Σοφία Ζήση
Φίλους της ελευθερίας,
Tων Γραικών της σωτηρίας,
Όταν έχωμεν τους Γάλλους,
Tίς η χρεία από άλλους;
Γάλλοι και Γραικοί δεμένοι,
Mε φιλίαν ενωμένοι,
Δεν είναι Γραικοί ή Γάλλοι,
Aλλ’ έν έθνος Γραικογάλλοι.
(Άσμα πολεμιστήριον, Α. Κοραή)
Γενεές επί γενεών Ελλήνων έχουμε διδαχτεί μέσω της επίσημης εκπαίδευσης και του εκδοτικού κατεστημένου να θεωρούμε τον Αδαμάντιο Κοραή ως μια ευγενική, σεβαστή φυσιογνωμία, κορυφαίο εκπρόσωπο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, και έναν εκ των θεμελιωτών του σύγχρονου ελληνικού κράτους, που προώθησε και οργάνωσε την εθνική εκπαίδευση και αναγέννηση. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως ο Κοραής όντως έπραξε πολλά από τα ευεργετικά που παρουσιάζονται στην περιγραφή της σκέψης και του βίου του:
•Προώθησε την μόρφωση ως απαραίτητη για την εθνική χειραφέτηση
•Ενθάρρυνε τη μελέτη αρχαίων ελλήνων φιλοσόφων
•Υποστήριξε την ίδρυση σχολείων, την έκδοση βιβλίων, λεξικών και την ίδρυση βιβλιοθηκών
•Επιχείρησε να καθαρίσει την τρέχουσα γλώσσα από τα ξένα στοιχεία
•Καλλιέργησε την ιδέα της σύνδεσης του ελληνικού έθνους με την αρχαία Ελλάδα
Με μια προσεκτικότερη ματιά ωστόσο, παρατηρούμε πολλές παραφωνίες, για τις οποίες τον εγκαλούν οι επικριτές του:Την αυθαίρετη, απευθείας γεφύρωση του σύγχρονου ελληνισμού με την αρχαιότητα, επιχειρώντας ουσιαστικά να σβήσει την ανεπιθύμητη για εκείνον βυζαντινή και λαϊκή παράδοση, την οποία απαξιώνει ως ανορθολογική.
2. Την επιμονή του πως λόγω του χαμηλού μορφωτικού επιπέδου των Ελλήνων, η επανάσταση έπρεπε να περιμέμει. Θέση την οποία αν είχαν ακολουθήσει οι Έλληνες της εποχής, είναι πολύ πιθανό η Επανάσταση να μην είχε γίνει ποτέ.
