____ ΔΑΣΚΑΛΟΣ ή ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ ; ____
από Περίτα Αγαθανάση
"Δάσκαλος, ή διδάσκαλος; και τα δύο!
Ἀρχικό ρῆμα δάω=μανθάνω,
σχετικό μέ τό δαίω=καίω, φωτίζω (ἀπ' ὅπου καί ἡ δάς) ἀλλά καί γνωρίζω καλῶς.
Κατά τό Ἐτυμολογικό τό Μέγα: «Διδάσκω: δαίω τὸ ἐπίσταμαι(=γνωρίζω καλῶς), ὁ μέλλων, δαίσω, πλεονασμῷ τοῦ κ, δαίσκω... καὶ κατὰ ἀναδιπλασιασμὸν, διδαίσκω... καὶ ἀποβολῇ τοῦ ι, διδάσκω. οὐδέποτε γὰρ (=γιατί) τὰ εἰς κω ρήματα κοινὰ ὄντα διφθόγγῳ τῇ διὰ τοῦ ι παραλήγεται... διὰ τὰ Αἰολικά, οἱ γὰρ Αἰολεῖς θναίσκω καὶ μιμναίσκω διὰ τῆς αι διφθόγγου λέγουσιν...».
Ὅπως βλέπουμε τά εἰς κω ρήματα οὐδέποτε διατηροῦν τό ι τῆς διφθόγγου ἀλλά τό ἀποβάλλουν στήν παραλήγουσα, γι' αὐτό καί τό δαίσκω-διδαίσκω γίνεται, ἀντιστοίχως, δάσκω-διδάσκω.
Ἐξαίρεση οἱ Αἰολεῖς πού τό διατηροῦν καί λένε θναίσκω, μιμναίσκω καί συνεπῶς ...δαίσκω.
Ὁ Ἡρωδιανός ἀναφέρει ὅτι: «Χρύσιππος φησί(λέει) παρὰ τὸ ἀσκεῖν τὸ σημαῖνον τὸ διδάσκειν τὶ, ἀσκῶ, διάσκω καὶ ἐπενθέσει(ἐπί+ἐν+θέσει) τοῦ δ, διδάσκω» (Ε.τ.Μ.) Δηλαδή κατά τήν δεύτερη αὐτή ἐκδοχή, ἀσκῶ/διάσκω/διδάσκω.
Δαίω-δάω, λοιπόν, καί τελικῶς δάσκω=μανθάνω τόν ἑαυτό μου.
Καί ἐκ τοῦ δάσκω διά ἀναδιπλασιασμοῦ τό δι-δάσκω καί ὁ δι-δάσκαλος. δίς+δάσκω.
Καί ὅπως ἀναφέρει πάλι τό Ἐτυμολογικό: «Διατὶ ὁ ἀναδιπλασιασμός;; Διότι ὁ διδάσκαλος, διπλοῦς ἐθέλει εἶναι». Ἄνευ μαθητοῦ πῶς θά παραδώσει ὁ διδάσκαλος μαθήματα;;;
Καί ὁ Ἀριστοτέλης γράφει: «σημεῖον τοῦ εἰδότος(=γνωρίζοντος), τὸ δύνασθαι διδάσκειν» (Μετὰ τὰ Φυσικά Α1).
Ὁ διδάσκαλος πρέπει νά εἶναι πεφωτισμένος, δαήμων, γνώστης γιά νά δύναται νά διδάσκει.
Ἐν κατακλεῖδι, ὁ καθείς γιά τόν ἑαυτό του εἶναι δάσκαλος καί γιά τούς ἄλλους ...διδάσκαλος."
______________
από Περίτα Αγαθανάση
