Ένα φαγιούμ κι ακόμα ένα

Ζωγραφική: Νεκτάριος Αντωνόπουλος

Ηλίας Παπαγιαννόπουλο

Κείμενα

1.

Σε αντίθεση με την περίπτωση Καραγάτση, η επιστροφή του Χρήστου Βακαλόπουλου στην ημερήσια διάταξη φάνηκε να συνοδεύεται από έναν συντονισμό των αναγνωστικών ηθών. Οι λιγοστές επιφυλάξεις δεν επισκίασαν την περίπου ομόθυμη υποδοχή, το αντίθετο. Θα έμοιαζε με κάποια αναπάντεχη νηνεμία εν μέσω αλλεπάλληλων αναταράξεων του πολιτισμικού πεδίου. Όμως αν οι υψηλοί τόνοι των τελευταίων, εν μέσω μιας γενικευμένης πολιτικής κόπωσης, άφηναν κάποτε την εντύπωση πως ο βυθός παρέμενε ανέπαφος, με τον Βακαλόπουλο θα βρισκόταν ίσως κανείς στον ίδιο τον σιωπηλό βυθό. Κοντολογίς: αν οι αντιπαραθέσεις εκεί δεν φανέρωναν πολλά, η συναίνεση εδώ κρύβει όμως αρκετά.

Όπως πάντα, δεν μπορούμε να σκεφτούμε έναν συγγραφέα έξω από τα φίλτρα των προηγούμενων αναγνώσεών του. Ωστόσο εδώ η διαμεσολάβηση διπλασιάζει κατά κάποιον τρόπο το επίδικο, διότι εμπλέκει αποφασιστικά ένα δεύτερο πρόσωπο, κρίσιμο σε μια γενικότερη ανάλυση της πολύ πρόσφατης ιστορίας των ιδεών και του ίχνους της πάνω μας. Ο Βακαλόπουλος που επιστρέφει σήμερα είναι εν πολλοίς ο Βακαλόπουλος του Κωστή Παπαγιώργη, για την ακρίβεια του Γεια σου, Ασημάκη (1994). Είναι λοιπόν εδώ που πρέπει καταρχάς να στραφεί η κριτική χειρονομία.

Εξαιρώντας το τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου αυτού, αφιερωμένο στη Γραμμή του ορίζοντος, το υπόλοιπο διαβάζεται πρωτίστως ως αποκωδικοποίηση της οργάνωσης μιας προσωπικότητας – το ενδιαφέρον του Παπαγιώργη δεν το κεντρίζει ένα έργο, όσο ένα πρόσωπο. Τα προηγούμενα γραπτά του Βακαλόπουλου είτε αναλύονται βιαστικά, όταν πρόκειται για τα λογοτεχνικά, είτε περίπου προσπερνώνται, όπως ο μεγάλος όγκος των κριτικών σημειωμάτων του. Ειδικά αυτά τα τελευταία, ωστόσο, που για τον Παπαγιώργη συνιστούν απλώς μαθητείες κι ασκήσεις μιας περιόδου όπου ο Βακαλόπουλος ψάχνει, σκηνοθετεί, ή απλώς αποφεύγει τον εαυτό του σε αλλότρια, δηλαδή σε εσπέρια χωρικά ύδατα, επανέρχονται μεταμφιεσμένα ακριβώς την ύστατη ώρα της Γραμμής του ορίζοντος, όταν δηλαδή ο Βακαλόπουλος βρίσκει συγγραφικά τον εαυτό του. Θα τα θεωρούσα, έτσι, ερμηνευτικώς κρίσιμα ως προς τις αναπάντεχες τροπές του έργου του και την κατάληξή τους. Πουθενά αλλού ο Βακαλόπουλος δεν εγγράφεται τόσο ριζικά στη νεωτερική χρονικότητα όσο στο τελευταίο του βιβλίο, όπου όλα του τα παλαιά διδάγματα μεταγράφονται και κορυφώνονται. Παραμένοντας, αντίθετα, στη σταθερή τροχιά ενός ψυχογραφήματος, ο Παπαγιώργης εστιάζει εντέλει σε ένα και μόνο κείμενο που θεωρεί σημαντικό, χωρίς πάντως να χάνει ούτε και τότε από τα μάτια του το βασικό για εκείνον: την παράξενη δύναμη ενός προσώπου.

Ο τόνος του Γεια σου, Ασημάκη είναι προπαντός θερμός, συχνά συγκινητικός, και θαυμαστικός. Δεν λείπουν οι αιχμηρές φωτοσκιάσεις που τον διαστίζουν εδώ κι εκεί, αλλά ακόμα κι αυτές μοιάζουν περισσότερο με αντεστραμμένες όψεις ενός εγκωμίου. Δύο είναι οι στιγμές όπου ο Παπαγιώργης συσχετίζει ρητά τον δικό του πνευματικό δρόμο, αλλά και το εγχείρημα που έχει μόλις αναλάβει, με τον Βακαλόπουλο· και οι δύο έχουν ενδιαφέρον. Σε αμφότερες αντηχεί μια κουβέντα του Λορεντζάτου για τον Σεφέρη από το Χαμένο κέντρο. «Για χρόνια», γράφει ο Λορεντζάτος, «στάθηκα μουδιασμένος μπροστά του […] κάθε φορά που παραμερίζοντας, τελικά, τα παράλληλα διαβάσματα της νιότης, το μαχαίρι της φωνής έφτανε στο κόκκαλο της διατύπωσης, αντάμωνα μπροστά μου το Σεφέρη να έχει περάσει πρωτύτερα από εκεί που εγώ προχωρούσα ψηλαφητά, και συχνά να έχει περάσει μάλιστα “εν ξυφήρεις”» (Μελέτες, Ι, 392). Και ο Παπαγιώργης: «Επειδή και του λόγου μου ασκούμαι χρόνια στην τέχνη του ωρολογοποιού της καθημερινής ζωής, ομολογώ ότι σχεδόν στα πάντα, στην παραμικρή “βίδα”, τον έβρισκα υποψιασμένον και ξεσκολισμένον» (35). 

Για πάντα – του Θεόδωρου Ε. Παντούλα

Τον Χρήστο Βακαλόπουλο τον γνώρισα, αν θυμάμαι καλά, τον χειμώνα του 1990.

Συνήθως βρισκόμασταν στο καφενεδάκι της Σόλωνος –έναντι του Χημείου- και ο Χρήστος έπινε διπλό ελληνικό. Εγώ δεν είχα ιδέα ποιος ήταν ο Χρήστος. Με κάποιες βιαστικές αναγνώσεις των βιβλίων του και κάποιων άρθρων του είχα σχηματίσει την επιπόλαιη εντύπωση ότι ήταν ένας ακόμη συγγραφέας που περιγράφει τη χαμένη του νεότητα, τα νεανικά του μεθύσια και τις γκομενοδουλειές του.

Ωστόσο μου ήταν συμπαθής –ίσως γιατί έπαιρνε στα σοβαρά όσα του έλεγα. Με άκουγε με προσοχή χωρίς να διακόπτει τη φλυαρία μου, με συμβούλευε χαμηλότονα και συνεργούσε στα ραδιοφωνικά και εκδοτικά σχέδιά μου.

Την τελευταία φορά που τον είδα ήταν στον «Βρούτο». Καθόμασταν στην μπάρα κι εκείνος έπινε μπακάρντι-κόλα. Εγώ του ανέπτυσσα, με το ζήλο του νεοφώτιστου, τη μετεφηβική μου θεωρία ότι ορισμένα πράγματα –όπως ο έρωτας– συμβαίνουν μια φορά στην ζωή μας. Τα υπόλοιπα είναι «σαν» εκείνη την φορά, είναι «σαν» ευκαιρία αιωνιότητος, αλλά όχι η αιωνιότητα κ.λπ. Είχαμε πιει πολύ. Ο Χρήστος έγραψε ένα τηλέφωνο στο τετράδιό μου και μου είπε ότι είναι καλύτερα να μιλήσουμε με περισσότερη ηρεμία αλλού και αφού σκεφτώ κάποια πράγματα. Ο «Βρούτος» έκλεισε κι εμείς συνεχίσαμε κάπου απέναντι.

Δεν του τηλεφώνησα.

Ξεκαλοκαίριασα στην Ύδρα αναρωτώμενος εάν πρέπει να με θλίβει περισσότερο που το νησί είναι κατειλημμένο από ξανθούς ανθρώπους ή που οι ντόπιοι έγιναν ξανθοί. Άκρη δεν έβγαζα.
Έφυγα για την Ιταλία –εκεί φιλοξενούμενος, εδώ ξένος. Ανάμεσα στα βιβλία μου είχα και την αδιάβαστη Γραμμή του ορίζοντος.

Η ΠΙΟ ΣΥΜΠΥΚΝΩΜΕΝΗ & ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΜΑΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ.

Ο Αντώνης Ανδρουλιδάκη για τις σκέψεις του Χρήστου Βακαλόπουλου, ανήμερα την 29η Μαΐου...

"Όλα έγιναν πάρα πολύ γρήγορα. 

Η Έρση ήρθε ένα απόγευμα και σου είπε ότι είμαστε πίσω, έχουμε μείνει πολύ πίσω. Ο γνωστός κόσμος προχωρούμε ακάθεκτος, δεν προλαβαίναμε με τίποτα, είμαστε καταδικασμένοι. Είχαμε μείνει πολύ πίσω γιατί ο Γεμιστός πήγε στην Ιταλία και τους έψησε για τον Πλάτωνα. Από τη στιγμή που ο Γεμιστός πήγε στην Ιταλία μείναμε πάρα πολύ πίσω. Όσοι έμειναν εδώ δεν μπόρεσαν να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις, κάθισαν εδώ, αυτό ήταν το λάθος τους. 

Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος κάθισε να τον φάνε, αυτό ήταν το λάθος του. Θα μπορούσε να είχε πάει στην Ιταλία και να τους λέει για τον Πλάτωνα, θα είχε προλάβει τις εξελίξεις.

Κάθισε να τον φάνε, τι δουλειά είχε με τα στίφη των αγρίων, ήταν μορφωμένο παιδί από το Μυστρά και θα μπορούσε άνετα να γίνει καθηγητής στην Ιταλία, να τους λέει για τον Πλάτωνα. Κάθισε να τον σφάξουν κι έτσι μείναμε πίσω, πάρα πολύ πίσω. Έπρεπε να φύγουμε όλοι, μείναμε απελπτιστικά πίσω, μείναμε εδώ, είμαστε εδώ πίσω. Έπρεπε να φύγουμε όλοι να πάμε στην Ιταλία, να γίνουμε καθηγητές. Άντρες, γυναίκες, παιδιά, κάτι θα είχαμε να διδάξουμε. Θα παίρναμε το πρωϊνό μας, θα διαβάζαμε τρείς σελίδες Πλάτωνα, θα παίρναμε το ελαφρύ μεσημεριανό μας. Θα μας άκουγαν με ανοιχτό το στόμα, θα είμασταν πολύ μπροστά.

 Μείναμε πίσω και δεν γίνεται τίποτα, ο Γοδεφρείδος Βιλλαρδουίνος διάβασε τρείς σελίδες Πλάτωνα και τώρα έχει νοικιάσει όλα τα δωμάτια. Από τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο δεν έμεινε τίποτα ενώ θα μπορούσε να έχει γράψει σαράντα βιβλία, ήταν μορφωμένο παιδί από το Μυστρά. Η στέψη του έγινε εκεί, ήταν η πιο μελαγχολική στέψη αυτοκράτορα που έγινε ποτέ, όλοι ήξεραν. Κάθισαν να σφαγιασθούν κι έτσι μείναμε πίσω.

 Όλα έγιναν πολύ βιαστικά, η Έρση ήρθε έξαλλη ένα απόγευμα και σου είπε ότι δεν αντέχει πια σ’ αυτή την κωλοχώρα, σου ανακοίνωσε την απόφασή της να ζει έξι μήνες στο Παρίσι και τα καλοκαίρια στη Σαντορίνι. Δεν άντεχε άλλο αυτή την κωλοπόλη, θα κατέβαινε στο Μαρούσι είκοσε μέρες το χρόνο. Έπρεπε να το κάνει γιατί είχαμε μείνει πολύ πίσω, δεν υπήρχε περίπτωση να προλάβουμε, δεν προλαβαίναμε με τίποτα. Είχε δικαίωμα να προχωρήσει, να ζήσει κάτι, άλλωστε δεν υπήρχαν πια σύνορα. Έπεφταν συνεχώς οι διαχωριστικές γραμμές, ο κόσμος γινόταν ένα. Είχε δικαίωμα να γίνει κάτι διαφορετικό, να μη μείνει πίσω, είχε το αναφαίρετο δικαίωμα να απολαύσει ελεύθερη τον ενωμένο κόσμο, να κατοικήσει σ’ ένα πραγματικό κέντρο. Άλλωστε, μη γελιέσαι, Ρέα μου, μόνο εκεί εκτιμούσαν το ελληνικό πνεύμα, διάβαζαν Πλάτωνα πριν πάνε στον ψυχαναλυτή, τον ήξεραν απ’ έξω κι ανακατωτά, ιδίως ανακατωτά τον ήξεραν απ’ έξω. 

Από τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο δεν έμεινε τίποτα, μη γελιέσαι, κανείς δεν τον ήξερε, ο ψυχαναλυτής δεν τον ήξερε, δεν έγραψε τίποτα αυτός, κάθισε να του πάρουν το κεφάλι τα στίφη. Αν είχε πάει στην Ιταλία, θα είχε γράψει ένα συμπαθητικό βιβλίο για την ιδανική πολιτεία, κάτι θα είχε μείνει, θα είχε κάνει πολύ καλό στον εαυτό του, θα έπαιρνε ήσυχος το πρωινό του, θα διάβαζε τους σοφιστές, θα έβγαζε τα συμπεράσματά του, θα έπαιρνε το μεσημεριανό του, θα τού το έφερναν σ’ ένα δίσκο, θα σκεφτόταν με αγαλλίαση το βραδινό του.

ΒΙΝΤΕΟ – Δείτε την ταινία του Χρήστου Βακαλόπουλου “Όλγα Ρόμπαρντς”

Το μυστήριο γύρω από μια σειρά δολοφονιών διακεκριμένων Αράβων επιχειρηματιών έχει προκαλέσει αναστάτωση στην Αθήνα. Ενώ όλοι αναζητούν το πρόσωπο που κρύβεται πίσω από τις εκτελέσεις, ένας νεαρός διαρρήκτης, ο Δημήτρης, είναι εκείνος που ανακαλύπτει τυχαία την ταυτότητά του. Πρόκειται για μια ιδιόρρυθμη Ελληνοαμερικανίδα, την Ολγα Ρόμπαρντς, την οποία και θα βάλει στόχο να συναντήσει. Προκειμένου να τα καταφέρει, ζητά τη συνδρομή του «Επιστήμονα», ενός φυγόδικου ερημίτη, αυθεντία στο έγκλημα. Η συνάντηση, φυσικά, κρύβει ανατροπές.

Σκηνοθεσία Χρήστος Βακαλόπουλος.
Παίζουν Όλια Λαζαρίδου, Αντώνης Καφετζόπουλος, Σταύρος Τσιώλης.

Σενάριο: Αντώνης Κιούκας , Χρήστος Βακαλόπουλος.
Φωτογραφία: Ανδρέας Σινάνος.
Μουσική σύνθεση: Νίκος Ξυδάκης.

 Post Views: 204

Η ιερή μελωδία της πραγματικότητας

Το κείμενο του Χρήστου Βακαλόπουλου

 Η ιερή μελωδία της πραγματικότητας δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Αντί», τ. 463 την 05/04/1991. Αναδημοσιεύθηκε στην συλλογή κειμένων του ιδίου με τίτλο Από το χάος στο χαρτί, εκδ. Εστία, Αθήνα 1995, σε επιμέλεια του Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλου.

Ευχαριστώ πολύ τον φίλο Γιώργο που μου έδωσε ήδη αντεγραμμένο το κείμενο κι έτσι διευκολύνθηκε κατά πολύ η ανάρτησή του.

Σε αγκύλες βρίσκονται οι σελίδες της έκδοσης της Εστίας. Ακόμη το σύστημα παραπομπών εδώ διαφέρει από αυτό της έντυπης έκδοσης.

Πώς ραγισμένη βάρβιτος θά βάλλῃ αρμονίαν;
Καί πώς ψυχή βαρυαλγής θά είπῃ μελωδίαν;

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

[196] Οι φυλακισμένοι και οι άρρωστοι καταφεύγουν συχνά στην Αγία Γραφή και μερικοί Έλληνες στον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη. Καθώς ο ελληνικός κόσμος χαλαρώνει στην ασφυκτικά αναπαυτική αγκαλιά της φανταστικής ευρωπαϊκής κοινότητας, αυτού του πολυσυλλεκτικού κατασκευάσματος που στηρίζεται στην αναγκαιότητα της οικονομίας κι όχι σ’ εκείνη του αισθήματος, ο Παπαδιαμάντης θα έπρεπε ν’ απομακρύνεται και να χάνεται από τα μάτια μας, όπως τόσοι άλλοι πριν και μετά απ’ αυτόν. Εμείς οι ίδιοι, σαρκικοί, υλόφρονες και νωθροί άνθρωποι, θα έπρεπε να τον είχαμε φυλακίσει μια για πάντα στα σχολικά αναγνωστικά η σε κάποιο λογοτεχνικό μουσείο. Όμως ο Παπαδιαμάντης λάμπει περισσότερο παρά ποτέ κι αυτό συμβαίνει παρά τη θέληση μας. Όσο ο κόσμος γύρω μας αποχαιρετάει τον δικό του τόσο η φήμη του μεγαλώνει, όσο οι ερμηνείες για τη ζωή και το έργο του πληθαίνουν τόσο εκείνος τις αντιπαρέρχεται και επιβιώνει· η παρουσία του αφήνει ένα ανεξίτηλο χνάρι. Ο ελληνικός κόσμος μοιάζει σ’ αυτή τη νωθρή περίοδο της ιστορίας του με παγιδευμένο ζωντανό σώμα το οποίο, όπως έγραφε ο Παπαδιαμάντης το 1907, στο άρθρο «Γλώσσα και κοινωνία», όσο δεν δύναται να ζήση δι’ ενέσεων, τρόπον τινά, από κόνιν αρχαίων σκελετών και μνημείων, άλλο τόσον δεν δύναται να ζήση, ειμή μόνον κακήν και νοσηράν ζωήν, τρεφόμενον [197] με τουρσιά και με κονσέρβας ευρωπαϊκάς[i].

Χρήστος Βακαλόπουλος | Ένας άγγελος με κρυμμένα Φτερά

Με αφορμή τη μέρα της μνήμης του ( 29 Ιανουαρίου) δημοσιεύουμε εδώ αποσπάσματα από μια συνέντευξη που πήρε η Σοφία Χατζή από την συνάδελφο του Χρήστου Βακαλόπουλου, Σταυρούλα Σταμάτη, στο ραδιόφωνο της Πειραϊκής Εκκλησίας, η οποία δημοσιεύτηκε στο βιβλίο της Σοφία Χατζή «Συναρπαστικοί άνθρωποι» (εκδόσεις ΑΘΩΣ).

Εν τω της ύπαρξης ταμείω

Περιπατητική σπουδή στή «Γραμμή τοῦ ὁρίζοντος τοῦ Χρήστου Βακαλόπουλου.

από Κατερίνα Αθηνιώτη-Παπαδάκη

«Αὐτή τή στιγμή λείπει» ἐπιστρέφει ἀναχωρώντας, χωρίζοντας. Σώζει τό σχίσμα. Σπάει τήν πολιορκία τοῦ γνωστοῦ, ἀνοίκειου γιά τήν ἑλληνική ψυχή κόσμου.

«Αὐτό τό πράγμα πού δια-σκεδάζει τά δικαιώματά τους…δέν εἶναι μουσική…δέν θέλουν νά τό παραδεχτοῦν γιατί θά ἀκούσουν τούς ἤχους καί θά τρελαθοῦν». Θά ἀφουγκραστοῦν τή σιωπή, τήν κλήση καί τήν ἀστοχία τους. Κινδυνεύουν και θορυβοῦν.

«Εἶναι θέμα ἐσωτερικό τό μαύρισμα» καί τό φῶς ἐπίσης. Μόνο πού τό φῶς χρειάζεται ρίζα, τό μαύρισμα ὄχι.

Μιά φορά καί ἕναν εὐλογημένο καιρό ἡ ἀναπνοή τοῦ αἰωνίου καί ἡ ἀναπνοή τῶν ἀνθρώπων ἦταν τό ἴδιο πράγμα. Μετά ἔγινε ἡ ἀπόβαση τῶν συμμαχικῶν ἐκσυχρονιστῶν καί τό «νικηφόρο…ἀδηφάγο παρόν» κατάπιε τό Κυριακοδρόμιο τοῦ βίου. Χωρίζει, δέν ἀντέχει γάμο χωρίς ὕπαρξη. Μεγάλο μυστήριο ὁ νόστος, σέ τραβᾶ στό καθολικό, στό μή ἀνταλλάξιμο ΕΝ τῆς κλήσεως.

«Δέν ἀναγνωρίζει τίποτα» ἔχει εὐνουχιστεῖ ἀπό τό μυστήριο πού ἔδινε σέ κάθε ἀνατολή καί δύση διαφορετικό ψυχικό ἀναβαθμό. Κάποτε ἔνιωθε πώς τό φῶς κοκκίνιζε γιά νά δηλώσει συγγένεια μέ τό αἷμα καί πώς ἔσκυβε νά μεταλάβει πνεῦμα στά ἔγκατα τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς. Τώρα ψυχρές ἄτεγκτες ὀθόνες καταπίνουν τό φῶς καί τό ξερνοῦν σκοτάδι.

«Ἕνα ἀδηφάγο μετά», ξεδιάντροπα λάγνο, κάνει τούς πάντες καί τά πάντα ἀνύπαρκτα. Τό ἐν τῷ ΑΕΙ ΝΥΝ δέν ἦταν θνησιγενές ἀλλά σέ πληροφοροῦσε γιά τή μυστική ἀφθαρσία σου. Μέ αὐτή μπόλιαζες τούς αἰῶνες. Τώρα τά «ψέματα ἀπέκτησαν φωτογένεια» καί λανσάρονται ὡς ἡδονικές φιλαυτίες δίχως ἀναστάσιμη φωτοπρέπεια.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΒΑΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ - ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΣΤΑΥΡΟΥ ΚΑΠΛΑΝΙΔΗ

Παραίσθηση ἢ μεταμφίεση; (περί Ἑλλάδος - Εὐρώπης)

Του Χρήστου Βακαλόπουλου,

Εἴμαστε Εὐρωπαῖοι θέλοντας καὶ μή, εἴμαστε οἱ μοναδικοὶ Εὐρωπαῖοι ποὺ ἀντιμετωπίζουμε τὴν Εὐρώπη σὰν μιὰ ἐπιθυ­μητὴ λύση εὐκολίας κι ὄχι σὰν τὴν «ὁλοκλήρωση τῆς ἀνθρω­πότητας», ὅπως ἀντιμετώπιζε τὴν εὐρωπαϊκὴ ἰδέα ἕνας φιλό­σοφος σὰν τὸν Χοῦσερλ. Εἴμαστε ἄλλωστε καχύποπτοι ἀπέ­ναντι σὲ κάθε ὁλοκλήρωση. Ὅπως ἐπισήμανε ὁ Ἴων Δραγού­μης «ἡ διαφορὰ μεταξὺ Ἑλλήνων καὶ Ἑβραίων εἶναι ὅτι οἱ Ἑβραῖοι αὐτὸ ποὺ σκέφτονται τὸ κάνουν κιόλας». Ἴσως οἱ Ἕλληνες νὰ ἔχουν νιώσει στὸ πετσί τους ὅτι ἀπὸ τὴν ὁλοκλήρωση στὸν ὁλοκληρωτισμὸ ὑπάρχει ἕνα καὶ μοναδικὸ βῆμα. Τὸν τελευταῖο αἰώνα οἱ ἰδέες τῶν ὁλοκληρωτικῶν καθεστώτων ποὺ καθήλωσαν τὴν οἰκουμένη προέκυψαν σὲ εὐρωπαϊκὸ ἔδαφος, κι αὐτὸ εἶναι δύσκολο νὰ τὸ ξεχάσει κανείς. Ὅπως εἶναι δύσκολο νὰ συμφιλιωθεῖ μὲ τὴν ἰδέα ὅτι γιὰ νὰ φανεῖ ἀντάξιος τῆς εὐρωπαϊκῆς του ταυτότητας πρέπει νὰ βάλει στὸ μουσεῖο τὶς παραδόσεις του καὶ νὰ τὶς θαυμάζει μὲ τὸ κιάλι, νὰ τὶς θανατώνει δηλαδὴ μετατρέποντας μιὰ κληρονομιὰ ζωῆς σὲ μαυσωλεῖο καλοκαιρινῶν διακοπῶν. 

Ὅσο καὶ νὰ προσπαθοῦμε νὰ πείσουμε τὸν ἑαυτό μας γιὰ τὸ ἀντίθετο, ἡ ψυχή μας παραμένει ἀσυμφιλίωτη μὲ τὴν εὐρω­παϊκὴ ἰδέα. Ὅταν θαυμάζουμε τοὺς ἄλλους Εὐρωπαίους ζη­λεύουμε στὴν πραγματικότητα τὴν ἱκανότητά τους νὰ διαθέ­τουν μιὰ εἰκόνα τοῦ ἑαυτοῦ τους καὶ νὰ τὴν ὑποστηρίζουν μὲ νύχια καὶ μὲ δόντια. Στὸ φεστιβὰλ κινηματογράφου τῆς Θεσσαλονίκης, τὸ 1985, ὁ Γάλλος κριτικὸς Σὲρζ Ντανέ – τῆς ἐφημερίδας Liberation – ἔσκυψε κάποια στιγμὴ καὶ μοῦ εἶπε, ψιθυρίζοντας σχεδόν, «Εὐρώπη δὲν ὑπάρχει. Ἡ μοναδικὴ ὑπαρκτὴ Εὐρώπη εἶναι ἡ κοινότητα τῶν κινηματογραφόφιλων τῶν εὐρωπαϊκῶν χωρῶν». 

ΧΡΗΣΤΟΣ ΒΑΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ

Του Κώστα Χατζηαντωνίου

Μοιάζει απίστευτο πως περάσανε κιόλας είκοσι οκτώ χρόνια από τον πρόωρο χαμό του κορυφαίου πεζογράφου της γενιάς του, του Χρήστου Βακαλόπουλου. Του πρώτου που αντελήφθη, στο πάντα προοδευτικό χωριό μας, ότι τα ιδεολογήματα της προόδου είχαν ρημάξει έναν τόπο μυθικό και αποφάσισε να μιλήσει, όχι για να αντιπαραβάλει κάποια συντηρητικά ιδεολογικά αξιώματα, όχι για να νοσταλγήσει ή να εκποιήσει, αλλά για να θυμίσει πραγματικά περιστατικά, αληθινά βιώματα και καίρια γεγονότα. Και το έκανε όχι με λόγο αφοριστικής κριτικής ή θεμιτής δοκιμιακής αυθαιρεσίας αλλά με κάτι απείρως δυσκολότερο και λαμπρότερο: μέσω ενός μυθιστορήματος που συνιστά όριο στη μεταπολεμική μας πεζογραφία. 

Ήταν στα 1991 που εκδόθηκε «Η γραμμή του ορίζοντος» κι ένα δροσερό αεράκι φύσηξε με πρόσωπο που είχε αρχαίο όνομα και επώνυμο βυζαντινό: ήταν η ηρωίδα του "Ρέα Φραντζή" και μαζί της μια ολόκληρη εποχή, όταν ακόμη οι άνθρωποι ήταν ντροπαλοί, όταν ακόμη υπήρχε η Κυψέλη και η Ελλάδα πριν τις συντρίψει ο πλανήτης γη. Ο Βακαλόπουλος αντελήφθη εγκαίρως ότι το έργο του δεν έπρεπε να είναι μια ακόμη ατομική εμπειρία. Αντελήφθη ότι μεγάλος δημιουργός είναι αυτός που εκφράζει τα αισθήματα και τις ιδέες του συλλογικού μας προσώπου. Αυτός που βασανίζεται δριμύτερα από τον καθένα για τον κοινό πόνο που συνιστά την ενότητά μας και έχει τη δωρεά να αποτυπώνει αυτόν τον πόνο με αισθητική αρτιότητα. Μια δωρεά που τέρπει τον αναγνώστη στη σχόλη, τον παραμυθεί στη θλίψη, τον ανυψώνει όταν στοχάζεται. Να τι μας χάρισε για να μας συντροφεύει στα ανέφικτα όνειρα και στα εφικτά πάθη μας κι ας μη μας παρηγορεί γιατί έχουμε είκοσι οκτώ χρόνια να τον δούμε…

Νίκος Μαυρίδης: Ο Χρήστος Βακαλόπουλος και το νεοελληνιστικό μυθιστόρημα

Ο Χρήστος Βακαλόπουλος και το νεοελληνι(στι)κό μυθιστόρημα

 Νίκος Μαυρίδης

 -

Ο Χρήστος Βακαλόπουλος έγραψε το νεοελληνι(στι)κό «Μεγάλο Μυθιστόρημα» της «Αιώνιας Νεότητας», καθώς πέρασε ταχέως από την αθώα και θρασεία εφηβεία στην καταλλαγή της «πέρα χώρας». Γαιο-πολιτικά ο Βακαλόπουλος διέσχισε όλη την μοιραία πορεία του καταγής, Μέσα -Ελλαδίτη προς την μακεδονική και νησιώτικη πρόεκταση της αποκαλυψιακής, ελληνοχριστιανικής Ιωνίας. Ξεκίνησε με τα Μπεστ Σέλερ της φοιτητικής νιότης και της χαρωπής θηριωδίας της δεκαετίας του 80΄, την θεωρητική «Κινηματογραφή» του Αριστερού Μεταμοντερνισμού, της Ψυχανάλυσης και της Τζαζ, για να γυρίσει μέσω της απτής κινηματογραφικής τριβής και συνεργασίας με τον Σταύρο Τσιώλη (τώρα πλέον οι παλιόφιλοι τα λένε και πάλι μαζί) στην «Γεω(γραφή)» της νεοελληνι(στι)κής ταυτότητας που ένωνε την χαμαί Ελλάδα του δρόμου και της διαδρομής με την άνω Πολιτεία της άλλης ψυχής της. Έγραψε στην στερνή, εκπρόθεσμη νεότητά του το Μυθιστόρημα μιας ησυχαστικής, εκστατικής «Εκκοσμίκευσης» που ήθελε να συμφιλιώσει την Αριστερά με την Ορθοδοξία, την Ποίηση με την Πεζογραφία, τη Θάλασσα με την Γη, τον Τόπο με την Περιπλάνηση, την «Μνήμη του Θανάτου» με την Αθάνατη Παρουσία. Για να ρίξει στο τέλος, στο αθέατο πέρας, γεμάτος θλίψη και ελπίδα, το ύστατο βλέμμα του πλατωνικού «Αιώνιου Παιδιού», στην ηλιοσκέπαστη «Γραμμή του Ορίζοντος».

Νίκος Μαυρίδης: Ο Χρήστος Βακαλόπουλος και το νεοελληνιστικό μυθιστόρημα, Απρίλιος 2017, Άπειρος Χώρα, Βριλήσσια.

Ἡ γραμμή τοῦ ὁρίζοντος

από Χρήστος Βακαλόπουλος

Μοναστήρι

Ἂυπνη, Χωρισμένη. Γνωρίστηκαν στή Βενετία μέ τόν Γιάννη, μπροστά στόν Ἅγιο Μάρκο, μπροστά στούς κλεμμένους βυζαντινούς θησαυρούς. Πῆγαν νά φᾶνε μαζί, ἔμοιαζε μέ διαφημιστικό, ἦταν ἀκριβῶς σάν διαφημιστικό, τρεῖς μέρες ἀργότερα τοῦ εἶπε ναί ἐπειδή ἦταν σάν διαφημιστικό. Ἐπιτέλους, ἡ ζωή εἶχε γίνει διαφημιστικό. Μπῆκαν στήν Κωνσταντινούπολη μέ σκοπό ἡ ζωή νά γίνει διαφημιστικό καί τά κατάφεραν. Ὀργάνωσαν σταυροφορίες μέ σκοπό νά σβήσουν τήν αὐτοκρατορία τῶν Ρωμαίων ὥστε νά συναντηθεῖ μέ τόν Γιάννη μπροστά στόν Ἅγιο Μάρκο καί νά ζήσουν ἕνα διαφημιστικό τριήμερο. Ἔκαναν ἔρωτα τυλιγμένοι μέ μαῦρα σεντόνια. Ἔλεγαν πράγματα πού κάπου τά εἶχαν ἀκούσει, κάπου τά εἶχαν δεῖ, κάτι τούς θύμιζαν αὐτά τά λόγια πού ἔλεγαν ὁ ἕνας στόν ἄλλον. Τῆς ἔκανε πρόταση γάμου ἐνῶ κατάπινε τήν τελευταία μπουκιά κι ἐκείνη ἔπρεπε νά γελάσει, νά τόν ρωτήσει ἄν μιλάει σοβαρά κι ὕστερα νά πεῖ ναί.

Κατάπιε, γέλασε, τόν ρώτησε ἄν μιλάει σοβαρά κι ὕστερα εἶπε ναί. Ὀργάνωσαν σταυροφορίες μέ σκοπό νά πάει μέ τόν Γιάννη νά φάει μακαρονάδα ὥστε νά γελάσει, νά τόν ρωτήσει ἄν μιλάει σοβαρά κι ὕστερα νά πεῖ ναί. Εἶπε ναί, δέχτηκε. Μπῆκαν στήν Κωνσταντινούπολη, τά ἔκαναν γυαλιά καρφιά, πλακώθηκαν μεταξύ τους καί μερικά χρόνια ἀργότερα ἄρχισαν νά γυρίζουν διαφημιστικά. Συνεχίζουν τίς σταυροφορίες μέσω τῶν διαφημιστικῶν μέ μεγάλη ἐπιτυχία, ἐπαναλαμβάνουν πράγματα πού ἔχουν ἀκουστεῖ κάπου , θυμοῦνται χειρονομίες πού τίς ἔχουν δεῖ κάπου, καταπίνουν, γελᾶνε, λένε ναί, δέχονται τίς προτάσεις γάμου. Ὅλα εἶναι πολύ φυσικά, ὅλα ἔχουν γίνει φοβερά φυσικά, ἐπιτέλους ἡ ζωή ἔγινε φυσική, ἀπό τό 1204 καί μετά ἡ ζωή ἄρχισε νά γίνεται ἀπίστευτα φυσική, καθαρή, δημοκρατική, ἰσορροπημένη. Καθώς περνάει ὁ χρόνος γίνεται ὅλο καί πιό φυσική, σχεδόν χαμογελαστή, ὅλο εὐχάριστες μπουκιές, μακαρόνια, σάλτσα, κιμάς, κόκκινο κρασί, ψίχουλα στό τραπέζι πού θά τά μαζέψει ὁ Γιάννης καί θά τά πετάξει στά περιστέρια. Ἐπιτέλους μπῆκαν στήν Κωνσταντινούπολη, διέλυσαν τήν αὐτοκρατορία τῶν Ρωμαίων, τά ἔκαναν γυαλιά καρφιά. Τό στιβαρό χέρι τοῦ Γοδεφρείδου Βιλλαρδουῒνου ὁδήγησε τήν πολιτισμένη ἀνθρωπότητα μέ ἀποφασιστικότητα πρός τά διαφημιστικά. Ἦταν ἱστορική ἀναγκαιότητα τά διαφημιστικά, πάντα ὑπῆρχαν διαφημιστικά καί οἱ Βυζαντινοί τό ἔκρυβαν, ἔπρεπε νά μποῦν στήν Κωνσταντινούπολη νά διαλυθεῖ ἡ ἀπάτη, νά μποροῦν νά παντρεύονται τρώγοντας μακαρόνια μέ κιμά, νά μαζεύουν ψίχουλα σέ μία χαρτοπετσέτα καί νά ταῒζουν τά περιστέρια. Ἄν δέν ἔμπαιναν στήν Κωνσταντινούπολη δέν θά ἀποκτοῦσε ποτέ ἡ ἀνθρωπότητα χαρτοπετσέτες, διαφημιστικά, ὡραῖα μακαρόνια μέ κιμά, ξεναγούς μέ ὡραῖα παντελόνια. Ἦταν ἱστορική ἀναγκαιότητα τά παντελόνια, ἡ πρόταση γάμου τοῦ Γιάννη ἦταν ἱστορική ἀναγκαιότητα, τό στιβαρό χέρι τοῦ Γοδεφρείδου Βιλλαρδουῒνου τήν ὁδήγησε νά πεῖ τό ναί μέ μεγάλη ἀποφασιστικότητα. Ἦταν ἕνας γάμος μέ φόντο τούς κλεμμένους βυζαντινούς θησαυρούς, μέσα σέ μαῦρα σεντόνια.

Oι Φράγκοι μας απελευθερώνουν

Χρήστος Βακαλόπουλος

Άν δεν έμπαιναν στην Κωνσταντινούπολη, δεν θ’ αποκτούσε ποτέ η ανθρωπότητα χαρτοπετσέτες, διαφημιστικά, ωραία μακαρόνια με κιμά, ξεναγούς με ωραία παντελόνια. Ήταν ιστορική αναγκαιότητα τα παντελόνια, η πρόταση γάμου του Γιάννη ήταν ιστορική αναγκαιότητα, το στιβαρό χέρι του Γοδεφρίδου Βιλλαρδουίνου την οδήγησε να πει το ναι με μεγάλη αποφασιστικότητα. Ήταν ένας γάμος με φόντο τους κλεμμένους βυζαντινούς θησαυρούς, μέσα σε μαύρα σεντόνια 

(Χ. Βακαλόπουλος, Η γραμμή του ορίζοντος, σ. 101)

Έτσι συνέβαινε πάντα, υπήρχε μόνο παρόν και μάς τό έκρυβαν, ο ξανθός κόσμος μάς απελευθέρωσε, οι ρακέτες μάς απελευθέρωσαν, τα διαστημικά φουσκωτά μάς απελευθερώνουν συνεχώς, οι αιώνες βάραιναν επικίνδυνα πάνω μας και δεν μάς άφηναν ν’ απολαύσουμε, όλα ήταν βαρετά και δεν μάς το έλεγαν, θυμόντουσαν παλιές ανύπαρκτες ιστορίες, πλάσματα της φαντασίας τους. Μάς είχαν φυλακίσει στη φαντασία μας, νομίζαμε ότι οι γειτονιές μας είχαν το αναφαίρετο δικαίωμα να διαρκέσουν χίλια χρόνια. Οι πολύχρωμες ρακέτες μάς απελευθέρωσαν, τα μπαλάκια που έρχονται με φουσκωτά σε λίγη ώρα, τα ξανθά μαυρισμένα κορμιά, ο στρατός του παρόντος, ο εξολοθρευτής των ταπεινών αιώνων που νομίσαμε ότι μάς μεγάλωσαν όπως όπως. Κάποτε το παρόν ήταν συμπαθητικό κι αργότερα κατάλαβε το λάθος του, στάθηκε στο ύψος του και κυρίευσε την οικουμένη 

(Χ. Βακαλόπουλος, Η γραμμή του ορίζοντος, σ. 123)

Όλα είναι πολύ φυσικά, όλα έχουν γίνει φοβερά φυσικά, επιτέλους η ζωή έγινε φυσική, από το 1204 και μετά η ζωή άρχισε να γίνεται απίστευτα φυσική, καθαρή, δημοκρατική, ισορροπημένη. Καθώς περνάει ο χρόνος γίνεται όλο και πιο φυσική, σχεδόν χαμογελαστή, όλο ευχάριστες μπουκιές, μακαρόνια, σάλτσα, κιμάς, κόκκινο κρασί, ψίχουλα στο τραπεζομάντιλο που θα τα μαζέψει ο Γιάννης και θα τα πετάξει στα περιστέρια. Επιτέλους μπήκαν στην Κωνσταντινούπολη, διέλυσαν την αυτοκρατορία των Ρωμαίων, τά έκαναν γυαλιά καρφιά. Το στιβαρό χέρι του Γοδεφρίδου Βιλλαρδουίνου οδήγησε την πολιτισμένη ανθρωπότητα με αποφασιστικότητα προς τα διαφημιστικά 

(Χ. Βακαλόπουλος, Η γραμμή του ορίζοντος, σ. 100)

Σταύρο Τσιώλη, καλό σου ταξίδι...

 

«Σήμερα Τρίτη 23 Ιουλίου, στις 6.10 το πρωί ο αγαπημένος μας πατέρας φίλος και αδελφός Σταύρος Τσιώλης ταξίδεψε στους ουρανούς, πέταξε προς έναν άλλο πολύχρωμο γαλαξία, ένα καλύτερο κόσμο όπου οι ψυχές χαίρονται το λίκνισμα των αστεριών και δεν κάνουν τίποτα άλλο παρά να προσεύχονται για όλους και όλα τα μικρά σπάνια και ταπεινά πράγματα που αγάπησαν σ΄αυτή τη ζωή... Μόνο λύπη γι όλα αυτά που μας χώρισαν και άγια τύχη γι όλα αυτά που ένωσαν»,

ανέφεραν μέσα από το προφίλ του Σταύρου Τσιώλη στο, Σταύρος Τσιώλης Facebook, οι οικείοι του Έλληνα δημιουργού

Πηγή: www.lifo.gr

--------------------------------------

«Κατάλαβες τι κάνει ο Θεός; Φτιάχνει τέτοια πλάσματα και μετά τα αφήνει αδέσποτα. Και δεν τον νοιάζει αν εμένα μου κόβει τα πόδια. Εγώ τι κάνω τώρα; ...εγώ δεν την ξεχνάω!»

Θα μπορούσε να είναι ατάκα για τον ίδιο τον Τσιώλη, που (ξ)έφυγε σήμερα αδέσποτος στον ουρανό και μας άφησε μες τη γλύκα των ωραίων στιγμών που περάσαμε μαζί. Καλό κατευώδιο, Σταύρο και κυρ-Σταύρο! 

Να μας χαιρετάς τον Χρήστο, τον Λάζαρο, τον Σάκη, τον Βασίλη και τ’ άλλα παιδιά. Ας περιμένουν... και Φτάσαμεεε!

Κώστας Μπλάθρας

------------------------

ΟΙ ΤΑΙΝΙΕΣ ΤΟΥ...

Οι καλύτερες ατάκες του Σταύρου Τσιώλη για τις γυναίκες

Εἴμαστε ψᾶλτες καὶ κυνηγοί, ἐρχόμαστε ἀπὸ μακριά

Ολόκληρη η ταινία,

 "ΠΑΡΑΚΑΛΩ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΗΝ ΚΛΑΙΤΕ"

Xρήστος Βακαλόπουλος: για την ιδιοπροσωπία της καθαρτήριας ελληνικής «ντροπής», έναντι της οργισμένης δυτικής ενοχής…!

Xρήστος Βακαλόπουλος: για την ιδιοπροσωπία της καθαρτήριας ελληνικής «ντροπής», έναντι της οργισμένης δυτικής ενοχής…!

Ο Χρήστος Βακαλόπουλος, βυθίστηκε στη δυτική κουλτούρα, τη ροκ και τη νεωτερικότητα της Ευρώπης για να γυρίσει κι αυτός – όπως ο Σεφέρης – «διψασμένος από τη Δύση» και να συναντήσει την οντολογία του γενέθλιου πανάρχαιου… μετανεωτερικού πολιτισμού μας. Για να «σπουδάσει» τον Παπαδιαμάντη, για τον οποίον έλεγε : «Ο Παπαδιαμάντης είναι για μένα ο μεγαλύτερος συγγραφέας όλων των εποχών, ο καλύτερος εκφραστής του ελληνικού κόσμου. Μ’ έμαθε πώς να ζω στον τόπο μου».

Στο παρακάτω κείμενο, μιλά για την διαφορά της ταπεινής, λυτρωτικής, ελληνικής «ντροπής», έναντι της οργισμένης, διαλυτικής, εξουσιαστικής και τοξικής δυτικής ενοχής!  Το περιγράφει μέσα στη ζωή, τις σχέσεις και τον έρωτα, όχι αποστασιοποιημένα και διανοουμενίστικα. Σε ένα δωμάτιο ελληνικού νησιού, στην αμφιλύκη του πελάγους και στην εφιαλτική υπαρξιακή αγωνία της γενιάς του (της γενιάς μας) να γίνει επιτακτικά «μοντέρνα», ξιπάζοντας και διαλύοντας έναν βαθύ πολιτισμό κοινότητας, σεβασμού και ουσιαστικών σχέσεων.

Όλα έγιναν πάρα πολύ γρήγορα...Στο Μυστρά έγινε η πιο μελαγχολική στέψη, όλοι ήξεραν.

Του Χρήστου Βακαλόπουλου

Όλα έγιναν πάρα πολύ γρήγορα. Η Έρση ήρθε ένα απόγευμα και σου είπε ότι είμαστε πίσω, έχουμε μείνει πολύ πίσω. Ο γνωστός κόσμος προχωρούμε ακάθεκτος, δεν προλαβαίναμε με τίποτα, είμαστε καταδικασμένοι. Είχαμε μείνει πολύ πίσω γιατί ο Γεμιστός πήγε στην Ιταλία και τους έψησε για τον Πλάτωνα. Από τη στιγμή που ο Γεμιστός πήγε στην Ιταλία μείναμε πάρα πολύ πίσω. Όσοι έμειναν εδώ δεν μπόρεσαν να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις, κάθισαν εδώ, αυτό ήταν το λάθος τους. Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος κάθισε να τον φάνε, αυτό ήταν το λάθος του. Θα μπορούσε να είχε πάει στην Ιταλία και να τους λέει για τον Πλάτωνα, θα είχε προλάβει τις εξελίξεις.

Κάθισε να τον φάνε, τι δουλειά είχε με τα στίφη των αγρίων, ήταν μορφωμένο παιδί από το Μυστρά και θα μπορούσε άνετα να γίνει καθηγητής στην Ιταλία, να τους λέει για τον Πλάτωνα. Κάθισε να τον σφάξουν κι έτσι μείναμε πίσω, πάρα πολύ πίσω. Έπρεπε να φύγουμε όλοι, μείναμε απελπτιστικά πίσω, μείναμε εδώ, είμαστε εδώ πίσω. Έπρεπε να φύγουμε όλοι να πάμε στην Ιταλία, να γίνουμε καθηγητές. Άντρες, γυναίκες, παιδιά, κάτι θα είχαμε να διδάξουμε. Θα παίρναμε το πρωϊνό μας, θα διαβάζαμε τρείς σελίδες Πλάτωνα, θα παίρναμε το ελαφρύ μεσημεριανό μας. Θα μας άκουγαν με ανοιχτό το στόμα, θα είμασταν πολύ μπροστά. Μείναμε πίσω και δεν γίνεται τίποτα, ο Γοδεφρείδος Βιλλαρδουίνος διάβασε τρείς σελίδες Πλάτωνα και τώρα έχει νοικιάσει όλα τα δωμάτια. Από τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο δεν έμεινε τίποτα ενώ θα μπορούσε να έχει γράψει σαράντα βιβλία, ήταν μορφωμένο παιδί από το Μυστρά. 

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΧΡΗΣΤΟ ΒΑΚΑΛΟΠΟΥΛΟ...

ΚΛΙΚ ΣΤΗ ΦΩΤΟ ΓΙΑ ΝΑ ΑΚΟΥΣΕΤΕ ΤΗΝ ΕΚΠΟΜΠΗ

Χρήστος Βακαλόπουλος: Η 21η Απριλίου κι εμείς

Μανόλης Σαββίδης 

Δεν είμαστε πια οι ίδιοι άνθρωποι που μεγαλώσαμε μαζί στο γυμνάσιο στη διάρκεια της δικτατορίας. Μαζευτήκαμε τότε γύρω από ένα συγκρότημα ροκ, τους Peppers και αργότερα Ρέμπελους, που πρόλαβαν να παίξουν σε μερικές συναυλίες και να βγάλουν ένα δίσκο σαράντα πέντε στροφών στην εταιρεία Zodiac, λίγο πριν διαλυθούν μέσα σ’ αυτή την παρεξήγηση που ονομάσθηκε μεταπολίτευση. Πίσω μας είχαμε έναν κόσμο ουσιώδους αφέλειας που δεν τον ξαναβρήκαμε ποτέ, παρ’ όλο που τα πρώτα χρόνια της χούντας συνέχιζε ακόμα να υπάρχει – οι άνθρωποι έβγαζαν καρέκλες στους δρόμους της Κυψέλης, οι θερινοί κινηματογράφοι γέμιζαν στις ταράτσες, στα πάρτυ όλοι ντρεπόντουσαν με την άνεσή τους. Όμως αυτός ο κόσμος άρχισε να εξαφανίζεται σε όφελος της τηλεόρασης, των ντισκοτέκ και του φαινομενικού αντίβαρού τους, της αμφισβήτησης.

Η 21 Απριλίου κι εμείς – Χ. Βακαλόπουλος 1992

Δεν είμαστε πια οι ίδιοι άνθρωποι που μεγαλώσαμε μαζί στο γυμνάσιο στη διάρκεια της δικτατορίας.  Μαζευτήκαμε τότε γύρω από ένα συγκρότημα ροκ, τους Peppers και αργότερα Ρέμπελους, που πρόλαβαν να παίξουν σε μερικές συναυλίες και να βγάλουν ένα δίσκο σαράντα πέντε στροφών στην εταιρεία Zodiac, λίγο πριν διαλυθούν μέσα σ’ αυτή την παρεξήγηση που ονομάσθηκε μεταπολίτευση.  Πίσω μας είχαμε έναν κόσμο ουσιώδους αφέλειας που δεν τον ξαναβρήκαμε ποτέ, παρ’ όλο που τα πρώτα χρόνια της χούντας συνέχιζε ακόμα να υπάρχει – οι άνθρωποι έβγαζαν καρέκλες στους δρόμους της Κυψέλης, οι θερινοί κινηματογράφοι γέμιζαν στις ταράτσες, στα πάρτυ όλοι ντρεπόντουσαν με την άνεσή τους. Όμως αυτός ο κόσμος άρχισε να εξαφανίζεται σε όφελος της τηλεόρασης, των ντισκοτέκ και του φαινομενικού αντίβαρού τους, της αμφισβήτησης.

Μπήκαμε στη δικτατορία μικρά παιδιά που δεν ήξεραν να ερωτεύονται και να ντρέπονται, να ελπίζουν και να χαίρονται, και βγήκαμε από εκεί κάτι κουρασμένα παλληκάρια ασχέτως ηλικίας, υποψιασμένοι για τα πάντα, έτοιμοι να αναλύσουν το παραμικρό, ανίκανοι να ψωνισθούμε με κάτι, στρατιώτες ενός μέλλοντος που ερχόταν με σιγουριά αλλά δεν φάνηκε ποτέ, ενός μετά που μας έχει αρπάξει από το λαιμό και δε λέει να μας αφήσει ήσυχους ούτε δευτερόλεπτο.

Ἡ σύγκριση τῆς ἰωνικῆς καὶ ρωμαϊκῆς ψυχῆς μας Ἀναφορὰ στὸ ἔργο τοῦ Xρ. Βακαλόπουλου

Ὁ Νίκος Μαυρίδης ἀναφέρεται στὸ ἔργο τῶν Χρήστου Βακαλόπουλου καὶ Σταύρου Τσιώλη ἐξετάζοντας τὸ βιβλίου του πρώτου, “ἡ γραμμὴ τοῦ ὁρίζοντος” καὶ τὴν ταινία “παρακαλῶ γυναῖκες μὴν κλαῖτε” ποὺ σκηνοθετήθηκε ἀπὸ κοινοῦ.

Στὴν πρώτη περίπτωση μέσα ἀπὸ τὸ ταξίδι τῆς ἀστῆς ἡρωίδας τοῦ βιβλίου Ρέας Φρανζτῆ στὴν Πάτμο, καὶ τῆς ἐσωτερικῆς μεταστροφῆς της, ὁδηγούμαστε στὴν ἀνίχνευση τῆς ξεχασμένης ἰωνικῆς μας ταυτότητας. στὸ δεύτερο τμῆμα της ὁμιλίας καὶ στὸ κύριο κομμάτι τῆς συζήτησης, ἀκολουθεῖ τὴν πορεία τῶν γυρολόγων πρωταγωνιστῶν τῆς ταινίας καὶ ἀναζητάει τὸν χαμένο ρυθμὸ τῆς πόλης σὲ ἀντιστοιχία μὲ τὸν ξεχασμένο ρυθμὸ τῆς Ἀρκαδίας.

Στὸ δεύτερο αὐτὸ ταξίδι, ἀποκαλύπτει στὸ ἔργο τῶν Βακαλόπουλου καὶ Τσιώλη, τὸν τρόπο ποὺ οἱ δύο ἔρχονται ἀντιμέτωποι μὲ τὸν ἀπόηχο τοῦ παρελθόντος ὅπως ἐπιβιώνει στὴν ὀρεινὴ Ἀρκαδία. χωρὶς νὰ ἑπικρίνεται κάποια ἀπὸ τὶς δύο πλευρὲς, ἀστικὴ-νεωτερικὴ ἢ ἀγροτικὴ-προνεωτερική, προτείνεται ἕνα κοίταγμα ποὺ ἐπιθυμεῖ τὴν ἑνότητα καὶ τὴ συνάφεια χωρὶς ἐξωραϊσμοὺς καὶ ἁπλουστεύσεις.

 Ψυχὴ στὸ Λαιμό IV - νεωτερικότητα καὶ παράδοση κύκλος εἰσηγήσεων 

'Η διάλεξη τοῦ Ν. Μαυρίδη ἔγινε στὸ πλαίσιο τοῦ κύκλου εἰσηγήσεων τοῦ ἐρευνητικοῦ καὶ εἰκαστικοῦ ἐργαστηρίου “ψυχὴ στὸ Λαιμό” ποὺ διοργανώθηκε στὸ δῆμο Πρεσπῶν ἀπὸ τὶς 3 ὥς τὶς 10 Αὐγούστου 2015. 

Τὸ ὀκταήμερο ἐργαστήριο μὲ τὸ γενικὸ θέμα “νεωτερικότητα καὶ παράδοση” πραγματοποιήθηκε μὲ τὴ συνεργασία τῆς Σχολῆς Καλῶν Τεχνῶν τοῦ Πανεπιστημίου Δυτικῆς Μακεδονίας, τοῦ Δήμου Πρεσπῶν καὶ τῆς Περιφερειακῆς Ἑνότητας Φλώρινας.   'Η τέταρτη διοργάνωση τῆς “ψυχῆς στὸ Λαιμὸ” ἔγινε μὲ τὴν ἐποπτεία τοῦ καθηγητῆ τῆς Σχολῆς Καλῶν Τεχνῶν,  Χάρη Κοντοσφύρη καὶ τὴν ἐπιμέλεια τοῦ εἰκαστικοῦ Κωνσταντίνου Σταυρόπουλου.