του Σπύρου Γιανναρά
"Η πόλη, το βλέπεις και μόνος σου, είναι πολύς καιρός που παραπαίει", λέει ο ιερέας στον Οιδίποδα, στον πρόλογο του δράματος. Και ποιο το ειδοποιό χαρακτηριστικό της παραπαίουσας πόλης; Της πόλης που καταρρέει; Το χαρακτηριστικό αυτό είναι ο φόβος. Ο διάχυτος φόβος των πολιτών απέναντι στο κακό που περιμένουν νομοτελειακά, σχεδόν μοιρολατρικά να πέσει στο κεφάλι τους. Ο φόβος της φονικής βίας που θα ξεσπάσει επάνω τους. Όμως ο διάχυτος αυτός φόβος είναι ταυτόχρονα η λυδία λίθος που διαφοροποιεί την τυραννία από τη δημοκρατία.
Σε μια δημοκρατία ο πολίτης, το εχέφρον μέλος μιας κοινότητας που μετέχει στα κοινά, μοιραζόμενος τους πόνους, τις χαρές και τις αγωνίες του με εκείνες των άλλων, δεν τρέμει τη μοίρα που τον περιμένει σαν διαβεί το κατώφλι του ή και μέσα στο σπιτικό του.
Σήμερα στην γειτονιά μου, στη Νέα Σμύρνη, αφουγκράστηκα αυτόν ακριβώς τον φόβο. Για πρώτη φορά τον οσμιζόσουν στον αέρα, μαζί με την οργή που κοχλάζει. Τον φόβο απέναντι στην απρόκλητη φονική βία της ασύδοτης εξουσίας που ηδονίζεται να υπερβαίνει το όριο, όχι του θεσμού ή του νόμου απλώς, αλλά εκείνο που τον χωρίζει από την θηριώδη βαρβαρότητα.
Δεν είναι πολύς καιρός που άλλαξε ο αστυνομικός διοικητής της περιοχής. Ήταν η πρώτη φορά στα σχεδόν πενήντα χρόνια διαμονής μου στην συνοικία που θεμελίωσαν οι μικρασιάτες πρόγονοί μου, που ατιλαμβανόμουν την αλλαγή του διοικητή. Κι αυτό γιατί άρχισε να βγαίνει και να κόβει ο ίδιος κλήσεις στα αυτοκίνητα που κινούνταν στην περιοχή του. Τον είδα με τα μάτια μου να βγάζει από το αυτοκίνητό του έναν οδηγό, οποίος κοιτούσε εντελώς σαστισμένος τα σιρίτια και τις χρυσές επωμίδες της στολής του ανώτατου αξιωματικού.
Σε μια μόλις στιγμή, μού λύθηκε η απορία που γεννούσε το θέαμα ενός διοικητή επιτελούντος το έργο του τελευταίου τροχού της αστυνομικής ιεραρχίας. Ο άνθρωπος αυτός ηδονιζόταν από τον φοβό που προκαλούσε στους οδηγούς που σταματούσε, οι οποίοι βλέποντας τα σιρίτια και τα χρυσά διακριτικά της στολής του, παραδίνονταν αμαχητί, περιμένοντας την πιο εξωφρενική τιμωρία.
Το πρόσωπο του διοικητή που έλαμπε, τρεφόμενο από τον τρόμο του άλλου, είναι το πρόσωπο του Τυράννου. Το πρόσωπο του παραλόγου, του χάους, της διαστροφής, όλων των ειδοποιών χαρακτηριστικών μιας τυραννίας. Την ίδια ηδονική χαρά διέκρινες σήμερα και στους μπάτσους που ξεχύθηκαν στην πλατεία με την πρόθεση να λιανίσουν κόκκαλα.
