Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΝΕΟΓΛΩΣΣΑ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΝΕΟΓΛΩΣΣΑ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Κυριακή 15 Σεπτεμβρίου 2024

Ο προφητικός Οργουελ, το «1984» και η Νέα Γλώσσα




Πέρασε μισός αιώνας αφότου πέθανε σε ηλικία μόλις 47 ετών ο Τζορτζ Οργουελ, ο άγγλος συγγραφέας του «Ψυχρού Πολέμου» (ο όρος αποδίδεται στον ίδιο), γνωστότερος από τη «Φάρμα των ζώων» και το «1984», που εκδόθηκε το 1949, έναν χρόνο προτού πεθάνει. Είχε ήδη ασχοληθεί επιτυχώς και με τη δημοσιογραφία, για να ακολουθήσει κατόπιν τον μοιραίο δρόμο πολλών νέων ανθρώπων προς την Ισπανία, στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου (1936-39), κυρίως γιατί «θέλαν να μάθουν», όπως λέει ο W. Η. Auden στο ποίημά του «Spain» (βλ. μετάφραση Γ. Σεφέρη στις «Αντιγραφές»).

Δεν κατατάχθηκε στην υπό σοβιετικό έλεγχο Διεθνή Ταξιαρχία αλλά στην πολιτοφυλακή της αναρχομαρξιστικής αντισταλινικής οργάνωσης POUM (Partido Obrero de Unificacion Marxista) και στη διάρκεια των συγκρούσεων τραυματίστηκε σοβαρά στον λαιμό από ελεύθερο σκοπευτή του Φράνκο.

«Οταν χρησιμοποιώ μια λέξη» είπε ο Χάμπτι Ντάμπτι με μάλλον περιφρονητικό ύφος «σημαίνει ακριβώς ό,τι εγώ την επιλέγω να σημαίνει ­ μήτε περισσότερα μήτε λιγότερα».

«Το ζήτημα είναι» είπε η Αλίκη «αν μπορείς να κάνεις τις λέξεις να σημαίνουν τόσο πολλά διαφορετικά πράγματα».

«Το ζήτημα είναι» είπε ο Χάμπτι Ντάμπτι «ποιος θα ‘ναι το αφεντικό ­ αυτό ‘ναι όλο» (Lewis Carroll).


Σήμερα όλο και περισσότερο ακούμε να γίνεται αναφορά σε κάποιο αφεντικό ονόματι «Μεγάλος Αδελφός» (Big Brother ή ΒΒ) που στο «1984» αποτελεί έναν οιονεί αόρατο πλανητάρχη, έναν «δίκης οφθαλμόν ος τα πάνθ’ ορά» (Big Brother is watching you) και ακόμη έναν διεισδυτικό αναγνώστη της ανθρώπινης σκέψης, ικανό να πατάξει κάθε «έγκλημά» της, thoughtcrime, στην κύησή του. Γιατί στην Ωκεανία ως το 2050, όταν θα καθιερωθεί επισήμως η Newspeak, λέξεις όπως ελευθερία, δημοκρατία και ισότητα θα έχουν τεθεί εξ αντικειμένου εν αχρησία. Αλλά αν ως τότε χρησιμοποιηθούν στον γραπτό και στον προφορικό λόγο είτε παρεισφρήσουν στον ανθρώπινο νου (όπως συμβαίνει στον κεντρικό ήρωα της νουβέλας Γουίνστον Σμιθ) συνιστούν «έγκλημα της σκέψης» που η Thought Police, Αστυνομία της Σκέψης, τιμωρεί αμείλικτα με βασανιστήρια, ακόμη και με θάνατο.