Αναστασία Δημητρακοπούλου*
Στην ανά χείρας μελέτη διερευνούμε τις απόψεις του Πλάτωνος για τον φιλόσοφο-βασιλιά, όπως καταγράφονται στα έργα του.
Ειδικότερα, ο Πλάτων υποστηρίζει ότι ο φιλόσοφος-βασιλιάς είναι το κατάλληλο πρόσωπο, για να αναλάβει την διακυβέρνηση της πολιτείας, εφόσον φθάσει στην κατάλληλη ηλικία και έχει ολοκληρώσει τα στάδια της εκπαιδεύσεως. Αυτή η πρόταση θέτει στο επίκεντρο την κυριαρχία του λόγου και του πνεύματος, θεωρώντας ότι δύνανται να αποτελέσουν την δημιουργική δύναμη του αναγεννημένου κόσμου[1]. Ο φιλόσοφος δεν αποσκοπεί στην μεταβολή των κοινωνικών και των πολιτικών συστημάτων, αλλά στην αλλαγή των ανθρώπων, που τα θεμελιώνουν. Γι’ αυτό υποστηρίζει ότι η διακυβέρνηση της πολιτείας ανήκει στους φιλοσόφους. Όταν υπάρχουν οι άξιοι ηγέτες, τότε θα πραγματοποιηθούν αναγκαίως οι ορθοί πολιτικοί οργανισμοί και θα βρεθεί ο δρόμος προς την δικαιοσύνη[2].
Ο Πλάτων διαφωνούσε με τον τρόπο εξασκήσεως της πολιτικής της εποχής του και την θεωρούσε ως σφάλμα, οπότε ήταν επιτακτική η ανάγκη της αλλαγής, η οποία έπρεπε να επέλθει από τα θεμέλια. Η πολιτική, βεβαίως, προσωποποιείται στον ηγέτη, γι’ αυτό ο φιλόσοφος καταφέρεται εναντίον των πολιτικών της εποχής. Πολιτικά πρόσωπα, όπως ο Θεμιστοκλής και ο Περικλής δεν διαφεύγουν από την μήνιν του, διότι πιστεύει ότι συνέβαλαν στην καταστροφή της πατρίδος τους: «ἄνευ γὰρ σωφροσύνης καὶδικαιοσύνης λιμένων καὶνεωριών καὶτειχῶν καὶφόρων καὶτοιούτων φλυαριῶν ἐμπεπλήκασι τὴν πόλιν[3]». Οι συγκεκριμένοι πολιτικοί δεν γνώριζαν την Ιδέα της πολιτικής, ειδάλλως θα τους έδειχνε τον σκοπό της, πράγμα που σημαίνει ότι δεν εισχώρησαν στην ουσία της πολιτικής, αλλά παρέμειναν στην επιφάνεια των πραγμάτων[4]. Τα λάθη και οι πνευματικές συγχύσεις οφείλονται στην λανθασμένη αντίληψη του Αγαθού. Ο άνθρωπος, ο οποίος δεν αντιλαμβάνεται ποιο είναι το αγαθό αδυνατεί να καθοδηγήσει τους υπολοίπους στον αληθή βίο, επιπλέον, δεν αντικρίζει την πολιτική ζωή στο πλαίσιο των αιώνιων αρχών, γεγονός που επηρεάζει την πορεία της πόλεως. Μόνον ο διατριβών με την φιλοσοφία δύναται να κατακτήσει την αληθινή καθολική επιστήμη και ανακαλύπτει τον λογικό χαρακτήρα της πραγματικότητος[5].
