Διονύσιος Σολωμός: Ο εθνικός ποιητής και η ανταπόκριση που είχε το έργο του

Η ανταπόκριση που είχε ο εθνικός μας ποιητής από τους σύγχρονούς του

Γιάννης Θ. Διαμαντής

Στις 21 Οκτωβρίου 1825 δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά κριτική του ποιήματος του Διονύσιου Σολωμού «Ύμνος εις την Ελευθερία». Η κριτική ήταν του πολιτικού, λόγιου και διπλωμάτη Σπυρίδωνα Τρικούπη και δημοσιεύθηκε στη «Γενική Εφημερίδα της Ελλάδος».

Ο νεοελληνιστής φιλόλογος και ιστορικός της λογοτεχνίας, Γιώργος Βελουδής γράφει στο «ΒΗΜΑ» στις 11 Ιανουρίου 1998:

«Η πρώτη, τριπλή και επιβλητική, “εμφάνιση” του Σολωμού στην Ελλάδα σημειώθηκε το κρίσιμο έτος της Ελληνικής Επανάστασης 1825, όταν ο ίδιος ήταν 27 χρόνων.

»Το έτος αυτό (1825) κυκλοφόρησε μέσα στο πολιορκούμενο Μεσολόγγι η πρώτη ελληνική έκδοση του Υμνου εις την Ελευθερίαν ­ και το ίδιο έτος δημοσιεύτηκαν δύο κριτικές παρουσιάσεις του: η πρώτη, συντομότερη, από τον Σπ. Τρικούπη στη Γενική Εφημερίδα της Ελλάδος στο Ναύπλιο και η δεύτερη, εκτενέστερη, από τον Γ. Ψύλλα στην Εφημερίδα των Αθηνών.

Διαπιστώσεις

»Ηδη αυτή η πρώτη, τριπλή, παρουσία επιβάλλει μερικές αποφασιστικές διαπιστώσεις:

Ο ΠΟΙΗΤΗΣ που στέκει στην αρχή και στο τέλος του νέου ελληνισμού.

Του Κώστα Χατζηαντωνίου 

Ο ΠΟΙΗΤΗΣ

που στέκει στην αρχή και στο τέλος του νέου ελληνισμού. 

Πάντα επίκαιρος, σπασμένο αρχαίο άγαλμα που μόλις ανέσυρε η αρχαιολογική σκαπάνη.

 Απομεινάρι κάλλους που λάμπει κάθε στίχος, χωρίς καμμιά ανάγκη για το ολοκληρωμένο πρότυπο του παρελθόντος. Η τραυματισμένη ομορφιά του αποσπάσματος αποδεικνύεται υπέρτερη της κλασικής τελειότητας. Μια νοσταλγία που η τελειότητα την ελκύει αλλά και την απωθεί συγχρόνως. Περήφανη για το τραύμα που φέρει, με επίγνωση της αδυναμίας να φτάσουμε στην τελείωση, στο απόλυτο, να δημιουργήσουμε το όλο σώμα.

 Γιατί δεν υπάρχει ένα όμορφο σώμα για τον Σολωμό αλλά τα πανέμορφα μέλη του σώματος, τα τυραννισμένα από τον αποχωρισμό αλλά με τη γνώση για την άλλη ομορφιά που ο αποχωρισμός τούς προσδίδει. Προφητεία θαρρείς όλης της ατομικής και της εθνικής μας πορείας.

ΠΗΓΗ: 

https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=5931518760275856&id=100002533714802

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Γνώση και Θεωρία στον Διονύσιο Σολωμό

Δημήτρης Γ.  Ιωάννου

Ο Σολωμός έχει αφήσει πίσω του το βουητό του πολέμου, έστω και αν αυτό που περιγράφει στους «Ελεύθερους Πολιορκημένους» δεν είναι παρά μια πολιορκία. Η χαρά της ζωής ξεσπά παντού, για την ακρίβεια η χαρά του πνεύματος, που ιλαρύνει τα πάντα και τα χαριτώνει, βάφοντας ακόμη και την οδύνη με τα πιο γλυκά χρώματα. Στην πραγματικότητα, η μάχη έχει καταπαύσει, βρισκόμαστε μέσα στην μυστηριακή σιγή, αυτή που προηγείται πάντα των μεγάλων γεγονότων: «Καί ἐγένετο σιγή ὡς ἡμιώριον», μας λέγει η Αποκάλυψη (η 1).

Ο ηρωικός πολεμιστής έχει αποσυρθεί «παράμερα», γιατί δεν έχει δύναμη καν να σηκώσει το τουφέκι του από την πείνα, οπότε απλώς «κλαίει». Τα παιδιά βρίσκονται και αυτά σε μια φριχτή ησυχία, καθώς «φθαρμένα καί μαῦρα» από την πείνα, στέκονται ανήμπορα «σάν ἴσκιους ὀνείρου». Τίποτε δεν κινείται. Και ο εχθρός εν τω μεταξύ περιμένει πότε θα λυγίσουν οι αγωνιστές, «σφυρίζει» απλά με «ἀμέριμνο στόμα». Και όμως, η μάχη είναι «πεισμωμένη» - φυσικά και είναι έτσι. Μιλάμε για τη μάχη του πνεύματος, τη μυστική προσπάθεια της καρδιάς να πεθάνει μέσα στην ουράνια ειρήνη, τον μόχθο της ζωής με όλα της τα σκιρτήματα -όχι δίχως αυτά- να αποβεί αιθέρια κατάπαυση. «Τίς μοι δώσει πτέρυγας ὡσεί περιστερᾶς καί πετασθήσομαι καί καταπαύσω;», διαβάζουμε στη Βίβλο.

Η μάχη είναι λοιπόν πεισμωμένη… «Πέλαγο μέγα βράζ’, ὁ ἐχθρός πρός τό φτωχό καλύβι». Η αντάρα στα στήθια του Αγαρηνού είναι μεγάλη, γιατί φθονεί την ελευθερία. Και ο κόσμος άλλωστε, για άλλους λόγους, είναι και αυτός ένας τρομερό θόρυβος:  «βροντᾶ» («καί ἐγένεντο βρονταί καί φωναί καί αστραπαί και σεισμός», διαβάζουμε επίσης στην Αποκαλυψη, η 5). Μέσα σε όλα αυτά, και όχι παρά αυτά, ο Έρωτας στήνει χορό με τον «ξανθόν Ἀπρίλη». Ένας πολύ δυνατός στίχος λέγει ότι «ἡ φύσις ηὗρε τήν καλή και τή γλυκιά της ὥρα». Την «ὥρα»: μια λέξη που θα πει ότι φτάνουμε στον καρπό μιας μακράς διαδικασίας ωρίμανσης, που είχε ίσως χωρίς να το καταλάβουμε προηγηθεί. Σαν μάνα που ωδίνει, γιατί βρίσκεται σε τοκετό, έτσι και η φύση επιτέλους πια, ήρθε ο καιρός να βγάλει από μέσα της αυτό που τόσο καιρό κυοφορούσε. Και θα γεννοβολήσει σε ώρα «καλή και γλυκιά», γιατί πάντα ο ερχομός ενός παιδιού στον κόσμο είναι στιγμή «καλή» για τη ζωή και «γλυκιά» για το πνεύμα, ως μεγάλη παρηγοριά απέναντι στο θάνατο.

Ευαγόρας Παλληκαρίδης & Εθνικός Ύμνος

Σελ. 105, "Πεθαίνοντας για την ελευθερία"

7ος τόμος για τον Ευαγόρα Παλληκαρίδη,

εκδόσεις Χρ.Ανδρέου

Η συστημική-ολιστική σκέψη του Σολωμού

Για την «Έξοδο» από την πολιορκία …του δυτικού φαντασιακού!

Του Δημήτρη Ναπ. Γιαννάτου από την Ρήξη φ. 30 

Αντί επετείου για την Έξοδο του Μεσολογγίου, που ύμνησε το ελεύθερο διαχρονικό πνεύμα των λαών, το παρακάτω κείμενο συνδέει την ποίηση του Διονυσίου Σολωμού με τη «συστημική σκέψη», πολύ πριν εισαχθεί εκ νέου στη θεραπευτική «επιστήμη» του τόπου μας, ντυμένη με δυτικά κοστουμάκια! Το κείμενο δεν λοιδορεί τις ανακαλύψεις μιας παγκόσμιας επιστημολογίας, αλλά καυτηριάζει τη φτήνια της αποικιοποίησης της σκέψης μας, απότοκο ενός αρχοντοχωριάτικου νεοραγιαδισμού πνευματικής υποτέλειας.

Από το τοπικό στο παγκόσμιο, από το προσωπικό στο συλλογικό, από την επιβίωση στις μεγάλες αξίες.

«Κάμε ώστε ο μικρός Κύκλος, μέσα εις τον οποίον κινιέται η πολιορκημένη πόλη, να ξεσκεπάζει εις την ατμόσφαιρά του τα μεγαλύτερα συμφέροντα της Ελλάδας, για την υλική θέση, οπού αξίζει τόσο για εκείνους οπού θέλουν να τη βαστάξουν, όσο για εκείνους οπού θέλουν να την αρπάξουν – και για την ηθική θέση, τα μεγαλύτερα συμφέροντα της Ανθρωπότητας. Τοιουτοτρόπως η υπόθεση δένεται με το παγκόσμιο σύστημα. – Ιδές τον Προμηθέα και εν γένει τα συγγράμματα του Αισχύλου. – Ας φανεί καθαρά η μικρότης του τόπου και ο σιδερένιος και ασύντριφτος κύκλος οπού την έχει κλεισμένη. Τοιουτοτρόπως από τη μικρότητα του τόπου, ο οποίος παλεύει με μεγάλες ενάντιες δύναμες, θέλει έβγουν οι Μεγάλες Ουσίες»( «Eλεύθεροι Πολιορκημένοι» – Διονύσιος Σολωμός (Στοχασμοί του ποιητή)

Έξοδος από την πολιορκία …του δυτικού φαντασιακού! Η «συστημική» ποιητική σκέψη του Διονύσιου Σολωμού

Αντί επετείου για την Έξοδο του Μεσολογγίου, που ύμνησε το ελεύθερο διαχρονικό πνεύμα των λαών, το παρακάτω κείμενο, που συνδέει την ποίηση του Διονύσιου Σολωμού με την συστημική σκέψη, πολύ πριν εισαχθεί εκ νέου στην θεραπευτική «επιστήμη» του τόπου μας, ντυμένη με δυτικά κουστουμάκια!  Το κείμενο δεν λοιδορεί τις ανακαλύψεις μιας παγκόσμιας επιστημολογίας, αλλά καυτηριάζει την φθήνια της αποικιοποίησης της σκέψης μας, απότοκο ενός αρχοντοχωριάτικου νεοραγιαδισμού πνευματικής υποτέλειας.

Η «ΣΥΣΤΗΜΙΚΗ ΣΚΕΨΗ» ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΣΟΛΩΜΟΥ

Από το τοπικό στο παγκόσμιο, από το προσωπικό στο συλλογικό, από την επιβίωση στις μεγάλες αξίες

 «Κάμε ώστε ο μικρός Κύκλος, μέσα εις τον οποίον κινιέται η πολιορκημένη πόλη, να ξεσκεπάζει εις την ατμόσφαιρα του τα μεγαλύτερα συμφέροντα της Ελλάδας, για την υλική θέση, οπού αξίζει τόσο για εκείνους οπού θέλουν να τη βαστάξουν, όσο για εκείνους οπού θέλουν να την αρπάξουν, – και για την ηθική θέση, τα μεγαλύτερα συμφέροντα της Ανθρωπότητας. Τοιουτοτρόπως η υπόθεση δένεται με το παγκόσμιο σύστημα. – Ιδές τον Προμηθέα και εν γένει τα συγγράμματα του Αισχύλου. – Ας φανεί καθαρά η μικρότης του τόπου και ο σιδερένιος και ασύντριφτος κύκλος οπού την έχει κλεισμένη. Τοιουτοτρόπως από τη μικρότητα του τόπου, ο οποίος παλεύει με μεγάλες ενάντιες δύναμες, θέλει έβγουν οι Μεγάλες Ουσίες»

Είναι αυτή η μικρή «πόλη», ο «μικρός Κύκλος» , μέσα στο οποίο κινείται ο εαυτός μας αλλά και το κοινωνικό μας περιβάλλον – εμείς, η οικογένεια, οι σχέσεις, οι γύρω μας. Από την «κατάσταση πολιορκίας», που ζούμε στην εποχή της μετανεωτερικότητας, ξεκινά η προσπάθεια για ελευθερία και απελευθέρωση από την προσωπική ή συλλογική μας δυσκολία.

Η διατήρηση της ελευθερίας, της αξιοπρέπειας, του συνεχή αγώνα μέσα στο σύμπτωμα (τον μικρό κύκλο), κάμε να «κινιέται» με τέτοιον τρόπο,  έτσι ώστε να απελευθερωθεί, η «υλική θέση» (δηλαδή, η βιολογική και  σωματική μας υγεία) και να αποδεικνύει πόσο σημαντική είναι αυτή για μας, αλλά και γι’αυτούς που μας πολιορκούν, αυτούς, δηλαδή που συμβάλλουν στην δημιουργία της «πολιορκίας» (δηλαδή του συμπτώματος).

Πολιορκημένοι

Συντάκτης: Γιώργος Σταματόπουλος

Οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι του Διονυσίου Σολωμού σε συνδυασμό με τη Γυναίκα της Ζάκυθος, πέρα από την ύψιστη ποιητική τους αξία, αποτελούν δύο πολύτιμα βοηθήματα και για την κατανόηση της ίδιας της Ιστορίας, μια και αποτυπώνουν ιστορικές μαρτυρίες των επαναστατικών γεγονότων του ξεσηκωμού του '21.

Φαίνεται εκεί όλο το μεγαλείο της θέλησης του ανθρώπου για ζωή και ελευθερία, η εσωτερική του δύναμη και το σθένος και πάθος για αντίσταση στις εχθρικές προς τη ζωή δυνάμεις αλλά και η δυσειδής διχόνοια. Στο Μεσολόγγι ο ποιητής βλέπει πώς ο άνθρωπος ξεπερνά τη μικρότητά του μέσω της συνείδησης και του χρέους απέναντι σε έννοιες (όπως η πατρίδα) που τον καθορίζουν και νοηματοδοτούν την ύπαρξή του. Γι' αυτό και η ποίησή του δεν είναι στενά εθνική-πατριωτική, αλλά ξεπερνά την ιστορική στιγμή και «αποκτά ένα γενικότερο πανανθρώπινο, παγκόσμιο νόημα», όπως θεωρούσε και ο ίδιος.

Διάβασα με αμείωτο ενδιαφέρον [που συνεχώς κορυφωνόταν (!)] το θαυμάσιο βιβλίο της Μαρίας Δεληβοριά «Ο αγώνας του '21 και η υπονόμευσή του» με υπότιτλο «Οι σύγχρονες μαρτυρίες και η κρίση του Σολωμού» (εκδόσεις Αγρα). Η συγγραφέας βάζει τα πράγματα στη θέση τους, βασιζόμενη κυρίως στις πηγές της εποχής και διαβάζοντας τον Σολωμό σαν ανταποκριτή της ασφυκτικής πολιορκίας. Μια «απάντηση» σε 'κείνους τους ιστορικούς μας, που διατείνονται ότι δεν υπήρχε ελληνικό κράτος ώς τον 19ο αιώνα και ότι η εθνική συνείδηση επινοήθηκε, για τους οποίους λέει ότι οι απόψεις τους είναι τόσο ανιστορικές όσο και αντιεπιστημονικές και θέλουν «να τις εφαρμόσουν, μηχανιστικά και αναχρονιστικά, στην ελληνική πραγματικότητα των τελευταίων αιώνων πριν από το 1821, την οποία, όπως προκύπτει, αγνοούν».

ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ - ΥΜΝΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΝ-ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ

Ο ΠΑΝΙΕΡΟΣ "ΥΜΝΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ"

του Λάζαρου Μαύρου

Ο ποιητής Ντίνος Χριστιανόπουλος, είχε κάνει σπουδαίες μελέτες για τις δεκάδες μεταφράσεις του «Ύμνου εις την Ελευθερία» του Διονύσιου Σολωμού, σε δεκάδες ξένες γλώσσες.
Δεν έχουμε επαρκώς μελετήσει τις ιστορίες των εθνικών ύμνων των άλλων εθνών και των άλλων κρατών, για να κάνουμε συγκρίσεις.
Ξέρουμε όμως ένα γεγονός το οποίο φανερώνει πώς και με ποιον τρόπο, ο Εθνικός Ύμνος, ημών των Ελλήνων, οι δύο πρώτες τετράστιχες στροφές από τις 158 του Διονύσιου Σολωμού, κατέστησαν ιερές.
Πανίερες.

Πώς ακριβώς ιερολογήθηκαν σε συγκλονιστική πάνσεπτη τελετή ιέρωσής τους.

Εκείνη η τελετή επαναλήφθηκε Τέσσερεις φορές.
Στις ύστατες στιγμές της ύστατης υπέρ πατρίδος θυσίας Εννέα Ελλήνων Κυπρίων.

Ο Λ Ε Σ ανεξαίρετα οι μαρτυρίες, όλων των αυτήκοων μαρτύρων, βεβαιώνουν ότι:

(1) Στις 10 Μαΐου 1956 οι Μιχαλάκης Καραολής και Ανδρέας Δημητρίου,
(2) στις 9 Αυγούστου 1956 οι Ανδρέας Ζάκος, Χαρίλαος Μιχαήλ, Ιάκωβος Πατάτσος,
(3) στις 21 Σεπτεμβρίου 1956 οι Στέλιος Μαυρομμάτης, Ανδρέας Παναγίδης, Μιχάλης Κουτσόφτας και
(4) στις 13 Μαρτίου 1957 ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης,
άπαντες αγωνιστές της Ε.Ο.Κ.Α., τις στιγμές που οι Εγγλέζοι τους οδηγούσαν από τα κελιά των μελλοθανάτων στον θάλαμο της Αγχόνης, στις Κεντρικές Φυλακές της Λευκωσίας, για να τους απαγχονίσουν, τραγουδούσαν, με όση δύναμη φωνής είχαν, το

«Σε γνωρίζω από την κόψη
του σπαθιού την τρομερή,
σε γνωρίζω από την όψη
που με βία μετράει τη γη.
Απ’ τα κόκκαλα βγαλμένη
των Ελλήνων τα ιερά
και σαν πρώτα ανδρειωμένη,
χαίρε, ω χαίρε ελευθεριά».

Τους άκουγαν από τα γύρω κελιά οι άλλοι φυλακισμένοι.
Τους άκουγε ο Παπάντωνης ιερέας των Κεντρικών Φυλακών που τους είχε προ ολίγου κοινωνήσει
και μετά τους έψαλε μόνος εκεί τη νεκρώσιμη ακολουθία.

Ούτε ο ίδιος ο Διονύσιος Σολωμός, όταν στα 25 του έγραφε, Μάιο μήνα του 1823, τον Ύμνο του, δεν μπορούσε να φανταστεί ότι ύστερα από 123 χρόνια, το 1956, θα τελετουργείτο, με τέτοιο τρόπο θυσίας ηρώων, η ιέρωση κι ο καθαγιασμός του Ύμνου.

Καταδικάζεται η βία απ’ όπου κι αν προέρχεται;

Submitted by aristeroblog on Tue, 2013-10-15 16:53

Printer-friendly version

 Νίκος Μπογιόπουλος

«Κατεβαίνουνε, και ανάφτει του πολέμου αναλαμπή το τουφέκι ανάβει, αστράφτει, λάμπει, κόφτει το σπαθί./ Γιατί η μάχη εστάθει ολίγη; Λίγα τα αίματα γιατί; Τον εχθρό θωρώ να φύγει και στο κάστρο ν' ανεβεί./ Ακούω κούφια τα τουφέκια, ακούω σμίξιμο σπαθιών, ακούω ξύλα, ακούω πελέκια, ακούω τρίξιμο δοντιών./ Με τα μάτια τους γυρεύουν όπου είν' αίματα πηχτά, και μες στα αίματα χορεύουν με βρυχίσματα βραχνά/ Κοίτα χέρια απελπισμένα πώς θερίζουνε ζωές! Χάμου πέφτουνε κομμένα χέρια, πόδια, κεφαλές,/ και παλάσκες και σπαθία με ολοσκόρπιστα μυαλά, και με ολόσχιστα κρανία, σωθικά λαχταριστά./ Παντού φόβος και τρομάρα και φωνές και στεναγμοί παντού κλάψα, παντού αντάρα, και παντού ξεψυχισμοί./ Σαν ποτάμι το αίμα εγίνη και κυλάει στη λαγκαδιά, και το αθώο χόρτο πίνει αίμα αντίς για τη δροσιά./ Απ' τα κόκαλα βγαλμένη των Ελλήνων τα ιερά, και σαν πρώτα ανδρειωμένη, χαίρε, ω χαίρε, Ελευθεριά!».

Αυτό προφανώς και δεν είναι ο «ύμνος στη βία». Είναι αποσπάσματα και στίχοι από τον «Ύμνο εις την Ελευθερίαν». Και προέρχεται δια χειρός Διονυσίου Σολωμού. Οι κύριοι του «καταδικάζετε τη βία απ΄ όπου κι αν προέρχεται;» τι έχουν να πουν; Τον… καταδικάζουν τον Σολωμό; Τον… καταδικάζουν τον ελληνικό εθνικό ύμνο; Το«σε γνωρίζω από την κόψη του σπαθιού την τρομερή» το καταδικάζουν;      

«Όταν η διοίκησις  βιάζη, αθετή, καταφρονή τα δίκαια του λαού και δεν εισακούη τα παράπονα του, το να κάμη τότε ο λαός, ή κάθε μέρος του λαού, επανάστασιν, ν' αρπάξη τα άρματα και να τιμωρηση του τυράννους του, είναι το πλέον ιερόν απ' όλα τα δίκαια του και το πλέον απαραίτητον απ' όλα τα χρέη του. Αν ευρίσκωνται όμως εις τόπον οπού είναι περισσότεροι τύραννοι, οι πλέον ανδρείοι πατριώτες και φιλελεύθεροι πρέπει να πιάσουν τα περάσματα των δρόμων και τα ύψη των
βουνών, εν όσω ν' ανταμωθούν πολλοί, να πληθύνη ο αριθμός των, και τότε ν' αρχίσουν την επιδρομήν κατά των τυράννων (…)»

Αυτό δεν είναι συνταγή κάποιου «κουκουλοφόρου». Είναι απόσπασμα , από το«Νέα Πολιτική Διοίκησις», το επαναστατικό κείμενο του Ρήγα Φεραίου. Οι κύριοι του  «καταδικάζετε τη βία απ΄ όπου κι αν προέρχεται;», πώς και δεν τον έχουν… καταδικάσει ακόμα τον Ρήγα;