Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Κυριακή 26 Μαΐου 2019

Μια σταγόνα ιστορίας στο παλιό κέντρο της Αθήνας

Μια σταγόνα ιστορίας στο κέντρο της Αθήνας

200 χρόνια μετά την Επανάσταση του ’21, ένα «οικόπεδο» θυμάται…
Του Νικόλα Δημητριάδη
ιστορικού, σκιτσογράφου, υποψήφιου δημ. Συμβούλου με τον συνδυασμό του Γ. Καραμπελιά «Αθήνα για την Ελλάδα»

Βγαίνοντας από τον σταθμό του μετρό στο Μοναστηράκι, στην οδό Άρεως, αντικρύζουμε το τζαμί του Τζισταράκη και μια αρχαίεα κιονοστοιχεία. Πρόκειται για τη βιβλιοθήκη του Αδριανού, που δώρισε στην αρχαία Αθήνα ο Ρωμαίος αυτός αυτοκράτορας, σε εκείνη τη μακρινή εποχή που οι τότε «Μεγάλες Δυνάμεις», από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία μέχρι το Βασίλειο της Περγάμου, διαγωνίζοντας για το ποια θα προικίσει την Αθήνα με τα λαμπρότερα κτήρια.
Τον 3ο αιώνα μ.Χ., με τις επιδρομές των Ερούλων (ενός βαρβαρικού γερμανικού φύλου), η Αθήνα καταστρέφεται. Η βιβλιοθήκη ενσωματώνεται στα τείχη της πόλης και το προαύλιό της υποδέχεται τις λειτουργίες της αρχαίας Αγοράς που είχε ερειπωθεί. Το πολεοδομικό αυτό τετράγωνο, ανάμεσα στις σημερινές οδούς Άρεως και Αιόλου, όπως το οριοθετούσαν τα ερείπια της βιβλιοθήκης, αποτέλεσε στη συνέχεια το κέντρο της πόλης για τα επόμενα… 1600 περίπου χρόνια, τόσο στα βυζαντινά χρόνια όσο και στην Τουρκοκρατία.

Τετάρτη 11 Οκτωβρίου 2017

Ο Δόγης Δάνδολος που έστρεψε τη Δ’ Σταυροφορία εναντίον της Κωνσταντινούπολης, την οποία άλωσε το 1204. Οι Βυζαντινοί θησαυροί κοσμούν ακόμη τα μουσεία της Ιταλίας.


Το κείμενο έστειλε ο αναγνώστης μας, Αναστάσιος-Σπυρίδων Μαλεσιάδας 

Στις 12 Απριλίου του 1204 οι Σταυροφόροι, στο πλαίσιο της επονομαζόμενης Δ’ Σταυροφορίας, καταλαμβάνουν την Κωνσταντινούπολη και την λεηλατούν αγρίως, καταλύοντας προσωρινά την Βυζαντινή αυτοκρατορία. Όμως, ήταν από την αρχή η Σταυροφορία αυτοσκοπός της Μεσαιωνικής Δύσης; Πού «λοξοδρόμησε» η θρησκευτική φύση της Σταυροφορίας και ποια η ευθύνη […]


Διαβάστε Περισσότερα: ΕΔΩ

Δευτέρα 29 Μαΐου 2017

Μνήμες της Άλωσης

Θεόφιλου,«Κωνσταντίνος ο Αυτοκράτωρ των Ελληνορωμαίων εξέρχεται Ατρομος εις την μάχην το 1453 Μαΐου 29» (1928, τοιχογραφία αποτοιχισμένη από το σπίτι-καφενείο Γ. Αντίκα στη Σκόπελο Γέρας Μυτιλήνης, 141×179 εκ.
Μνήμες Άλωσης 
Του Γιώργου Καραμπελιά από το βιβλίο του, 1204, η Διαμόρφωση του Νεώτερου Ελληνισμού, Εναλλακτικές Εκδόσεις σσ. 383 – 391.
Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης προκάλεσε τόσο βαθιά εντύπωση στους Έλληνες, από τον Πόντο και την Παλαιστίνη έως τη Νότια Ιταλία, ώστε αναρίθμητοι θρήνοι, δημοτικοί ή λογιότεροι, πλάστηκαν ή γράφτηκαν γι’ αυτό το σχεδόν απίστευτο κοσμοϊστορικό γεγονός. Παρ’ ότι η Βασιλεύουσα ήταν πια σκιά του εαυτού της, ερημωμένη και ερειπωμένη, μια νησίδα στην οθωμανική θάλασσα, εντούτοις η ύπαρξή της σηματοδοτούσε ακόμα την ύπαρξη του βυζαντινού ελληνισμού[1]. Γι’ αυτό και το τέλος της άργησε να γίνει πιστευτό από τους ραγιάδες και βιώθηκε ως μια ανεπανόρθωτη καταστροφή.
Ταυτόχρονα όμως, υπογραμμίζει ο Νικόλαος Πολίτης, η Άλωση λειτούργησε λυτρωτικά, απελευθέρωσε τους Έλληνες από τις φρούδες ελπίδες της ανάστασης ενός σεσηπότος οργανισμού και από την κατάθλιψη που τους βάραινε μπρος στο αναπόφευκτο τέλος:
Προ ταύτης μεν [δηλ. της αλώσεως] τα περί του μέλλοντος μαντεύματα ήσαν απαίσια και προανήγγελλον όλεθρον και καταστροφάς, μετά δε την άλωσιν αντίθετα όλως διεδίδοντο, μαρτυρούντα μεταβολήν του φρονήματος του έθνους. Από πολλού μεν χρόνου προ της αλώσεως της πρωτευούσης του κράτους ανεφέροντο χρησμοί περί της επικειμένης καταστροφής, ευθύς δ’ όμως μετά την άλωσιν εγεννήθησαν αίσιαι περί της μελλούσης τύχης του έθνους ελπίδες, και ερριζώθη η πεποίθησις παρά τω ελληνικώ λαώ ότι αφεύκτως διά της σπάθης θ’ ανακτήσει την διά της σπάθης αρπασθείσαν υπό των εχθρών πατρικήν κληρονομίαν[2].
Ο Γεώργιος Ζώρας, στη Βυζαντινήν Ποίησιν, καταγράφοντας τους «θρήνους» της Άλωσης, εμφαίνει τη διαφοροποίηση ανάμεσα σε όσους γράφτηκαν αμέσως μετά την Άλωση και τους μεταγενέστερους, αφού είχε μεσολαβήσει η σκληρή δοκιμασία της σκλαβιάς. Ο άγνωστος συγγραφέας στην «Ἅλωσι Κωνσταντινουπόλεως», από τους 1045 στίχους –που άλλοτε αποδίδονταν στον Εμμανουήλ Γεωργιλά– επικρίνει τους Βυζαντινούς, διότι «τρία πράγματα ἐχάλασαν τὴν Ῥωμανίαν ὅλην:/ὁ φθόνος, ἡ φιλαργυρία καὶ ἡ κενὴ ἐλπίδα», καθώς και τους Δυτικούς για την αδιαφορία τους:

Κυριακή 18 Δεκεμβρίου 2016

Ο Ιερώνυμος Μπος και η τέχνη της θανάσιμης αγωνίας του φεουδαλισμού


του Allan Woods

(Μετάφραση: Κώστας Θεριανός)



Ο Ιερώνυμος Μπος είναι ένας από τους πιο γνωστούς και γνήσιους ζωγράφους όλων των εποχών. Τα έργα του, παρά το ότι έχουν δημιουργηθεί πεντακόσια χρόνια πριν, φαίνονται σύγχρονα και μοιάζουν σουρεαλιστικά. Είναι η τέχνη ενός κόσμου που βρίσκεται σε αναταραχή, σπαρασσόμενος από αντιφατικές τάσεις – ένας κόσμος όπου το φως της λογικής έχει σβήσει και τα ζωώδη ένστικτα κυριαρχούν, ένας κόσμος τρομοκρατίας και βίας, ένας ζωντανός εφιάλτης. Κοντολογίς, ένας κόσμος όπως ο σύγχρονος.

Ο Άλλαν Γουντς προσεγγίζει το έργο του Μπος μέσα από τον ιστορικό υλισμό. 


Μπος, Οι πειρασμοί του Αγίου Αντωνίου  


Ελάχιστα πράγματα μας είναι γνωστά από την ζωή του ανθρώπου που έμεινε γνωστός με το όνομα Ιερώνυμος Μπος. Ακόμη και το όνομα δεν είναι δικό του, αλλά είναι το ψευδώνυμο με το οποίο υπέγραφε τα έργα του. Το πραγματικό του όνομα ήταν Jeroen Anthoniszoon van Aken και είχε γεννηθεί γύρω στο 1450 στην εμπορική Φλαμανδική πόλη Χερτόχενμπος, κοντά στα γερμανικά σύνορα. Ήταν μια ευημερούσα πόλη με 25.000 περίπου κατοίκους. Η υφαντουργία ήταν η σπουδαιότερη βιομηχανική δραστηριότητα της πόλης. Όμως, υπήρχε αρκετά αναπτυγμένη βιοτεχνία μουσικών οργάνων, κατασκευής καμπανών, μαχαιριών, κ.λπ. Το 90% του πληθυσμού ασχολούνταν με την καλλιέργεια της γης.   


Ο Μπος έζησε σε μια περίοδο που ο Χουιζίνγκα έχει αποκαλέσει δύση του Μεσαίωνα. Η περίοδος αυτή συνέπιπτε με την απαρχή της πολιτιστικής αφύπνισης που χαρακτηρίζουμε ως Αναγέννηση. Η έρευνα και οι επιστημονικές ανακαλύψεις ευδοκίμησαν σε μια ατμόσφαιρα διανοητικής περιέργειας. Κάτω από την επιφανειακή θρησκευτική τελετουργία με τις πομπές, τα προσκυνήματα και την ευλάβεια, οι άνθρωποι γίνονταν όλο και πιο δύσπιστοι προς την Εκκλησία και είχαν αμφιβολίες σχετικά με την θεοκρατική τάξη των πραγμάτων. Η εφεύρεση της τυπογραφίας βοήθησε στην άνοδο του μορφωτικού επιπέδου περισσότερων ανθρώπων. 

Τρίτη 12 Απριλίου 2016

Η πρώτη Άλωση της Πόλης από τούς Φράγκους πριν 800 χρόνια


Η πρώτη Άλωση της Πόλης
από τούς Φράγκους πριν 800 χρόνια
Πρωτοπρεσβυτέρου π. Γεωργίου Μεταλληνού
Καθηγητού Πανεπιστημίου


          ΑΝη 29η Μαΐου είναι ημέρα πένθους για τον Ελληνισμό, διότι φέρνει στη μνήμη μας την Άλωση της Πόλης από τούς Οθωμανούς το 1453, άλλο τόσο αποφράς είναι για το Γένος μας και η 13η Απριλίου, διότι κατ' αυτήν έπεσε η Πόλη το 1204 στους Φράγκους. Το δεύτερο γεγονός δεν υστερεί καθόλου σε σημασία και συνέπειες έναντι τού πρώτου. Αυτή είναι σήμερα η κοινή διαπίστωση της ιστορικής έρευνας. Από το 1204, η Πόλη, και σύνολη η Αυτοκρατορία της Νέας Ρώμης, δεν μπόρεσε να ξαναβρεί την πρώτη της δύναμη. Το φραγκικό χτύπημα εναντίον της ήταν τόσο δυνατό, πού έκτοτε η Κωνσταντινούπολη ήταν«μια πόλη καταδικασμένη να χαθεί»(Ελ. Αρβελέρ).
Αξίζει, συνεπώς, μια θεώρηση τού γεγονότος αυτού, έστω και στα περιορισμένα όρια ενός άρθρου.

ΣΤΙΣ 13 Απριλίου 1204, έπειτα από μια πεισματική και μακρόχρονη πολιορκία, κατελάμβαναν οι Φραγκολατίνοι Σταυροφόροι την Κωνσταντινούπολη. Η χριστιανική Αυτοκρατορία της Ρωμανίας/Βυζαντίου έσβηνε κάτω από το θανάσιμο πλήγμα της φραγκικής Δύσεως. Το γεγονός αυτό ήταν σημαντικότατο σε δύο κατευθύνσεις

α)εσωτερικά, διότι σφράγισε καθοριστικά την περαιτέρω πορεία της Αυτοκρατορίας και
β)εξωτερικά, διότι καθόρισε επίσης τελεσίδικα τις σχέσεις με τη Δύση, αλλά και με την ανερχόμενη δύναμη των Οθωμανών.

Η τραγική ιστορική επιλογή τού Ρωμαίικου, πού εκφράζεται με τον γνωστό εκείνο λόγο«κρειττότερον (..) φακιόλιον (..) Τούρκων ή καλύπτρα λατινική», υποστασιώνεται στα 1204, όταν πλέοναποκαλύπτονται αδιάστατα οι διαθέσεις της Φραγκιάςέναντι της Ρωμαίικης Ανατολής.

Από το1095αρχίζουν οι Σταυροφορίες, εκστρατείες δηλαδή τού χριστιανικού κόσμου της Ευρώπης, με σκοπό, κατά τις επιφανειακές διακηρύξεις, την απελευθέρωση και υπεράσπιση των Αγίων Τόπων.

Κυριακή 6 Μαρτίου 2016

Π. Ήφαιστος, η Άλωση της Βασιλεύουσας Πόλης. Μια αξιοπρόσεκτη ρωσική ταινία.

ΕΝΑ ΚΑΤΑΤΟΠΙΣΤΙΚΟ ΡΩΣΙΚΟ ΒΙΝΤΕΟ ΠΟΥ ΜΑΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΙ ΤΗΝ ΑΚΜΗ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΛΕΗΛΑΤΗΣΗ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ.

Διαδρομή Κοσμοθεωρία Εθνών Ιούνιος 12 (1)

Η Άλωση της Βασιλεύουσας Πόλης είναι ένα πολλαπλά σημαντικό γεγονός. Κατά την εκτίμηση πολλών το σημαντικότερο ιστορικό γεγονός.

Η ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΡΩΜΑΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΕ ΤΗΝ ΑΠΟΚΟΡΥΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΕΝΟΣ ΜΕΤΑΚΡΑΤΟΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΚΟΣΜΟ-ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ.

Τρίτη 27 Οκτωβρίου 2015

O π. Ιωάννης Ρωμανίδης ως ιστορικός


Στην εποχή τού Μνημονίου, καθώς οι λαοί τής Ευρώπης απομακρύνονται ολοένα ο ένας από τον άλλο και αλληλοβρίζονται εκτοξεύοντας ρατσιστικά σλόγκαν, τα λόγια τού Ρωμανίδη ακούγονται, για άλλη μια φορά, προφητικά…

O π. Ιωάννης Ρωμανίδης ως ιστορικός 
του Αναστασίου Φιλιππίδη, Bachelor of Arts, Yale University,
ΗΠΑ - Master of Arts, Georgetown University
Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου

Η τεράστια συνεισφορά τού π. Ιωάννη Ρωμανίδη στη θεολογία βασίστηκε στη στέρεη εμπειρική, βιωματική γνώση πού απέκτησε από το οικογενειακό του περιβάλλον, ιδιαίτερα τη μητέρα του Ευλαμπία. Παρομοίως, η συνεισφορά του στην ιστορική επιστήμη βασίστηκε επίσης σε βιωματικές εμπειρίες πού είχε, οι οποίες τον οδήγησαν σε πρωτότυπες σκέψεις και σε ρηξικέλευθα συμπεράσματα, μετά, βεβαίως, από εξαντλητική έρευνα.

Ο ίδιος ξεκινά το πρώτο του ιστορικό βιβλίο, τη «Ρωμηοσύνη» (1975) με την αφήγηση ενός περιστατικού πού έζησε το 1951, νεαρός εφημέριος στην Αμερική. Ειδοποιήθηκε να μεταβεί σε σπίτι ασθενούς, κτύπησε όμως λάθος πόρτα και γνώρισε εκεί έναν Έλληνα. Ταυτόχρονα εμφανίστηκε στο σαλόνι ο αδερφός αυτού τού Έλληνα, τόν οποίον όμως ο Ρωμανίδης γνώριζε ως αρχηγό των Αλβανών τής πόλης! Ούτε τά δυο αδέρφια ούτε ο Ρωμανίδης μπορούσαν τότε νά εξηγήσουν το παράδοξο. Τό κλειδί γιά τήν ερμηνεία βρίσκεται στίς σελίδες πού ακολουθούν στό βιβλίο «Ρωμηοσύνη».

Επίσης, ασφαλώς δέν είναι τυχαίο ότι η «Ρωμηοσύνη» γράφηκε μετά από τή γνωριμία τού Ρωμανίδη μέ τό Λίβανο καί τή Συρία, στή Θεολογική Σχολή τού Μπελεμόντ. Εκεί συνειδητοποίησε ότι χιλιάδες πιστοί πού ανήκουν στό Πατριαρχείο Αντιοχείας αυτοπροσδιορίζονταν ως «Ρωμηοί Ορθόδοξοι», χωρίς νά είναι Έλληνες, ούτε κάν Ελληνόφωνοι. Τό παράδοξο βρήκε καί αυτό τή λύση του στό βιβλίο «Ρωμηοσύνη».

Πέμπτη 29 Αυγούστου 2013

Περί Ρωμανίας και Φραγκίας. Η σημερινή μας κρίση υπό το πρίσμα της συνεχιζόμενης σύγκρουσης των δύο κόσμων



Μικρό ιστορικό σχόλιο 

Ιωάννης Κ. Νεονάκης MD, MSc, PhD. 

Καθώς ο λαός μας βρίσκεται στο χείλος της καταστροφής, πιστεύω ότι είναι πλέον επείγουσα και sine qua non συνθήκη επιβίωσης για μάς, να αναστοχαστούμε την ιστορία μας, να την προσεγγίσομε με κριτικό βλέμμα και εξ αυτού να καταλάβομε ακριβώς που βρισκόμαστε και πάνω από όλα ποίοι είμαστε εμείς, αλλά και ποιοι είναι οι άλλοι με τους οποίους σχετιζόμαστε και από τους οποίους δυστυχώς εξαρτάται πλέον η ζωή μας. Βασική προϋπόθεση στην προσέγγισή μας αυτή θα πρέπει να είναι ο προσδιορισμός του διπόλου Ρωμανίας - Φραγκίας. Είμαι σίγουρος ότι εάν ερωτηθούν εκατό νεοέλληνες για το τι είναι η Ρωμανία η συντριπτική τους πλειοψηφία είτε θα δηλώσει πλήρη άγνοια, είτε θα αναφερθεί λανθασμένα στο σύγχρονο κράτος της Ρουμανίας. Όλοι έχομε ακούσει και θεωρούμε ότι είμαστε απόγονοι και συνεχιστές του «Βυζαντίου» ή όπως λέμε της «Βυζαντινής Αυτοκρατορίας», όμως λίγοι είναι αυτοί που γνωρίζουν ότι το πραγματικό όνομα του κράτους μας ήταν Ρωμανία και οι πρόγονοί μας αποκαλούνταν Ρωμηοί και ποτέ «Βυζαντινοί».

Δευτέρα 26 Αυγούστου 2013

Σωτήρη Δημόπουλου: Παναγιώτης Κανελλόπουλος: Ευρωπαϊκός Πολιτισμός και Βυζάντιο





Παναγιώτης Κανελλόπουλος:
Ευρωπαϊκός Πολιτισμός και Βυζάντιο

«Και του γένους εσμέν και της γλώττης αυτοίς (τοις Έλλησι)
κοινωνοί και διάδοχοι»[1]
Θεόδωρος Μετοχίτης

«EcceGrecia nostro exsilio transvolavit Alpes»[2]
Ιωάννης Αργυρόπουλος



Με τη συγγραφή της «Ιστορίας του Ευρωπαϊκού Πνεύματος» ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος κατήγαγε, αναμφίβολα, έναν άθλο. Η ολοκλήρωση ενός ψηφιδωτού μνημειακών διαστάσεων, αποτελούμενου από χιλιάδες ψηφίδες πνευματικής δημιουργίας αιώνων, γερά αρμοσμένες στο ιστορικό τους πλαίσιο, συνιστά έργο απαράμιλλο και θαυμαστό. Η βαθιά και εμπεριστατωμένη μελέτη όλων των εκφάνσεων του ευρωπαϊκού πνευματικού πολιτισμού επέτρεψε στο συγγραφέα, προς όφελος και απόλαυση του αναγνώστη, να κινείται με παροιμιώδη άνεση στο χώρο και στο χρόνο. Κάθε αναφορά και κρίση του διέπεται από εκπληκτική ικανότητα αντίληψης της πνευματικότητας που φέρουν και εκδηλώνουν τα έργα του ανθρώπινου πολιτισμού. Και ως συνεπής ακόλουθος ενός υψηλού ιδεαλισμού, τα τοποθετεί, με το μέγιστο σεβασμό, σε μια ιδεατή πνευματική κλίμακα.