- Αρχική σελίδα
- ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ
- 1940
- ΕΡΤFLIX
- ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΟ ΧΘΕΣ
- ΑΝΘΟΛΟΓΙΟΝ
- ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ
- ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΟ ΡΑΔΙΟ
- ΘΕΑΤΡ/ΜΟΥΣ/ΒΙΒΛΙΟ
- ΘΕΑΤΡΟ
- ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ
- ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΚΑΪ
- ΑΡΧΕΙΟ ΕΡΤ
- ΜΟΥΣΙΚΗ
- ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ
- Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΜΟΥ
- ΤΥΠΟΣ
- ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΣ
- ΟΛΑ ΔΩΡΕΑΝ
- ΒΙΝΤΕΟ
- forfree
- ΟΟΔΕ
- ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΗΧΟΣ
- ΔΩΡΕΑΝ ΒΟΗΘΕΙΑ
- ΦΤΙΑΧΝΩ ΜΟΝΟΣ
- ΣΥΝΤΑΓΕΣ
- ΙΑΤΡΟΙ
- ΕΚΠ/ΚΕΣ ΙΣΤΟΣ/ΔΕΣ
- Ο ΚΟΣΜΟΣ ΜΑΣ
- ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ
- ΓΟΡΔΙΟΣ
- SOTER
- ΤΑΙΝΙΑ
- ΣΙΝΕ
- ΤΑΙΝΙΕΣ ΣΗΜΕΡΑ
- ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
- Ε.Σ.Α
- skaki
- ΤΕΧΝΗ
- ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
- ΑΡΙΣΤΟΜΕΝΗΣ
- gazzetta.gr
- ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ
- ΑΝΤΙΦΩΝΟ
- ΔΡΟΜΟΣ
- ΛΥΓΕΡΟΣ
- ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ...
- ΚΕΙΜΕΝΑ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
- γράμματα σπουδάματα...
- 1ο ΑΝΩ ΛΙΟΣΙΩΝ
- ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ & ΓΛΩΣΣΑ
- ΓΙΑΓΚΑΖΟΓΛΟΥ
- ΜΥΡΙΟΒΙΒΛΟΣ
- ΑΡΔΗΝ
- ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΥΠΕΠΘ
- ΕΙΔΗΣΕΙΣ
- ΑΠΟΔΕΙΠΝΟ
- ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
Τρίτη 13 Φεβρουαρίου 2024
200 ΧΡΟΝΙΑ ΣΗΜΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΗΡΩΙΚΟ ΡΕΣΑΛΤΟ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΗΣ ΚΟΡΩΝΗΣ
Τετάρτη 3 Ιανουαρίου 2024
ΟΙ ΚΑΤΑΔΡΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΤΟΛΟΥ ΣΤΗΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ (1825 & 1827).
του ΧΡΟΝΗ ΒΑΡΣΟΥ
Φιλολόγου-Ιστορικού ερευνητή
Το παρόν άρθρο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Στρατιωτική Ιστορία (τεύχος 316, Δεκεμβρίου 2023)
Η ναυτικός αγώνας στα χρόνια της Παλιγγενεσίας έλαβε νέες διαστάσεις με την είσοδο του ισχυρότατου αιγυπτιακού στόλου στο θαλάσσιο πεδίο αντιπαράθεσης το 1824. Η απόβαση του Ιμπραήμ στη Μεσσηνία, η κατάληψη της Μεθώνης και του Νεόκαστρου και η ταχεία προέλασή του στο εσωτερικό της Πελοποννήσου την άνοιξη του 1825, δημιούργησαν νέα δεδομένα και απειλές. Οι αλλεπάλληλες αρχικές αποτυχίες αναχαίτισής του, η παράλληλη έναρξη της πολιορκίας του Μεσολογγίου από τον Κιουταχή και η έξοδος του σουλτανικού στόλου στο Αιγαίο έθεταν την επανάσταση σε τεράστιο κίνδυνο. Ήταν σαφές ότι η γραμμή ανεφοδιασμού των αιγυπτιακών δυνάμεων Αλεξάνδρεια – Σούδα – Ναβαρίνο, έπρεπε να πληγεί αποφασιστικά με ένα εντυπωσιακό χτύπημα στην καρδιά της ναυτικής ισχύος του αντιπάλου, τον ναύσταθμο της Αλεξάνδρειας. Σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν έτσι δύο επιχειρήσεις τον Ιούλιο του 1825 και τον Ιούνιο του 1827, που αν και απέτυχαν, εντούτοις αποτέλεσαν την κορύφωση της ναυτικής τόλμης και ικανότητας των ελληνικών πληρωμάτων.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η αποτυχία του σουλτάνου Μαχμούτ Β΄ (1808-1839) να καταστείλει την Ελληνική Επανάσταση τον οδήγησε τον Μάρτιο του 1824 να ζητήσει τη βοήθεια του πανίσχυρου και φιλόδοξου πασά της Αιγύπτου, Μεχμέτ Αλή που απέστειλε τον θετό γιό του Ιμπραήμ στην Ελλάδα για να υποτάξει τους «απείθαρχους ραγιάδες» με αντάλλαγμα την Κρήτη και τον Μοριά. Η Επανάσταση θα αντιμετώπιζε πλέον έναν νέο αντίπαλο με τεράστιες στρατιωτικές δυνατότητες, εκσυγχρονισμένο στρατό, διαρθρωμένο και εκπαιδευμένο σε ευρωπαϊκά πρότυπα, διοικούμενο από βετεράνους αξιωματικούς των Ναπολεοντείων πολέμων, σαφώς ισχυρότερο στόλο, ανεξάντλητες εφεδρείες και απεριόριστες δυνατότητες ανεφοδιασμού.
Δευτέρα 4 Δεκεμβρίου 2023
Κυριακή 3 Δεκεμβρίου 2023
ΒΙΝΤΕΟ – Η ναυμαχία του Ναβαρίνου (1827) και η μάχη της Πέτρας (1829)
Ένα μικρό ντοκιμαντέρ από το κανάλι Historia Graecia για τη ναυμαχία του Ναβαρίνου (1827) και τη μάχη της Πέτρας (1829) με τη βοήθεια και τη συνεργασία του ιστορικού Χρόνη Βάρσου
Σάββατο 2 Δεκεμβρίου 2023
Ο Κίσινγκερ για την Ελληνική Επανάσταση, τον Μέττερνιχ, τον τσάρο Αλέξανδρο και τον Καποδίστρια
Απόσπασμα από τη διδακτορική διατριβή του Χένρι Κίσινγκερ με τίτλο : A world restored; Metternich, Castlereagh and the problems of peace, 1812-22.
Boston, Houghton Mifflin, 1957.σελ. 289-91. Μετάφραση CognoscoTeam
Ο Αλέξανδρος είπε στον Μέττερνιχ: «Η επανάσταση στις Ηγεμονίες του Δούναβη δεν ήταν παρά μια νέα πυρκαγιά, που προκλήθηκε με την ελπίδα να ματαιώσει την εφαρμογή των χριστιανικών αρχών που διακηρύχθηκαν από την Ιερά Συμμαχία». Ο Υψηλάντης απολύθηκε από τον ρωσικό στρατό. Ο συνεργάτης του, ο Βλαδημιρέσκου, στερήθηκε το ρωσικό παράσημο. Και ο Καποδίστριας, του οποίου το μόνο πραγματικό πάθος ήταν η ανεξαρτησία της Ελλάδας, έλαβε εντολή να στείλει απάντηση στον Υψηλάντη, η οποία του έλεγε ότι η ελευθερία δεν μπορούσε να αποκτηθεί με συνωμοσίες και τον συμβούλεψε να μετανοήσει και να σταματήσει την προσπάθειά του. Υπό αυτές τις συνθήκες δεν ήταν δύσκολο για τους Τούρκους να νικήσουν την εξέγερση. Ο Υψηλάντης κατέφυγε στην Ουγγαρία, όπου εξαφανίστηκε σε μια φυλακή για έξι χρόνια.
Το Συνέδριο του Λάιμπαχ είχε έτσι συντρίψει τρεις επαναστάσεις, τις δύο με το δόγμα της παρέμβασης και την τρίτη με το δόγμα της μη παρέμβασης. Kαι τα δύο δόγματα είχαν νομιμοποιηθεί ως εφαρμογή των αξιωμάτων της Ιεράς Συμμαχίας. Όμως ο Μέττερνιχ δεν ήθελε να αφήσει τίποτα στην τύχη. Μια εβδομάδα πριν αποχωριστούν, έλαβε την υπόσχεση του Αλέξανδρου να μην κάνει κανένα βήμα στα Βαλκάνια χωρίς τους Συμμάχους του. Και το τελικό υπόμνημά του δήλωνε αυστρο-ρωσική συνεργασία και κοινές οδηγίες προς τους πρεσβευτές τους για αποκατάσταση της ευρωπαϊκής ηρεμίας.
Η Οθωμανική Αυτοκρατορία είχε πάψει από καιρό να είναι το ισχυρό κράτος που είχε κρατήσει την Κεντρική Ευρώπη σε κατάσταση τρόμου μέχρι και το δέκατο έβδομο αιώνα. Εκτεινόμενη σε τρεις ηπείρους, αντιπροσώπευε ένα παράξενο μείγμα στρατιωτικής δικτατορίας και φεουδαρχικών σχέσεων, τα τμήματα της οποίας κυβερνώνταν από σατράπες, σε διάφορες πολιτείες ανεξάρτητες από την εξουσία του Σουλτάνου στην Κωνσταντινούπολη. Ωστόσο, αν και ο Μπέης της Τύνιδας, ο Εμίρης της Αιγύπτου, ο Πασάς του Μορέως και ο Οσποδάρος των Πριγκιπάτων του Δούναβη απολάμβαναν διαφορετικούς βαθμούς εξουσίας, υπόκεινταν όλοι στις προδοτικές επιθέσεις, με τις οποίες επιχείρησε η Κεντρική Κυβέρνηση να συσκοτίσει την αυξανόμενη αδυναμία της και να διεκδικήσει την υπεροχή της.
Τετάρτη 1 Νοεμβρίου 2023
Γιώργος Κοντογιώργης:“…τελικά ο Ιωάννης Καποδίστριας ήταν ένας… «δικτάτωρ»;”,
Τετάρτη 4 Οκτωβρίου 2023
Πέμπτη 24 Αυγούστου 2023
Κοσμάς ο Αιτωλός. (*)
Του Βασίλη Στοϊλόπουλου
Στο εξαιρετικά σημαντικό και διαφωτιστικό βιβλίο «Κοσμάς ο Αιτωλός» του Φάνη Μιχαλόπουλου περιγράφεται διεξοδικά γιατί ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός ή Πατροκοσμάς πέρασε στην Ελληνική Ιστορία σαν ο Ελληνορθόδοξος ιερομόναχος, ιερομάρτυρας, ισαπόστολος, θαυματουργός, διαφωτιστής, εθνεγέρτης και «άγιος της Κλεφτουριάς» που στη διάρκεια της τουρκοκρατίας ίδρυσε 250 σχολεία μέσα σε μόλις δεκαέξι χρόνια.
Ένας από τους κυριότερους σκοπούς αυτής της μεγάλης προσωπικότητας του Ελληνισμού υπήρξε «η σπουδή της ελληνικής γλώσσας και η ισχυροποίηση των ασθενών εθνολογικώς και γλωσσικώς διαμερισμάτων της εθνότητας, ιδίως των βορειότερων». Η πίστη του λαού σ΄ αυτόν ήταν τόσο δυνατή που όταν κηρύχτηκε η Επανάσταση του 1821 ακούγονταν το περίφημο δίστιχο: «Βόηθα μας Άγιε Γιώργη και συ Άγιε Κοσμά / να πάρουμε την Πόλι και την Αγια Σοφιά».
Αυτοί που τον εχθρεύονταν και τον πολεμούσαν δεν ήταν όμως μόνο οι Τούρκοι κατακτητές αλλά και Ενετοί, Εβραίοι, αλλά και κοτζαμπάσηδες της περιοχής όπου έδρασε. Μαζί του είχε όμως χιλιάδες πιστούς Χριστιανούς, ακόμα και Μουσουλμάνους.
Σάββατο 19 Αυγούστου 2023
Οι αρνητές του Κρυφού Σχολειού και ο εξωραϊσμός της Τουρκοκρατίας
από Γιώργος Καραμπελιάς
Μια σειρά κειμένων του Γιώργου Καραμπελιά για την ελληνική ιστορία.
Είναι γνωστές οι δυσκολίες που συναντούσαν οι Έλληνες για να δημιουργήσουν και να στερεώσουν τα σχολεία τους κάτω από το άγρυπνο βλέμμα των Οθωμανών. Γι’ αυτό και η εκπαίδευση των Ελλήνων αποτελούσε ένα διαρκές άθλημα. Εξ ου και η σύνδεσή της, συμβολικά, με το «κρυφό σχολειό».
Βέβαια, στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, λειτουργούσαν σχολεία και με αυτή την έννοια δεν υπήρχε, για ολόκληρη την ιστορική περίοδο και όλες τις περιοχές, κάποια γενικευμένη και μόνιμη «απαγόρευση». Ταυτόχρονα, όμως, οι Τούρκοι κατεδίωκαν, για πολλές δεκαετίες μετά την Άλωση, την εκπαίδευση των Ελλήνων, έκλειναν σχολεία, απαγόρευαν ακόμα και τη χρήση της ελληνικής γλώσσας και δεν επέτρεπαν επί αιώνες την ίδρυση σχολείων στη Μ. Ασία. Άλλωστε, τον μεγάλο ιδρυτή σχολείων, τον Κοσμά Αιτωλό, εν τέλει τον απαγχόνισαν.
Κατά συνέπεια, η αναφορά στο «κρυφό σχολειό» ενέχει τη μορφή συμβόλου για τις διώξεις που αντιμετώπιζε η παιδεία στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα. Άλλωστε, αυτό θέλουν εν τέλει να αμφισβητήσουν οι αποδομητές, ιστορικοί και μη, αρνούμενοι την ύπαρξη του κρυφού σχολειού: τον καταπιεστικό και «φωτοσβεστικό» χαρακτήρα της οθωμανικής εξουσίας.
Από τον Κωνσταντίνο Κούμα στον Αδαμάντιο Κοραή
Οι Οθωμανοί με δυσκολία έδιναν άδειες για την ίδρυση σχολείων, ακόμα και κατά τον 18ο αι. –σχεδόν πάντοτε κατόπιν δωροδοκίας–, ή τα έκλειναν σε πολλές περιοχές, όπως συνέβη μετά τα Ορλωφικά, το 1770.
Διαθέτουμε μάλιστα τη σχετική μαρτυρία του Κούμα. Ο Κωνσταντίνος Κούμας, γεννημένος στη Λάρισα το 1777, κοραϊστής, εχθρικά διακείμενος προς τη Φιλική Εταιρεία, αναφέρει πως έγινε «δεκαετὴς χωρὶς νὰ ἴδῃ οὔτε ἐκκλησίαν (διότι τὴν εἶχαν κρημνίσει οἱ Τοῦρκοι ), οὔτε κοινὸν σχολεῖον, διότι ἐφυλάττετο ἔγκλειστος, διὰ τὸν φόβον τῶν Γιανιτσάρων», ως συνέπεια του κλίματος των διώξεων που επικρατούσε μετά τα Ορλωφικά: «Ἕνα μόνον ναὸν εἶχαν, τιμώμενον εἰς ὄνομα τοῦ ἁγίου Ἀχιλλίου, καὶ τοῦτον τὸν ἐκρήμνισαν. Μετὰ παρέλευσιν εἰκοσιτεσσάρων ἐτῶν, [ ] ἀνεκτίσθη ὁ ναὸς οὗτος … διὰ φροντίδος τοῦ ἀξιεπαίνου μητροπολίτου Λαρίσσης Διονυσίου Καλλιάρχου κατὰ τὸ 1794 ἔτος, ὁπότε ὁ καλὸς οὗτος ποιμὴν ἀνήγειρε καὶ τὸ παλαιὸν Ἑλληνικὸν σχολεῖον»[1].
Τετάρτη 16 Αυγούστου 2023
Ο ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ ΑΝΟΙΓΕΙ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΙ ΑΦΗΝΕΙ ΥΠΟΘΗΚΕΣ ΣΤΟΝ (ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ ΔΟΛΟΦΟΝΟ ΤΟΥ) ΓΕΩΡΓΙΟ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ
Επιμέλεια: Σπύρος Θεοδωρόπουλος
Ένα συγκλονιστικό «απόλογο»
Στον βαθμό που μπόρεσα να το «ψάξω», το κείμενο αυτό, ολόκληρο και σε αυτή τη μορφή, δεν υπάρχει στο διαδίκτυο.
Αξίζει, νομίζω, και με το παραπάνω, τον κόπο να διαβαστεί.
(Από το 38' και μετά)
Εισαγωγικό σημείωμα:
Ο Γεώργιος Τερτσέτης, (1800-1874), το διαλεχτό αυτό τέκνο τού Γένους, ο ένας από τους δύο ακέραιους και γενναίους δικαστές, (ο άλλος ήταν ο Α. Πολυζωίδης), που με την αλύγιστη στάση τους απέτρεψαν την άδικη εκτέλεση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη για εσχάτη προδοσία το 1834, ο άνθρωπος στον οποίον ο Γέρος τού Μοριά υπαγόρευσε τα απομνημονεύματά του, σε ένα κείμενό του με τίτλο «απόλογα* για τον Ιωάννη Καποδίστρια», παραθέτει την παρακάτω συγκλονιστική διήγηση μη κατονομαζομένου «φιλαλήθους διηγητή» προς τον ίδιον (τον Γ. Τερτσέτη).
Η διήγηση αυτή, φέρει τον Ιωάννη Καποδίστρια να απευθύνει εμπνευσμένα λόγια στον Γεώργιο Μαυρομιχάλη, ο οποίος, τρία χρόνια αργότερα (1831) θα γινόταν ένας από τους δολοφόνους του…
(*) Διηγήσεις, ιστορίες, μύθοι
*
Εις τα 1828 εις την Αίγινα επήγε ο Γεώργιος Μαυρομιχάλης να επισκεφθεί τον Κυβερνήτη [Ιωάννη Καποδίστρια].
Είδα πολλὰ εις τη ζωή μου, αλλά σαν το θέαμα όταν έφθασα εδώ εις την Αίγινα, δεν είδα τι παρόμοιο ποτέ, και άλλος να μην το ιδεί• προείδα μεγάλα δυστυχήματα διὰ την πατρίδα, αν εσείς δεν θα είσθε σύμφωνοι μαζί μου και εγὼ με εσάς. «Ζήτω ο Κυβερνήτης, ο σωτήρας μας, ο ελευθερωτής μας», εφώναζαν γυναίκες αναμαλιάρες, άνδρες με λαβωματιές πολέμου, ορφανὰ γδυτά, κατεβασμένα απὸ τες σπηλιές• δεν ήτον το συναπάντημά μου φωνὴ χαράς, αλλὰ θρήνος• η γη εβρέχετοαπὸ δάκρυα· εβρέχετο η μερτιὰ και η δάφνη τού στολισμένου δρόμου απὸ το γιαλὸ εις την Εκκλησία• ανατρίχιαζα, μου έτρεμαν τα γόνατα, η φωνὴ τού λαού έσχιζε την καρδιά μου• μαυροφορεμένες, γέροντες, μου εζητούσαν να αναστήσω τους αποθαμένους τους, μανάδες μού έδειχναν εις το βυζὶ τα παιδιά τους, και μου έλεγαν να τα ζήσω, και ότι δεν τους απέμειναν παρὰ εκείνα και εγώ, και με δίκαιο μου εζητούσαν όλα αυτά, διότι εγώ ήλθα και εσείς με προσκαλέσατε να οικοδομήσω, να θεμελιώσω κυβέρνησιν, και κυβέρνησις καθώς πρέπει, ζει, ευτυχεί τους ζωντανούς, ανασταίνει τους αποθαμένους διατί διορθώνει τη ζημία τού θανάτου και της αδικίας· δεν ζει ο άνθρωπος, ζει το έργο του, καρποφορεί, αν ο διοικητής είναι δίκαιος, αν το κράτος έχει συνείδηση, ευσπλαχνία, μέτρα σοφίας. Δύναμαι να κάμω εγώ όλα αυτά, και να δικαιολογήσω την [α]παντοχή του κόσμου; Δύναμαι να πράξω μηδέν, χωρίς τη σταθερά ομοφροσύνη τών πρώτων τού τόπου; Δεν είναι κίνδυνος, ότι τα αγαθοεργήματά τους εις τον αγώνα έχυσαν πλησμονήν ορέξεων, απαιτήσεων εις τα στήθη τους; Πλησμονήν αφιλίωτη με το γενικό καλό, με το κύρος τής εξουσίας και με την ευτυχία τού λαού· αν ευρεθώμεν εις αντιλογίαν, αντίμαχοι εις το φρόνημα, ποίος θα μονομερήσει; Εγώ ή εκείνοι; – Υιὲ τού Μαυρομιχάλη, διὰ να με τιμήσεις ήλθες ευμορφοστολισμένος, το εννοώ και σε αγαπώ, όθεν και σου ανοίγω την καρδία μου.
Τρίτη 11 Ιουλίου 2023
Νέα στοιχεία για τις σφαγές της 9ης Ιουλίου 1821 στην Κύπρο
του Πέτρου Παπαπολυβίου
Η επέτειος των 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης έδωσε την αφορμή για πολλές νέες έρευνες και εκδόσεις. Ένα από τα πιο ισχνά κεφάλαια της σχετικής βιβλιογραφίας και των γνώσεών μας για το 1821 είναι οι οθωμανικές πηγές και σε αυτόν τον τομέα κυκλοφόρησαν μερικά πολύ σημαντικά βιβλία. Ένα από τα πιο πρόσφατα είναι η έκδοση των ιστορικών Ηλία Κολοβού, Σουκρού Ιλιτζάκ και Μοχαμάντ Σχαριάτ Παναχί, με τίτλο «Η οργή του σουλτάνου. Αυτόγραφα διατάγματα του Μαχμούτ Β΄ το 1821», που κυκλοφόρησε πριν από λίγες βδομάδες (2021) από τις εκδόσεις του ΕΑΠ (Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο).
Πρόκειται για ένα πολύτιμο «μεγάλο παράθυρο», που φωτίζει τη στάση του Μαχμούτ Β΄ απέναντι στην Επανάσταση και περιλαμβάνει την υποδειγματική έκδοση 62 μεταφρασμένων σουλτανικών εγγράφων που αφορούν την αντιμετώπιση της κατάστασης στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, την Πελοπόννησο, τον Άθωνα, τη Θεσσαλονίκη, τις Κυδωνίες, κ.α., αλλά και σε δραματικά γεγονότα όπως τον απαγχονισμό του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄. Στην έκδοση προτάσσεται εκτενής καλογραμμένη εισαγωγή των τριών επιμελητών. Όπως τονίζουν, τα έγγραφα προσφέρουν την ευκαιρία να εξεταστούν τα γεγονότα του πρώτου χρόνου της Επανάστασης από την πλευρά του «άλλου», «από τη σκοπιά της οθωμανικής εξουσίας, και μάλιστα στο ανώτατο επίπεδο».
Ο χώρος του παρόντος άρθρου, μας περιορίζει ως προς την περαιτέρω παρουσίαση του βιβλίου, που είναι προϊόν πολύμοχθης έρευνας και κομίζει πλήθος νέων στοιχείων. Θα σταθούμε μόνο στο πολύ σημαντικό έγγραφο που αφορά το κυπριακό 1821. Πρόκειται για αχρονολόγητη εισήγηση του μεγάλου βεζίρη Χατζή Σαλίχ Πασά προς τον σουλτάνο Μαχμούτ Β΄ και τη σύντομη απάντηση του δεύτερου. (Οι συγγραφείς χρονολογούν την επιστολή στα τέλη Ιουνίου 1821, όμως πρόκειται για έγγραφο που γράφτηκε ένα μήνα αργότερα.)
Κυριακή 9 Ιουλίου 2023
Η 9η Ιουλίου του 1821 εν Λευκωσία Κύπρου
Του Γιώργου Τασιόπουλου
Αναφορές για την 9η Ιουλίου
«Ο θάνατός μου δεν είναι μακριά. Ξέρω πως μόνο ευκαιρία περιμένουν, για να με θανατώσουν».
"Η 9η Ιουλίου του 1821 εν Λευκωσία Κύπρου" Βασίλης Μιχαηλίδης (απόσπασμα)
Δευτέρα 5 Ιουνίου 2023
Η ελληνική συνείδηση των αγωνιστών του 1821
Η έννοια «Έλληνας» από τα ύστερα βυζαντινά ως τα προεπαναστατικά χρόνια – Τα πρότυπα των ηρώων του 1821
Ο όρος «Έλλην» στο ύστερο Βυζάντιο
Υπάρχουν πολλοί νεότεροι ιστορικοί που θεωρούν ότι ο όρος «Έλλην» είχε εξαφανιστεί στα βυζαντινά χρόνια και δεν είχε αφήσει μνήμες στον υπόδουλο λαό. Επίσης θεωρούν ότι επανήλθε στο προσκήνιο χάρη στον Διαφωτισμό. Κάτι τέτοιο όμως δεν συνέβη. Χαρακτηριστικό είναι το υπόμνημα που έστειλε ο Γεώργιος Γεμιστός-Πλήθων στον αυτοκράτορα Μανουήλ Β’ (1391-1425): «Εσμέν μεν γαρ ουν ων ηγείσθε τε και βασιλεύετε, Έλληνες το γένος, ως η τε φωνή και η πάτριος παιδεία μαρτυρεί» (=Εμείς λοιπόν απ’ όσους ανθρώπους κυβερνάτε και στους οποίους βασιλεύετε είμαστε Έλληνες όπως το επιβεβαιώνει η γλώσσα που μιλάμε και η πατροπαράδοτη παιδεία μας»). Αλλά και ο μαθητής του Γεμιστού Βησσαρίων έγραψε το παρακάτω επίγραμμα για τον δάσκαλό του: «Πολλές μεν φύσεν θεοειδέας ανέρας (=θεόμορφους άνδρες) Ελλάς αλλά Γεμιστός όσον Φαέθων…».
Τετάρτη 3 Μαΐου 2023
Μαντὼ Μαυρογένους – Ἔκκληση στὶς γυναῖκες τῆς Γαλλίας
«Ἀντὶ νὰ κάνετε νάζια γιὰ νὰ ἀποκτήσετε λαμπρὸ ἁμάξι ποὺ νὰ θαμπώνει τοὺς διαβάτες καὶ νὰ ἐπισκιάζει μὲ τὴ λάμψη τοῦ τὸ ἁμάξι μιᾶς ἀντίζηλης, ἀποσπάσατε ἀπὸ ἕναν πατέρα, ἕναν σύζυγο, ἕναν φίλο μιὰ γενναία γνώμη ποὺ διατρανούμενη μὲ ζέστη στὰ συμβούλια νὰ διαφωτίσει τὴ Συνέλευση καὶ νὰ κάνει τὴ δόξα τῶν ἐθνῶν σας νὰ λάμψει.
Οἱ Ἕλληνες γεννημένοι γιὰ τὴν ἐλευθερία, μόνο στοὺς ἴδιους τοὺς ἑαυτούς των μποροῦν νὰ τὴν ὀφείλουν. Ἔτσι δὲν ἐκλιπαρῶ διόλου τὴ συνδρομή σας εἰς τὸ νὰ κάνετε τοὺς συμπατριῶτες σας νὰ μᾶς στείλουν βοήθεια, ἀλλὰ μόνο εἰς τὸ νὰ τοὺς ἀποτρέψετε νὰ βοηθήσουν τοὺς ἐχθρούς μας. Ἡ Ἱερὰ Συμμαχία ἔταζε ὡς σκοπό της τὴν διατήρηση τῶν ἐπικρατειῶν τῶν νομίμων χριστιανῶν βασιλέων. Ὁ σουλτάνος εἶναι ἕνας ἄπιστος ἡγεμὼν καὶ δὲν ὑπῆρξε ποτὲ νόμιμος ἡγεμών. Ἡ Ὀθωμανικὴ Πύλη δὲν ἄσκησε ἀπάνω μας μέχρι τώρα παρὰ τὸ δικαίωμα τοῦ ξίφους. Κατεῖχε τὴν Ἑλλάδα κατακτητικῷ δικαιώματι: Μὲ τὴν κατάκτηση πρέπει νὰ τῆς τῆς ἀποσπάσουμε.
Σάββατο 22 Απριλίου 2023
Η ΜΑΧΗ ΣΤΟ ΛΑΠΙ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥ ΙΜΠΡΑΗΜ ΤΟ 1827!
Δημήτρης Α. Δριμής,
δημοτικός σύμβουλος Τριφυλίας, τ. δήμαρχος Αετού.
Την περίοδο 1824-1827 η Τριφυλία έγινε τόπος άγριων μαχών και γνώρισε πρωτοφανή καταστροφή του ανθρώπινου και φυσικού της πλούτου. Η αντιμετώπιση του Ιμπραήμ με συνεχή κλεφτοπόλεμο, καθώς είχε οργανωμένο και αριθμητικά υπέρτερο στρατό και η αντιμετώπιση των Νενέκων και του προσκυνήματος, κράτησαν την επανάσταση ζωντανή και ανέδειξαν τη στρατηγική ιδιοφυία του Κολοκοτρώνη.
Οι Τριφύλιοι Ντρέδες αντέταξαν τον μέχρι τέλους αγώνα στην αντιμετώπιση του Ιμπραήμ. Κατάφεραν να κρατήσουν ελεύθερες τις περισσότερες περιοχές τους, ενώ προσέτρεχαν σε όλα τα πεδία των κύριων μαχών, στις άλλες επαναστατημένες περιοχές.
Ο Ιμπραήμ επιχείρησε να υποτάξει τους Ντρέδες και τα Σουλιμοχώρια το 1827 και το 1828. Απέτυχε. Το 1827 έγιναν τρείς μάχες στην περιοχή των Ντρέδων: η μάχη στο Λάπι Κοπανακίου (22/4/1827), η μάχη στο Ψάρι (24/4/1827) και η μάχη στον Αετό (29/4/1827). Το 1828 έγινε τέταρτη μάχη στα Γουβαλάρια Δωρίου (20/5/1828).
Η μάχη στο Λάπι “συγκαταλέγεται μεταξύ των επισημωτέρων συγκροτηθεισών μαχών καθ` όλον τον Ελληνικόν Αγώνα”, σύμφωνα με το Γρηγοριάδη.
Πριν ξεκινήσει η μάχη, ο Ιμπραήμ έστειλε μια κολακευτική επιστολή γεμάτη υποσχέσεις, για στρατιωτικούς βαθμούς και χρηματική βοήθεια στους Ντρέδες της περιοχής και «άφεσιν και συγχώρησιν», αν υποταχτούν.
Η απαντητική επιστολή των Σουλιμοχωριτών/Ντρέδων είναι ενδεικτική του τρόπου σκέψης, των αξιών και του φρονήματος των αγωνιστών της εποχής.
Είναι η απόκριση του Λεωνίδα και του Παλαιολόγου.
Ας τη διαβάσουμε. Και ας στοχαστούμε:
«Αρχηστράτηγε Ιμπραήμ Πασά,
Πέμπτη 20 Απριλίου 2023
Η Διεθνής Ακτινοβολία του 1821 - Πώς επηρέασε η Ελληνική Επανάσταση τους λαούς της Ευρώπης και όλον τον κόσμο
Η Διεθνής Ακτινοβολία του 1821
Πώς επηρέασε η Ελληνική Επανάσταση τους λαούς της Ευρώπης και όλον τον κόσμο
«Ο αντίκτυπος των αρχών που έχουν τεθεί σε εφαρμογή στην Ελλάδα θα φανεί σταδιακά, εδώ αλλά και σε άλλες χώρες… Δεν μπορώ να υπολογίσω πόσο ψηλά θα φτάσει η Ελλάδα. Μέχρι σήμερα ήταν το υλικό για τους ύμνους και τις ελεγείες που έγραφαν οι φανατικοί λάτρεις της• τώρα όμως θα στραφεί πάνω της η προσοχή των πολιτικών».
Λόρδος Βύρων
Του Λεωνίδα Χ. Αποσκίτη
Η Ελληνική Επανάσταση κράτησε από τον Φεβρουάριο του 1821 (όταν ο Αλέξανδρος Υψηλάντης μπήκε στην Μολδοβλαχία) έως τον Φεβρουάριο του 1830 που υπογράφηκε το Πρωτόκολλο του Λονδίνου. Εννέα, δηλαδή, χρόνια κατά τα οποία οι Έλληνες έδειξαν μια απίστευτη ηθική αντοχή μέχρι να πετύχουν την επίσημη αναγνώριση της Ελλάδας ως κράτους στην διεθνή πολιτική σκηνή. Με άσβεστη επαναστατική φλόγα και επιθυμία για ελευθερία αγωνίστηκαν οι πρόγονοί μας για ένα τόλμημα, το οποίο δεν ήταν μόνο σταθμός για την ελληνική ιστορία, αλλά επηρέασε καταλυτικά και την ευρωπαϊκή ιστορική πορεία.
Το εθνικό κράτος που συγκροτήθηκε την κρίσιμη εκείνη δεκαετία στην Ελλάδα, γύρω από το Ναύπλιο, ήταν κάτι εντελώς πρωτόγνωρο τόσο για τους Έλληνες, όσο και για την υπόλοιπη ευρωπαϊκή ήπειρο των αρχών του 19ου αιώνα.
Έτσι, η Ελληνική Επανάσταση υπήρξε η εμπροσθοφυλακή σε έναν δρόμο που ακολούθησαν όλα, σχεδόν, τα σύγχρονα ευρωπαϊκά κράτη αλλά και πολλά ακόμα στον υπόλοιπο κόσμο.
Οι δύο Βρετανοί ποιητές, εκ των κορυφαίων στο φιλελληνικό κίνημα, ο Σέλλεϋ και ο Βύρων, προέβλεψαν με εντυπωσιακή ακρίβεια την πραγματική σημασία και την παγκόσμια διάσταση του ‘21. Στον Πρόλογο του ποιήματος Ελλάς, σε ένα απόσπασμα που γράφτηκε το φθινόπωρο του 1821, ο Σέλλεϋ έγραφε:
«Είναι η εποχή του πολέμου των καταπιεσμένων εναντίον των καταπιεστών. …
Παρασκευή 14 Απριλίου 2023
Έξοδος του Μεσολογγίου: Σάββατο προς Κυριακή των Βαΐων 1826.
«Τα μάτια μου δεν είδαν τόπον ενδοξότερον από τούτο το αλωνάκι».
Δευτέρα 10 Απριλίου 2023
ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ε'
( Μια απάντηση...)
του Βασίλης Στοϊλόπουλος
"«Ὂλοι κλάψτε•
ἀποθαμένος ὁ ἀρχηγὸς τῆς Ἐκκλησιάς»
ΒΑΣΙΛΗΣ ΣΤΟΪΛΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ε'
«Πώς μας θωρείς ακίνητος;
Πού τρέχει ο λογισμός σου,
τα φτερωτά σου τα όνειρα;»
του Κώστα Χατζηαντωνίου
"ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΕ ΜΙΑ ΚΛΕΙΣΤΗ ΠΟΡΤΑ
Πέμπτη 30 Μαρτίου 2023
Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 : Ένα μεγάλο Ιστορικό γεγονός ή το Μεγαλύτερο του 19ου αιώνα ;
Στις "Αντιθέσεις" , μια μεγάλη συζήτηση παραμονή της 25ης Μαρτίου για την Ελληνική Επανάσταση του 1821, τα σημεία καμπής της και την διαδρομή του Ελληνικού Έθνους ως σύγχρονη κρατική οντότητα σε μια ιστορική διαδρομή 202 χρόνων .