Σταύρος Καλλέργης – Πλάτων Δρακούλης, πατριώτες και σοσιαλιστές, οργανώνουν την Εργατική Πρωτομαγιά

Ο πρώτος εορτασμός της Εργατικής Πρωτομαγιάς στην Ελλάδα και οι πρωτεργάτες.

ΑΡΧΕΙΟ ΣΤΑΥΡΟΥ ΚΑΛΛΕΡΓΗ: Ψηφίδες από τον σχεδιασμό της σοσιαλιστικής πολιτείας. 

του Γιώργου Καραμπελιά από την www.huffingtonpost.gr

Το 1893, ο Σταύρος Καλλέργης οργάνωσε για πρώτη φορά στην Ελλάδα τον εορτασμό της Εργατικής Πρωτομαγιάς. Μετά την ομιλία του, περίπου 500 άτομα υπέγραψαν ψήφισμα με το οποίο ζητούσαν να παραμένουν κλειστά τα καταστήματα τις Κυριακές, η εργασία να είναι οκτάωρη και να παρέχεται σύνταξη σε όσους δεν μπορούσαν πια να εργαστούν.

Ύστερα από την ομιλία που εκφώνησε ο Καλλέργης, κατευθύνθηκε στη Βουλή για να παραδώσει το ψήφισμα, το οποίο όμως ο Πρόεδρος της Βουλής αρνήθηκε να δεχθεί. Αν και συνελήφθη για την πράξη του αυτή και καταδικάστηκε σε φυλάκιση, ο πρώτος εορτασμός της Εργατικής Πρωτομαγιάς στην Ελλάδα αποτελεί σταθμό στην ιστορία του ελληνικού εργατικού κινήματος.

Τελικά, το ψήφισμα κατατέθηκε στη Βουλή την 1η Δεκεμβρίου 1893 και αφού είχαν συγκεντρωθεί 2.000 υπογραφές.

Το ψήφισμα ανέφερε τα εξής:

“Συνελθόντες σήμερον την 2 Μαΐου ημέραν Κυριακήν και ώραν 5μ.μ. εν τω Αρχαίω Σταδίω οι κάτωθι υπογεγραμμένοι μέλη του Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου και υπό μισθόν πάσχοντες εψηφίσαμεν:

Α) Την Κυριακήν να κλείωσι τα καταστήματα, καθ’ όλην την ημέραν, και οι πολίται ν’ αναπαύωνται.

Β) Οι εργάται να εργάζωνται 8 ώρας την ημέραν.

Γ) Ν’απονέμηται σύνταξις εις τους εκ της εργασίας παθόντας και καταστάντας ανικάνους προς διατήρησιν εαυτών και της οικογενείας των.

Δ) Το συμβούλιον του Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου να επιδώση το ψήφισμα εις την Βουλήν”.

Την επόμενη χρονιά, στην Πρωτομαγιά του 1894, πραγματοποιείται μια πολύ πιο μεγάλη και οργανωμένη εκδήλωση, όπου συμμετείχαν 6.000 άτομα, με οργανωτές και ομιλητές εκ νέου τον Σταύρο Καλλέργη και τον εκδότη του Άρδην, Πλάτωνα Δρακούλη. Πλέον όμως η κρατική εξουσία είχε θορυβηθεί και έγιναν πολλές συλλήψεις (μεταξύ των συλληφθέντων και ο Καλλέργης), ενώ ο εορτασμός της Πρωτομαγιάς στο εξής απαγορεύτηκε. Το ψήφισμα που εξεδόθη, εκτός από τα αιτήματα του 1893 προσέθεσε και ορισμένα ακόμα, ανοίγοντας τον δρόμο για την διεύρυνση των σοσιαλιστικών και λαϊκών διεκδικήσεων.

ΕΛΠΙΣ ΑΠΕΛΠΙΣΙΑΣ

ΟΠλάτωνας  Δρακούλης ήταν από τις σημαντικότερες πνευματκές μορφές του 19ου και αρχών του 20ου αιώνα. Υπήρξε ιδρυτής του περιοδικού Άρδην που πρωτοεκδόθηκε το 1885, ένα από τα πρώτα, αν όχι το πρώτο, σοσιαλιστικό περιοδικό της χώρας.  Τον Μάιο του 1922, λίγους μήνες πριν την Μικρασιατική Καταστροφή, έγραψε ένα προφητικό κείμενο, που και σήμερα παραμένει εξίσου προφητικό και επίκαιρο.   

ΕΛΠΙΣ ΑΠΕΛΠΙΣΙΑΣ

Τοῦ Πλά­τω­να Δρα­κού­λη

Κοι­νω­νι­κῶς καὶ πο­λι­τι­κῶς καὶ ἐ­θνι­κῶς ἡ χώ­ρα μᾶς εὑ­ρί­σκε­ται εἰς ἀ­δι­έ­ξο­δον. Οἱ ὁ­δη­γοί της δὲν βλέ­πουν. Οἱ θε­σμοί της δὲν λει­τουρ­γοῦν. Τὰ μο­χθοῦν­τα καὶ στε­ρού­με­να καὶ λη­στευ­ό­με­να πλή­θη της δὲν ἔ­χουν ἀ­κό­μη τὴν τόλ­μην τῆς ἀ­πελ­πι­σί­ας. Οὐ­δὲν ἄλ­λο εἶ­δος τόλ­μης ἔ­χουν δι­ό­τι ἡ ὀ­λι­γαρ­χί­α εἰς τὴν ὁ­ποί­αν ἔ­χουν ἀ­πὸ γε­νε­ᾶς ἐμ­πι­στευ­θῆ τὰς τύ­χας των, τοῖς ἔ­χει ἐ­πι­τη­δεί­ως ἀ­φαι­ρέ­σει πᾶν ἄλ­λο εἶ­δος τόλ­μης. Θὰ τοῖς δώ­ση ἄ­ρα­γε τόλ­μην ἡ ἐ­πι­κει­μέ­νη ἀ­πελ­πι­σί­α των; Αὐ­τὸ εἶ­νε μέ­γα ζή­τη­μα. Ἂν καὶ ἡ ἐ­πι­κει­μέ­νη ἀ­πελ­πι­σί­α δὲν γεν­νή­ση τόλ­μην, τό­τε δὲν ἀ­πο­μέ­νει εἰ­μὴ ἡ τρα­γω­δί­α τοῦ τέ­λους καὶ τὸ τέ­λος τῆς τρα­γω­δί­ας.

Κοι­νω­νι­κὴ ἀ­πο­σύν­θε­σις, πο­λι­τι­κὴ πα­ρα­λυ­σί­α, ἐ­θνι­κὴ χρε­ω­κο­πί­α. Ἀ­πο­σο­βοῦν­ται τὰ ἀ­παί­σι­α ταῦ­τα; Ναί, ἀλ­λά μό­νον εἰς δύ­ο πε­ρι­πτώ­σεις· ἤ ἐ­ὰν οἱ ὀ­δηγοῦν­τες ἔ­χουν φῶς καὶ ἐ­θε­λο­θυ­σί­αν, ἤ ἐ­ὰν τὰ δει­νο­πα­θοῦν­τα πλή­θη ἔ­χουν τόλ­μην. Ἡ πρώ­τη πε­ρί­πτω­σις ἀ­πο­κλεί­ε­ται, δι­ό­τι οἱ ὁ­δη­γοῦν­τες δὲν ἐμ­φο­ροῦν­ται ἀ­πὸ ὑ­περ­τέ­ραν ἀν­τί­λη­ψιν τῆς εὐ­θύ­νης των οὔ­τε ἀ­πὸ τὴν γεν­ναί­αν ὁρ­μήν της ἐ­θε­λο­θυ­σί­ας. Τὸ Κοι­νο­βου­λευ­τι­κόν πο­λί­τευ­μα εἶ­νε ὀ­δυ­νη­ρὰ ἀ­πο­τυ­χί­α.