Γιώργος Τασιόπουλος
Τα σχολεία έκλεισαν, αποχαιρετιστήκαμε την Τρίτη με τις μνήμες του Πόντου, τιμώντας τα εκατόχρονα της φριχτής γενοκτονίας, και όλο το σχολείο την άλλη ημέρα με μουσική, λόγο και κίνηση γιορτάσαμε με ενθουσιασμό τη λήξη του σχολικού έτους και την έναρξη των θερινών διακοπών.
Τα σχολεία έκλεισαν και φέτος, και τα τόσα χρόνια στην εκπαίδευση, σε κάνουν να σκέφτεσαι αλλιώς ετούτες τις στιγμές. Δεν τρέχει το μυαλό να φτερουγίσει στις αμμουδερές παραλίες, δεν αναζητά με λαχτάρα να ξανοιχτεί στα νερά του Αιγαίου και του Ιονίου, να αντικρίσει η ματιά το απέραντο γαλάζιο...
Όπως είπα και στους γονείς, σε καμιά βδομάδα θα ψάχνω τα πρόσωπα των μαθητών μου, θα αναπολώ σκηνές από την παρέα μας στην τάξη.Μάλλον με διακατέχει ο φόβος ότι σε κάποιο από τα επόμενα χρόνια θα έρθει εκείνη η δύσκολη απόφαση του αποχωρισμού...
Τα χρόνια της αποστράτευσης...
και δεν είναι μόνο ότι θα στερηθώ την αναντικατάστατη συντροφιά των μαθητών μου, είναι και ο φόβος ότι το σχολείο που θα αποχαιρετίσω δεν θα είναι αυτό που ονειρεύτηκα...
Με αυτές τις σκέψεις το πρωινό της Παρασκευής αποχαιρέτισα τους γονείς και καλή την τύχη, το ίδιο απόγευμα στο περίπτερο της Ακαδημίας, οικείο πια, μιας και η πτώχευση της χώρας το μετέτρεψε σε παλαιοβιβλιοπωλείο, όπου οι πτωχευμένοι βιβλιόφιλοι ανταλλάσσουν τα βιβλία τους για λίγα ευρώ, βρήκα το δίτομο έργο του Μίλτου Κουντουρά.
Θυμάμαι από τα χρόνια που σπούδαζα, όταν συναντούσα βιβλία για δασκάλους σαν τον Κουντουρά και τον Δελμούζο με διακατείχε άπειρος θαυμασμός για το έργο τους. Δάσκαλοι που έκαναν τους μαθητές τους για όλη τους τη ζωή να τους θυμούνται και να τους μνημονεύουν.
Όπως ο ίδιος περιγράφει τον εαυτό του:
Ο Μίλτος Κουντουράς δε γοήτευσε μόνο τους μαθητές του, δεν ήταν απλώς ένας εμπνευσμένος παιδαγωγός. Το εκπαιδευτικό του όραμα, σε πείσμα των δύσκολων καιρών και των αντίξοων κοινωνικοπολιτικών συνθηκών στην εποχή του, δεν τον πτόησαν. Προσπάθησε να θέσει σε εφαρμογή το όραμά του, όταν ανέλαβε τη διεύθυνση του Διδασκαλείου Θηλέων Θεσσαλονίκης (1927-1930).
"Κλείστε τα Σχολεία", ο τίτλος του δίτομου έργου του, όχι όμως για θερινές διακοπές...
βγαλμένο από τη μελέτη της ζωής... Αυτό δημιουργεί την παρήγορη απόλαυση της ζωής που ορμά εξελικτικά προς το Όμορφο, συμφιλιωμένη, οδηγούμενη και ανυψούμενη από τα διπλά στηρίγματα της Αγάπης και της Αλήθειας."
Επέλεξα δυο μικρά εδάφια με τις σκέψεις του, δείγμα της απαισιόδοξης οπτικής του για την εκπαίδευση στην εποχή του, αλλά και την ανάγκη διαρκούς προσπάθειας για αναμόρφωση του δημόσιου σχολείου.
Αισιόδοξη ελπίδα το όραμά του, παραμένει ζωντανό και αιτούμενο!
Καλό καλοκαίρι! Ο Σεπτέμβρης είναι κοντά!!!
Κλείστε τα Σχολεία
" Η αλήθεια είναι αυτή. Σχολειό πια δεν υπάρχει. Κινείται μονάχα ακόμη ένας ανήθικος κι αρρωστημένος οργανισμός γεμάτος από δηλητήριο και παραφροσύνη, που πολύ σύντομα θα επιδράσει θανατηφόρα σ’ όλη την κατοπινή ζωή του τόπου μας. Μια σάπια και ξεχαρβαλωμένη μηχανή, όπου από ανάγκη ρίχνουμε μέσα μια καθαρή κι αγνή ζωική παραγωγή -τα ευκολόπλαστα παιδιά μας- για να μας τα μεταβάλει ύστερ’ από λίγα χρόνια σε μούμιες κατάξερες και φασκιωμένες ή σε κινούμενα μιάσματα ανασυρμένα σαν από τάφους (...)
Δεν είμαι καθόλου υπερβολικός.
Αγάπησα και ονειρεύτηκα ένα περίλαμπρο Σχολειό κι αποφάσισα να θυσιάσω κάθε μου υλική ευζωία σε μια ψυχική μου ικανοποίηση. Κι είδα, όσο έζησα εκεί μέσα, τη ρίζα του κακού τόσο βαθιά του εισχωρημένη, ώστε απελπισμένος να καταλήξω πολλές φορές στην εξωφρενιτική ανακραυγή των σημερινών γραφομένων μου: Κλείστε τα Σχολειά! Γιατί ο οργανισμός αυτός, που τον εθέσπισε βέβαια σε παλαιότερα χρόνια ένας αγνός ενθουσιασμός και μια ομαδική αγάπη, κατάντησε στην εξέλιξη του από ορισμένες αιτίες και αφορμές, μια αθλιότητα κι ένα ψέμα που πρέπει να χτυπηθεί και να εκλείψει, αν δε θέλουμε οι αμέσως ερχόμενες γενεές να πληρώσουν πολύ ακριβότερα από εμάς τις αμαρτίες των γονιών τους…
Μπείτε μέσα μια στιγμή και μυρίστε τον αέρα του. Βρώμα και δυσωδία. Και η παιδική ψυχή, η μαλακιά ακόμη, δέχεται ολημερίς και διαμορφώνεται σύμφωνα με τέτοιες θανατηφόρες επιδράσεις. Πουθενά η ωραία κ’ ελεύθερη ψυχή. Πουθενά η δονούμενη από ενέργεια κι αλήθεια ζωή. Ένα νεκρό, σχολαστικό, κατάξερο, αφιλοσόφητο γράμμα, κατακουρελιασμένο κι αυτό. έτσι για τα μάτια…"
Το όραμά του
"Εζήτησα να ξυπνήσω ψυχές ικανές να καθορίσουν μονάχες τους αύριο την τύχη τους κι όχι νευρόσπαστα που να κινούνται σήμερα με τη θέληση του πρώτου τυχαίου δασκάλου τους κι αύριο με του άλλου οποιουδήποτε κυρίου τους.
Δεν έδωκα καλούπια σε καμιά περιοχή της ζωής και της σκέψης τους, καλούπια που αλλάζουν επιφανειακά μονάχα κ’ εξωτερικά τη ζωή, μα που αφήνουν αποκοιμισμένη και στείρα την ψυχή τους.
Όπου έβλεπα την ελεύθερη σκέψη τη σεβάστηκα και την αγάπησα, οσοδήποτε τολμηρή κι αν ήταν, και περιφρόνησα με αγανάκτηση το μυαλό το σκλαβωμένο μέσα στα δεσμά της πρόληψης και της υποκρισίας.
Οι ταπεινοί γύρω μας μας έριξαν λόγια βλεδυρά και μας εμίσησαν – αλίμονο αν δεν μας μισούσαν, αυτό θα σήμαινε πως συγγενεύαμε με την ταπεινή και πρόστυχη ψυχή και ζωή τους.
Γιατί μαθητής μου εμένα δεν είναι ‘κείνος που αγαπά την ήρεμη κι ακίνδυνη ζωή, τη στρωμένη με λουλούδια, αλλά εκείνος που μέσα του έχει ξυπνήσει η ανησυχία. Μαθητής μου δεν είναι ‘κείνος που θα μ’ αγαπήσει με μια θηλυκιά και μαλακή άγονη αγάπη, αλλά εκείνος που ακολουθώντας τις αρχές της επικίνδυνης πάλης θα με φτάσει και θα με ξεπεράσει, αρνιούμενος ίσως στο τέλος εμένα."
Πρόχειρο χειρόγραφό του με σημειώσεις για το λόγο του
στο τέλος του σχολικού έτους 1929-30 στο Διδασκαλείο Θηλέων Θεσσαλονίκης (Φ3)
ΚΛΕΙΣΤΕ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ (ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΑΠΑΝΤΑ), ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ-ΣΧΟΛΙΑ, ΑΛΕΞΗΣ ΔΗΜΑΡΑΣ, ΤΟΜΟΣ Α', ΕΚΔ. "ΓΝΩΣΗ"
