Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Δευτέρα 18 Μαρτίου 2024

ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΟΥΖΟΣ: ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ...


Δημήτρης Μπαλτάς 


Στό ἐρώτημα πού εἶχε θέσει σέ σχετικό τεῦχος τό 1981 τό περιοδικό «Εὐθύνη» ἄν «Διαθέτει μέλλον ἡ Δημοκρατία;» 




ὁ ποιητής Νίκος Καροῦζος εἶχε απαντήσει κατά τρόπο χαρακτηριστικό: 

«Ἡ ἐρώτηση χρειάζεται πολλαπλή ἀπόκριση. Δέν εἶναι μονοδιάστατο ζήτημα. Προτίθεμαι νά σταθῶ μονάχα σέ ἕνα του σημεῖο: τήν περιφρόνηση τῆς ὕλης πού γενικά παρατηροῦμε καί πού βεβαίως εἶναι στοιχεῖο φασιστικῆς ψυχολογίας. Ὁ συγκαιρινός ἄνθρωπος διαπνέεται ἀπό ἕνα ἀπερίγραπτο εὐημερισμό, ‘’μαγεμένος’’ ἀπ’ τήν ὕλη καί τίς τεχνικές της ‘’εὐτυχίας’’, φαινόμενο διεθνικοῦ χαρακτήρα. Λένε πώς ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος ἀντιμετωπίζει σέ ἐπίπεδο θεότητας τήν ὕλη. Μακάρι νά συνέβαινε, ἡ ἀλήθεια ὅμως εἶναι ὁλωσδιόλου διαφορετική καί ἔχει, κατά τήν κρίση μου, ὡς ἑξῆς:

 ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος δέν ξέρει νά ἀπολαύσει τήν ὕλη, γιατί εἶναι ὑλόφρονας.  Δέν ξέρει, λόγου χάρη, νά εὐχαριστηθεῖ τή γεύση του -ἐπιδίδεται σέ κανιβαλικά φαγοπότια. Δέν ξέρει νά χαρεῖ τό αὐτοκίνητο ἤ τή μοτοσυκλέτα -τρέχει μέ ἀσύνετες ταχύτητες. Δέν ξέρει νά μυρίσει ἕνα λουλούδι σταματώντας γιά λίγο στήν ὀσφρησή του τό χρόνο. Δέν ξέρει νά σεβαστεῖ τήν ἀκοή του, τήν ἁφή του, τήν ὅραση. Τά πάντα σημαδεύει  ὁ πανικός τῆς ἀπληστίας, μ΄ ἄλλα λόγια: 

τό Κακό σέ ὅλη του τή φρικωδία. Ὡστόσο, αἰῶνες καί αἰῶνες τό λέμε, καί συμφωνοῦμε κατά πλειοψηφία ζωντανοί καί πεθαμένοι, πώς πρέπει νά τείνουμε πρός τό Ἀγαθό καί νἄχουμε σχέσεις ἀγαθές μέ τήν ὕλη, γιατί ἔτσι καί μόνο βιώνουμε πραγματικά τή μαγεία της. Ἐάν ἡ τάση πρός τό ἀγαθό μας περιεχόμενο δέν κυριαρχήσει στήν κοινωνική πραγματικότητα, τότε πῶς μπορεῖ νἄχει μέλλον ἡ δημοκρατία; Γιά ν΄ ἀλλάξουν  ἐντούτοις οἱ ἀντιλήψεις μας καί νά πᾶμε στό συνέχεια καλύτερο, πρέπει νά διαμορφώσουμε ἀνθρωπιστικές δομές κοινωνικοῦ βίου, παιδεία οὐσιαστική καί λελογισμένη χρήση τῆς Τεχνικῆς σέ ὑδρογειακή κλίμακα» 

Παρασκευή 15 Μαρτίου 2024

Η Τυραννία των Μειοψηφιών!



Του Θανάση Κ. 

 
Σε δημόσια τοποθέτησή του (στο forum Upfront Initiative) ο Πρωθυπουργός προσπάθησε να μας προειδοποιήσει για την "τυραννία της πλειοψηφίας"...
Για να μην το αδικήσουμε η δήλωσή του, επακριβώς, ήταν η εξής:
"Η Πολιτεία πρέπει να νομοθετεί για όλους. Και κατεξοχήν τα ζητήματα των δικαιωμάτων, εξ ορισμού είναι ζητήματα που αφορούν κατά κανόνα τους λίγους. Και όταν οι φιλελεύθεροι στοχαστές του 18ου και του 19ου αιώνα άρχισαν να επεξεργάζονται τις αρχές της ευνομούμενης δημοκρατίας με πιο αναλυτικό τρόπο, πάντα επεσήμαναν ένα κίνδυνο: ο κίνδυνος είναι η τυραννία της πλειοψηφίας. 
Δεν μπορεί μια ευνομούμενη δημοκρατία να ανεχθεί την τυραννία της πλειοψηφίας, γι' αυτό και τα ζητήματα που αφορούν τα δικαιώματα δεν μπορούν  ποτέ να μπαίνουν σε δημοψηφισματικές λογικές..." 
Αυτά είπε. 

Μισές αλήθειες και μέτρια σύγχυση από κακοχωνεμένες ιδέες. 
Που δεν έχουν σχέση με τον Φιλελευθερισμό του 18ου ή του 19ου Αιώνα...
Έχουν περισσότερη σχέση με τον "Δικαιωματισμό" που εμφανίζεται σήμερα ως "φιλελευθερισμός" και προσπαθεί να επιβάλει μια άλλη - πραγματική - ΤΥΡΑΝΝΙΑ. 
Την Τυραννία των ΜΕΙΟΨΗΦΙΩΝ!

Ας τα δούμε ένα-ένα:
* Πρώτα-πρώτα η μεγάλη γκάφα:
Λέει πως "εξ ορισμού, τα δικαιώματα αφορούν κατά κανόνα τους λίγους"!
Λάθος! Τα μεγάλα δικαιώματα που θεμελιώνουν τις σύγχρονες δημοκρατίες ΔΕΝ αφορούν τους "λίγους". Αφορούν τους πάντες!

Τετάρτη 14 Φεβρουαρίου 2024

Τζούλιαν Ασάνζ: Το κόστος να αποκαλύπτεις την αλήθεια



Γράφουν ο Dimitris Eleas και ο David Andersson


Στον πολύπλοκο κόσμο μας, η κατανόηση των παγκόσμιων γεγονότων είναι ζωτικής σημασίας. Διψάμε για την αλήθεια σχετικά με τα τροπικά δάση του Αμαζονίου, το Θιβέτ και την Κίνα, τον Νίγηρα στην Αφρική, την Ανταρκτική, τη Γουιάνα και τις συνεχιζόμενες εντάσεις μεταξύ Ρωσίας και Ευρώπης στην Ουκρανία, καθώς και τη σύγκρουση μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ.

Η ιστορία μας διδάσκει ότι η αλήθεια μπορεί να κατασταλεί υπό καθεστώτα όπως η σταλινική Ρωσία, η χιτλερική Γερμανία ή ο πόλεμος στο Ιράκ, που διεξήχθη με βάση ψευδείς πληροφορίες. Οι χειραγωγημένες αφηγήσεις, τα κομψά ψέματα και η παραπληροφόρηση έχουν οδηγήσει σε καταστροφικές συνέπειες, από τα γκουλάγκ και τους πολέμους, μέχρι τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ωστόσο, γενναία άτομα (ο Σωκράτης, ο Αβραάμ Λίνκολν, ο Γκάντι, ο Τζορτζ Όργουελ και ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ Τζούνιορ) στάθηκαν υπέρ της αλήθειας, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα.

Σήμερα, ο Τζούλιαν Ασάνζ στέκεται δίπλα σε αυτά τα ονόματα. Το έργο του αμφισβητεί τις δομές εξουσίας, αποκαλύπτοντας άβολες αλήθειες, που κρύβει η κυβέρνηση των ΗΠΑ. Φτάνουμε τώρα σε ένα κρίσιμο στάδιο στον αγώνα του Τζούλιαν Ασάνζ, ενάντια στην έκδοσή του στις ΗΠΑ, με τις ακροάσεις της έφεσης να πραγματοποιούνται στο Ανώτατο Δικαστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου, στις 20 και 21 Φεβρουαρίου.

Η νέα Ειδική Εισηγήτρια του ΟΗΕ για τα βασανιστήρια, Άλις Τζιλ Έντουαρντς, κάλεσε την Τρίτη το Ηνωμένο Βασίλειο να σταματήσει την έκδοση, δηλώνοντας ότι αν προχωρήσει, ο Τζούλιαν Ασάνζ θα κινδυνεύσει από μεταχείριση που ισοδυναμεί με βασανιστήρια ή άλλες μορφές κακομεταχείρισης ή τιμωρίας. Η Διεθνής Αμνηστία σε ψήφισμα που προωθεί αναφέρει ότι «οι ΗΠΑ πρέπει να αποσύρουν τις κατηγορίες κατά του Τζούλιαν Ασάνζ». Αξίζει πλήρως να αφεθεί ελεύθερος, έχει ήδη πληρώσει βαρύ τίμημα για ό,τι έκανε.

Διαδικτυακές εκδηλώσεις υπέρ Ασάνζ

Παρασκευή 9 Φεβρουαρίου 2024

Παν. Κονδύλης: Η μαζική δημοκρατία, η εκμηχάνιση και η κατάτμηση της κοινωνίας σε άτομα

Κείμενο: Παναγιώτης Κονδύλης


Στο προηγούμενο υποκεφάλαιο αναφέραμε ότι γύρω στο 1900 άρχισε μια ευρεία εκμηχάνιση της καθημερινής ζωής ως συνέπεια πολλών νέων εφευρέσεων. Η εκμηχάνιση τούτη αγκάλιαζε αφ’ ενός τον τομέα της εργασίας και της παραγωγής, όπου οι περίπλοκες χειροτεχνικές μέθοδοι εργασίας κατά μέγα μέρος αντικαταστάθηκαν από την αλυσίδα παραγωγής, και αφ’ ετέρου τον ιδιωτικό οικιακό τομέα (την κουζίνα, το λουτρό και τους μηχανικούς τους εξοπλισμούς, τις εργασίες καθαρισμού, την αυτοματοποίηση της παραγωγής θερμότητας και ψύχους)· μ’ αυτά όλα συμβάδισε η εκμηχάνιση της τροφής (π.χ. κονσέρβες) και των μεταφορικών μέσων. Η ταυτόχρονη εκμηχάνιση σε όλους αυτούς τους τομείς αποτελούσε πρόσθετη ένδειξη για τον βαθμό της αμοιβαίας εξάρτησης ανάμεσα στη μαζική παραγωγή και στη μαζική κατανάλωση. Από τη στιγμή που δημιουργήθηκαν οι τεχνικές προϋποθέσεις της μαζικής παραγωγής, έπρεπε να εξασφαλισθεί η μαζική πώληση· οι ανθρώπινες μάζες, τις όποιες συγκέντρωσε η βιομηχανική επανάσταση σε μεγάλα οικονομικά κέντρα, όφειλαν τώρα να εγγυηθούν την ύπαρξη και τη διεύρυνση του συστήματος τόσο με την ιδιότητα του εργαζομένου όσο και με την ιδιότητα του καταναλωτή. Ακριβέστερα: η παραγωγή καταναλωτικών αγαθών πήρε τώρα τέτοιες διαστάσεις, ώστε για μεγάλες μάζες η κατανάλωση μπορούσε να γίνει, παράλληλα με την εργασία, ιδιαίτερη δραστηριότητα, που λίγο-πολύ ξεπερνούσε την απλή υλική εξασφάλιση της φυσικής ύπαρξης. Πάντως ο οργανικός δεσμός ανάμεσα σε μαζική παραγωγή, οργανωμένη μαζική πώληση και συγκέντρωση ανθρώπινων μαζών στις πόλεις, έγινε αμέσως αντιληπτός, και τα μεγάλα πολυκαταστήματα, που ήδη γύρω στο 1900 χαρακτήριζαν την εικόνα των αμερικανικών και ευρωπαϊκών μητροπόλεων, μετουσίωναν τη διαπίστωση τούτη σε επικερδή πρακτική.


ARKAS -The Original Page

Με την ταυτόχρονη εμφάνιση της μαζικής παραγωγής και της μαζικής κατανάλωσης από μέρους ανθρώπινων μαζών άρχισε η μετατροπή της μαζικής κοινωνίας σε μαζική δημοκρατία και συνοδεύθηκε από τρία κεντρικά φαινόμενα, τα οποία, τόσο μεμονωμένα όσο και συμπληρωματικά, αποτελούν κατά κάποιον τρόπο την κοινωνική ενσάρκωση του αναλυτικού-συνδυαστικού σχήματος σκέψης. Και στα τρία δεσπόζει η ιδέα έσχατων και μη περαιτέρω αναλύσιμων στοιχείων, που καθ’ αυτά είναι ισότιμα και μπορούν να συνδυασθούν μεταξύ τους πάνω στην ίδια επίπεδη επιφάνεια, όπου η διάσταση του χρόνου ή της ιστορίας δεν παίζει ρόλο και τα λειτουργικά κριτήρια έχουν εκτοπίσει τα ουσιακά. Τα φαινόμενα αυτά είναι ο (εξελιγμένος) καταμερισμός της εργασίας, η κατάτμηση της κοινωνίας σε άτομα και η κοινωνική κινητικότητα. Ο προβιομηχανικός καταμερισμός της εργασίας ήταν κυρίως εξωτερικός, δηλαδή ή εκάστοτε απαραίτητη κοινωνική εργασία κατανεμόταν σε περισσότερες επαγγελματικές ομάδες, στους κόλπους των οποίων όμως η εκάστοτε εργασιακή διαδικασία ελάχιστα αναλυόταν ή δεν αναλυόταν καθόλου σε ειδικές και συνάμα συμπληρωματικές επί μέρους εργασίες· τον εσωτερικό καταμερισμό της εργασίας δίπλα στον εξωτερικό τον εισήγαγαν σε αξιόλογη έκταση η μανουφακτούρα και η πρώτη βιομηχανική επανάσταση. Στην εποχή της αρχόμενης μαζικής παραγωγής τόσο ο εξωτερικός όσο και ο εσωτερικός καταμερισμός της εργασίας πήραν ένταση και σημασία εντελώς άγνωστη ίσαμε τότε. Εμφανίσθηκαν πάρα πολλά καινούργια επαγγέλματα και ταυτόχρονα συντελέστηκε, προ παντός στη βιομηχανική παραγωγή, μια κατάτμηση της εργασιακής διαδικασίας πού έγινε πρότυπη και παροιμιώδης. Τούτος ο άκρος καταμερισμός της εργασίας εδραζόταν σ’ ένα αναλυτικό σχήμα σκέψης, ήτοι έγινε δυνατός χάρη στην επιτυχή προσπάθεια αποδιάρθρωσης ενός Όλου στα έσχατα συστατικά του μέρη και ακολούθως ανασυγκρότησης τού ίδιου αυτού Όλου με βάση την προηγούμενη αποδιάρθρωσή του. Η λεπτολόγα ανάλυση της εργασιακής διαδικασίας γκρέμισε οριστικά το παμπάλαιο χειροτεχνικό ιδεώδες του ενιαίου προϊόντος που κατασκευάζεται σαν καλλιτέχνημα από το ίδιο χέρι — ιδεώδες, άλλωστε, που επιζούσε μέσα στις αστικές αντιλήψεις περί εργασίας και στην αστική αισθητική δίπλα σε άλλες, εν μέρει πολύ ετερογενείς τάσεις. Ο εξελιγμένος καταμερισμός της εργασίας σήμαινε άρνηση της παράδοσης και της ιστορίας ακριβώς με την έννοια ότι εκμηδένισε κάθε χειροτεχνική αντίληψη, η όποια προσανατολιζόταν σε κληροδοτημένες εργασιακές συνήθειες και δεδομένα πρότυποι, και αντί γι’ αυτήν ασπάσθηκε τις ορθολογικές σκοπιμότητες της αρχής της συνεχούς βελτίωσης και ανανέωσης.

Η κατάτμηση της κοινωνίας σε άτομα άρχισε βέβαια όταν με τις προόδους της εκβιομηχάνισης οι φυσικές βιοτικές συνομαδώσεις (πατριαρχική οικογένεια, οικιακή κοινότητα, πατριά, χωριό) έγιναν για πρώτη φορά στην ιστορία οικονομικά άχρηστες, και μάλιστα επιζήμιες. Ωστόσο η αστική κοινωνία ούτε γνώρισε σε ακραία μορφή ούτε και χαιρέτησε την τάση αυτήν. Όπως ξέρουμε, διατήρησε την πίστη στους ουσιακούς δεσμούς και στις κοινωνικές προϋποθέσεις του ατόμου και θεωρούσε την οικογένεια ως φυσικό κύτταρο του κοινωνικού οργανισμού. Μόνο κάτω από τις συνθήκες της μαζικής δημοκρατίας η κατάτμηση της κοινωνίας σε άτομα πραγματώθηκε και νομιμοποιήθηκε σέ τέτοια έκταση, ώστε τα μέλη της έγιναν κινητικά και εναλλάξιμα. Η ευρύτερη οικογένεια αντικαταστάθηκε κατά μεγάλο μέρος από την πυρηνική οικογένεια, η σημασία των ουσιακών δεσμών μειώθηκε έντονα και η έλλειψη κοινωνικών προϋποθέσεων του ατόμου ανακηρύχθηκε σε προϋπόθεση της γνήσιας ισότητας των ευκαιριών. Η πυρηνική οικογένεια συνιστά περιορισμό της οικογένειας στο ελάχιστο εκείνο όριο που είναι οπωσδήποτε απαραίτητο για τη θεμελιώδη της λειτουργία, δηλαδή τη γέννηση και ανατροφή παιδιών — για να μην αναφέρουμε την όλο και συχνότερη περίπτωση όπου παιδιά γεννιούνται από άγαμους γονείς και κατόπιν ανατρέφονται από έναν γονέα. Η εξασθένιση του κοινωνικού ρόλου της οικογένειας, ακόμα και στην περιορισμένη της μορφή, φαίνεται όχι μόνο στη μείωση της μέσης της διάρκειας και στη συχνότητα των διαζυγίων, αλλά και στο γεγονός ότι δεν αποτελεί πια τον αποφασιστικό παράγοντα της ανατροφής των παιδιών, εφ’ όσον η επιρροή της εδώ υστερεί όλο και περισσότερο σε σχέση με την επιρροή του ευρύτερου κοινωνικού περιβάλλοντος. Η πυρηνική ή υπολειμματική οικογένεια δρα λοιπόν γενικά όχι ως φραγμός ενάντια στον μαζικοδημοκρατικό ατομικισμό, αλλά μάλλον ως το πεδίο ασκήσεων ή το προπαρασκευαστικό του σχολείο. Πρέπει να τονίσουμε κι έναν επιπρόσθετο παράγοντα, ο όποιος ίσαμε σήμερα δεν προσέχθηκε επαρκώς.

Δευτέρα 26 Ιουνίου 2023

Τι υποκρύπτει η αποχή από τις εκλογές



Όχι μόνο ψηφίζουν λιγότεροι πολίτες, αλλά και όσοι συμμετέχουν στην εκλογική διαδικασία ψηφίζουν περισσότερο ιδιότροπα και ιδιόρρυθμα.

Του Δημήτρη Β. Πεπόνη


Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980 και τις αρχές του 1990 τα ποσοστά συμμετοχής στην εκλογική διαδικασία τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Ελλάδα κυμαίνονταν γύρω στο 80%. Μέσα στις δύο πρώτες δεκαετίες του εικοστού πρώτου αιώνα έπεσαν σε ιστορικό χαμηλό σε ολόκληρο τον ευρωαμερικανικό διατλαντικό χώρο: μικρότερα ποσοστά συμμετοχής από την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου για τους πολλούς και από το 1974 για την Ελλάδα.

Ορισμένες από τις σημαντικότερες μεταβολές που έλαβαν χώρα από τότε μέχρι τώρα είναι ότι, πρώτον, οι κυβερνήσεις και τα κόμματα έχασαν τον έλεγχο ή και την ιδιοκτησία που είχαν στα μεγάλα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα οποία πέρασαν σε ιδιώτες, αναμορφώνοντας αμέτρητους τομείς της δημόσιας σφαίρας και, δεύτερον, αραίωσαν και αποδυναμώθηκαν τα δίκτυα από οργανώσεις, κοινωνικούς εταίρους και σωματεία που διαμεσολαβούσαν μεταξύ των κομμάτων και των πολιτών.

Στην Ελλάδα την τελευταία δεκαετία τα ποσοστά συμμετοχής στις εκλογές κυμαίνονται σε επίπεδα 60%, με ιστορικό χαμηλό τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015 στις οποίες ήταν μόλις 56,57%. Ένα ποσοστό της τάξης του 61%, όπως αυτό των πρόσφατων εκλογών του Μαΐου, δεν είναι υψηλό υπό καθεστώς ιδεολογικής πόλωσης, ενώ 2,4 εκατομμύρια ψήφοι είναι μικρός αριθμός για το πρώτο κόμμα.
Ολοένα και λιγότεροι άνθρωποι ψηφίζουν. 

Μάλιστα τις τελευταίες δεκαετίες η αποχή από την εκλογική διαδικασία εξελίχθηκε ίσως στο πιο σημαντικό και γρήγορα αναπτυσσόμενο πολιτικό και κοινωνικό κίνημα στη λεγόμενη Δύση, δηλαδή στην επικράτεια των φιλελεύθερων δημοκρατιών, παρόλο που σπάνια ακούμε για αυτή την κρίση πολιτικής συμμετοχής. Έχει παρατηρηθεί εμπειρικά ότι την πτώση των ποσοστών συμμετοχής στις εκλογές ακολουθούν μαζικές μετατοπίσεις ψηφοφόρων, δηλαδή η αποχή λειτουργεί ως μια βουτιά μέσα στη θάλασσα, που μόλις ολοκληρωθεί ως διαδικασία, διαμορφώνει ένα νέο κομματικό και πολιτικό τοπίο.

Σάββατο 27 Μαΐου 2023

Για την Δημοκρατία – Κορνήλιος Καστοριάδης



Του Δημήτρη Γιαννάτου 


Τα σύγχρονα συντάγματα αρχίζουν με διακηρύξεις των δικαιωμάτων, των οποίων η πρώτη
φράση είναι είτε ένα θεολογικό πιστεύω είτε μια αναλογία: «Η φύση διέταξε…» ή «ο Θεός διέταξε…», ή «Πιστεύουμε ότι οι άνθρωποι έχουν δημιουργηθεί ίσοι» (ο τελευταίος αυτός ισχυρισμός είναι, ούτως ή άλλως, εσφαλμένος: η ισότητα είναι δημιουργία των ανθρώπων που δρουν πολιτικά). Σε σύγκριση με τα ανωτέρω, οι αθηναϊκοί νόμοι περιλαμβάνουν ένα στοιχείο αξεπέραστης βαθύτητας: αρχίζουν πάντα λέγοντας: «Έδοξε τη βουλή και τω δήμω», «Φάνηκε καλό, η καλοζυγισμένη γνώμη της βουλής και του λαού ήταν ότι…», και κατόπιν ακολουθεί το κείμενο του νόμου. Αυτό το έδοξε είναι εκπληκτικό, είναι αληθινά ο ακρογωνιαίος λίθος της δημοκρατίας.


Δεν διαθέτουμε επιστήμη για το τι είναι καλό για την ανθρωπότητα, και δεν θα την αποκτήσουμε ποτέ.
Αν υπήρχε, δεν θα έπρεπε να αναζητούμε τη δημοκρατία, αλλά μάλλον την τυραννία εκείνου που θα κατείχε την επιστήμη αυτή. Θα επιχειρούσαμε να τον βρούμε για να του πούμε: «Ωραία, εσύ θα κυβερνήσεις επειδή κατέχεις την πολιτική επιστήμη». Αυτό άλλωστε λένε ρητά ο Πλάτων και πολλοί άλλοι˙ αυτό έλεγαν επίσης και οι κόλακες του Stalin: «Επειδή γνωρίζεις την ιστορία, την οικονομία, τη μουσική, τη γλωσσολογία…
Και ζήτω ο γενικός γραμματέας!
».

Οι Αθηναίοι όμως έλεγαν: «Η καλοζυγισμένη γνώμη της βουλής και του λαού είναι να θεσπιστεί το εξής…». Αυτό σημαίνει ότι η δημοκρατία είναι το καθεστώς της δόξης, δηλαδή της καλομελετημένης γνώμης, της ικανότητάς μας να σχηματίζουμε γνώμη πάνω σε ζητήματα που ξεφεύγουν από τους γεωμετρικούς συλλογισμούς.

Παρασκευή 17 Μαρτίου 2023

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ VS ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΟΛΙΓΑΡΧΙΑ (μέρος Ά)

Γιάννης Παναγιωτακόπουλος


Ἀπό πλῆθος πρωτογενῶν καί δευτερογενῶν πηγῶν (βλέπε ἐνδεικτικά στό τέλος), μποροῦν εὔκολα νά ἐξαχθοῦν οἱ λόγοι γιά τούς οποίους τό κοινοβουλευτικό πολίτευμα δέν μπορεῖ σέ καμία περίπτωση νά χαρακτηριστεῖ "Δημοκρατία". Ἄν λάβουμε ὑπόψην μας ὄτι στήν Ἑλλάδα ἐφαρμόζεται καί ἡ πιό τριτοκοσμική μορφή του (καθεστώς κοτζαμπάσιδων - φυλάρχων πού μετεβλήθησαν σέ κομματάρχες),, μποροῦμε νά δοῦμε καθαρά τίς διαφορές μεταξύ Δημοκρατίας καί σύγχρονης ἑλλαδικῆς κοινοβουλευτικῆς Ὀλιγαρχίας: 

-Στήν Δημοκρατία ὁ πολίτης ἀποφάσιζε ἄμεσα γιά τά θέματα πού τόν ἀφοροῦν. Στήν κοινοβουλευτική ὀλιγαρχία ψηφίζει κάθε τέσσερα χρόνια, προκειμένου νά προκύψει ἀπό ἀλχημεῖες μία κυβέρνηση πού ἔχει λευκή ἐπιταγή νά κάνει ὄ,τι θέλει. 

-Στήν Δημοκρατία ἡ ἐξαπάτηση τοῦ λαοῦ ἀπό τούς ἄρχοντες διωκόταν ποινικά. Στήν κοινοβουλευτική ὀλιγαρχία τό κόμμα πού κυβερνᾶ μπορεῖ νά ἐφαρμόσει ἐντελῶς ἀντίθετο πρόγραμμα ἀπό αὐτό γιά τό ὁποῖο ἐξελέγη, χωρίς καμία συνέπεια.  

-Στήν Δημοκρατία ἡ πολιτική εὐθύνη ἑνός δημόσιου λειτουργοῦ γιά κάποια ἀποτυχία, εἶχε ποινικές συνέπειες (δήμευση περιουσίας, ἐξοστρακισμός ἤ κώνειο). Στήν κοινοβουλευτική ὀλιγαρχία ἡ πολιτική εὐθύνη δέν σημαίνει  ἀπολύτως τίποτα. 

-Στήν Δημοκρατία ἡ ἰσότητα τῶν πολιτῶν ἐπιβεβαιωνόταν μέσῳ τῆς κλήρωσης τους (καί ὄχι τῆς ἐκλογῆς τους), στά περισσότερα δημόσια ἀξιώματα. Στήν κοινοβουλευτική ὀλιγαρχία τά δημόσια ἀξιώματα δίδονται μόνο σέ πιστά στελέχη τῶν κομμάτων πού ἐπιπλέον πρέπει νά  ἔχουν καί τήν στήριξη τῆς ξένης ἤ ντόπιας οἰκονομικῆς ὀλιγαρχίας. 

-Στήν Δημοκρατία ὁ κάθε πολίτης ἐκτός τῆς ἄμεσης μετοχῆς του στήν ἀρχή, μετεῖχε ἄμεσα καί στήν κρίση. Ἦταν δηλαδή καί δικαστής πού κατόπιν κληρώσεως μποροῦσε νά μετέχει καί νά δικάζει ἰσότιμα στό δικαστήριο τῆς Ἠλιαίας. Στήν κοινοβουλευτική ὀλιγαρχία τό δικαστικό σῶμα ἀποτελεῖται ἀπό ἕνα κλειστό κύκλο νομικῶν, τῶν ὁποῖων οἱ προϊστάμενοι ἐπιλέγονται ἀπό τό κυβερνῶν κόμμα. 

Ἐνδεικτικές πηγές:

Κυριακή 22 Ιανουαρίου 2023

Η ΧΔ Από Την Αρχή Αντίθετη Στην Κληρονομική Βασιλεία





Με αφορμή την εκδημία του τέως βασιλιά της Ελλάδας Κωνσταντίνου, το Κίνημα της Χριστιανικής Δημοκρατίας εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση:


1. Η Χριστιανική Δημοκρατία, που ιδρύθηκε το 1953 κλείνοντας 70 χρόνια ιστορίας, είχε ταχθεί από θέση αρχής κατά του θεσμού της κληρονομικής βασιλείας και υπέρ της εκλογής του ανώτατου άρχοντα από το Λαό. Άλλωστε, ήδη από την Παλαιά Διαθήκη αποδοκιμάζεται ο θεσμός της Βασιλείας. Παρά το γεγονός ότι η επιθυμία του εβραϊκού λαού να αποκτήσει βασιλέα γίνεται σεβαστή, το αίτημα προς τον κριτή Σαμουήλ να ορίσει βασιλέα θεωρείται προσβλητικό για το Θεό, που προειδοποιεί ότι η επιλογή αυτή είναι εσφαλμένη. (Βασιλειών Α’, η’ 7-20)

2. Ο ιδρυτής της Χ.Δ. Νίκος Ψαρουδάκης, επί βασιλευόμενου καθεστώτος, είχε ασκήσει αυστηρή κριτική με αφορμή την εκδημία του βασιλιά Παύλου, προκατόχου του Κωνσταντίνου, το 1964.

3. Καταρχήν για την προκλητική χλιδή με την οποία ζούσε η δυναστεία, σε σχέση με τη φτώχεια που κυριαρχούσε στη χώρα: «Δεν έπαιρνε και λίγα ο βασιλεύς Παύλος. Ένδεκα τόσα εκατομμύρια. Όμως, τα ένδεκα έγιναν δέκα εννέα!(…)και τόσες άλλες απολαυές, πολλαπλά Ανάκτορα, αυτοκίνητα, πλοία, αεροπλάνα! Και όλα αυτά όταν ήταν βασιληάς σ’ ένα λαό με εκατομμύρια απόρους, αστέγους και αγραμμάτους που για να ζήση τα παιδιά του αναγκάζεται να τα διώχνη δούλους στα ξένα» (εφημερίδα «Χριστιανική Δημοκρατία», φύλλο Απριλίου 1964)

4. Αλλά και στο μύθο, που από ορισμένους συντηρείται μέχρι σήμερα, ότι δήθεν η βασιλική δυναστεία λειτουργούσε ως «θεματοφύλακας» της Ορθοδοξίας. Στο ίδιο άρθρο, ο Νίκος Ψαρουδάκης ελέγχει με αυστηρότητα τους υπέρ της δυναστείας διθυράμβους της τότε διοικούσας Εκκλησίας και των χριστιανικών αδελφοτήτων.

Σάββατο 19 Μαρτίου 2022

– Αχ Δημοκρατία...




Ω δημοκρατία, ποι προβιβάς ημάς ποτε;
– Αχ Δημοκρατία, πού θα μας οδηγήσεις;

Αριστοφάνης, 445-386 π.Χ. (Όρνιθες)


ΠΗΓΗ-Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Τρίτη 16 Μαρτίου 2021

Η δημοκρατία είναι ιερή

 του Στάθη Κεφαλούρου

       Ομολογώ πως δεν γνώριζα ότι ο δομικός παραλληλισμός ανάμεσα σε θεολογικές και πολιτικές έννοιες θεμελιώθηκε πριν έναν ολόκληρο αιώνα στο έργο του σπουδαίου Γερμανού  πολιτικού επιστήμονα και νομικού Carl Schmitt. Εξεπλάγη όμως  όταν διάβασα ότι κι εκείνος  στην  περίφημη  Πολιτική  Θεολογία του, έργο του 1922, καταπιάνεται αρχικά με την έννοια του θαύματος, το θαύμα της εξαίρεσης, όπως το αποκαλεί. Εκείνος το χρησιμοποιεί για να χαρακτηρίσει ως θαύμα την απόφαση του εκάστοτε θεματοφύλακα του κράτους να παρέμβει ωσάν Θεός  σε κρίσιμες και έκτακτες στιγμές, προκειμένου να σώσει το κράτος από τον εχθρό, που εκείνα τα χρόνια ήταν κατά Schmitt ο φιλελευθερισμός. Ακόμα κι αν χάριν της συζήτησης  αποδεχθούμε ως δόκιμη την αναγωγή μιας πολιτικής απόφασης στην σφαίρα του θείου και του θαύματος, τότε σίγουρα αυτή η πολιτική θεολογία είναι αυταρχική. Την κατανοούμε όμως, διότι τόσο αυτή όσο και ο συγγραφέας της αποτελούν πνευματικά παιδιά της δυτικής ευρωπαϊκής παράδοσης, που είχε σαν πυλώνες της το ρωμαϊκό δίκαιο και τον ρωμαιοκαθολικισμό. Δεν θα εξετάσουμε όμως στο άρθρο αυτό την μεγάλη επίδραση που τελικά άσκησε η πολιτική αυτή θεολογία πρώτα σε δεξιούς, μετά σε αριστερούς , ακόμα και σε νεοφιλελεύθερους σήμερα.

         Εμείς εδώ στο σταυροδρόμι δύσης και ανατολής σαν καλοί και πιο επιεικείς χριστιανοί, θα  πιάσουμε το θαύμα από αλλού. Έχω επισημάνει και άλλοτε πως ειδικά στην εποχή μας οφείλουμε να ξεκινάμε το νόημα των λέξεων από την κυριολεξία τους. Για πολλά χρόνια ακούμε να μιλάνε για το θαύμα της αρχαίας  αθηναϊκής δημοκρατίας και μάλλον όλα αυτά τα χρόνια εκλαμβάναμε την λέξη θαύμα ωσάν ένα καλολογικό στοιχείο, μια ωραία παρομοίωση. Τί είναι όμως θαύμα; Τι εννοεί ως θαύμα ο λαός μας; Ένα απίθανο συμβάν που προκαλεί θαυμασμό και κατάπληξη. Η απροσδόκητη μεταβολή μιας ύλης ή μιας κατάστασης εμπίπτει απόλυτα στην έννοια ενός θαύματος. Έρχεται π.χ. σ’ ένα παραμύθι μια μάγισσα και με το μαγικό της ραβδάκι  μετατρέπει τον βάτραχο σε πρίγκηπα, θαύμα. Ακόμα καλύτερα, και μέσα στην τρέχουσα ιστορία, έρχεται ο Χριστός στην Ιεριχώ και πέφτει στα πόδια του ένα τυφλός «Κύριε, θέλω  πίσω το φως των οφθαλμών μου» του είπε, και ο Ιησούς του απαντά «ανάβλεψε, η  πίστη σου σ’ έσωσε» και αμέσως πήρε πίσω το φως  των οφθαλμών του, θαύμα.

Σάββατο 26 Δεκεμβρίου 2020

Δημοκρατία και Πανδημία




Στην εκπομπή καταθέτουν την οπτική τους : -Ο Ξενοφών Κοντιάδης, Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου και Δικαίου Κοινωνικής Ασφάλειας στο Πάντειο και Πρόεδρος του Κέντρου Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου -Ο Γιώργος Σωτηρέλης, Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών -Ο Δημήτρης Χριστόπουλος , Καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Ιστορίας Παντείου Πανεπιστημίου, πρώην Πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δικαιωμάτων του Ανθρώπου - Ο Ανδρέας Τάκης Επίκουρος Καθηγητής Φιλοσοφίας και Μεθοδολογίας του Δικαίου στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ -Ο Ιατρός και Ερευνητής στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής Κωνσταντίνος Φαρσαλινός Μία μεγάλη συζήτηση για τους κανόνες και το αν υπάρχουν όρια στην Ελευθερία του Λόγου την εποχή της Πανδημίας

Σάββατο 26 Σεπτεμβρίου 2020

Η χειρότερη πανδημία είναι η ποινικοποίηση της γνώμης, της άποψης, της διαφωνίας


Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου


Η χειρότερη πανδημία είναι η άλλη. Εκείνη που σούρνεται στα χνάρια του κορονοϊού για να μαγαρίσει πράγματα σπουδαιότερα απ' όσα μαγαρίζει ο κορονοϊός.

Η χειρότερη πανδημία είναι η ποινικοποίηση της γνώμης, της άποψης, της διαφωνίας (ακόμα και της άποψης την οποία εγώ θεωρώ ηλίθια, και με την οποία αντιπαρατίθεμαι αδιάκοπα). Προχθεσινή εισαγγελική εγκύκλιος ζητεί να εξετάζεται αν αναρτήσεις στο διαδίκτυο διεγείρουν «σε απείθεια κατά των νόμων ή των διαταγμάτων» σχετικά με τον κορονοϊό. Εδώ χρειάζεται να σκεφτούμε πέρα από τις περιπτώσεις όσων βλέπουν τσιπάκια στις μάσκες ή τις θεωρούν εμπόδιο για το βλέμμα του Θεού. Χρειάζεται να σκεφτούμε τι διαστάσεις μπορεί να λάβει μια τέτοια εξέταση. Πώς ενδέχεται, άραγε, να αξιολογήσει την κάθε αντίρρηση, το κάθε ερώτημα που δεν χαρίζεται, την κάθε ένσταση και τον κάθε βαθύτερο προβληματισμό;

Έχει μια στοργική νότα η εν λόγω εγκύκλιος: Το ιδιόμορφο Δίκαιο της Ανάγκης (λέει) που επιβλήθηκε στη χώρα λόγω της πανδημίας έχει «απώτερο σκοπό την διαφύλαξη των υπέρτερων εννόμων αγαθών της ανθρώπινης ζωής και της υγείας». Μα όταν χαρακτηρίζεις τη ζωή και την υγεία υπέρτερα αγαθά, γεννάται το ερώτημα: Υπέρτερα τίνος; 

Αυτό που αποκαλώ χειρότερη πανδημία είναι ένα στοργικό κεφαλοκλείδωμα. Στοργικό, αλλά κεφαλοκλείδωμα. Ποιος άραγε θα λιγώσει από τη στοργικότητα, ώστε να μη δει (ή ακόμα και να φχαριστηθεί) το κεφαλοκλείδωμα; Είναι το σαγηνευτικό κεφαλοκλείδωμα του Μεφιστοφελή στον Φάουστ. Το δαιμονικό τάζει στον άνθρωπο ασφάλεια˙ ο Μεφιστοφελής προσφέρει στον Φάουστ νιότη, δηλαδή άφθορη βιολογία. Μα εισπράττει ως ασφάλιστρα την ψυχή του ασφαλισθέντος.

Για την αντιμετώπιση αυτής της πανδημίας, της χειρότερης, δεν υπάρχει εμβόλιο. Όχι επειδή τάχα αυτό δεν έχει εξευρεθεί ακόμη, αλλά επειδή εξορισμού το εμβόλιο (ευλογία για την κανονική πανδημία) αφορά μια μηχανιστική επενέργεια. Αντιθέτως, αυτό που πλήττει τη χειρότερη πανδημία είναι το μη-μηχανιστικό: ο ελεύθερος λόγος και το ρίσκο του, η ελεύθερη αναμέτρηση και τα ζόρια της, η οδυνηρή έκθεση στην επιχειρηματολογία – στο «λόγον διδόναι». Αυτά είναι τα υπέρτατα.

Έγραφα τον Μάρτιο: «Τη Δημοκρατία και τα μάτια μας». Το επαναλαμβάνω και προσθέτω: Κάποτε κάποιος αντάλλαξε την ψυχή του για ένα πιάτο φακές. Αργότερα ο ανυπόταχτος Κύριος επαύξησε, λέγοντας πως όχι μόνο ένα πιάτο επιβίωσης, αλλά και τον κόσμο ολόκληρο να αποχτήσει κανείς με αντάλλαγμα την ψυχή του, ζημιωμένος θα βγει.

Θ.Ν.Π. / 24-9-2020.

ΥΓ: Η ζωγραφιά είναι του Άρνολντ Μπέκλιν (1827-1901), https://www.timesnews.gr/arnolnt-beklin-1827-1901.../...

Τετάρτη 9 Σεπτεμβρίου 2020

Ένα μάθημα ελευθερίας


Γ. Κοντογιώργης:

Είμαστε ιδιώτες, υπήκοοι μιας εκλόγιμης μοναρχίας και όχι πολίτες της αντιπροσώπευσης ή της δημοκρατίας.

Τετάρτη 29 Ιουλίου 2020

...δημοκρατία



ΑΚΜΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΜΗ ΤΗΣ ΕΘΝΟΚΤΟΝΟΥ ΤΡΙΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Ἡ τεσσαρακοστὴ ἕκτη ἐπέτειος ἀποκαταστάσεως τῆς δημοκρατίας βρίσκει τὴν χώρα στὸ σημεῖο τῆς μεγαλύτερης παρακμῆς της στὴν ἱστορία τῶν ἑκατὸν ἐνενῆντα δύο ἐτῶν ὑπάρξεως τοῦ νεωτέρου ἑλληνικοῦ κράτους.
Κατὰ μεγάλη εἰρωνεία τῆς ἱστορίας, ὁ ἑορτασμὸς τῆς ἐπετείου ἀπὸ τὸν ἐπίσημο πολιτικὸ κόσμο συμπίπτει μὲ τὴν μετατροπὴ τῆς Ἁγίας Σοφίας σὲ τζαμὶ -πεντακόσια ἑξῆντα ἑπτὰ ἔτη μετὰ τὴν πρώτη της μετατροπ ἀπὸ τὸν Μωάμεθ, τὸν πορθητὴ τῆς Κωνσταντινουπόλεως-, τουρκικὸς στόλος βρίσκεται ἔξω ἀπὸ τὸ Καστελόριζο ἀμφισβητῶντας ἀνοικτὰ τὴν ἑλληνικὴ κυριαρχία στὸ μισὸ Αἰγαῖο καὶ ὁ Τούρκος πρόεδρος παρίσταται στὴν βέβηλη προσευχὴ τῶν μουσουλμάνων στὴν Ayasofya Cammiἐπιλέγοντας γι’ αὐτὴν τὴν τελετὴ τὴν ἡμερομηνία ὑπογραφῆς τῆς ταπεινωτικῆς γιὰ τὴν Ἑλλάδα συνθήκης τῆς Λωζάννης, τὴν ὁποία ἡ νεοοθωμανικὴ Τουρκία θέλει νὰ ἀναθεωρήσει.
Ἡ ἡμέρα τῆς γιορτῆς τῆς δημοκρατίας βρίσκει τὴν πτωχευμένη καὶ παραγωγικῶς καθημαγμένη Ἑλλάδα νὰ ἐξακολουθεῖ νὰ τελεῖ ὑπὸ καθεστὼς οἰκονομικῆς πατρωνείας ἀπὸ τοὺς διεθνεῖς τοκογλύφους, σὲ ὁλόκληρη τὴν ἐπικράτεια δημιουργούνται μὲ κρατικὴ μέριμνα μουσουλμανικὲς πολιτείες καὶ χωριὰ νομιμοποιημένων λαθροεποίκων, ἐνῶ ὁ γραικυλισμὸς-νεοραγιαδισμὸς ἔχει ἀναγορευθεῖ ἐπὶ τοῦ πρακτέου στὴν μόνη ζῶσα ἐγχώρια μαζικὴ κοινωνικὴ ἰδεολογία (μαζὶ φυσικὰ μὲ τὸν εἰσαγόμενο ἰσλαμισμό).
Σαρανταέξη χρόνια κοινοβουλευτικῆς θεσμικῆς χειριστοκρατίας ἔφεραν σταδιακὰ καὶ σταθερὰ τὴν Ἑλλάδα στὸ σημερινὸ ναδίρ. Ἡ κοινοβουλευτικὴ πανώλη ἔχει καταντήσει τοὺς σημερινοὺς Ἕλληνες σὲ ντροπὴ τῶν προγόνων τους καὶ σκιὰ τοῦ ἑαυτοῦ τους.
Οἱ δημοκράτες ὅλων τῶν καθεστωτικῶν ἀποχρώσεων μποροῦν νὰ εἶναι περήφανοι γιὰ τὴν ἐκδίπλωση τῶν δυνατοτήτων τους, ἱκανοὶ ὄντες μόνο νὰ καταστρέφουν τὴν ἴδια τους τὴν χώρα γιὰ νὰ μποροῦν νὰ τρέφουν τὴν παρασιτική τους ὕπαρξη. Ἀφοῦ μετέτρεψαν τὴν Ἑλλάδα σὲ ἀποικία χρέους τῆς Γερμανίας καὶ σὲ χῶρο μαζικῆς ὑποδοχῆς καὶ ἐγκατάστασης λαθρομεταναστῶν, τώρα ἑτοιμάζονται νὰ προβοῦν στὸν ἐδαφικό της ἀκρωτηριασμὸ καὶ στὴν τελικὴ μετατροπή της σὲ τουρκομουσουλμανικὸ βιλαέτι.
Ὁ θεμέλιος λίθος τῆς Τρίτης Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας ἦταν ἡ κατάφωρη προδοσία καὶ ἡ διχοτόμηση τῆς Κύπρου. Ἡ κυπριακὴ τραγωδία ἦταν ὁ ἀπαραίτητος ὅρος γιὰ γιὰ τὴν ἐπάνοδο τῶν παλαιοπολιτικῶν. Τὸ μεταπολιτευτικὸ καθεστὼς στερεῖται πάσης ἠθικῆς νομιμοποιήσεως, διότι ἀπετέλεσε ἕνα ἔγκλημα ἐθνικῆς προδοσίας.
Ἀπὸ την εἰσβολὴ τῆς 20ης Ἰουλίου ἕως τὴν ἀνακωχὴ τῆς 22ας Ἰουλίου οἱ Τούρκοι εἶχαν καταλάβει τὸ 3% τῆς Κύπρου. Μὲ τὴν μεταπολίτευση τῆς 24ης Ἰουλίου οἱ Τούρκοι θὰ καταλάβουν τὸ 37% ἕως τὶς 25 Αὐγούστου, καθὼς ἡ Ἑλλάδα ἀρνήθη νὰ ἐπέμβει στρατιωτικῶς, διότι, κατὰ τὸν Καραμανλῆ ἡ Κύπρος βρισκόταν σὲ μεγάλη ἀπόσταση ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα.

Παρασκευή 10 Απριλίου 2020

Αυτοπεριορισμός και δημοκρατία μέσα από τη σκέψη του Καστοριάδη

Του Γιάβορ Ταρίνσκι (Yavor Tarinski)*
Γιατί η παρόρμηση της απλής όρεξης είναι δουλεία, ενώ
η υπακοή σε έναν νόμο που εγώ ο ίδιος έθεσα είναι ελευθερία [1]
Jean-Jacques Rousseau

Στον φιλόσοφο Κορνήλιο Καστοριάδη αποδίδεται συχνά η ρήση ότι «η δημοκρατία είναι το καθεστώς του αυτοπεριορισμού».[02] Και επειδή γι’ αυτόν η μόνη πραγματική μορφή δημοκρατίας είναι η άμεση, αυτή η έκφραση μπορεί να φαίνεται κάπως περίεργη σε ορισμένους. Πολλοί έχουν ερμηνεύσει –συχνά με κακή προαίρεση– την άμεση δημοκρατία ως το καθεστώς που απαλλάσσει την κοινωνία από νόμους και κανονισμούς, με αποτέλεσμα την αποπολιτικοποίηση και την υποβάθμιση της. Όπως καταλαβαίνει κανείς, ξεκινώντας από μια τέτοια αντίληψη, εύλογα θα βρεθεί κανείς αντιμέτωπος με ανησυχίες σχετικά με τα αποτελέσματα της απεριόριστης δράσης των μαζών. [3]
Ωστόσο, η ουσία της άμεσης δημοκρατίας, όπως παρουσιάζεται από τον Καστοριάδη, διαφέρει σημαντικά από αυτές τις χαοτικές και μηδενιστικές λογικές. Για εκείνον, το πρωταρχικό νόημα του όρου δημοκρατία είναι πολιτικό· η δημοκρατία είναι πρωτίστως ένα καθεστώς στο οποίο όλοι οι πολίτες είναι ικανοί να κυβερνούν και να κυβερνούνται –με τους δύο όρους (δημοκρατία και αυτοπεριορισμός) να είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι. Με άλλα λόγια, είναι μια μορφή ρητής κοινωνικής αυτοθέσμισης, ανακλαστικότητας και αυτοπεριορισμού.
Σύμφωνα με τον Καστοριάδη, η δημοκρατία δεν είναι μια απλή διαδικασία συλλογικής λήψης αποφάσεων που μπορεί να υπάρχει παράλληλα ή μέσα σε ένα μη-δημοκρατικό, ολιγαρχικό πλαίσιο, [4] όπως προτείνουν στοχαστές σαν τον Jürgen Habermas ή τη Chantal Mouffe. Για εκείνον αποτελεί τη βάση του προτάγματος της αυτονομίας –μια κοινωνική κατάσταση στην οποία η κοινωνία δεν αναγνωρίζει κανένα εξωτερικό όριο στη θεσμίζουσα δύναμή της. Σε αντίθεση με τις διάφορες μορφές ετερονομίας, στις οποίες οι νόμοι και οι κανονισμοί (θεωρείται ότι) προέρχονται από εξω-κοινωνικές πηγές, όπως οι καπιταλιστικές αγορές, τα έθνη-κράτη, οι θεοί, η ιστορική αναγκαιότητα κ.λπ., τα όρια μιας δημοκρατικής κοινότητας απορρέουν από τον αυτοπεριορισμό της μέσω της συλλογικής θέσης του νόμου.
Ο Καστοριάδης παρατηρεί ότι τα θεσμικά όργανα και οι νόμοι που υποδηλώνουν τι δεν μπορεί να γίνει, αλλά και τι πρέπει να συμβεί, είναι αυτά που κάνουν την κοινωνία να λειτουργεί. Χωρίς τέτοιους κανονισμούς οι κοινωνικοί δεσμοί αποσυντίθενται. Με τα δικά του λόγια, «η κοινωνία βρίσκεται εκεί ακριβώς τη στιγμή που υπάρχει αυτοπεριορισμός για όλους τους αδελφούς και τις αδελφές». [5]
Μορφές κοινωνικού περιορισμού
Κάθε κοινωνία όχι μόνο προσφέρει, αλλά με κάποιον τρόπο επιβάλλει στα μεμονωμένα μέλη της ορισμένες ρόλους, αξίες, πεποιθήσεις, τρόπους ζωής κ.λπ. Κάθε κοινωνική μορφή παρέχει ένα περιορισμένο εύρος τέτοιων σημασιών στον πληθυσμό της, αφού κανείς δεν μπορεί να είναι ούτε να κάνει ό,τι θέλει. Έτσι, μπορούμε να μιλήσουμε εδώ για έναν περιορισμό, που, παρά τις αρνητικές συνδηλώσεις του όρου, φέρει σίγουρα και ένα θετικό χαρακτηριστικό: με την απαγόρευση ορισμένων πράξεων, σκιαγραφούνται ταυτόχρονα πρότυπα για το τι πρέπει να γίνει και με αυτόν τον τρόπο προσδίδεται ένα ιδιαίτερο νόημα στη ζωή.
Ο περιορισμός δεν εμφανίζεται μόνο σε ορισμένα καθεστώτα. Αντιθέτως, κάθε κοινωνική τάξη καθορίζει μια διαφορετική πηγή αυτής της απαγόρευσης. Ένα αυτόνομο, ουσιαστικά δημοκρατικό, πλαίσιο υποδηλώνει ότι οι περιορισμοί θα επιβληθούν από την ίδια την κοινωνία στο σύνολό της. Από την άλλη πλευρά, στην ετερονομία, η απαγόρευση τίθεται εξω-κοινωνικά. Αυτό δεν σημαίνει ότι τέτοιες εξω-κοινωνικές πηγές –πηγές που βρίσκονται εκτός της πραγματικής και ζωντανής κοινωνίας όπως οι θεοί, τα έθνη-κράτη, οι ιστορικές ηρωικές φιγούρες ή οι φυσικοί νόμοι– μολονότι μονοπωλούν την εξουσία μακριά από τις μάζες, δεν συνδέονται με κάποιον τρόπο με την κοινωνία ή δεν είναι προσβάσιμες από αυτήν. Σύμφωνα με τον Καστοριάδη, εξακολουθούν να πηγάζουν από την ανώνυμη θεσμίζουσα ικανότητα της κοινωνίας. [6] Λόγω αυτής της συγγένειας, μπορεί να γίνει νοητή η επαναστατική πολιτική αλλαγή.

Τετάρτη 11 Μαρτίου 2020

Ορτέγα Υ Γκάσσετ: Η εξέγερση των μαζών

Ορτέγα Υ Γκάσσετ: Η εξέγερση των μαζών, εισαγωγή-μετάφραση-επιλεγόμενα Χρήστου Μαλεβίτση (τόμος 18 Άπαντα Χρήστου Μαλεβίτση ), εκδόσεις Αρμός, Αθήνα 2010.

του Σπύρου Κουτρούλη


Το διάσημο έργο του Ορτέγα Υ Γκάσσετ εκδίδεται στην Ισπανία γύρω στο 1930 αλλά είχε αρχίσει να το επεξεργάζεται σε διάφορες μορφές ήδη από το 1922. Μεταξύ δύο πολέμων που η φιλελεύθερη δημοκρατία δέχτηκε σκληρά κτυπήματα από τον ναζισμό, τον φασισμό και βέβαια τον μπολσεβικισμό αλλά και η Ευρώπη διαλύθηκε εντελώς από ποτάμια αίματος, ο συγγραφέας δηλώνει αμετανόητα οπαδός της δημοκρατίας αλλά και της Ενωμένης Ευρώπης η οποία θα έχει υπερβεί υποτίθεται τις επιμέρους εθνικές πραγματικότητες.

Η επιδίωξη αυτή, όσο και να φαίνεται λογικά προκλητικό και παράδοξο, θεμελιώνεται στο συμπέρασμα "ότι η ανθρώπινη κοινωνία είτε το θέλει είτε όχι είναι πάντοτε αριστοκρατική από αυτή τούτη την ουσία της, μέχρι το σημείο να είναι κοινωνία μόνο στο βαθμό που είναι αριστοκρατική και παύει να είναι τέτοια όταν παύει να είναι αριστοκρατική. Βεβαίως μιλάω για κοινωνία και όχι για το κράτος"(σελ.48). Κάτι τέτοιο θυμίζει την άποψη του Β. Παρέτο ότι η "ιστορία είναι το νεκροταφείο των αριστοκρατιών" με την έννοια ότι η ιστορία συντίθεται από την διαμάχη μεταξύ ελίτ που επιχειρούν να εμφανίσουν το δικό τους συμφέρον ως συμφέρον μιας τάξης ή της κοινωνίας συνολικά. Είναι ενδεικτική η στάση του Λένιν που στο "Τι να κάνουμε" υποστηρίζει ότι οι εργάτες από μόνοι μπορούσαν να φτάσουν μόνο σε μεταρρυθμιστικά και όχι επαναστατικά αιτήματα, ώστε η επαναστατική τους συνείδηση θα έπρεπε να δημιουργηθεί εξωτερικά από την κομματική πρωτοπορία. Βεβαίως έτσι αναιρείται η μαρξική σκέψη ότι το κοινωνικό είναι προσδιορίζει την συνείδηση, όχι το αντίστροφο, αλλά αυτό έχει εν προκειμένω μικρή σημασία αφού αυτό που έπρεπε να επιτευχθεί ήταν να παρουσιαστεί το συμφέρον του κόμματος ως συμφέρον της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας.

Αλλά για να επανέλθουμε στο έργο:
 "στην εποχή μας είναι ο μαζάνθρωπος που κυριαρχεί, αυτός είναι που αποφασίζει. Τούτο δεν σημαίνει πως αυτό ακριβώς συμβαίνει στην περίοδο της δημοκρατίας, κατά την καθολική ψηφοφορία. Κάτω από την καθολική ψηφοφορία οι μάζες δεν αποφασίζουν ο ρόλος τους συνίσταται στο να υποστηρίζουν την απόφαση της μιας μειοψηφίας ή της άλλης. Αυτές οι μειοψηφίες παρουσιάζουν το "πρόγραμμά "τους- σπουδαία λέξη. Τέτοια προγράμματα βεβαίως είναι προγράμματα συλλογικής ζωής. Μ' αυτά καλούνται οι μάζες να δεχθούν ένα σχέδιο αποφάσεων"(σελ.82). 
Ενώ πιο εμφατικά θα καταλήξει "Μαζάνθρωπος είναι αυτός που η ζωή του στερείται από οποιονδήποτε σκοπό και απλώς σύρεται από το ρεύμα. Συνεπώς μολονότι οι δυνατότητες και η δύναμη του είναι τεράστιες, δεν οικοδομεί τίποτε (σελ.83).

Σάββατο 4 Ιανουαρίου 2020

Γιατί δεν διαφωνούν ΣΥΡΙΖΑ-ΝΔ

Γιατί δεν διαφωνούν ΣΥΡΙΖΑ-ΝΔ, Βαγγέλης Γεωργίου
Φαίνεται πως πολλοί δημοσιογράφοι δεν άκουσαν σήμερα τον κυβερνητικό αντιπρόσωπο τι είπε. Ο κ. Πέτσας έθεσε επίσημα το ενδεχόμενο μελλοντικής συνεκμετάλλευσης του ορυκτού πλούτου του Αιγαίου και από κει πέρα σιωπή. Αντί να ακολουθήσουν έκτακτα, μπαράζ ερωτήσεων και αρθρογραφία η είδηση πέρασε έτσι. Ο κ. Πέτσας ουσιαστικά υιοθέτησε τα ίδια που έχει ξεστομίσει στο παρελθόν -για τα οποία δέχτηκε κριτική- ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς. Πριν λίγες μέρες λοιπόν, το Vooliwatch δημοσίευσε μια εντυπωσιακή έρευνα που αποτυπώνει ακριβώς αυτό: Πως δηλαδή τα κόμματα συμφωνούν μετά το 2015.
«Πίσω από τους ομηρικούς καβγάδες στη Βουλή, τις κόντρες στα τηλεοπτικά παράθυρα, τους ενίοτε ακραίους χαρακτηρισμούς, ο πήχης της πολιτικής συναίνεσης βρίσκεται πάρα πολύ ψηλά» σύμφωνα με την έρευνα. Στο 60% σχεδόν των ψηφοφοριών, τα δύο μεγαλύτερα κόμματα ταυτίστηκαν πλήρως. Τους πρώτους μήνες της διακυβέρνησης ΝΔ, ο ΣΥΡΙΖΑ υπερψήφισε νομοσχέδια της κυβέρνησης σε ποσοστό 46,66%! Γιατί όμως το κόμμα του Πολάκη φαίνεται να ταυτίζεται τόσο πολύ με εκείνο του Γεωργιάδη; Η εξήγηση είναι "μεταλλαγμένα" βρετανική.

Όταν οι πλούσιοι αστοί έστησαν το πρώτο -ίσως- μοντέλο κοινοβουλευτικά ελεγχόμενης διακυβέρνησης στην Αγγλία του 18ου αιώνα, αυτό που αναζητούσαν ήταν η "κοινή λογική". Δηλαδή τι θα ήταν ωφέλιμο για όλο το έθνος. Αν και ακούγεται όμορφο ωστόσο, στην πραγματικότητα δεν είναι. Την εποχή εκείνη, το δικαίωμα για να αξιολογήσει κάποιος ποιος είναι το καλό του έθνους το είχαν οι μορφωμένοι και οι έχοντες περιουσία. Συνεπώς, οι βουλευτές δεν προέρχονταν από διαφορετικές τάξεις και συμφέροντα, αλλά μόνο από τις άρχουσες. Ο πλούσιος έμπορας καθόταν άνετα δίπλα στον πλούσιο γελαδάρη, εκείνος έκανε chat με τον εφοπλιστή και ο τελευταίος χαριεντίζονταν με τον κλωστοϋφαντουργό.

Το απαύγασμα της φιλελεύθερης δημοκρατίας, το οποίο μπόλιασε όλα τα συντάγματα της Ευρώπης αργότερα, ήταν να τιθασεύσουν την αυθαιρεσία του βασιλιά, πάντα προς όφελος των προνομιούχων.

 «Ο αγγλικός κοινοβουλευτισμός του 18ου αιώνα, στη βάση του οποίου αναπτύσσονται αρχικά τα κόμματα, δείχνει σαφώς την πολιτική-ιστορική τους λειτουργία» έγραφε ο Reinhard Kuhne πριν πολλά χρόνια. «Εδώ δεν υπήρξε πλέον ο ανταγωνισμός δύο ομάδων του κοινοβουλίου, οι οποίες δεν εκπροσωπούσαν διαφορετικά κοινωνικά συμφέροντα, οι οποίες δεν εκπροσωπούσαν διαφορετικά κοινωνικά συμφέροντα, παρά μόνο διαφορετικές απόψεις».

Όταν τον 19ο αιώνα οι άνθρωποι που λέρωναν τα χέρια τους από την εξαθλιωτική εργασία κατάφεραν να μπούν στο εκλογικό "παιχνίδι", το φιλελεύθερο μοντέλο έπρεπε να προσαρμοστεί, δίχως όμως να χάσει την ουσία. Πόσοι άραγε θα είχαν τη δυνατότητα να εργάζονται και να να διεκδικούν επί ίσοις όροις μια εκλογή στο κοινοβούλιο; Περάσαν οι δεκαετίες και η ουσία της δημοκρατικής επιλογής παρέμενε εν πολλοίς κενού περιεχομένου.

«Η επιλογή αυτή περιοριζόταν στη δυνατότητα επιλογής προσώπων που διασκευάζονταν σε προσωπικότητες μπροστά τα μάτια του κόσμου ώστε να ξεχνιέται η --από άποψη πολιτικού περιεχομένου-- κενότητα της εκλογικής πράξης» (Jorg Kammler). Αυτό βέβαια ο Kammler το λέει για την Γερμανία του 20ου αιώνα.