Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Τρίτη 25 Αυγούστου 2020

Γιώργος Βέης: Πριν και μετά από κάθε ταξίδι

        

 1. Αφορμές για μια επανεκκίνηση

       Οι συνταξιδιώτες μας, για να μας γνωρίσουν καλύτερα, θέλουν αυτή τη φορά να τους δανείσουμε ένα μεγάλο μέρος από τις σκέψεις μας. Καθόλα νόμιμο. Κι άλλο τόσο συναρπαστικό. Δούναι και (ενδεχομένως) λαβείν.

    Ας σκύψουμε για λίγο στο παρελθόν, αλλά και στο μόλις χθες, με τον τρόπο που τα παιδιά μαζεύουν κογχύλια ή βότσαλα. Το ταξίδι μας έχει ήδη αρχίσει: ο Αρθούρος Σοπενχάουερ, ο «διαυγής και παθιασμένος», όπως συχνά τον αποκαλεί ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες, ανήκει στους στοχαστές εκείνους, οι οποίοι, μεταξύ άλλων, διείδαν την εγγενή αμφιθυμία, η οποία  διακρίνει σταθερά τη σχέση χώρου – χρόνου και στο πλαίσιο των ταξιδιωτικών εντυπώσεων. Το ταξίδι μας ανοίγει έναν άλλο δρόμο, πέρα από οτιδήποτε άλλο ενδέχεται να σημαίνει – είναι η βασιλική οδός μιας οριακής, ασφαλώς συγκινησιακής  αυτογνωσίας. Παραθέτω τη σχετική απόφανση: «Πιστεύουμε ότι νοσταλγούμε ένα μακρινό τόπο, ενώ στην πραγματικότητα νοσταλγούμε μόνον τον χρόνο που ζήσαμε εκεί, τότε που ήμασταν πιο νέοι και πιο φρέσκοι. Έτσι λοιπόν μας ξεγελάει ο χρόνος: φορώντας τη μάσκα του χώρου. Αν ταξιδέψουμε ως εκεί, θα συνειδητοποιήσουμε την πλάνη μας.» (Βλ. Σοπενχάουερ, Επιλογή από το έργο του, μετάφραση: Ν. Σκουτερόπουλος – Κλ. Μπέτσεν, εκδόσεις στιγμή, 1996).

 2.  Η υπόνοια, η ψευδαίσθηση, η εξάρτηση

   Αν γυρίσουμε για λίγο στα δικά μας μέρη, ας πούμε είκοσι έξι αιώνες πριν, θα ανιχνεύσουμε στην κατ΄ εξοχήν παράδοξη απόφανση του Ζήνωνα του Ελεάτη την αγωνία του όντος να ανακαλύψει, να διεισδύσει και να ιδιοποιηθεί, έστω πρόσκαιρα,  τον πολυπόθητο Τόπο. Όσο κι αν μας ξενίζει στο πρώτο άκουσμά της, η φράση εμπεριέχει την τραγωδία της ου-τοπίας. Παραθέτω: «Αν υπάρχει ο τόπος, θα είναι μέσα σε κάτι· γιατί κάθε ον είναι μέσα σε κάτι· και το να είναι μέσα σε κάτι, είναι να είναι και μέσα σε τόπο. Άρα και ο τόπος θα είναι μέσα σε τόπο, και τούτο επ’ άπειρον· άρα δεν υπάρχει ο τόπος.» (Βλ. Προσωκρατικοί, επιλεγμένα αποσπάσματα-μετάφραση-εισαγωγικό σημείωμα: Ευάγγελος Ν. Ρούσσος, Κατάλογος 22, εκδόσεις στιγμή, 2000.) Αλλά μήπως και στον αφορισμό της Πρώτης ελεγείας του Ντουίνο ο Ρίλκε δεν διατυπώνει κάτι ανάλογο; Στην περιώνυμη άρνηση «Denn Bleiden ist nirgends» δεν υπεισέρχεται κατ΄ ανάγκην και η προοπτική της ματαιότητας όλων των ταξιδιών;