βουνά. Αυτό είναι εύκολο πράγμα, σχετικά εύκολο. Το πρόβλημα είναι να μένεις αυτό που είσαι, και αυτό βέβαια συνδυάζεται με την πολιτισμική συνέχεια του ελληνισμού. Με το γεγονός ότι, όταν κατακτήθηκε ο ελληνικός λαός, είτε από τους Ρωμαίους αρχικά είτε αργότερα από τους Τούρκους, είχε εθνική ενότητα και συνείδηση της ενότητας αυτής. Υπήρχε μια λαϊκή ενότητα, με τη γλώσσα, με τα ήθη και τα έθιμα, και είχε συνείδηση της ταυτότητάς του αυτής, η οποία του επέτρεψε να αντισταθεί, να αντισταθεί στην απορρόφηση από άλλους λαούς οι οποίοι ήταν κατακτητές του.»

(φωτό : Βυζαντινό ψηφιδωτό, 6ος αιώνας μ.Χ.)

Η ιστορική συνέχεια του Ελληνισμού μέσα από την ματιά του Νίκου Σβορώνου

Το 1988 οι καθηγητές πανεπιστημίου Στέφανος Πεσμαζόγλου και Νίκος Αλιβιζάτος έλαβαν δύο ενδιαφέρουσες συνεντεύξεις από τον Κ. Θ. Δημαρά και τον Νικόλαο Σβορώνο που αφορούσαν την ιστοριογραφία 

γενικότερα. Οι συνεντεύξεις αυτές εκδόθηκαν σε ένα ενιαίο βιβλίο υπό τον τίτλο "η μέθοδος της ιστορίας" από τις εκδόσεις ΑΓΡΑ. Πριν ξεκινήσω να διαβάζω το βιβλίο ήμουν αρνητικά προκατειλημμένος, καθώς γνωρίζω πως ο Στέφανος Πεσμαζόγλου (παλιός καθηγητής μου) είναι από τους συνεπέστερους αρνητές της Ελληνικής Ιστορικής συνέχειας. Στον ίδιο ιδεολογικό περίγυρο βρίσκεται και ο καθηγητής Συνταγματικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Νίκος Αλιβιζάτος.

Τελικά όμως στην συνέντευξη του Νίκου Σβορώνου, η απάντηση του για την ιστορική συνέχεια του Ελληνισμού είναι ξεκάθαρη και αποτυπώνει, έστω υπό ένα διαφορετικό πρίσμα, την αλήθεια. Να σημειωθεί ότι ο Νίκος Σβορώνος υπήρξε ενεργό μέλος του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ στην Κατοχή και είναι γνωστός για τις ευρύτερες αριστερές ιδέες του, ενώ συγκεντρώνει την εκτίμηση όλων σχεδόν των αρνητών της ιστορικής συνέχειας του Ελληνισμού. Θα παραθέσω αυτούσια την τοποθέτηση του για το θέμα και θα σας καλέσω να την μελετήσετε με μεγάλη προσοχή, καθώς συντρίβει κυριολεκτικά όλες τις εργώδεις νεόκοπες προσπάθειες που προσπαθούν να δείξουν ότι η νεοελληνική ταυτότητα είναι ένα ξεκομμένο διανοητικό δημιούργημα του νεοελληνικού διαφωτισμού στα τέλη του 18ου αιώνα.

Ν. Α. : Τελικά φαίνεται να αποδέχεστε την παπαρρηγοπούλεια άποψη για την αδιάπτωτη συνέχεια της Ελληνικής Ιστορίας.

Ακούστε. Μην με βάζετε να επαναλάβω αυτά που έχω ήδη γράψει. Φυσικά και 

αποδέχομαι την κάποια πολιτισμική συνέχεια του ελληνισμού. Αλλά όχι και ολόκληρη την παπαρρηγοπούλεια άποψη. Σε ορισμένα σημεία σαφώς και υπάρχει αυτή η συνέχεια. Το ξέρετε και το ξέρουμε όλοι. Θεωρώ την συνέχεια αυτή ως ένα δυναμικό φαινόμενο με διαφορετικές φάσεις. Δεν πιστεύω βέβαια στην φυλετική συνέχεια. Δεν κάνω ζωολογία, κάνω ιστορία. Δεν ξέρω τι είναι ανθρωπολογικά η Ελληνική φυλή η ο Ελληνικός λαός η το ελληνικό έθνος, είναι ανακατεμένα όπως συμβαίνει με όλους τους ιστορικούς λαούς του κόσμου.

Για το ότι υπάρχει όμως, από παλιά, πολύ παλιά, ένας ελληνικός λαός που έχει συνείδηση της ενότητας του και της διαφοράς του από τους άλλους λαούς, και έχει συνείδηση της ιδιαιτερότητας του και της πολιτισμικής του συνέχειας, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία. Από εκεί και πέρα προσπάθησα να δω την εξέλιξη του συνειδησιακού περιεχομένου αυτού του λαού, ότι δηλαδή μετά από μια περίοδο απομάκρυνσης , επιβλήθηκε μια άλλη ιδέα. Η Ρωμαϊκή ιδέα και μετά η Χριστιανική ιδέα. Και από τον 11ο αιώνα και πέρα, επανέρχονται οι Ελληνικές ιδέες και οι Έλληνες ξαναποκτούν συνείδηση ως ξεχωριστή οντότητα, που συνδέεται με την Αρχαία. Είναι έννοιες που αντανακλούν ένα δυναμικό φαινόμενο. Δεν μπορώ να πω τίποτε παραπάνω γιατί θα το προδώσω....

ΒΑΣΙΚΗ ΠΗΓΗ

Κ. Θ. Δημαράς & Νίκος Σβορώνος, Η μέθοδος της Ιστορίας (Ιστοριογραφικά και αυτοβιογραφικά σχόλια), εκδόσεις ΑΓΡΑ

Αλέξης Τσίπρας - ΣΥΡΙΖΑ. "Να πάρουμε το Κράτος να τελειώνουμε με το Έθνος!!!"- Η απάντηση του Ν. Σβορώνου

Διαβάζουμε σε δημοσίευση:

ο Αλέξης Τσίπρας εκνευρίστηκε με τις απανωτές ψηφοφορίες που οδήγησαν σε αποτέλεσμα κόντρα στην εισήγησή του, και δεν το έκρυψε ανεβαίνοντας στο βήμα και μιλώντας με έντονο ύφος στους "συντρόφους".

Αρχικά οι σύνεδροι ψήφισαν με μεγάλη πλειοψηφία την τροπολογία που προέβλεπε ότι μόνο το 25% μελών της νέας κεντρικής επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούν να προέρχονται από την κυβέρνηση και την κοινοβουλευτική ομάδα. Ωστόσο, το αποτέλεσμα αυτό προκάλεσε την αντίδραση του Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος ανέβηκε στο βήμα και ζήτησε να επαληφθεί η ψηφοφορία, αλλά να μην ψηφίσουν πάλι κόντρα στη δική του εισήγηση οι σύνεδροι.

"Αν καταλαβαίνετε τι ψηφίζετε καλώς. Αλλά αν δεν καταλαβαίνετε, τότε υπάρχει θέμα γιατί ψηφίσατε ενάντια στην εισήγησή μου", είπε με έντονο ύφος στα στελέχη του κόμματος ο πρωθυπουργός.

Τελικά στην επαναληπτική ψηφοφορία πέρασε η άποψη του Αλέξη Τσίπρα για την εξαίρεση των βουλευτών από το 25% των 151 μελών της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος.


Το δικό μας σχόλιο...

ΕΜΕΙΣ ΚΑΤΑΛΑΒΑΜΕ ΑΛΕΞΗ "ΒΟΝΑΠΑΡΤΗ"!!!

Ο Αλέξης, αφού παρέδωσε τον εθνικό πλούτο της χώρας για 99 χρόνια στους αποικιοκράτες και το λαό μας για τέσσερις γενιές στην ανέχεια.  

Αφού μετέτρεψε την πατρίδα σε διεκδικούμενο χώρο, έρμαιο στις εχθρικές διαθέσεις του κάθε σαλεμένου γείτονα και τα ιμπεριαλιστικά σχέδια της Νέας Τάξης των παγκοσμιοποιητών. 

Στο Συνέδριο απελευθερωμένος από απείθαρχους συντρόφους (ΛΑΕ-ΚΟΕ) και την αριστερή του συνείδηση - εθνική δε νομίζουμε να είχε ποτέ - διακήρυξε ξεδιάντροπα τις προθέσεις του.

ΝΑ ΑΛΩΣΟΥΜΕ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ

ΕΚΕΙ ΤΟ ΧΡΗΜΑ, ΕΚΕΙ Η ΕΞΟΥΣΙΑ

Όμως, ένας ηγέτης που δείχνει τέτοια λαγνεία για την κρατική εξουσία είναι περισσότερο εκβιάσιμος από τους όψιμους μνημονιακούς φίλους του...

ΚΑΙ ΕΜΕΙΣ ΤΙ ΚΑΝΟΥΜΕ;

Τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από αυτό που έμαθε να κάνει ο λαός μας αιώνες τώρα:

"Ο αντιστασιακός χαρακτήρας που διέπει ολόκληρη την νεοελληνική ιστορία: ο ελληνισμός ανήκει στην κατηγορία των μικρών λαών που κινούνται στην περιφέρεια του νεότερου κόσμου, και που η σταδιακή ανάπτυξη της εθνικής τους συνείδησης και η συγκρότηση τους σε καινούρια έθνη, που διεκδίκησαν και διεκδικούν την πολιτική τους ανεξαρτησία και την οικονομική και πολιτισμική τους αυτονόμηση, συντελείται μέσα στην πάλη εναντίον των υπερεθνικών αυτοκρατοριών στην αρχή, εναντίον υπερεθνικών ιμπεριαλιστικών οικονομικοκοινωνικών συγκροτημάτων στα νεότερα χρόνια"

(Ν. Σβορώνος, Επισκόπηση της Νεοελληνικής Ιστορίας, εκδόσεις Θεμέλιο)

Νίκος Σβορώνος: Ελληνισμός και Γέννηση της Ελληνικής Αστικής Τάξης.

Επιλεγμένα αποσπάσματα* από το βιβλίο του Νίκου Σβορώνου «Ανάλεκτα Νεοελληνικής Ιστορίας» εκδόσεις Θεμέλιο

Το ιδανικό είναι να φτάσουμε σ' ένα ελληνισμό, που δεν θα έχει ανάγκη ούτε να ταυτιστεί με μια μερίδα του πολιτισμένου κόσμου, για να διαλυθεί μέσα σε αυτήν την ταύτιση σαν μια μικρή επαρχία χωρίς αυτοτέλεια φωνής, ούτε να επιχειρεί να σβήσει τον άλλο κόσμο, κλείνοντας τα μάτια και μένοντας με την ψευδαίσθηση ότι καταφάσκει έτσι τον εαυτό του.[1]

Το κράτος ζούσε με εξωτερικό δανεισμό που είναι ο πιο σίγουρος τρόπος για τους ξένους να εξασκούν πίεση, αυτός ο δανεισμός ωστόσο, δεν εμπόδισε την χρεωκοπία. 

Οι ρίζες του ελληνικού λαού βρίσκονται στην αρχαιότητα, αλλά το ελληνικό έθνος, σαν σύγχρονη ιστορική οντότητα, γεννήθηκε κατά το τέλος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.[2] 

Ο χώρος που μελετάμε δεν εγνώρισε τον πολιτικό κατακερματισμό της φεουδαλικής Δύσης.  Έζησε πάντα κάτω από τη συγκεντρωτική εξουσία του βυζαντινού κράτους και της Ορθόδοξης Εκκλησίας, των οποίων η πολιτική, στρατιωτική, φορολογική και εκκλησιαστική υπαλληλία άπλωνε τα δίχτυα της ως την τελευταία αγροτική κοινότητα.

Οι ιδιαίτερες αυτές πολιτικές και οικονομικές συνθήκες έχουν σαν συνέπεια τις ιδιαίτερες κοινωνικές και πολιτισμικές δομές και σχέσεις. Οι επαφές ανάμεσα στον αγροτικό κόσμο και στον αστικό πληθυσμό των πόλεων είναι περισσότερο συχνές. Η πόλη, στην οποία εισβάλλει το χωριό, μετέχει κατά μεγάλο μέρος στη δημιουργία του λαϊκού πολιτισμού, που δεν έχει απόλυτα αγροτικό χαρακτήρα.[3] 

Η ανάπτυξη μιας μέσης τάξης εμπόρων και επιχειρηματιών που επωφελείται από την οικονομική δραστηριότητα των Ιταλών εμπόρων στα Βαλκάνια και στην Ανατολή, κι ένα μέρος της αριστοκρατίας της γης, δημιουργείται έτσι μια ανάμεικτη κοινωνική τάξη πλουσίων πολιτών που έρχεται σε αμεσότερη επαφή με τις πιο ανεπτυγμένες μορφές της οικονομίας των ιταλικών πόλεων, επηρεάζεται επίσης από τις πολιτικές τους ιδέες κι αρχίζει να προβάλλει, για πρώτη φορά με τέτοια ένταση, αξιώσεις συμμετοχής στην πολιτική ζωή και εν μέρει πετυχαίνει το σκοπό της.[4] 

Η μέση αυτή τάξη, με την υποστήριξη των βιοτεχνών και των λαϊκότερων κοινωνικών στοιχείων, εμφανίζει τέτοια πολιτική οργάνωση, ώστε μπορεί ν' αμφισβητεί με πραγματικές εξεγέρσεις την εξουσία από την αριστοκρατία της γης σε περιόδους πολιτικών κρίσεων.

Η ανάμεικτη αυτή τάξη, που βρίσκεται σε οικονομικό ανταγωνισμό με τους ξένους, σε αντίθεση με την παραδοσιακή προνομιούχα αριστοκρατία της γης, γίνεται με τα λαϊκότερα κοινωνικά στρώματα, το κύριο κοινωνικό βάθρο για την ανάπτυξη της εθνικής ιδέας.[5] 

Ο λαός των περιοχών που αποτελούν τη βυζαντινή επικράτεια είναι στη συνείδηση της εποχής ο ελληνικός λαός, που η πολιτισμική και φυλετική του συνέχεια δεν τίθεται σε αμφισβήτηση. 

Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία ονομάζεται τώρα από πολλούς Ελλάς. 

Ολόκληρη η πνευματική κίνηση και καλλιτεχνική παραγωγή του Βυζαντίου, στην τελευταία περίοδο της ιστορίας του, φανερώνει την ανασύνδεση των συγχρόνων με την ελληνική παράδοση. Ο ελληνικός χαρακτήρας εμφανίζεται καθαρότερα στην τέχνη που, πλουτισμένη με ζωντανά λαϊκά στοιχεία, δημιουργεί μορφές ελεύθερες που θυμίζουν ελληνικά και ελληνιστικά πρότυπα. Η λαϊκή γλώσσα αρχίζει να υψώνεται σε λογοτεχνική γλώσσα. 

Η ανάπτυξη της εθνικής ελληνικής ιδέας, του Νίκου Σβορώνου

Συγγραφέας: Νίκος Σβορώνος

Από το Άρδην τ. 51 με αφιέρωμα: “1204-2004, οχτώ αιώνες αποικιοκρατίας”

*Απόσπασμα από το βιβλίο του Νίκου Σβορώνου, “Το Ελληνικό έθνος, γένεση και διαμόρφωση του νέου ελληνισμού” από τις εκδόσεις “Πόλις” με πρόλογο Σπύρου Ασδραχά.

Η νέα τούτη πορεία του Ελληνισμού αρχίζει να διαγράφεται καθαρά από το τέλος του 11ου και τις αρχές του 12ου αιώνα, για να διαρκέσει, περνώντας από διάφορα στάδια, ως τις αρχές του 19ου αιώνα. Είναι η περίοδος που ένας παλαιός λαός, με την προοδευτική του διαμόρφωση σε ένα συντελεσμένο έθνος, ανανεώνεται και αποτελεί μια καινούργια ιστορική οντότητα, τον Νέο Ελληνισμό, δηλαδή το Ελληνικό έθνος.

Οι ιστορικοί παράγοντες, εσωτερικοί και εξωτερικοί, που θα προκαλέσουν το αδυνάτισμα και την πτώση της συγκεντρωτικής Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, έχουν βαθιές τις ρίζες, εκδηλώνονται όμως με ιδιαίτερη δύναμη από το τέλος του 11ου αιώνα και προκαλούν την πρώτη βαθιά κρίση, που η Αυτοκρατορία δεν θα καταφέρει να ξεπεράσει τελικά. Η αριστοκρατία των μεγάλων γαιοκτημόνων στο τέλος του 11ου αιώνα έχει κερδίσει την οριστική της μάχη, και με τις συγκεντρωτικές της τάσεις απειλεί την ενότητα του κράτους. Οι εξωτερικοί εχθροί στα Βαλκάνια, την Ανατολή και στη Δύση, επωφελούμενοι από την εσωτερική κρίση,