Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης | Ζωγραφιά: Κωστής Καζαμιάκης
Κωστής Καζαμιάκης. 1*
Ισοκράτης. Αθηναίος ρήτορας (436 – 338) : Το της πόλεως όλης ήθος, ομοιούται τοις άρχουσιν.
Ο Παπαδιαμάντης έγραψε με ολόφωτη, υπέρλαμπρη, ιδιαίτερη, απαράμιλλη γλώσσα τρία μυθιστορήματα: "Η Μετανάστις", "Οι έμποροι των Εθνών", "Η Γυφτοπούλα". Έγραψε ακόμη τρία μεγάλα διηγήματα: "Χρήστος Μηλιόνης", "Φόνισσα", "Ρόδινα Ακρογιάλια". Ακόμα 180 διηγήματα και 40 Μελέτες και Άρθρα.Θησαυροί του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Αποφθέγματα, αφορισμοί.
Έγραψε για την Ελληνική γλώσσα:
-Καίτοι αγράμματη, η γραία μ’ εδίδαξεν ότι εις την ελληνικήν γλώσσαν, άλλως νοούμεν, άλλως ομιλούμεν και άλλως γράφομεν.-Η γλώσσα η ελληνική έπρεπε να βλέπει μακράν, ως φάρον παμφαή ( πάμφωτο), την λαμπράν αίγλην της αρχαίας χωρίς να έχει τέρμα τον φάρον αυτόν. Ο φάρος οδηγεί εις τον λιμένα, δεν είναι αυτός ο λιμήν. «Μελετήματα και άρθρα».
Είπαν για την Ελληνική Γλώσσα:
-Μένανδρος: Η γλώσσα λανθάνουσα τ’ αληθή λέγει.
-Κικέρων: Ει θεοί διαλέγονται, την των Ελλήνων γλώττη χρώνται.
-Θεόδωρος Β` Λάσκαρις: Απασών γλωσσών το ελληνικόν υπέρκειται γένος.
Ο Παπαδιαμάντης έγραψε για την Αλήθεια.
-Η αλήθεια είναι πάντοτε παράλογος, και διά τούτο δεν την λέγουσι ποτέ οι φρόνιμοι και ηλικιωμένοι άνθρωποι, αλλά την ομολογούσιν οι μεθυσμένοι, οι τρελλοί, οι άρρωστοι και τα μικρά παιδία. «Οι Έμποροι των Εθνών».
-Άνευ ψεύδους ουδεμία υπόθεσις ευοδούται.
-Πας άνθρωπος εργάζεται δι’ εαυτόν, επί τη προφάσει ότι εργάζεται δια τους άλλους. «Η Μαυρομαντηλού».
Αισχύλος, «’Όπλων κρίσις». Απλά γαρ εστι της αληθείας έπη. Απλά είναι τα λόγια της αλήθειας.