ΟΓΔΟΝΤΑ ΕΝΑ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ

Του Κώστα Χατζηαντωνίου 

Μοιάζει απίστευτο αλλά είναι η πραγματικότητα. Ογδόντα ένα χρόνια μετά, οι πολιτικοί ή και φυσικοί απόγονοι των πρωταγωνιστών, είτε από ιδεοληψία είτε από ιδιοτέλεια, αρνούνται να αναγνωρίσουν τα αίτια και επιμένουν στο «αναπόφευκτο» μιας εθνικής συμφοράς που άρχισε να ξετυλίγεται ήδη από τα χρόνια της Κατοχής και όχι στις 3 Δεκεμβρίου 1944, όταν οι αστυνομικές δυνάμεις, με διαταγή του αρχηγού της αστυνομίας Έβερτ, άνοιξαν πυρ κατά του συλλαλητηρίου της αριστεράς, ώστε να εξωθήσουν το ΚΚΕ σε ένα καταδικασμένο εκ των προτέρων σε αποτυχία κίνημα. 

Οι υποθέσεις δεν έχουν νόημα στην ιστορική μελέτη. Αν ωστόσο το ΚΚΕ είχε την σαφή απόφαση να καταλάβει την εξουσία, θα μπορούσε πολύ πιο εύκολα να το επιτύχει τον Οκτώβριο του 1944, αμέσως μετά την αποχώρηση των Γερμανών. Και αν δεν είχε εξαπολύσει τα Δεκεμβριανά, είναι προφανές ότι θα ήταν πανίσχυρο πολιτικά, ακόμη κι αν είχε δεχθεί τους όρους Παπανδρέου- Σκόμπυ για αποστράτευση του ΕΛΑΣ. Θα είχε τεράστια δύναμη μέσα στον πυρήνα του κράτους, του στρατού, των σωμάτων ασφαλείας και των δημοσίων υπηρεσιών. 

Η απάντηση στο εύλογο ερώτημα δεν μπορεί να δοθεί χωρίς αναγνώριση της εξάρτησης της ηγεσίας του ΚΚΕ από τη Μόσχα αλλά και χωρίς την κατανόηση του πολυσυλλεκτικού χαρακτήρα του ΕΑΜ, όπου το ΚΚΕ δεν ασκούσε πλήρη έλεγχο. Το πιθανότερο είναι συνεπώς ότι στο κίνημα του Δεκεμβρίου το ΚΚΕ σύρθηκε, με την αφέλεια πως θα υποχρεώσει τους Άγγλους να δεχτούν πολιτική λύση της κρίσης αλλά και για να συσπειρώσει πολωτικά τον αντιμοναρχικό κόσμο. Ήταν μια ένοπλη διαμαρτυρία, ένοπλος πολιτικός εκβιασμός. Αλλά οι Άγγλοι δεν θα άφηναν την ευκαιρία να χαθεί. Όπως δεν έχασαν την ευκαιρία να εκμεταλλευθούν το κίνημα στη Μέση Ανατολή που διέλυσε έναν πραγματικά (ως την άνοιξη του 1944) εθνικό και δημοκρατικό στρατό. Μετά το εγκληματικό (και πολιτικά και, δυστυχώς, επί της πράξεως...) κίνημα του Δεκεμβρίου του 1944, μπορούσαν πλέον να  ανασυγκροτήσουν την κυριαρχία τους στην Ελλάδα, με κέντρο την επαναφορά του βασιλιά, αποφεύγοντας συγχρόνως τις ελληνικές πιέσεις για την ενσωμάτωση της Κύπρου και της Βορείου Ηπείρου. 

Από την άλλη πλευρά, η ΕΣΣΔ μπορούσε, με τον ελληνικό αντιπερισπασμό, να εμπεδώσει την κυριαρχία της στην Ανατολική Ευρώπη, όπως είχαν συμφωνήσει Στάλιν και Τσώρτσιλ. Όσο για την ελληνική αριστερά, βρισκόταν σε τέτοια σύγχυση που ο πρώην γραμματέας του ΕΑΜ Χατζής θα υποστηρίζει ότι «έπρεπε να διεκδικηθεί η εφαρμογή της συμφωνίας της Γιάλτας και στην Ελλάδα», έχοντας την εντύπωση ότι η Γιάλτα ήταν οι δημοκρατικές ωραιολογίες των επίσημων ανακοινώσεων, ενώ διαδηλωτές του ΚΚΕ θα φωνάζουν ρυθμικά «Γιάλτα- Γιάλτα» και ο «Ριζοσπάστης» θα δημοσιεύει άρθρα του τύπου «Ο μέγας Γεωργιανός και οι μικροί Έλληνες» (δες φύλλο 15-3-1945).

ΜΝΗΜΗ ΙΑΚΩΒΟΥ ΚΟΥΜΗ

Του Κώστα Χατζηαντωνίου 

Δεν τον γνώρισα από κοντά. Όταν μπήκα στη σχολή του, κόντευε δυο χρόνια στο χώμα. Μ' αρέσουν οι υποθέσεις. Ειδικά οι χαμένες υποθέσεις.

 «Τι θα γινόταν αν...». Αν, ας πούμε, ο Κύπριος φοιτητής του Πολιτικού της Νομικής, Ιάκωβος Κουμής, γεννημένος στην Σωτήρα της Αμμοχώστου το 1956, δεν είχε δολοφονηθεί από τα ΜΑΤ της πρώιμης μεταπολίτευσης, στην πορεία για το Πολυτεχνείο το 1980.

 Χτυπήθηκε άγρια στο κεφάλι και μεταφέρθηκε, κλινικά νεκρός στο νοσοκομείο, όπου απεβίωσε μια εβδομάδα αργοτερα, στις 23 Νοεμβρίου. Τη χρονιά εκείνη η κυβέρνηση του Γεωργίου Ράλλη είχε απαγορεύσει να φτάσει η πορεία στην Αμερικανική πρεσβεία και υποχρέωνε τους διαδηλωτές να διαλυθούν στο Σύνταγμα. 

Ο δολοφόνος του Κουμή δεν βρέθηκε ποτέ - ούτε της Σταματίνας Κανελλοπούλου, της άλλης νεκρής εκείνης της ημέρας. Προσπαθώ να φανταστώ τον φονιά του. Να είχε άραγε ποτέ του ενοχές; Ή κραύγαζε κι αυτός "στο Πολυτεχνείο δεν υπήρχαν νεκροί"; 

Στη συζήτηση που έγινε σχετικά με τα γεγονότα στη Βουλή, η πλειοψηφία των πολιτικών (με εξαίρεση τον μπάρμπα Γιάννη τον Ζίγδη που κατήγγειλε το σώμα των πραιτωριανών των ΜΑΤ ως κακούργους) ήταν ιδιαιτέρως ήπια. Απέδωσαν την ευθύνη για τα επεισόδια στους διαδηλωτές και ασχολήθηκαν με τεχνικές λεπτομέρεις για τους ελιγμούς της αστυνομίας. Ο φωτισμένος πρωθυπουργός Γεώργιος Ράλλης δήλωνε πως «και ο Αρχάγγελος Μιχαήλ σπάθην κρατεί στα χέρια του για να αμυνθεί εναντίον των δαιμόνων. Δεν κρατεί άνθη». Ορθός λόγος.

 Η αντιπολίτευση έπρεπε να πείσει για τη νομιμοφροσύνη της πλέον και άλλωστε η αλλαγή ερχόταν πλησίστια: όλοι έχουν δικαίωμα στο πλιάτσικο κι οι κοτζαμπάσηδες και οι κατσαπλιάδες σε αυτό «το έθνος των διακοσίων χρόνων» (όπως απεφάνθη κατ' αυτάς κι ο αγράμματος Πρώτος ...), όχι μόνον η δεξιά. 

Ποιος ήταν άλλωστε ο Ιάκωβος Κουμής που θα έφραζε τον δρόμο της ευημερίας και της προόδου;

Ο ΠΑΠΑΣ ΛΕΩΝ ΙΔ' ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΚΟΓΛΥΦΙΑ

Του Κώστα Χατζηαντωνίου 

[Γιατί από τα μέσα ενημέρωσης μάλλον δεν θα πληροφορηθούμε αυτή την προσφώνησή του, χθες, 18 Οκτωβρίου, προς την Ιταλική Εθνική Συνομοσπονδία εναντίον της τοκογλυφίας.

"Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, καλημέρα και καλώς ήρθατε!

Χαιρετίζω τον Πρόεδρο και όλους εσάς που εκπροσωπείτε το Εθνικό Συμβούλιο κατά της Τοκογλυφίας. Ενώνω τη φωνή μου με αυτή των προκατόχων μου για να σας ευχαριστήσω για τη δέσμευσή σας τα τελευταία τριάντα χρόνια στην καταπολέμηση ενός προβλήματος που έχει καταστροφικές επιπτώσεις στις ζωές πολλών ανθρώπων και πολλών οικογενειών.

Το φαινόμενο της τοκογλυφίας υποδηλώνει τη διαφθορά της ανθρώπινης καρδιάς. Είναι μια οδυνηρή και αρχαία ιστορία, που έχει ήδη καταγραφεί στη Βίβλο. Οι προφήτες, μάλιστα, κατήγγειλαν την τοκογλυφία, μαζί με την εκμετάλλευση και κάθε μορφή αδικίας προς τους φτωχούς. Ο προφήτης Ησαΐας, στο όνομα του Κυρίου, θέτει το εξής ερώτημα: «Δεν είναι αυτή η νηστεία που εγώ επιλέγω: να λύσω τα δεσμά της ανομίας, να λύσω τα λουριά του ζυγού, να αφήσω ελεύθερους τους καταπιεσμένους και να συντρίψω κάθε ζυγό;» (Ησ.  58:6).

 Πόσο μακριά βρίσκεται ο Θεός από τη στάση που συντρίβει τους ανθρώπους μέχρι του σημείου να τους υποδουλώσει! Είναι μια σοβαρή αμαρτία, μερικές φορές πολύ σοβαρή, επειδή δεν μπορεί να αναχθεί σε ένα απλό λογιστικό ζήτημα. Η τοκογλυφία μπορεί να φέρει κρίση στις οικογένειες, μπορεί να φθείρει το μυαλό και την καρδιά σε σημείο που να οδηγήσει τους ανθρώπους να σκεφτούν την αυτοκτονία ως τη μόνη διέξοδο.

Η αρνητική δυναμική της τοκογλυφίας εκδηλώνεται σε διαφορετικά επίπεδα. Υπάρχει μια μορφή τοκογλυφίας που προφανώς φαίνεται να θέλει να βοηθήσει όσους αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες, αλλά σύντομα αποκαλύπτεται για αυτό που είναι:

 ένα ασφυκτικό βάρος. Οι συνέπειες πληρώνονται ιδιαίτερα από εύθραυστους ανθρώπους, όπως εκείνους που είναι θύματα τζόγου. Ωστόσο, επηρεάζει και εκείνους που πρέπει να αντιμετωπίσουν δύσκολες στιγμές, όπως για παράδειγμα έκτακτη ιατρική περίθαλψη ή απρόβλεπτα έξοδα πέρα από τις δυνατότητές τους ή των οικογενειών τους. Αυτό που αρχικά παρουσιάζεται ως χείρα βοηθείας στην πραγματικότητα γίνεται, μακροπρόθεσμα, ένα μαρτύριο.

Και αυτά συμβαίνουν ακόμη και σε επίπεδο χωρών σε όλο τον κόσμο. Δυστυχώς, τα τοκογλυφικά χρηματοπιστωτικά συστήματα μπορούν να γονατίσουν ολόκληρους λαούς. Ομοίως, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε «εκείνους των οποίων οι τοκογλυφικές και άπληστες συναλλαγές οδηγούν στην πείνα και τον θάνατο των αδελφών τους στην ανθρώπινη οικογένεια» ( Κατήχηση της Καθολικής Εκκλησίας, αρ. 2269 ): οι ευθύνες τους είναι σοβαρές και τροφοδοτούν δομές άνομης αμαρτίας.

ΝΑΥΑΡΙΝΟ

 

«Τη επαύριον μετά την μάχην πολλά πρωί παρετήρησαν μερικοί ναύται εις την μικράν νήσον Σφαγιάν κινήματα μανδηλίων και εγνώρισαν τέλος πάντων γυναικώδεις μορφάς. Εις Γάλλος αξιωματικὸς επήδησε πρώτος εις εν σκαφίδιον και άλλοι μερικοί ναύται μετ' αυτόν, οίτινες ευθύς επέστρεψαν φέροντες οκτώ Ελληνικά κοράσια, τα οποία την νύκτα είχαν ελευθερωθή από την δυναστείαν των Τούρκων, εις εν σεσαθρωμένον σκαφίδιον. Είχαν φύγει από το Ζόγχιον, όπου εφυλάσσοντο αιχμάλωτοι, και έφθασαν εις εκείνον τον τόπον, όθεν ηλευθερώθησαν. Τί έγειναν οι συγγενείς των δεν ήξευρον και ως φαίνεται εστάλησαν εις την Γαλλία διά να εύρωσιν εκεί, σιμά εις τους ενθουσιασμένους Γάλλους την ευτυχίαν των».

Διαβάζοντας την βαθιά ανθρώπινη αυτή σκηνή, μέσα στην παραστατική «Περιγραφή της εν Ναυαρίνω Ναυμαχίας και των αμέσως προηγησαμένων Περιστάσεων», που μετέφρασε από το γερμανικό πρωτότυπο και φρόντισε να εκδοθεί στην Πέστη, δύο μόλις χρόνια μετά το μέγα γεγονός της 20ης Οκτωβρίου 1827 (που γέννησαν οι θυσίες εξίμισι χρόνων), ο «Ζήσης Σωτήρης ο Έλλην», αναζητώ πληροφορίες για την ζωή του.

 Ένας φλογερός Μακεδόνας από τα Σέρβια Κοζάνης ήταν, γιος αρματολού και έμπορος εγκατεστημένος από χρόνια στην Πέστη της Αυστροουγγαρίας. Με την έναρξη της Επανάστασης ξεκινά αμέσως για τη Μακεδονία αλλά συλλαμβάνεται και ρίχνεται στις οθωμανικές φυλακές. Θα αποδράσει δωροδοκώντας τους φρουρούς και θα φτάσει στη Χαλκιδική, για να πολεμήσει στο πλευρό του Εμμανουήλ Παπά και κατόπιν στη Νάουσα. Περνώντας από την Κοζάνη συλλαμβάνεται ξανά αλλά και πάλι διαφεύγει κι από τον Όλυμπο κατεβαίνει στη νότια Ελλάδα, όπου θα συμμετάσχει σε πολλές μάχες στη Στερεά, τα νησιά και την Πελοπόννησο, μαζί με άλλους Μακεδόνες. 

Αυτή την τάξη που εξαχρειώνεται όλο και περισσότερο, σε σημείο που να γίνονται προδότες της ίδιας τους της χώρας.

Του Κώστα Χατζηαντωνίου 

«Πεϊρεφίτ, σας παρακαλώ να μην έχετε τους δημοσιογράφους σε υπερβολική εκτίμηση. 

Όποτε προκύπτει κάποια δυσκολία, είναι απολύτως αναμενόμενο αυτή η πανίδα να παίρνει το μέρος των ξένων, ενάντια στο έθνος του οποίου υποτίθεται ότι είναι οι εκπρόσωποι.

 Είναι αδύνατο να φανταστεί κανείς τέτοια χαμέρπεια - και ταυτόχρονα τέτοια έλλειψη συνείδησης της χαμέρπειας. Οι δημοσιογράφοι σας έχουν ένα κοινό με τη γαλλική αστική τάξη, το γεγονός ότι έχουν χάσει κάθε αίσθηση εθνικής υπερηφάνειας. 

Για να μπορεί η αστική τάξη να συνεχίσει να δειπνεί έξω, θα αποδεχόταν οποιαδήποτε εθνική μειοδοσία. Ήδη από το 1940, ήταν πίσω από τον Πεταίν, επειδή της επέτρεψε να συνεχίσει να δειπνεί έξω παρά την εθνική καταστροφή. Τι θαύμα! Ο Πεταίν ήταν "ένας μεγάλος άνδρας". Δεν χρειαζόταν καμία λιτότητα, καμία προσπάθεια! Ο Πεταίν είχε βρει τη "λύση". Όλα θα ρυθμίζονταν υπέροχα με τους Γερμανούς. Οι καλές δουλειές θα ξαναρχίζανε.

Φυσικά, αυτό αντιπροσωπεύει το 5% του έθνους, αλλά το 5% που, μέχρι εμένα, κυριαρχούσε. Η Γαλλική Επανάσταση δεν κάλεσε τον γαλλικό λαό στην εξουσία, αλλά αυτήν την τεχνητή τάξη που είναι η αστική τάξη. Αυτή την τάξη που εξαχρειώνεται όλο και περισσότερο, σε σημείο που να γίνονται προδότες της ίδιας τους της χώρας. 

Μια ποιητική τομή

Εν τέταρτον αιώνος πριν. Εκεί, στα τέλη του 1990, στην ιερά οδό «του σοφού, του έμφρονος, του ακριβοδικαίου νομοθέτου Σόλωνος», λίγο καιρό μετά την κατάρρευση όλων των νέων κόσμων, η γνωριμιά με τον Ηλία Λάγιο συνέπιπτε με την έκδοση μιας ποιητικής συλλογής που δεν επρόκειτο να είναι...

ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ

«Όταν καταλαγιάζει η λυρική θέρμη του ποιήματος

και πάνε νήπια φρόνιμα να κοιμηθούν οι λέξεις,

μεταφέρεσαι από τόπο πορφυρού παραληρήματος

σε μιαν τεφρήν ερμιά. Και δεν μπορείς και να διαλέξεις».

Εν τέταρτον αιώνος πριν. Εκεί, στα τέλη του 1990, στην ιερά οδό «του σοφού, του έμφρονος, του ακριβοδικαίου νομοθέτου Σόλωνος», λίγο καιρό μετά την κατάρρευση όλων των νέων κόσμων, η γνωριμιά με τον Ηλία Λάγιο συνέπιπτε με την έκδοση μιας ποιητικής συλλογής που δεν επρόκειτο να είναι ακόμη μία συλλογή αλλά τομή βαθιά, όσο και αν θα χρειαζόταν χρόνος για να συνειδητοποιηθεί αυτή σε όλο της το εύρος, σε όλη της τη σημασία. Ήταν νωρίς κι ήταν αργά: το αδιέξοδο των μεταπολεμικών ποιητικών τρόπων έριχνε ήδη στην άβυσσο της ανίας ταλέντα και ασκήσεις.

Ο ΑΓΩΝΑΣ ΜΙΑΣ ΦΥΛΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΚΟΡΙΟΙ ΤΗΣ ΠΛΑΚΑΣ.

Η 26η Αυγούστου 1922 ήταν η τελευταία ημέρα της ελεύθερης Σμύρνης. Την επομένη, το πρωί της 27ης Αυγούστου [μόλις δύο εβδομάδες μετά την έναρξη της κεμαλικής επίθεσης (στις 13/26 με το νέο ημερολόγιο) στην περιβόητη εξέχουσα του Αφιόν Καραχισάρ], οι τσέτες θα έμπαιναν στην πόλη και το σκοτάδι θα έπεφτε για πάντα στην πατρική γη της Ιωνίας. 

Τα σημάδια της καταστροφής ήταν ωστόσο ευδιάκριτα από καιρό για όποιον είχε οξεία όραση. Ανάμεσα σε αυτούς η σπουδαιότερη Ελληνίδα του 20ου αιώνα, η Πηνελόπη Δέλτα.

 Από την αλληλογραφία της με έναν άλλον ξεχωριστό Έλληνα, τον Αλέξανδρο Δελμούζο, επιλέγω μια επιστολή χαρακτηριστική, γραμμένη τον Ιούνιο του 1921, λίγες εβδομάδες δηλαδή πριν από την μοιραία επιχείρηση προς Άγκυρα η οποία υπήρξε η αρχή του κακού. Αντιγράφω χωρίς σχόλια το γράμμα αυτό.

«Κηφισιά, 9/22 -6 -1921

Καλοί μου καὶ ἀγαπημένοι φίλοι,

Εἶναι καιρὸς ποὺ ἔλαβα ἕνα δελτάριο καὶ δεύτερο γράμμα σας, φίλε Κύριε Δελμοῦζο, καὶ ὅμως δὲ σᾶς ἔγραψα καὶ στοὺς δυὸ γιὰ μέρες καὶ ἐβδομάδες. Δὲ γράφω σχεδὸν σὲ κανένα, δὲ γράφω παρὰ τ᾿ ἀπαραίτητα γράμματα καὶ σήμερα ποὺ θέλω νὰ σᾶς γράψω, μόλις συλλογιστῶ τί ἔχω νὰ σᾶς πῶ, μὲ πιάνει ἡ ἀηδία καὶ μ᾿ ἔρχεται νὰ παρατήσω τὴν πέννα. 

Γιατὶ τί σᾶς ἐνδιαφέρει ἄλλο, καὶ σᾶς τοὺς Ἕλληνες τῆς ξενιτιᾶς, παρὰ ὁ ἀγώνας ὁ μεγάλος, ὁ ἐθνικός, ποὺ θ' ἀποφασίσει τὴ ζωή μας ἢ τὸ θάνατο, ἐκεῖ στὸ μέτωπο τῆς Μικρασίας, ὅπου διεξάγουν ἐντούτοις, οἱ κοριοὶ τῆς Πλάκας ποὺ μᾶς κυβερνοῦν, πόλεμο κομματικό «γιὰ λόγους ἐσωτερικούς», ὅπως εἶπε ἕνας ὑπεύθυνος ὑπουργὸς σὲ κάποιο φίλο μας. Τί ἄλλο σᾶς ἐνδιαφέρει παρὰ ὁ μεγάλος ἀγώνας, πέρα ἀπὸ τὸ Οὐσάκ; 

ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΚΡΑΤΙΑ (Ή: ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΡΕΑΛΙΣΤΕΣ;)

Του Κώστα Χατζηαντωνίου 

Δεν υπάρχει τίποτα πιο περίπλοκο από τις διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό ενός πολέμου, εκτός αν μία από τις δύο πλευρές έχει συντριπτική θέση επί του εδάφους.

 Αυτό σίγουρα δεν ισχύει στην περίπτωση της σύγκρουσης στην Ουκρανία, ούτε για τη Δυτική συμμαχία που υποστηρίζει το Κίεβο, αλλά ούτε και για τη Μόσχα, η οποία έχει ωστόσο ένα πολύ σημαντικό στρατηγικό πλεονέκτημα.

 Η Ουκρανία βρίσκεται σε στρατιωτικά, οικονομικά και πολιτικά ερείπια και ο Ζελένσκι αμφισβητείται πλέον ρητά στο εσωτερικό. Όλες οι πολιτικές εναλλακτικές λύσεις, με εξαίρεση τους «σκληροπυρηνικούς» εθνικιστές, είναι έτοιμες να υπογράψουν την ειρηνευτική συμφωνία, ακόμη και με σημαντικές εδαφικές απώλειες. 

Καιρός λοιπόν για τα πρώτα συμπεράσματα ημών, των θεατών της τραγωδίας, όσο και αν αυτά έχουν τον κίνδυνο, δυστυχώς, να υπακούουν στις ιδεοληψίες εκάστου και εν τέλει δεν προσφέρουν τίποτα στους Ουκρανούς. Αυτό το οποίο κατ' αρχάς θα έπρεπε να προξενεί εντύπωση είναι το εύρος της αμερικανικής ιδεολογικής κυριαρχίας στην Ευρώπη και, φυσικά, στην Ελλάδα.

 Διαβάζοντας τις απόψεις αναλυτών από όλους τους πολιτικούς χώρους μένει κανείς με την εντύπωση πως τον πόλεμο αυτόν τον άρχισε και τον συνεχίζει η Ευρώπη. Αλήθεια, πιστεύει κανείς σοβαρά ότι η κυβέρνηση Ζελένσκι θα ήταν τόσο αποφασιστική έναντι του καθεστώτος Πούτιν αν δεν είχε αμερικανική ενθάρρυνση; 

Κώστας Χατζηαντωνίου: ο πόθος της απελευθέρωσης από την Ανάγκη κινούσε κάθε μου σκέψη, κάθε μου πράξη. Νομίζω πως τούτο είναι μια νόμιμη φιλοδοξία...

Κώστας Χατζηαντωνίου* συνέντευξη στη Σταυρούλα Γ. Τσούπρου 

Δημοσιεύτηκε 02 Νοεμβρίου 2014

--------------------

Κύριε Χατζηαντωνίου, ήδη από το «Αντί προλόγου» σημείωμά σας στο τελευταίο βιβλίο σας "ΤΟ ΧΡΕΟΣ ΚΑΙ Ο ΤΟΚΟΣ",  τοποθετείστε, θα έλεγα, στην πλευρά της αναγκαστικής αισιοδοξίας, φωτίζοντας έτσι και το δεύτερο ουσιαστικό του τίτλου σας, το οποίο προφανώς επελέγη, ευφυέστατα πρέπει να πω, για τη διπλή του σημασία. Ο «τόκος» εκλαμβάνεται με την έννοια της γέννησης και όχι με εκείνην του κέρδους; Ή και με τις δύο;

Σε εποχές που η κρίση παίρνει χαρακτηριστικά ιστορικής αποσύνθεσης, όπως συμβαίνει στον καιρό μας, τόσο η αφελής αισιοδοξία όσο και η συνήθης μεμψιμοιρία δεν έχουν νόημα. 

Οι πιο συνειδητές στάσεις είναι είτε η σιωπή και η περήφανη αναμονή του λυτρωτικού μοιραίου, είτε η ανασύνταξη και το νέο ξεκίνημα της ζωής. 

Νέο ξεκίνημα, όμως, δεν υπάρχει χωρίς ένα ελάχιστο πίστης. Και αυτό γεννά την «αναγκαστική αισιοδοξία» ως επιταγή δράσης. Δράσης που θα φέρει την πολυπόθητη νέα γέννηση, ώστε να ειπωθεί ξανά, σε άλλη μορφή, το «νέον τόκον ιδόντες» μιας καινούργιας υμνογραφίας, μιας καινούργιας αφήγησης. 

Εν προκειμένω, εξαιρετικά

  διαφωτιστική είναι η ελληνική γλωσσική σύμπτωση, 

καθώς η λέξη, που έφτασε να δηλώνει μια παρά φύσιν γέννηση (όπου το χρήμα γεννά χρήμα και θεμελιώνει τον αυτοκαταστροφικό πολιτισμό του homo economicus), 

δηλώνει και τη χαρά μιας αληθινής γέννησης. 

Της γέννησης ενός νέου πολιτισμού, που θα μας έβγαζε από το αδιέξοδο και την απανθρωπία του χρηματικού σύμπαντος.

Συμφωνείτε, λοιπόν, με τον Ευάγγελο Παπανούτσο ως προς το ότι: «Το κήρυγμα της απελπισίας μόνο να υπονομεύσει μπορεί, όχι να οικοδομήσει. Σκορπάει την ηττοπάθεια, αναχαιτίζει τις καλές προθέσεις, μεγαλώνει τη σύγχυση. Όποιος παντού βλέπει τη δυστυχία και τη διαστροφή, τον εκφυλισμό και το ψεύδος, γίνεται –χωρίς να το θέλει– σύμμαχός τους. Όποιος πιστεύει στο καλό, το βοηθάει να νικήσει». Ή μήπως εσείς εννοείτε κάτι διαφορετικό με τον «ακτιβιστικό πεσιμισμό», όπως τον ονομάζετε;

Ο Ευάγγελος Παπανούτσος, ανήκοντας σε μια γενιά που έζησε όλη την ιστορική περιπέτεια του 20ού αιώνα, γνώριζε πολύ καλά τι σημαίνει απελπισία και ψεύδος, αλλά και τι σημαίνει πίστη και αντίσταση. Η επιμονή στην παθογένεια και τον σχολιασμό της ενισχύει τις δυνάμεις της παρακμής, συχνά μάλιστα γίνεται το πρώτο βήμα ή το «άλλοθι» για την προσχώρηση σε αυτήν, με την επίκληση της ματαιότητας κάθε ατομικής αντίστασης. 

Ο «ακτιβιστικός πεσιμισμός», όπως τον ονομάζω σε ένα από τα δοκίμια του βιβλίου, έχει διπλή σημασία. Αφενός, σημαίνει την απόφαση για αντίσταση, ακόμη και όταν είναι βέβαιη η ήττα (ο γνωστός στίχος για τους Μήδους που θα διαβούνε: κοινοτοπία, μα ουσιώδης κοινοτοπία) και, αφετέρου, σημαίνει τη βαθύτερη τραγική συναίσθηση (των Ελλήνων) πως ο ανθρώπινος βίος έχει εξαρχής προκαθορισμένο τέλος: την πλήρη υπαρκτική ήττα που συνιστούν η φθορά και ο θάνατος.

ΤΟ ΙΣΛΑΜΙΚΟ ΔΟΥΛΕΜΠΟΡΙΟ

Του Κώστα Χατζηαντωνίου 

Δεν ξέρω αν η αυτομαστίγωση της Ευρώπης (δεν λέω Δύσης, ελπίζω κάποτε να καταλάβουμε τη διαφορά) οφείλεται σε κοινωνικά πάθη, αυτοκτονικό ιδεασμό ή αβυσσαλέα ιστορική άγνοια. Δεν είναι αργά ωστόσο να μάθουμε πως δεκατέσσερις αιώνες τώρα, ειδικά ο λαός και ο πολιτισμός μας (ο δικός μας λαός, στη δική του πατρίδα, όχι η κακή, αποικιοκρατική Δύση), υφίσταται την βία της ισλαμικής επέκτασης. 

Ας αρκεστούμε σε αυτό το σημείωμα σε μιαν επέτειο: Τέτοιες ημέρες ήταν, πριν από 1.200 χρόνια, το 825, όταν δώδεκα χιλιάδες Άραβες, εκ των οποίων οι 3.000 μάχιμοι (οι άλλοι ήταν πρόσφυγες που για πολιτικούς λόγους είχαν καταφύγει από την Ανδαλουσία στην Αίγυπτο και ακολούθησαν την πειρατική εξόρμηση), υπό τον Αμπού Χαφέζ (ο κατά τους βυζαντινούς Απόχαψ) ολοκλήρωναν την κατάληψη της Κρήτης, αφού έκαψαν στην παραλία, μόλις έφτασαν, τα σαράντα πλοία τους για να μην υπάρχει ούτε σκέψη αποχώρησης, όταν θα άρχιζαν τις δηώσεις, τους εμπρησμούς, τις σφαγές. 

Η Κρήτη παραδόθηκε και κατέστη για 136 χρόνια η μάστιγα της Μεσογείου, "προς φρικώδη απόγνωσιν απάντων των κατοίκων των τε νήσων του Αιγαίου πελάγους και των ελληνικών και ασιατικών παραλίων ακαταπαύστως υπ᾿ αυτών δηουμένων" (βλ. Σλουμπερζέ, Νικηφόρος Φωκάς).

 Οι Ανατολίτες (Σαρακηνοί αυτό σημαίνει στα αραβικά), αδιακόπως ενισχυόμενοι από τυχοδιώκτες που προσέτρεχαν από κάθε ισλαμική γωνιά, έκαναν την Κρήτη γιγαντιαίο καταγώγιο ληστών και μέγα σκλαβοπάζαρο χριστιανών δούλων, για τα χαρέμια και τα εμπορεία των Αράβων και του μουσουλμανικού κόσμου.

ΛΟΥΙΤΖΙ ΠΙΡΑΝΤΕΛΛΟ

Του Κώστα Χατζηαντωνίου 

Μια νύχτα σαν κι αυτήν (28 Ιουνίου 1867), έπεφτε σαν πυγολαμπίδα κάτω από ένα μεγάλο μοναχικό πεύκο (δική του η παρομοίωση), στο Χάος του Αγκριτζέντο, σε μια περιοχή γεμάτη σαρακηνές ελιές, που προβάλλει στις άκρες ενός οροπεδίου με γαλάζια άργιλο, προς την αφρικανική θάλασσα, ο Λουίτζι Πιραντέλλο. Με την έκπληξη που νιώθει όποιος βρίσκεται πεταμένος καταγής, μόνος στο σκοτάδι ενός έρημου σιδηροδρομικού σταθμού (δική του κι αυτή η ιδέα), ο μέγας Ακραγαντίνος πάσχισε με τη ζωή και το έργο του να βρει νόημα σε αυτή την πτώση που όσο κι αν είναι πτώση για όλους, άλλο τόσο είναι και κλήση.

Από την τεράστια βιβλιογραφία του Λουίτζι Πιραντέλλο, επιλέγω εδώ να μιλήσω για τρία διηγήματά του, σύντομα (ούτε ένα τυπογραφικό έκαστο) που διαβάζονται με μια ανάσα αλλά, αν είσαι άνθρωπος που νιώθει τον κόσμο του μεγάλου Σικελού, σου κόβουν τη ζωή στα δύο. Εκδόθηκαν σχετικώς πρόσφατα από το Manifesto και νομίζω πως τόσο αρμονικά συλλειτουργούν, που θα μπορούσαν να είναι και ένα έξοχο σενάριο σπονδυλωτής κινηματογραφικής ταινίας, εφάμιλλο των τεσσάρων ιστοριών που έντυσαν το περίφημο "Χάος".

Ένας ηττημένος, γερασμένος πριν την ώρα του υπάλληλος που εκρήγνυται όταν το τρένο μιας φανταστικής ζωής σφυρίζει καλώντας τον σε ένα ονειρικό ταξίδι, πριν στη συνέχεια επιστρέψει στον καθημερινό του θάνατο, είναι ο πρωταγωνιστής του πρώτου διηγήματος ("Το τρένο σφύριξε" - "Il treno ha fischiato").

«Παναγούδα: θαυμάσια τοποθεσία για τη σκήτη μας»

του ΚΩΣΤΑ ΧΑΤΖΩΑΝΤΩΝΙΟΥ

Στις 28 Νοεμβρίου 1914 ο Νίκος Καζαντζάκης και ο Άγγελος Σικελιανός μετρούσαν ήδη δέκα μέρες στο Άγιον Όρος. Το προσκύνημα και η αναζήτηση ενός λυτρωτικού δρόμου που από καιρό η ψυχή τους ζητούσε (αξεδίψαστη από τη δόξα που είχαν προαναγγείλει ο Όφις και το κρίνο ή ο Αλαφροΐσκιωτος), τους είχε φέρει μάλλον απροσδόκητα εδώ. Τρεις μόλις ημέρες μετά την συγκλονιστική και για τους δυο γνωριμία τους στην Αθήνα, στις 12 Νοεμβρίου 1914, όπου ευθύς αναγνωρίστηκαν ως αδελφοί, σε μιαν εποχή που ένας ολόκληρος κόσμος γκρεμιζόταν (θυμίζω πως το φθινόπωρο εκείνο η Ευρώπη βυθιζόταν στο τέλμα ενός χωρίς προηγούμενο πολέμου), ένα λεύκωμα που τυχαία τράβηξε ο Καζαντζάκης από τη βιβλιοθήκη του Σικελιανού (αν πιστέψουμε τη μυθοποιημένη εκδοχή για την απόφαση του ταξιδιού, όπως στην «Αναφορά στον Γκρέκο» διαβάζουμε), τους είχε φέρει στο περιβόλι της Παναγιάς. 

Από τις 18 Νοεμβρίου που πήραν το καραβάκι για το Όρος (μετά από ένα τριήμερο στη Θεσσαλονίκη) ως τις 28 οι δύο νέοι φίλοι είχαν ήδη επισκεφθεί τις μονές Ιβήρων, Σταυρονικήτα και Παντοκράτορος.

Ξεκινώντας το πρωί της 28ης Νοεμβρίου από τη μονή Παντοκράτορος για να πάνε στην παρακείμενη (ρωσική τότε) σκήτη του Προφήτη Ηλία, το μονοπάτι τούς βγάζει στην Παναγούδα, στη δασώδη ασκητική περιοχή της Καψάλας, σε ένα ρημαγμένο κάθισμα της οποίας, πολλά χρόνια αργότερα (το 1979) επρόκειτο να εγκατασταθεί ο όσιος Παΐσιος. 

Η καταγραφή του Νίκου Καζαντζάκη (ο τίτλος που ήδη διαβάσατε) για εκείνη τη μέρα φαίνεται πως είναι μεταγενέστερη, γράφτηκε μάλλον όταν κοίταξε μετά από δεκαετίες ξανά το ημερολόγιό του, πάντως είναι πολύ πριν η εξηρτημένη από τη μονή Κουτλουμουσίου Παναγούδα πάρει την κατοπινή της δόξα εξαιτίας της παρουσίας του Παϊσίου.

 Σε μια απόληξη λοφίσκου, μέσα σε πυκνή βλάστηση, στον δρόμο από τις Καρυές προς την Ιβήρων, με το παλαιό εκκλησάκι του Γενέσιου της Θεοτόκου (εξ ου Παναγούδα), στη νοτιοανατολική γωνιά της καλύβης και μια πόρτα να βγάζει στην απλωταριά και τη μαγική θέα προς τις Καρυές, ήταν όντως «θαυμάσια τοποθεσία για τη Σκήτη» τους.

ΜΙΑ ΣΗΜΑΙΑ ΠΟΥ ΚΑΝΕΙΣ ΔΕΝ ΘΑ ΥΨΩΣΕΙ

Η Νιγηρία έγινε το θέατρο μιας νέας μαζικής σφαγής τη νύχτα της 13ης προς 14η Ιουνίου στη Γιελουάτα, στην πολιτεία Μπενούε. Οι δράστες επιτέθηκαν στην αγορά όπου είχαν καταφύγει εκατοντάδες εκτοπισμένες οικογένειες. Μπήκαν στο χωριό φωνάζοντας «Αλλάχ Άκμπαρ», σκοτώνοντας περισσότερους από 200 ανθρώπους, σύμφωνα με το Ίδρυμα Δικαιοσύνης, Ανάπτυξης και Ειρήνης της Επισκοπής Μακούρντι, το οποίο επικαλείται η οργάνωση Aid to the Church in Need (ACN). 

Τα θύματα πυροβολήθηκαν, μαχαιρώθηκαν μέχρι θανάτου ή κάηκαν ζωντανά. Ο πατήρ Ουκούμα Τζόναθαν Ανγκμπιανμπί, τοπικός ιερέας, κατέθεσε ότι είδε απανθρακωμένα σώματα, συμπεριλαμβανομένων παιδιών και βρεφών. Το χωριό, που κάποτε θεωρούνταν καταφύγιο, είναι πλέον σχεδόν άδειο. Η επίθεση στόχευε έναν χριστιανικό πληθυσμό που ήδη υποφέρει επί χρόνια παρόμοια γεγονότα βίας στην περιοχή. 

Η εκκωφαντική σιωπή των μέσων ενημέρωσης και της άρχουσας πολιτικής τάξης του σύγχρονου κόσμου στη Δύση και στην Ανατολή (και στην αντιιμπεριαλιστική Ελλάδα, βεβαίως βεβαίως), είναι αποκαλυπτική. Και δεν χρειάζονται σχόλια.

ΠΗΓΗ:https://www.facebook.com/share/p/169Lo4dKr8/

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Η ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ. Το ΤΕΛΟΣ και η ΑΡΧΗ!

Η ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ

Το ΤΕΛΟΣ και η ΑΡΧΗ!

Σύμφωνα με τον π. Αλέξανδρο Schmemann, στον ετήσιο λειτουργικό κύκλο της Εκκλησίας, η Πεντηκοστή είναι “η τελευταία και μεγάλη μέρα”.

Είναι η γιορτή της Εκκλησίας για την έλευση του Αγίου Πνεύματος ως το ΤΕΛΟΣ – την επίτευξη και την εκπλήρωση – ολόκληρης της ιστορίας της σωτηρίας.

Για τον ίδιο λόγο, όμως, είναι και η γιορτή της ΑΡΧΗΣ:

είναι η «γενέθλια» ημέρα της Εκκλησίας ως η παρουσία μεταξύ μας του Αγίου Πνεύματος, της νέας ζωής στον Χριστό, της χάριτος, της γνώσης, της υιοθεσίας στον Θεό και την αγιότητα.

____________

Η ημέρα της ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ με την διεισδυτική ματιά φίλων.

_____****_____

Panos Kastanisios Bourdalas :

Καλημέρα και χρόνια πολλά.

Η Πεντηκοστή,μια μεγάλη συλλογική αγκαλιά,

αποτελεί τη νέα αφετηρία των πιστών χριστιανών.

Η εβδομάδα που ξεκίνησε, συμβολίζει την περίοδο της χριστιανικής εποχής έως τη Δευτέρα παρουσία του Χριστού. Γι αυτό την επόμενη Κυριακή εορτάζονται οι άγιοι πάντες.

******

Ας δούμε και την οπτική του φίλου Ανδρέας Βιτούλας :

"Η διάταξη των Αποστόλων στο γεγονός της Πεντηκοστής είναι ημικυκλική για να ανασαίνει ο κόσμος, να μην εκβιάζεται, να μην του επιβάλλεται τίποτε, για να μένει πάντοτε ελεύθερος.

Στη γενέθλιο ημέρα της η Εκκλησία γεννιέται ως ανοιχτή αγκαλιά, ως χάδι, για να ανθίζουν εντός της βλαστήματα, που θα υπακούν μόνο στην ομορφιά."

______*****______

Kostas Hatziantoniou:

ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ

που "διά το γενέσθαι σάρκα τον άνθρωπον" απομακρύνθηκε από την φύση μας, επιστρέφει όπως ορίζει ο λειτουργικός κύκλος, σαν βίαιη πνοή και γεμίζει πρωτόγνωρη δύναμη εκείνους που περίμεναν σε κάποιο υπερώο.

Ναι, δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να αξιωθείς του Πνεύματος από το να ζεις ενδιαιτώμενος σε κάποιο Υπερώο, ξέροντας πως το παν τελεί βυθισμένο στο μυστήριο. Εδώ η ανθρώπινη γλώσσα παραιτείται και μόνο με έναν πίνακα μπορείς να μιλήσεις γι' αυτό το μυστήριο. Με το αριστούργημα του Γκρέκο, το έργο- άνθος της υπερφυσικής ζωής του, την "Πεντηκοστή". Βλέποντας τις υπάρξεις που εξίστανται σε μία κίνηση για να βγουν από την φυσική τους κατάσταση, προκειμένου να ενωθούν με το Πνεύμα που ίπταται διαλάμποντας ενώ οι περίφημες πύρινες γλώσσες του μοιάζουν κεριά που δεν ξέρεις αν είναι τα εκ των άνω χαρίσματα ή οι προσδοκίες που γεννά, χιλιάδες χρόνια τώρα, ο Πόνος.

__________

ΠΗΓΗ-Ανάρτηση από:Γιώργος Τασιόπουλος FB

Η ΑΓΩΝΙΑ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΠΕΜΠΤΗΣ

Του Κώστα Χατζηαντωνίου 

Η ΑΓΩΝΙΑ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΠΕΜΠΤΗΣ

καθαιρεί και καθαρίζει τη σκέψη από κάθε αισθητική ελαφρότητα ή θεολογική παραχάραξη που θέλει τον Ιησού χρήσιμο κόλακα των παθών μας, βολικό συνήγορο των ενοχών μας, ωφέλιμο διασκεδαστή των φόβων μας.

 Ο κήπος στον οποίο θα εισέλθει απόψε ο Υιός του Ανθρώπου δεν είναι η Εδέμ, ο κήπος των απολαύσεων όπου ο πρώτος Αδάμ έχασε τον εαυτό του αλλά το όρος των Ελαιών: 

ο κήπος της αγωνίας όπου ο νέος Αδάμ ξαναβρίσκει τον εαυτό του μέσα από τον πόνο και την εγκατάλειψη, λίγο πριν πάρει τον δρόμο, ξανά και ξανά, για να αναλάβει το δικό μας κατάκριμα με το Πάθος του. 

ΔΙΑΚΟΣΙΑ ΧΡΟΝΙΑ!

Του Κώστα Χατζηαντωνίου 

Θα ήταν πολλαπλασίως επωφελέστερο από τον κενό λόγο της τετριμμένης κομματικής καπηλείας - δεξιάς ή αριστεράς κοπής - για την 204η επέτειο της συστατικής μας Επανάστασης, να μελετούσαμε σιωπηλοί τα 200 χρόνια από το 1825. Θυμίζω εν τάχει. 

Τέτοιες μέρες το 1825 έσβηνε και ο δεύτερος εμφύλιος πόλεμος, με τη λεηλασία του Μοριά από τους Ρουμελιώτες του Γκούρα και του Κωλέττη. Είχε κιόλας διασπαθιστεί η πρώτη δόση του αγγλικού δανείου. Ο Κολοκοτρώνης ήταν στη φυλακή, ο Ιμπραήμ είχε αποβιβαστεί στην Πελοπόννησο και ο πρόεδρος του Εκτελεστικού Γ. Κουντουριώτης παρίστανε τον στρατηγό: η περιγραφή της πορείας του προς την Τριπολιτσά, με όσα χρήματα είχαν απομείνει, καβάλα σε ένα άλογο που δεν ήξερε να ιππεύει, με δυο Αιγύπτιους αιχμαλώτους να κρατούν τα χαλινάρια από το πλάι και πίσω του να έρχονται μερικοί Υδραίοι και ο Μαυροκορδάτος, είναι έξοχη προδιατύπωση του κράτους που θα γεννιόταν (το 1825 απεστάλη και η αίτηση προστασίας προς τη Μεγάλη Βρετανία). 

Οι τραγικές σκηνές στη Σφακτηρία, στο Παλαιόκαστρο, στο Νεόκαστρο, στο Μανιάκι, θα οδηγούσαν στην απελευθέρωση (με αμνηστία!) του Κολοκοτρώνη αλλά οι Ρωμιοί παρέμεναν κατά βάθος αμετανόητοι: τις μέρες που ο Ιμπραήμ βάδιζε προς την Τριπολιτσά, δολοφονείτο ο Ανδρούτσος. Την ίδια στιγμή, κάπου στους Μύλους, εκεί που ανακόπηκε ο Ιμπραήμ και σώθηκε η επανάσταση, ο Μακρυγιάννης εξηγούσε στον Δεριγνύ (που εύρισκε αδύνατες τις ελληνικές θέσεις), το νόημα του Αγώνα: 

«Κι αν είμαστε ολίγοι εις το πλήθος που Μπραΐμη παρηγοριώμαστε μ' έναν τρόπο, ότι η τύχη μάς έχει τους Έλληνες πάντοτε ολίγους. Ότι αρχή και τέλος, παλαιόθεν και ως τώρα, όλα τα θερία πολεμούν να μας φάνε και δεν μπορούνε. Τρώνε από μας και μένει και μαγιά. Και οι ολίγοι αποφασίζουν να πεθάνουν. Κι όταν κάνουν αυτείνη την απόφασιν, λίγες φορές χάνουν και πολλές κερδαίνουν. Η θέση οπού είμαστε σήμερα εδώ είναι τοιούτη. Και θα ιδούμεν την τύχη μας οι αδύνατοι με τους δυνατούς. "Τρε μπιεν", λέγει και αναχώρησε ο ναύαρχος».

ΕΙΚΟΝΑ: "Η Έξοδος του Άρεως" [Κων. Βολανάκης]. Μετά την εκατόμβη στη Σφακτηρία (26 Απριλίου 1825), όπου έπεσε ηρωικά και ο πλοίαρχός του Τσαμαδός, το σπετσιώτικο πλοίο διαφεύγει, διάτρητο αλλά αβύθιστο σύμβολο της ελληνικής πολεμικής ναυτοσύνης.

ΝΑ ΑΝΤΙΣΤΑΘΟΥΜΕ ΣΤΗ ΜΑΦΙΑ

Του Κώστα Χατζηαντωνίου 

Ο κόσμος αλλάζει ταχύτατα. Οι πολιτικές ιδέες και οι δομές που κυριάρχησαν τον 20ο αιώνα έχουν ξεπεραστεί και μια μαφία οικονομικών συμφερόντων, με πολιτικούς υπαλλήλους, με δεξιό ή αριστερό προσωπείο, επιβάλλει τον "νόμο", ελέγχοντας κοινοβούλια, οικονομικές σχέσεις, μέσα ενημέρωσης. 

Η παραδοσιακή διχοτόμηση μεταξύ αριστεράς και δεξιάς δεν έχει πλέον καμία πραγματική σημασία. Αυτό που κάποτε ονομαζόταν φιλελευθερισμός, συντηρητισμός ή σοσιαλισμός απορροφήθηκε, παραμορφώθηκε και τώρα ανακυκλώνεται σε νέες μορφές κυριαρχίας, προσαρμοσμένες στα συμφέροντα των ελίτ της παγκοσμιοποίησης.

 Στο πολιτικό φάσμα όλα μοιάζουν αλληλένδετα αλλά το σύστημα εξακολουθεί να προάγει τη χρήση των παλαιών όρων για να προκαλεί σύγχυση και διάσπαση των εχθρών του. Έτσι, στην ελευθεριακή "δεξιά", το σύνθημα είναι να καταστρέψουμε κάθε ίχνος «αριστερισμού», ενώ στα "αριστερά", ο εχθρός είναι ένας υποτιθέμενος φασισμός που, στην πραγματικότητα, είναι μόνο ένα φάντασμα που χρησιμοποιείται ως σκιάχτρο για να αποφύγει τη συζήτηση των πραγματικών ζητημάτων.

 Αλλά η πραγματικότητα είναι ότι ούτε αυτό που σήμερα αποκαλείται αριστερά είναι πραγματικά αριστερό, ούτε το δεξιό είναι αυτό που ήταν κάποτε. Είναι μια προσεκτικά δομημένη διπλή φάρσα για να κρατήσει την εξουσία στα χέρια μιας μειοψηφίας, μιας μαφίας.

ΥΠΑΡΧΩ...

Στοχοποιούν κάθε τι που συγκινεί το λαό οι "ανΎπαρκτοι" "διανοούμενοι" οπαδοί της πολιτικής ορθότητας.

 Φαντασιώνονται οι φωταδιστές και κατασκευάζουν ένα άλλο λαό στα δικά τους μέτρα!

Δίχως μνήμη, έξω από τα καλούπια των παππούδων τους.

Όμως ΥΠΑΡΧΟΥΝ ευτυχώς, και Διανούμενοι που ομοψυχούν και συγκινούνται με την μνήμη και τον πόνο του λαού τους!!!

Το έκαναν στον αποχαιρετισμό του Χρήστου Γιανναρά, το επαναλαμβάνουν στην ταινία για τον Στέλιο Καζαντζίδη και κουράζουν...

Γιώργος Τασιόπουλος 

ΚΑΙ ΘΑ ΥΠΑΡΧΕΙ...

Του Κώστα Χατζηαντωνίου 

Ένα πρωί του 1978, σε μια από τις πρώτες τους «κοπάνες», τέσσερις μαθητές της Δευτέρας Γυμνασίου βρέθηκαν στο σπίτι ενός απ' αυτούς (του Ιορδάνη Τρ.), όπου μέχρι το μεσημέρι άκουγαν παλιούς δίσκους του Στέλιου Καζαντζίδη. Λίγες ημέρες μετά, ένα από τα παιδιά εκείνης της παρέας, αυτός που γράφει τούτες τις γραμμές, αγόραζε έναν από τους πρώτους του δίσκους βινυλίου. Το περίφημο 33 στροφών lp «Υπάρχω» έπαιζε για μέρες σ' ένα σπίτι που ως τότε ακούγονταν Θεοδωράκης, Χατζιδάκις και Αττίκ.

Ουδέποτε υπήρξα οπαδός μιας άκαμπτης αντικειμενικής αισθητικής αλλά ούτε με έπεισαν ποτέ οι φυγόπονες θεωρίες της πλαδαρής υποκειμενικότητας. Στην περίπτωση του Στέλιου Καζαντζίδη, ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει σοβαρά ότι μιλούμε για ένα αδιανόητο μέγεθος φωνής, όμοιο του οποίου δεν γνώρισε ο ελληνικός εικοστός αιώνας. Στον περί ου ο λόγος δίσκο, σε ένα τραγούδι με τίτλο «Τι θέλεις από μένανε» (στο οποίο ο Καζαντζίδης, σχεδόν «αναιρώντας» την κεντρική... διακήρυξή του, τραγουδά «για σένα δεν υπάρχω πια»), μπορεί κανείς να ακούσει πώς αλλάζει διαρκώς μουσικές κλίμακες χωρίς να παίρνει ανάσα ενώ η φωνή του εκτινάσσεται με απίστευτο τρόπο από τον βυζαντινό πλάγιο ήχο σε οκτάβες βαρύτονου όπερας. Πέρα από την φωνή όμως. 

Στον Καζαντζίδη έχουμε τη ρητή αποτύπωση της ιωνικής μας ψυχής που ο κόμπος του λυγμού της πνιγόταν και ποτέ δεν έγινε κλάψα (όπως εύκολα και άκριτα κάποιοι νόμισαν) αλλά ένα σιωπηλό, σχεδόν ανέκφραστο δάκρυ. Γνωρίζω πως κάποιοι χαμογελούν και μόνο με το άκουσμα της λέξης «ψυχή». Προτιμούν πιο εγκεφαλικούς όρους, ακόμη και αυτοί που εμπιστεύονται τη ζωή τους σε ψυχ-αναλυτές και ψυχ-ιάτρους. Ας το πούμε λοιπόν και με πιο θετικούς όρους. Στον κόσμο του Καζαντζίδη, τον κόσμο εντός του τετραγώνου που ορίζουν η προσφυγιά, η αντίσταση, η εργασία και η μετανάστευση, οι απόκληροι, είτε τις «Άπονες εξουσίες» τραγουδούν είτε τις «Φάμπρικες της Γερμανίας» αναλογίζονται, ούτε θρηνούν, ούτε γονατίζουν.

 Διαμαρτύρονται και αγωνίζονται. Και δεν αγωνίζονται με τον κουτοπόνηρο τρόπο της μεταπολίτευσης, για να αρπάξουν κανένα κοψίδι από το τραπέζι της δανεικής ευωχίας αλλά τιμώντας τα λόγια τους με πράξεις και πληρώνοντας στο ακέραιο τις επιλογές τους και τον πόθο τους για μια «καινούργια κοινωνία άλληνε». 

Δεν ξέρω πώς προσλαμβάνουν αυτόν τον κόσμο οι νεώτεροι. Αναδυόμενος ωστόσο στο σήμερα (χάρη στην αξιοπρεπή ταινία του Γιώργου Τσεμπερόπουλου και την εξαιρετική παρουσία του Βορειοηπειρώτη -και αυτό δεν είναι χωρίς σημασία- Χρ. Μάστορα) ο Καζαντζίδης, μέσα από τις «ρωγμές» της παρακμάζουσας οριστικά μεταπολιτευτικής ευημερίας, φέρνει ξανά στη συζήτηση λαϊκές αξίες που μένουν πεισματικά ισχυρές στον τόπο της ελληνικής μνήμης, όσο κι αν συκοφαντούνται ως «μακρυγιαννικές» ή «τοξικές». Σε εκείνο τον απωθημένο και (για πολλούς που θεωρούν ότι ξέφυγαν από αυτόν) απωθητικό κόσμο, τον άλλοτε ονειρικό και άλλοτε εφιαλτικό, όπου οι γειτονιές, ακόμη κι όταν σχηματίζονταν από παράγκες, μοσχοβολούσαν βασιλικό κι ασβέστη και όχι ούρα, κάρι και πλαστικό. 

Η Ελλάδα στο μεταξύ έχει και πάλι μετανάστες μα δεν έχει πια καημό της ξενιτιάς. Έχει φτώχεια μα δεν έχει πια τραγούδι για αυτήν. Πόσοι δημιουργοί έχουν σήμερα τη γενναιότητα εκείνου να πούνε «άει σιχτίρ» στην εταιρεία και να πάνε για ψάρεμα;

 Όσο για τον λυγμό της ερωτικής ματαίωσης, πόσοι δεν παρασύρθηκαν από τη χυδαιότητα του σκυλάδικου, την ελαφρότητα της τηλεόρασης και, εσχάτως, την παράνοια του διαδικτύου;

Η φτώχεια ενώνει τους ανθρώπους αλλά η μιζέρια τούς απομονώνει. Και η κοινωνία μας δεν είναι πια κοινωνία γιατί την έχει διαλύσει η μιζέρια. Η μιζέρια που νομίζει πως είναι κλάψα ο λυγμός του Καζαντζίδη και όχι η σταδιοδρομία που επιτυγχάνεται γλείφοντας και έρποντας. Που δεν μπορεί ούτε καν να καταλάβει τη διαδρομή Ορντού - Αλάγια - Νέα Ιωνία και το μοιρολόι του πρόσφυγα την ώρα της πάλης του για να φτιάξει τη ζωή του ξανά, είτε στη Δραπετσώνα είτε στη Γερμανία, με τον τίμιο μόχθο του κι όχι με επιδόματα, μίσος ή απάτες. 

«Δεν μπορείς να είσαι ικανοποιημένος νομίζοντας πως γνωρίζεις το καλό και το αληθινό στο ανώτερο πάτωμα ενώ στα υπόγεια βασανίζονται τα αδέλφια σου», έγραφε ο Ernst Jünger, στην «Πραγματεία του αντάρτη». Ο Καζαντζίδης προφανώς δεν είχε διαβάσει Γιούνγκερ, όμως με αυτή την αρχή πορεύτηκε σε όλη τη ζωή του. Μετά την ταινία, για την οποία τόσος λόγος έγινε αυτές τις μέρες, θα ήταν ευχής έργο να αποδώσουμε λοιπόν όχι μόνο στον ίδιο αλλά σε όλη τη γενιά του Καζαντζίδη την αγάπη και τον σεβασμό μας όχι γιατί ικανοποιούν πάντα τις αισθήσεις, τον νου ή το γούστο μας αλλά κυρίως επειδή με τη δουλειά και τις θυσίες της πέτυχε το μεταπολεμικό θαύμα το οποίο εμείς τις τελευταίες δεκαετίες καταστρέψαμε. Και να τους τιμήσουμε για έναν λόγο ακόμη. Επειδή είναι η Ιστορία και η Φύση μας. Επειδή το αίσθημα που πλανιέται πάνω από τις λέξεις και τις νότες του Καζαντζίδη, το θέαμα μιας αθώας αδικημένης φύσης μέσα σε έναν τεχνητό κόσμο (όπου όλες οι σχέσεις που συνάπτονται με την πονηριά, την προσποίηση ή το τυχαίο έχουν τον πρώτο λόγο), φωτίζει την αυτόνομη ύπαρξη του λαού μας, τη βαθύτερη αναγκαιότητα, την αιώνια ενότητα του ανθρώπου αυτής της γωνιάς του κόσμου με τον εαυτό του. 

Αδιέξοδη νοσταλγία; Ναι, αφού οι κύριοι του παρόντος δεν έχουν να προτείνουν κάτι πιο αισιόδοξο και... διεξοδικό. Να ξαναγίνουμε αυτό που ήμασταν, δηλαδή φύση, δεν είναι πια δυνατό. Είναι σημαντικό ωστόσο να γνωρίζουμε ότι καταγόμαστε από έναν αρχαίο λαό για τον οποίο ήμασταν κάποτε περήφανοι για την ιστορία, για τους αγώνες αλλά και για το τραγούδι του. Δεν ήταν μια ιστορία πάντοτε λαμπρή, είχε και σκοτεινές στιγμές. Μα πάντα, ακόμη και στις πιο σκληρές της μέρες, υπήρχαν αναμνήσεις που παρηγορούσαν για τους εξευτελισμούς που συνεπάγεται η δουλεία, η υποταγή και η εξάρτηση. Που η μουσική της ήταν μορφή και όχι μίμηση.

Είναι πολύς καιρός πια που είμαστε ένας τόπος που δεν θέλει να θυμάται από πού έρχεται και δεν ξέρει πού να πάει. Οι λυγμικές αποστροφές της φωνής του Καζαντζίδη μάς το θύμισαν. Να βρίσκεις τη δύναμη να ξεκινάς και πάλι. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ευλογία για έναν άνθρωπο, για έναν λαό. Το παιδί εκείνο που μεγάλωσε στους λασπόδρομους της Νέας Ιωνίας και είδε πώς αντιφεγγίζονταν σ' αυτούς οι καθαρές ψυχές της προσφυγιάς και της εργασίας, δεν έγινε τυχαία η φωνή και η καρδιά ενός ολόκληρου λαού. 

Αντρέι Ταρκόφσκυ – Ο Άμλετ της Αγίας Ρωσίας

από Κώστας Χατζηαντωνίου 

13 Ιανουαρίου 2017

«Τι έχω λησμονήσει άραγε; Λησμόνησα το θάνατο.

Ποιον ονειρεύτηκα άραγε; Ονειρεύτηκα το θάνατο».

[23 Ιουλίου 1979. Σημειώσεις διασχίζοντας την Ιταλία].

Η έξοδος από το φωτεινό σκοτάδι της κινηματογραφικής αίθουσας στο σκοτεινό φως της καθημέρας, είναι συνήθως επιστροφή από τον μύθο στην πραγματικότητα. Όσοι από εμάς έζησαν τον ιδεολογικό αναβρασμό της δεκαετίας του 1980 και την πρώτη συνειδησιακή κρίση της ελλαδικής μεταπολίτευσης, θυμούνται με συγκίνηση τις προβολές της Νοσταλγίας (1983) και της Θυσίας (1986) και βέβαια την έκδοση του Μαρτυρολογίου (1990). Δεν ήταν μόνο ότι έφερναν το πάθος της σλάβικης ψυχής και το βάθος της ρώσικης σκέψης από τα μυθικά δάση του βορρά που η βία του σοβιετικού ορθολογισμού δεν είχε κατορθώσει να υλοτομήσει. Δεν ήταν μόνο ότι απεικόνιζε έξοχα αυτό που φαίνεται (πιο ειδικοί θα μιλήσουν γι’ αυτό πληρέστερα) ή εξέφραζε απλώς κάτι πέραν του κινηματογραφικού αντικειμένου. Ήταν που μιλούσε με τρόπο μοναδικό και καθολικό για το άρρητο επαναφέροντας το ρίγος που μόνο στον Ντοστογιέφσκυ είχαμε νιώσει. Ο ίδιος ο Ταρκόφσκυ το είχε πει: «Στον Ντοστογιέφσκυ μπορεί να περικλείονται όλα όσα θέλω να πραγματοποιήσω εγώ στις ταινίες μου» (Μαρτυρολόγιο, 30-4-1970).

Από τον Ντοστογιέφσκυ στον Ταρκόφσκυ λοιπόν. Γιατί όσες και αν είναι οι διαφορές τους, το πάθος για την αλήθεια και την ομορφιά, είτε τη μορφή έκρηξης λαμβάνει είτε τη μορφή σιωπής, το ίδιο πάθος είναι πάντα.

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ: ΜΕ ΤΟΝ ΙΩΣΗΦ ή ΜΕ ΤΟΝ ΜΕΤΤΕΡΝΙΧ;

Του Κώστα Χατζηαντωνίου 

Βλέποντας στην εικόνα της Γεννήσεως το πρόσωπο του μνήστορος Ιωσήφ - περίφροντι στη γωνία της συνθέσεως - δεν αποκαλύπτεται μόνο το ανθρώπινο δράμα της συνάντησης δύο εκδοχών περί κόσμου, εκ των οποίων «η μία, περιορισμένη εις το επίπεδον της σαρκικής και λογικής υπάρξεως, δεν δύναται να συμφωνήση λογικώς και συναισθηματικώς προς ό,τι υπερβαίνει τον λόγον. 

Η άλλη, βασισμένη εις την διαίσθησιν του επέκεινα, έρχεται εις επαφήν με αυτό διά της αποκαλύψεως και της ελλάμψεως» (Λεονίντ Ουσπένσκι).

 Βλέπεις και την εκλογή ζωής ενός ανθρώπου που θα υπερασπιστεί τον Λόγο και την Μητέρα Του από την καταλαλιά του κόσμου και την φονική διάθεση της Εξουσίας (είτε με την φυγή στην Αίγυπτο για να σωθεί από το μαχαίρι του Ηρώδη είτε με την υιοθεσία για να μην ενεργοποιηθεί η κακότητα του Νόμου). 

Δύο χιλιετίες μετά υπάρχουν ακόμη, ευτυχώς, χιλιάδες Ιωσήφ που πασχίζουν να σώσουν τον μικρό Χριστό στο Χάρκοβο, στην Γάζα, στο Χαλέπι, στην Βηθλεέμ την ίδια. Δεν ξέρω πόσο αφορά πλέον αυτό τη χώρα μας που νομίζει πως είναι στη σωστή πλευρά της ιστορίας. Θα θυμίσω μόνο πως πριν διακόσια χρόνια ο μικρός Χριστός βρισκόταν στην Κάσο, στα Ψαρά, στο Μεσολόγγι, την ώρα που αδιάφορη η Βιέννη του "χριστιανού" και "συντηρητικού" Κλέμενς Φον Μέττερνιχ φορούσε τα καλά της για να απολαύσει την παγκόσμια πρώτη εκτέλεση της ενάτης συμφωνίας του Μπετόβεν ή τραγουδούσε ύμνους της Γεννήσεως. 

Μπορεί οι απολαύσεις του δυτικού κόσμου να μην είναι πλέον αυτής της ποιότητας (ίσως μάλιστα οι νέες απολαύσεις του να είναι η τιμωρία του), ωστόσο η αδιαφορία ή η υποκριτική ευαισθησία παραμένουν οι ίδιες. 

Και η γιορτή μας (ανθρώπινο, πολύ ανθρώπινο) είναι πάλι αντίκρυ στο αιώνιο δίλημμα: με τους Ιωσήφ ή με τους Μέττερνιχ αυτού του κόσμου;

ΕΙΚΟΝΑ: Γέννηση, Άγιος Νικόλαος Ορφανός, Θεσσαλονίκη.