Τι επιδιώκει ο Ερντογάν στα Βαλκάνια
Γενική άποψη του τζαμιού που εγκαινίασε ο Ερντογάν στο κέντρο των Τιράνων. Ο Ράμα κατέστησε την Αλβανία, όχι μόνο υποτελή στην Τουρκία αλλά και μουσουλμανική χώρα.Του Παντελή Σαββίδη
Η επίσκεψη Ερντογάν σε Τίρανα και Βελιγράδι είχε περιορισμένη απήχηση στην ελληνική ειδησεογραφία αλλά, γενικώς, τόσο η πολιτική ηγεσία όσο και η κοινή γνώμη δείχνουν μικρό ενδιαφέρον για τις εξελίξεις στον άμεσο περίγυρο της χώρας. Και οι εξελίξεις είναι και σημαντικές, και δυναμικές και μπορούν να καταστούν επικίνδυνες.
Πριν από μερικές εβδομάδες τα Τίρανα επισκέφθηκε, εν μέσω πολέμου στη χώρα του, και ο ισραηλινός πρόεδρος Ισαάκ Χέρτσογκ ενώ λίγο αργότερα ο Αλβανός πρωθυπουργός Έντι Ράμα έκανε τη γνωστή δήλωση περί κράτους των Μπεκτασήδων.
Ο Ερντογάν στα Τίρανα έκανε το σήμα των Μουσουλμάνων Αδελφών, μιας οργάνωσης οι ρίζες της οποίας ανάγονται στο 1928 και βασική της ιδεολογία είναι ο πανισλαμισμός. Οι Μουσουλμάνοι Αδελφοί θα λέγαμε αποκρυστάλλωσαν τον πανισλαμισμό που σε πρακτικό επίπεδο άρχισε να εφαρμόζεται από τον Αμπντούλ Χαμίτ Β’.
Αυτή είναι η ιδεολογία που πρεσβεύει και ο Ερντογάν. Τον εξυπηρετεί στο δικό του όραμα.
Το πρόθεμα νέο- στον οθωμανισμό του Ερντογάν δεν έχει να κάνει με το καινούριο, με τον οθωμανισμό στις μέρες μας.
Οι Νέοι Οθωμανοί ήταν ένα ιδεολογικό ρεύμα στα τέλη του 19ου αιώνα το οποίο εμφανίσθηκε ως αντίδραση στην εκσυγχρονιστική, τότε, οθωμανική τάση η οποία ήθελε να καταργήσει τους θρησκευτικούς διαχωρισμούς και να καθιερώσει την έννοια του Οθωμανού πολίτη ανεξαρτήτως θρησκείας. Ήθελε, δηλαδή, η τάση αυτή να ομογενοποιήσει την Αυτοκρατορία ώστε να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τους κινδύνους.
Απέναντι σε αυτό το ρεύμα εμφανίσθηκαν οι Νέοι Οθωμανοί και ο Πανισλαμισμός ήταν η κατάληξη της δικής τους παρέμβασης. Οι Οθωμανοί πίεσαν για να καθιερωθεί η συνταγματική μοναρχία, αντί της απολυταρχίας του σουλτάνου. Σ’ αυτήν την προσπάθεια καθιέρωσης συντάγματος οι Νέοι Οθωμανοί πίεσαν ώστε να εισαχθεί η αρχή ότι το Ισλάμ αποτελεί τον πυρήνα του Οθωμανικού πολιτισμού. Και θεώρησαν ως διέξοδο την Ισλαμική Ένωση.
Οι Νέοι Οθωμανοί υπογραμμίζουν την έννοια της μουσουλμανικής ταυτότητας των Οθωμανών η οποία αποτελεί ουσιαστικώς το υπόβαθρο της ιδεολογίας του Ισλάμ.
Αυτά εφαρμόστηκαν για πρώτη φορά επί Αβδούλ Χαμίντ Β’, αποκρυσταλλώθηκαν, όπως αναφέραμε, με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, προτάθηκαν και ως ένα βαθμό εφαρμόστηκαν από τον Αλία Ιζετμέκοβιτς στη Βοσνία κατά την έναρξη των Γιουγκοσλαβικών πολέμων (οι Μουσουλμάνοι με κεφαλαίο, στη Βοσνία αποτελούν εθνότητα, όχι μουσουλμανική κοινότητα) και υιοθετήθηκαν στις ημέρες μας από τον Ερντογάν, διότι εξυπηρετούν την πολιτική του.
