«Οι μοναχοί υπερασπίστηκαν πάντα την τιμή της πατρίδας»

«Ο Ορθόδοξος μοναχισμός υπερασπίζεται όχι μόνο την παράδοση της Εκκλησίας μας εδώ και δυο χιλιάδες χρόνια, αλλά και την τιμή της πατρίδας μας» τονίζει σε αποκλειστική του συνέντευξη στο Πρακτορείο ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ο Ηγούμενος της ιστορικής Ιεράς Μονής Αγίας Λαύρας, Αρχιμανδρίτης π. Ευσέβιος Σπανός.

Του Νικόλαου Ζαΐμη

Η ιστορική Μονή της Αγίας Λαύρας εδώ και μια χιλιετία περίπου έχει συμβάλει τα μέγιστα στην παράδοση του Ορθόδοξου μοναχισμού στην Ελλάδα. Είναι περισσότερο γνωστή από την έναρξη της Επανάστασης του 1821. Το 1943 όμως έμελλε να δώσει ένα νέο ραντεβού με την ιστορία. Πιο τραγικό αυτή τη φορά. Μετά την καταστροφή των Καλαβρύτων, οι Γερμανοί κατέστρεψαν ολοκληρωτικά το μοναστήρι και σκότωσαν μπροστά από τον αιωνόβιο πλάτανο πέντε πατέρες της. 76 χρόνια μετά ο π. Ευσέβιος μας διηγείται τα γεγονότα, ενώ παράλληλα εκφράζει τη λύπη του για το «έμπρακτο συγγνώμη» που δεν ήρθε ποτέ.

π. Ευσέβιε, μια από τις δραματικότερες στιγμές της σύγχρονης Ελληνικής ιστορίας είναι και η σφαγή των Καλαβρύτων το 1943. Πως είναι αποτυπωμένη αυτή ημέρα για την περιοχή;

Η 13η Δεκεμβρίου 1943 είναι μια αποφράδα ημέρα για την τοπική κοινωνία των Καλαβρύτων. Και αυτό γιατί την ημέρα εκείνη πάνω από 450 άρρενες της ευρύτερης περιοχής βρήκαν τραγικό θάνατο. Εκτελέστηκαν εν ψυχρώ στον «Λόφο του Καπή», όπως ονομάζεται η περιοχή που έλαβε χώρα η εκτέλεση. Οι Γερμανοί βέβαια είχαν φροντίσει τις προηγούμενες ημέρες να αποκλείσουν τις εισόδους και τις εξόδους της πόλης με σκοπό να εγκλωβίσουν όσο περισσότερους κατοίκους μπορούσαν. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα κατά την τραγική εκείνη ημέρα, να χάσουν την ζωή τους και κάτοικοι των γύρων χωριών που έτυχε να βρεθούν στα Καλάβρυτα. Οι στιγμές που εκτυλίχθηκαν ήταν τραγικές. Αρχικά οι Γερμανοί έκλεισαν τα γυναικόπεδα στο σχολείο των Καλαβρύτων. Την προηγούμενη ημέρα είχαν ζητήσει από τον ανδρικό πληθυσμό που είχαν συλλάβει να πάρει μαζί του και από μια κουβέρτα, υποστηρίζοντας ότι θα τους πάνε για ανάκριση. Οι περισσότεροι βέβαια αντιλήφθηκαν το τι θα επρόκειτο να επακολουθήσει. Έτσι λοιπόν τους οδηγούν την επόμενη ημέρα στην εκτέλεση στον «Λόφο του Καπή» όπως προανέφερα.

Κληρικοί υπήρξαν μεταξύ των εγκλωβισμένων που οδηγήθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασμα;

Φυσικά υπήρχαν και κληρικοί. Μεταξύ των εκτελεσθέντων ήταν ο π. Παναγιώτης Δημόπουλος, ο επονομαζόμενος και «παπά – Καλός», ο οποίος ήταν εφημέριος της πόλης. Επίσης, δύο Ιερομόναχοι της Μονής μας, ο π. Δωρόθεος και ο π. Παρθένιος, ήταν και αυτοί μεταξύ των θυμάτων. Οι Ιερομόναχοι αυτοί μάλιστα υπηρετούσαν ως Καθηγητές στο Σχολαρχείο των Καλαβρύτων. Η καταστροφή ολοκληρώθηκε σε λίγες ώρες και αμέσως μετά οι Γερμανοί πυρπόλησαν τα Καλάβρυτα. Τα γυναικόπαιδα που ήταν κλεισμένα μέσα στο σχολείο, απελευθερώθηκαν από έναν Γερμανό, στρατιώτη ο οποίος μην αντέχοντας άλλο αυτές τις τραγικές εικόνες που έβλεπε, άνοιξε την πόρτα του σχολείου το οποίο άρχισε στη συνέχεια να παραδίδεται στη φωτιά.

ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΤΩΝ Κ Α Λ Α Β Ρ Υ Τ Ω Ν

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ 13/12/1943

"Αν θάψετε την αλήθεια κάτω από τη γη, διογκώνεται εκεί μέσα και συλλέγει τέτοια εκρηκτική δύναμη, ώστε την ημέρα που ξεσπά παρασύρει τα πάντα μπροστά της"

Από το "Κατηγορώ" του Εμίλ Ζολά

_______***_______

Απόσπασμα από το βιβλίο "ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ 1941-1944. Η αντίσταση στην επαρχία. Το ολοκαύτωμα", του Καλαβρυτινού Ιστορικού Λογοτέχνη Περικλή Ροδάκη*

_____*****_____

- Να συγκεντρωθείτε όλοι στο Δημοτικό σχολείο. Στα σπίτια δεν θα μείνει κανείς. Άντρες γυναίκες και παιδιά. Ο καθένας να πάρει μία κουβέρτα στο χέρι και ψωμί για μία ημέρα.
- Οι άντρες να πάρουν μαζί τους κασμάδες και φτυάρια για να επισκευαστούν οι δρόμοι.
Η φωνή συνεχίζει επίμονα:
- Όλοι στο σχολείο. Να μη μείνει κανείς στο σπίτι. Ούτε γέρος ούτε άρρωστος.
Τα πράγματα μπερδεύονται ακόμα πιο πολύ: να μην μείνει κανένας τα σπίτια... άρα κινδυνεύουμε. Και για να τονίσουν τις διαταγές τους βάζουν με πολυβόλα και όπλα που είχαν τοποθετηθεί γύρω στην πόλη. Έντρομοι οι Καλαβρυτινοί διαπιστώνουν τη δύσκολη θέση που βρίσκονται. Ήξεραν ότι τα
Καλάβρυτα ήταν κυκλωμένα αλλά τα πυρά έφεραν τρόμο. Γερμανοί και Γερμανόντυμένοι περιφέρονται στους δρόμους και φωνάζουν: γρήγορα...
Χτυπάνε πόρτες και απειλούν όποιον μείνει μέσα. Οι δρόμοι γεμίζουν ανθρώπινες σκιές, γιατί μέσα στην πυκνή ομίχλη μόνο σκιές φαίνονται. Μερικοί συζητούν ή και μονολογούν:
- Θα μας σκοτώσουν... Θα κάψουν το χωριό.
Άλλοι πάλι έχουν ακόμα ψευδαισθήσεις.
- Γιατί να μας σκοτώσουν... δεν κάναμε τίποτα.
Κι όλοι τρέμουν. Μοιάζουν μεθυσμένοι από το φόβο... Οι Γερμανοί και οι Γερμανοντυμένοι σαλαχάνε τον αλαφιασμένο κόσμο, όπως οι τσοπάνηδες πού πάνε τα πρόβατα στη στρούγκα. Κι υπάρχουν τόσοι πολλοί τσοπαναραίοι και άγριοι, πιο άγριοι από τους λύκους... Οι λύκοι σφίγγουν το κοπάδι από παντού. Στο δημοτικό σχολείο περιμένουν οι Γερμανοί που κάνουν το διαχωρισμό. Οι καμπάνες εξακολουθούν να χτυπάνε, ενώ τα πολυβόλα από γύρω βάζουν κατά διαστήματα. Όλοι τρέμουν, όχι μόνο από το κρύο που είναι τσουχτερό, αλλά και από το φόβο.
Μπροστά στην είσοδο του σχολείου οι Γερμανοί βάζουν όσους φτάνουν σε σειρά. Και μαζί ξεχωρίζουν τους άντρες από τις γυναίκες. Οι φωνές τους είναι άγριες και οι ψυχές των Καλαβρυτινών παγώνουν. Τα όπλα τους είναι έτοιμα για κάθε ενδεχόμενο.
Οι άνθρωποι πήγαιναν πιασμένοι χέρι-χέρι με τα παιδιά τους ή τις γυναίκες. Οι γερμαναράδες τους αρπάζουν βία και περνώντας από ένα μέρος τις γυναίκες τις οδηγούν στις αίθουσες του σχολείου και από το άλλο τους άντρες, που μπαίνουν στη σειρά. Με τις γυναίκες βάζουν και τους πολύ γέρους και τα ανήλικα παιδιά, τα κάτω από 13-14 χρονών. Αν κάποιο δείχνει μεγαλύτερο το στέλνουν στους άντρες. Κι αν κάποιο είναι καχεκτικό πάει με τις γυναίκες. Οι γυναίκες μπαίνουν σε δύο αίθουσες του σχολείου. Εκεί στριμώχνονται όλες η μία πάνω στην άλλη.
Τα παράθυρα του σχολείου ήταν ψηλά. Για να δούνε έξω, σήκωναν κάποιες γυναίκες στα χέρια.

ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ ΚΑΙ Ο ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΠΟ ΕΠΙΣΗΜΑ ΧΕΙΛΗ

Του Γιώργου Τασιόπουλου 13.12.2022

Εντύπωση προκαλεί η άγνοια των επιστημονικών συμβούλων, συντακτών της δήλωσής της Προέδρου της Δημοκρατίας για το Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων.
Δεν θα μπορούσαμε να σκεφτούμε ότι συνειδητά λειτουργούν ως βαποράκια των γερμανικών επιχειρημάτων, που μόνο ο κατοχικός πρωθυπουργός Ιωάννης Ράλλης εξέφραζε στη ανάγκη αναζήτησης της υπερασπιστικής του γραμμή στις δίκες των δοσίλογων. Γιατί κομίζει υπηρεσίες η Πρόεδρος της Δημοκρατίας στους επίδοξους αναθεωρητές της ιστορικής αλήθειας, όταν αναπαράγει τη λανθασμένη εκδοχή, πως το έγκλημα του Ολοκαυτώματος έγινε ως αντίποινα για την εκτέλεση 77 Γερμανών αιχμαλώτων μετά την μάχη της Κερπινής, πού είναι και η γερμανική εκδοχή για τα συμβάντα στο ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων.

Πρώτη λανθασμένη αστοχία, η αναφορά για 441 νεκρούς, όμως η "επιχείρηση Καλάβρυτα" εκείνων των ημερών είχε πάνω από 1.000 νεκρούς στην ευρύτερη περιοχή και οι ίδιοι οι Γερμανοί αναφέρουν στα διασωθέντα επίσημα γερμανικά αρχεία εκείνης της εποχής: "Ετυφεκίστηκαν 695 Έλληνες".

Και η δεύτερη λανθασμένη εκδοχή των γεγονότων είναι ότι η σφαγή των Καλαβρύτων έγινε ως αντίποινα για την εκτέλεση Γερμανών ομήρων. Ενώ έχει αποδειχθεί από επίσημα γερμανικά έγγραφα ότι η σφαγή είχε προαποφασιστεί και δεν γνώριζαν τίποτα για την εκτέλεση ομήρων έως και την ημέρα πού έγινε το ολοκαύτωμα.  Ο Περικλής Ροδάκης στο βιβλίο του για το Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων και στο απόσπασμα που παραθέτουμε στη συνέχεια διαφωτίζει χωρίς να επιδέχεται αμφισβήτηση την ιστορική αλήθεια.

ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ 1941-1944

Η αντίσταση στην επαρχία
Το ολοκαύτωμα

Του Περική Ροδάκη (2η εκδ. Παρασκήνιο 2001, σελ. 251- 257)

Πρέπει να σημειώσουμε ότι σε κανένα από τα έγγραφα των γερμανικών αρχείων της πιο πριν περιόδου, δεν αναφέρεται λέξη για τους περίφημους αιχμαλώτους...
...Η απόφαση για τη σφαγή των Καλαβρύτων πάρθηκε στο Γενικό Επιτελείο της Γερμανίας στα τέλη Οκτωβρίου του 1943. Στις αρχές Νοεμβρίου, η διαταγή αυτή είχε φτάσει και στη γερμανική διοίκηση του Αιγίου και ο πολύς Τεννερ την ανακοίνωσε στον επίσκοπο Καλαβρύτων και Αιγιαλείας Θεόκλητο.

Στα γερμανικά αρχεία βρέθηκε η διαταγή που δόθηκε στο Βέλφρινγκεν στις 25 Νοεμβρίου 1943 για την πραγματοποίηση του τρομερού εγκλήματος, της σφαγής των Καλαβρύτων. Η διαταγή σώθηκε ακέραια στα γερμανικά αρχεία και τη δημοσίευσε ο Δημήτριος Κανελλόπουλος στην εφημερίδα 'Μεσημβρινή" και σε διάφορους ραδιοφωνικούς σταθμούς. Στις 25 Νοεμβρίου 1943 οι αιχμάλωτοι Γερμανοί ζούσαν στην Κλειτορία (Μαζέικα) και συνεχίζονταν οι διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωσή τους δια μέσου του Θεόκλητου-Κωνστάντιου.

Καμία απολύτως σχέση δεν έχει το έγκλημα που διέπραξαν οι Γερμανοί στα Καλάβρυτα με την εκτέλεση των Γερμανών αιχμαλώτων. Κι όμως η εισήγηση του Ιωάννη Ράλλη προς τους Γερμανούς να δικαιολογήσουν το αποτρόπαιό τους έγκλημα Με την εκτέλεση των αιχμαλώτων κυριάρχησε η καλύτερα επιβλήθηκε από τη μετεμφυλιακή δεξιά μετά την ήττα της Αριστεράς το Δεκέμβριο του 1944.

''Για ένα φιλότιμο'', 1964

† 13-12-43

Θεέ μου, μη μ' αφήνεις ούτε καλημέρα να 'χω πια με τέτοια, δήθεν εξευγενισμένα, υποκείμενα.

Το διήγημα ανήκει στη συλλογή του ΓΙΩΡΓΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ

________

''Για ένα φιλότιμο'', 1964

(Κατά την Περίοδο της Γερμανικής κατοχής εκτελέστηκαν πολλοί Έλληνες που πρόβαλλαν αντίσταση στον κατακτητή, αλλά και αθώοι πολίτες και παιδιά. Τέτοιες ομαδικές εκτελέσεις έγιναν π.χ. στα Καλάβρυτα, στο Δίστομο, στο Χορτιάτη, στην Κάντανο, στη Βιάννο και σε τόσα άλλα μέρη ποτισμένα με αίμα αθώων).

________________

''Για ένα φιλότιμο'', 1964

Φτάνω στο σημείο να πω πως ίσως θα 'ταν καλύτερα να μην είχα πατήσει ποτέ μου σε κείνο τον τόπο της ομαδικής εκτελέσεως. Κι άλλες φορές έτυχε βέβαια να επισκεφθώ τόπους μαρτυρίου ή ομαδικής ταφής· η γη της πατρίδας μας είναι παραγεμισμένη με κόκαλα παλικαριών· μα ποτέ μου δεν ταράχτηκα και δεν έκλαψα τόσο, όσο αυτή τη φορά. Αυτό ασφαλώς έγινε, γιατί την ώρα που βρέθηκα εκεί, μια γυναίκα κι ένας άντρας, αδέλφια, άνοιγαν τον τάφο του μικρότερου αδελφού τους, που είχε εκτελεστεί πριν από είκοσι χρόνια.

 Πλησίασα, κι όταν κατάλαβα τι συνέβαινε, σιγοκάθισα πάνω στα πόδια μου σε μιαν άκρη. Και τώρα, που η ψυχή μου έχει κολλήσει εκεί, μου φαίνεται πως θα μείνω για πάντα, σαν ένα αγριόχορτο, καθισμένος δίπλα σε κείνο τον τάφο. Και μακάρι να γινόταν έτσι.

Τότε που πρωτοζύγωσα, το σκάψιμο με την αξίνα είχε προχωρήσει. Εξάλλου δεν τον είχαν θαμμένο καθόλου βαθιά. Μάλλον γυναίκες θα είχαν φροντίσει για την ταφή του. Σε λίγο, ένα ένα, άρχισαν να ξεφυτρώνουν τα κόκαλα. Ήταν κατακίτρινα, με λίγο καστανό χώμα κολλημένο πάνω τους. Η γυναίκα, μ' ένα τσεμπέρι στο κεφάλι, σχεδόν γονατιστή, αφού τα ξέπλενε λίγο με κόκκινο κρασί, τ' αράδιαζε ευλαβικά μέσα σε μια κάσα χαρτονένια, απ' αυτές της αμερικάνικης βοήθειας. Σε όλα αυτά δεν υπήρχε τίποτα το αηδιαστικό ή το τρομαχτικό. Άλλωστε το παιδάκι ήταν δεκάξι χρονών όταν μαρτύρησε. Και πιστεύω, χωρίς αμφιβολία, πως θα έχει αγιάσει. Στο χώμα δίπλα ήταν μπηγμένο ένα κερί και στο θυμιατό σιγόκαιγε θυμίαμα. Ευωδίαζε όλος ο τόπος. Λέξη δεν έλεγαν, ούτε ακουγόταν κλάμα. Καταλάβαινα όμως πως τα μάτια τους τρέχαν, γι' αυτό έσκυψα το κεφάλι μου προς το χορτάρι και δεν προσπαθούσα, ούτε τολμούσα να τους κοιτάξω. Πολύ ήταν και που με άφηναν κοντά τους μια τέτοια ώρα.

Μονάχα όταν βρέθηκε το κρανίο, άκουσα τον αδελφό να λέει βραχνά: η χαριστική βολή. Ήταν μια μικρή τρύπα λίγο πιο πάνω απ' το μέτωπο. Είχα γίνει πια ένα με το χώμα, έτσι ένιωθα. Τώρα σκέφτομαι πως έπρεπε να προσκυνήσω, αν και είμαι τόσο ανάξιος. 

Κοίταζα συνεχώς ένα βραχάκι κοντά μου και τις λειχήνες του. Αυτό σίγουρα θα ήταν και τότε εδώ, και το παιδί θα το είδε· ίσως και να το ζήλεψε. Μπορεί να ήταν και κείνο το αρκετά μεγάλο δέντρο, αν και δεν αποκλείεται να έχει μεγαλώσει πιο γρήγορα, εφόσον βρήκε άφθονο λίπασμα από τόσο αίμα και τόσες εκατοντάδες κορμιά.

 Καλά θα ήταν να μπορούσε να μεταμορφώνεται ο άνθρωπος, όταν πέφτει σε μεγάλο κίνδυνο, ή ν' ανοίγει η γη και να τον κρύβει. Εγώ τουλάχιστο έτσι παρακαλούσα, όταν βρέθηκα σε κάτι τιποτένιους κινδύνους, που είναι ντροπή και να τους σκέφτομαι ακόμα. Πάντως, θυμούμαι πως εκείνες τις στιγμές λάτρευα και πρόσεχα, όσο ποτέ, τα άψυχα, αλλά και τα έντομα και τα φυτά και τα πουλιά. Σ' αυτό ακριβώς στηρίζομαι και πιστεύω πως έτσι θα 'νιωσε κι αυτός εκείνη την ώρα. Εξάλλου ήταν της ηλικίας μου. Δεν είναι δυνατό να διαφέρω και τόσο πολύ απ' τους άλλους. Άνθρωπος είμαι και εγώ. Κι όμως η κάποια διαφορά είναι που με καίει.

Πάνω στην κορφή του λόφου έχουν στήσει ένα τεράστιο κάτασπρο σταυρό και παρακάτω, στην πλαγιά, είναι σχηματισμένη, με άσπρες πάλι πέτρες, η ημερομηνία: 13-12-43. Λογάριαζα, όταν γυρίσω σπίτι, να ψάξω για κείνο το ημερολόγιό μου, που μπόρεσα να κρατήσω, μέρα με τη μέρα, τότε. Τι να 'γινε άραγε εκεί σε μας αυτή τη μέρα;

Κι έτσι, καθώς είχα απομονωθεί κοιτάζοντας το ρηχό μνήμα του χωριατόπουλου, άρχισα να ψιθυρίζω ανεπαίσθητα το αντρίκιο εκείνο μοιρολόγι, που μόνο τα λόγια του ξέρω και όχι το σκοπό:

Μαστόροι Καλαβρυτινοί και μαρμαροχτιστάδες,

που πελεκάτε μάρμαρα και φτιάχνετε κιβούρια,

φτιάχτε και μένα 'να καλό, καλύτερο από τ' άλλα...

Όμως ένα μπουλούκι εντόπιοι τουρίστες φάνηκε να μπαίνει μέσα στον ιερό περίβολο. Στάθηκαν γύρω απ' το ελεεινό για μια τέτοια θυσία κενοτάφιο. Φαίνονταν απ' τους μορφωμένους και δεν μπορώ να πω πως η στάση τους δεν ήταν σεμνή. Κατέθεσαν μάλιστα ένα καλοκαμωμένο δάφνινο στεφάνι και κατόπι κράτησαν ένα λεπτό σιγή. Κάποιος τους άρχισε να διαβάζει από ένα χαρτί το ιστορικό της εκτελέσεως των 1200 ανθρώπων. Ήταν τόσο ψυχρή η περιγραφή, ώστε αμέσως υπέθεσα πως σίγουρα θα τα είχε ξεσηκώσει απ' την τελευταία εγκυκλοπαίδεια. Ύστερα σκόρπισαν μιλώντας δυνατά ή χαχανίζοντας. Πολλοί ήρθαν τριγύρω μας. Και φυσικά αμέσως άρχισαν τις ερωτήσεις, ιδίως οι γυναίκες. Το παλικάρι με την αξίνα απαντούσε, πιέζοντας ολοφάνερα τον εαυτό του.

 Φαινόταν καθαρά πως θεωρούσαν σχεδόν ευτυχία τους και σπουδαίο συμπλήρωμα στις συγκινήσεις της εκδρομής την ανακομιδή, που πέτυχαν πάνω στην ώρα. Ο αδελφός μάλιστα ζαλίστηκε τόσο για μια στιγμή, ώστε έκανε το λάθος να τους δείξει ακόμα και το κρανίο με τη χαριστική βολή. Αυτό όμως θα ήταν πέρα απ' τα όρια της αντοχής τους, γιατί αμέσως πρόσεξα μια κίνηση για απομάκρυνση. Κάποιος τους θύμισε πως η ώρα περνάει. Εκείνη τη στιγμή η σκυμμένη γυναίκα τούς γύρεψε, αν έχουν, καμιά εφημερίδα για να σκεπάσει τα κόκαλα. Πολλοί προθυμοποιήθηκαν από εφημερίδες άλλο τίποτα, και τι εφημερίδες...

Πήραν να κατηφορίζουν. Μετά από λίγα βήματα άναψε ζωηρή συζήτηση ανάμεσά τους· σα να μην ήμασταν κι εμείς λίγο πιο πάνω. Ένας ακούστηκε να φωνάζει με θυμό: Καλά τους έκαναν αφού οι άλλοι σκότωσαν στρατιώτες του κατακτητή.

Κανένας δεν αντιμίλησε. Ήταν και κάποιος με στολή μαζί τους.

Μου 'ρθε να πέσω απάνω σε κείνη την άτιμη φωνή και να τη στραγγαλίσω άγρια, προτού προφτάσει να προχωρήσει. Αλλά την άκουσαν βέβαια συγχρόνως και τα δυο αδέλφια κι έσκυψαν πιο πολύ κατά το χώμα, σα να 'φαγαν καμτσικιά, αλλά και σα μαθημένοι από κάτι τέτοια.

Κατόπι ο άντρας άφησε την αξίνα· δεν υπήρχαν άλλωστε άλλα κόκαλα. Η αδελφή του έσβησε το κερί και πήρε το θυμιατό. Τα κόκαλα έμειναν ασκέπαστα. Η βρωμερή εφημερίδα κυλιόταν πάνω στα χόρτα.

Έμεινα ξοπίσω και με πήρε το παράπονο. Δεν ήμουν γνωστός τους ή συγγενής τους για να με πάρουν μαζί τους, όπως θα ήθελα. Εγώ τα 'χω καταφέρει να χωρώ και να ταιριάζω μονάχα με κάτι τέτοιους σαν αυτούς του πούλμαν. Γι' αυτό ξεκίνησα για το πιο λαϊκό καφενείο, και στο δρόμο συνέχεια έλεγα: 

Θεέ μου, μη μ' αφήνεις ούτε καλημέρα να 'χω πια με τέτοια, δήθεν εξευγενισμένα, υποκείμενα.

ΠΗΓΗ: 

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

81 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ

81 χρόνια από την ημέρα εκείνη που μια ολόκληρη πόλη, τα Καλάβρυτα, βίωσαν τη βαναυσότητα και τη κτηνωδία του φασισμού, στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα που γνώρισε η ανθρωπότητα.

Στις 24 Δεκέμβρη του 1943, σε μία έκτακτη έκδοσή του, ο «Ριζοσπάστης», κάτω από τον τίτλο: «Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ» και υπέρτιτλο – ΟΙ ΟΥΝΝΟΙ ΚΟΛΥΜΠΑΝ ΣΤΟ ΑΙΜΑ», έγραφε:

«Στα Καλάβρυτα ξετυλίχτηκε μια φρικαλέα πράξη απ’ την πιο φοβερή τραγωδία που έζησε η Ελλάδα και ολόκληρη η Ευρώπη. Ορδές των Ούννων έκαναν επιδρομή και μπήκαν στα Καλάβρυτα που ο πληθυσμός είχε αδειάσει και αποσύρθηκε ολόκληρος στα βουνά. Οι άνανδροι Ούννοι, βαρβαρότεροι και απ’ τις άγριες φυλές της ζούγκλας, κάλεσαν τον πληθυσμό να ξαναγυρίσει στα Καλάβρυτα με την υπόσχεση ότι δεν είχε να πειραχτεί κανένας.

 Ο πληθυσμός ξαναγύρισε και τότε οι Ούννοι, οι προστάτες των Ράλληδων Ντερτιλήδων, ρίχτηκαν στην εξόντωση των αθώων και ανυπεράσπιστων ανθρώπων. Εκλεισαν όλα τα γυναικόπαιδα σε ένα σχολείο και έβαλαν φωτιά. Τυλιγμένες απ’ τις φλόγες οι γυναίκες πάλεβαν να σπάσουν τις πόρτες, ενώ έριχναν τα παιδιά όξω απ’ τα παράθυρα για να σωθούν. Εσπασαν τις πόρτες και μισοκαμένος και ξετρελαμένος αυτός ο κόσμος ρίχτηκε στους δρόμους οπότε αντιμετώπισε άλλο φρικτό θέαμα.

ΔΙΚΑΙΩΣΗ 3368: Ένας κόσμος που επιμένει για Δικαιοσύνη

ΡεπορτάζΠαναγιώτης Παπαδομανωλάκης

Το TPP παρακολούθησε την πρεμιέρα της ταινίας «Δικαίωση 3368» της Ισμήνης Σακελλαροπούλου, η οποία έλαβε χώρα Θέατρο Στούντιο της New Star Art Cinema. Πρόκειται για δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ που αναφέρεται στη σφαγή των Καλαβρύτων, από τους Γερμανούς και τη συνεχιζόμενη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου.

 Velissarios Kossivakis / Fb

Την πρεμιέρα παρακολούθησαν, μεταξύ άλλων, οι επιζώντες του Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος Μαρία Κατσικοπούλου και Γιώργος Δημόπουλος, οι οποίοι συμμετέχουν και στην ταινία, ο επιζών της τριπλής φασιστικής Κατοχής και Πρόεδρος του Συλλόγου Απογόνων Θυμάτων Ολοκαυτώματος Μάριος Σούσσης, οι επίσης επιζώντες Αθανάσιος Φροντιστής και Μανόλης Χατζηνάκης, οι πρόεδροι της Πανελλήνιας Ένωσης Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης και Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδος (ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ) Γιώργος Κατημερτζής, ο οποίος συμμετέχει στην ταινία και της Πανελλήνιας Οργάνωσης Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης (ΠΟΑΕΑ) Χρήστος Οικονόμου, καθώς και η χήρα και τα εγγόνια του λεγόμενου πρώτου παρτιζάνου της Ευρώπης Μανώλη Γλέζου.

Παραβρέθηκαν επίσης ο γιος του αντιστασιακού και Προέδρου του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Γερμανικών Οφειλών Βασίλη Μπρακατσούλα, ο οποίος συμμετέχει και στην ταινίας, ο πρώης γενικός γραμματέας του κόμματος «Λαϊκή Ενότητα» Παναγιώτης Λαφαζάνης και Παναγιώτης Κουρουμπλής από τον ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και τα μέλη της Γραμματείας του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης Γιάννης Μαύρος, Ζωή Ξενάκη και Χαρίλαος Ερμείδης, ο οποίος συμμετέχει στην ταινία, ο πρώην νομάρχης Αχαΐας που συμμετέχει και στην ταινία Δημήτρης Κατσικόπουλος, ο Πρόεδρος της Ένωσης Καλαβρυτινών Αθήνας Ευθύμιος Βαζαίος, ο τραγουδιστής Γεράσιμος Ανδρεάτος και άλλοι.

3368 αγωγές απαιτούν δικαίωση

Την εκδήλωση άνοιξε ο Βελισσάριος Κοσσυβάκης, καλλιτεχνικός διευθυντής του STUDIO new star art cinema, που έχει αναλάβει την διανομή της ταινίας στην Αθήνα και σε όλη την Ελλάδα, λέγοντας πως «αναλάβαμε την διανομή αυτής της ταινίας γιατί πιστεύουμε ότι είναι ένα σημαντικό πολιτιστικό και ιστορικό ντοκουμέντο, που πρέπει να καταγραφεί και να το δουν όσοι περισσότεροι Έλληνες, στην Αθήνα, στην επαρχία, την Κύπρο και όπου αλλού μπορούμε να το δώσουμε. Ήδη υπάρχουν επαφές με την Γερμανία και άλλες χώρες, αλλά και με αρκετούς κινηματογράφους στην υπόλοιπη Ελλάδα, ώστε να μπορέσει να βρει το δρόμο του και το κοινό να δει να μάθει και να κρίνει». Συμπληρώνοντας ως ιστορία που ξεχνιέται είναι ιστορία που επαναλαμβάνεται,  κάλεσε να μην ξεχάσουμε και να μεταδώσουμε όλοι αυτό το μήνυμα.

Νίκος Τζιανίδης

Συντάκτης-Αρθρογράφος

Είδαμε την ταινία Καλάβρυτα 1943: Άθλια προπαγάνδα - Τελικά μάθαμε ότι οι Γερμανοί ήταν φίλοι μας!

επόμενο άρθρο

«Καλάβρυτα 1943». Δεν ήταν μόνο ο «καλός αυστριακός» που (μας) προκάλεσε, ήταν ολόκληρη η ταινία!  

Επέστρεφα με μιαν αγωνία από την κινηματογραφική αίθουσα, για να μην ξεχάσω. Προσπαθούσα να τα φυλάξω όσα με εξόργισαν και όσα μου προκάλεσαν αποστροφή. Και δεν χρειάστηκε κόπος πολύς. Όσο η ώρα περνούσε, τόσο αυτά που με θύμωσαν με κυρίευαν περισσότερο. Η ταινία «Καλάβρυτα 1943», ήταν από την αρχή μέχρι τέλους της, μια απόπειρα εξαγνισμού για τους Ναζί! Έτσι ακριβώς και δεν υπερβάλω. Ήταν μια οιονεί κάθαρση, μια προσπάθεια αναζήτησης ελαφρυντικών στοιχείων (πρόχειρη, αλλά ουσιαστική) για την δικαιολόγηση των ηθικών ρύπων, που άφησαν πίσω τους οι «δήμιοι του 20ου αιώνα». Να τα πάρουμε με τη σειρά; Να τα πάρουμε!

Τα 6 σημεία της ταινίας που χωρούν συζήτηση

1: Η γερμανίδα δικηγόρος της κυβέρνησης, που καλείται να αντικρούσει τα επιχειρήματα των αντιδίκων Καλαβρυτινών, οι οποίοι απαιτούσαν αποζημιώσεις από το γερμανικό κράτος, έρχεται σε επαφή με το «παρελθόν» της πόλης που κάτοικοί της σφαγιάσθηκαν ανηλεώς και με περισσή αίσθηση ευθύνης θέτει το δάχτυλο επί των τύπον των ανοιχτών πληγών. Ο σκληρός γραφειοκράτης Γερμανός αίφνης εμφανίζεται ως ευαισθητοποιημένος με συναισθηματικό ενδιαφέρον για τον αντίπαλό του! Γιατί; Θα δούμε στη συνέχεια.

Καλάβρυτα:όταν το έγκλημα δεν τιμωρείται, επαναλαμβάνεται

3 Δεκεμβρίου 1943. Καλάβρυτα:
όταν το έγκλημα δεν τιμωρείται, επαναλαμβάνεται

Θ. Μαλκίδης

Καλάβρυτα:όταν το έγκλημα δεν τιμωρείται, επαναλαμβάνεται 

<<  Από το πρωί δεν είχαμε βάλει τίποτα στο στόμα μας. Παιδιά είμαστε. Τότε η Κελαηδήτενα που της σκότωσαν τρία παιδιά και τον άντρα της, προσφέρθηκε να μας δώσει. Πήρα στα χέρια το ψωμί. Στη μια γωνιά ήταν βρεμένο. Άρχισα να το τρώω με βουλιμία. Τότε κατάλαβα. Ανατρίχιασα.

Κοκκάλωσα.

Ήταν βρεμένο και ποτισμένο από το αίμα των σκοτωμένων.

Κοινώνησα από τη θυσία τους. Αυτή τη μεταλαβιά δε θα την ξεχάσω>>. 

Αρχιμανδρίτη Θεοκλήτου Φεφέ. Καλάβρυτα 13 Δεκεμβρίου 1943. 

1. Τα Καλάβρυτα

Ένα από μεγαλύτερα εγκλήματα της Ναζιστικής Γερμανίας κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, υλοποιήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 1943 όταν η «Βέρμαχτ» σκότωσε σχεδόν όλους τους άνδρες κατοίκους των Καλαβρύτων.

Η «Επιχείρηση Καλάβρυτα» («Unternehmen Kalavryta»), έγινε πράξη από τις μονάδες της 117ης Μεραρχίας Κυνηγών, που έδρευε στην Πελοπόννησο με επικεφαλής τον υποστράτηγο Καρλ φον Λε Ζουίρ (1898-1954).

ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ - +13.12-1943 -Η ΜΑΥΡΗ ΜΕΡΑ

ΚΛΙΚ στην εικόνα ή ΕΔΩ για να διαβάσετε την ανάρτηση...

ΜΝΗΜΗ ΙΕΡΗ ΚΑΡΦΩΜΕΝΗ ΣΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ

ΜΝΗΜΗ ΙΕΡΗ ΚΑΡΦΩΜΕΝΗ ΣΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ

Της Άννας Στάικου

Το χρονικό.

Γύρω στις 9 το πρωί χώρισαν τα γυναικόπαιδα από τους άνδρες πάνω των 14 και έως 65 ετών. Κλείδωσαν τα γυναικόπαιδα στο σχολείο και οδήγησαν τον ανδρικό πληθυσμό λίγο έξω από την πόλη, σε έναν μικρό λόφο, στο χωράφι του δάσκαλου Καπή. 

Τους έβαλαν στη μέση και έστησαν γύρω – γύρω πολυβόλα. Την ίδια ώρα άλλα τμήματα Γερμανών στρατιωτών και ταγματασφαλιτών άρχισαν να λεηλατούν και να καταστρέφουν την πόλη. Το μεσημέρι, στις 2.34 (το ιστορικό ρολόι της εκκλησίας της πόλης μένει σταματημένο μέχρι σήμερα), μια φωτοβολίδα που έπεσε από την πόλη έδωσε το σύνθημα. Η διαταγή δίνεται από επικεφαλής του αποσπάσματος Γερμανό λοχία Τένερ και οι τριανταπέντε Γερμανοί στρατιώτες που χειρίζονταν τα πολυβόλα άρχισαν να ξερνούν το θάνατο. 

Οι άτυχοι άντρες πέφτουν νεκροί ο ένας μετά τον άλλο. Εκατοντάδες νεκρά κορμιά σχηματίζουν έναν μεγάλο σωρό. Οι φονιάδες τελειώνουν το έργο τους με χαριστικές βολές σε ότι κινείται, ότι βογγάει ακόμα, στο ματωμένο κουβάρι. 

Πάνω από 650 οι νεκροί. Ορφάνεψε η πόλη. Κατάφεραν να σωθούν μόνο 13 άτομα που σκεπάστηκαν από τους νεκρούς συμπολίτες τους και θεωρήθηκαν νεκροί από τους ναζί. Σώθηκαν επίσης όσοι άκουσαν το κάλεσμα του ΕΛΑΣ και έφυγαν από τα Καλάβρυτα όταν έφτασαν οι Γερμανοί καθώς και όσοι κατάφεραν να δραπετεύσουν κατά την περίοδο της παραμονής των Γερμανών στη πόλη τις προηγούμενες μέρες.

Καλάβρυτα † 13-12-43 "Μαστόροι Καλαβρυτινοί και μαρμαροχτιστάδες, που πελεκάτε μάρμαρα και φτιάχνετε κιβούρια, φτιάχτε και μένα 'να καλό, καλύτερο από τ' άλλα..."

Γιώργος Ιωάννου

† 13-12-43

(Κατα την Περιοδο της Γερμανικης κατοχής εκτελέστηκαν πολλοί Έλληνες που πρόβαλλαν αντίσταση στον κατακτητή, αλλά και αθώοι πολίτες και παιδιά. Τέτοιες ομαδικές εκτελέσεις έγιναν π.χ. στα Καλάβρυτα, στο Δίστομο, στο Χορτιάτη και σε πολλά άλλα μέρη. Το διήγημα ανήκει στη συλλογή ''Για ένα φιλότιμο'' 1964).

Φτάνω στο σημείο να πω πως ίσως θα 'ταν καλύτερα να μην είχα πατήσει ποτέ μου σε κείνο τον τόπο της ομαδικής εκτελέσεως. Κι άλλες φορές έτυχε βέβαια να επισκεφθώ τόπους μαρτυρίου ή ομαδικής ταφής· η γη της πατρίδας μας είναι παραγεμισμένη με κόκαλα παλικαριών· μα ποτέ μου δεν ταράχτηκα και δεν έκλαψα τόσο, όσο αυτή τη φορά. Αυτό ασφαλώς έγινε, γιατί την ώρα που βρέθηκα εκεί, μια γυναίκα κι ένας άντρας, αδέλφια, άνοιγαν τον τάφο του μικρότερου αδελφού τους, που είχε εκτελεστεί πριν από είκοσι χρόνια. Πλησίασα, κι όταν κατάλαβα τι συνέβαινε, σιγοκάθισα πάνω στα πόδια μου σε μιαν άκρη. Και τώρα, που η ψυχή μου έχει κολλήσει εκεί, μου φαίνεται πως θα μείνω για πάντα, σαν ένα αγριόχορτο, καθισμένος δίπλα σε κείνο τον τάφο. Και μακάρι να γινόταν έτσι.

Τότε που πρωτοζύγωσα, το σκάψιμο με την αξίνα είχε προχωρήσει. Εξάλλου δεν τον είχαν θαμμένο καθόλου βαθιά. Μάλλον γυναίκες θα είχαν φροντίσει για την ταφή του. Σε λίγο, ένα ένα, άρχισαν να ξεφυτρώνουν τα κόκαλα. Ήταν κατακίτρινα, με λίγο καστανό χώμα κολλημένο πάνω τους. Η γυναίκα, μ' ένα τσεμπέρι στο κεφάλι, σχεδόν γονατιστή, αφού τα ξέπλενε λίγο με κόκκινο κρασί, τ' αράδιαζε ευλαβικά μέσα σε μια κάσα χαρτονένια, απ' αυτές της αμερικάνικης βοήθειας. Σε όλα αυτά δεν υπήρχε τίποτα το αηδιαστικό ή το τρομαχτικό. Άλλωστε το παιδάκι ήταν δεκάξι χρονών όταν μαρτύρησε. Και πιστεύω, χωρίς αμφιβολία, πως θα έχει αγιάσει. Στο χώμα δίπλα ήταν μπηγμένο ένα κερί και στο θυμιατό σιγόκαιγε θυμίαμα. Ευωδίαζε όλος ο τόπος. Λέξη δεν έλεγαν, ούτε ακουγόταν κλάμα. Καταλάβαινα όμως πως τα μάτια τους τρέχαν, γι' αυτό έσκυψα το κεφάλι μου προς το χορτάρι και δεν προσπαθούσα, ούτε τολμούσα να τους κοιτάξω. Πολύ ήταν και που με άφηναν κοντά τους μια τέτοια ώρα.

Μονάχα όταν βρέθηκε το κρανίο, άκουσα τον αδελφό να λέει βραχνά: η χαριστική βολή. Ήταν μια μικρή τρύπα λίγο πιο πάνω απ' το μέτωπο. Είχα γίνει πια ένα με το χώμα, έτσι ένιωθα. Τώρα σκέφτομαι πως έπρεπε να προσκυνήσω, αν και είμαι τόσο ανάξιος. Κοίταζα συνεχώς ένα βραχάκι κοντά μου και τις λειχήνες του. Αυτό σίγουρα θα ήταν και τότε εδώ, και το παιδί θα το είδε· ίσως και να το ζήλεψε. Μπορεί να ήταν και κείνο το αρκετά μεγάλο δέντρο, αν και δεν αποκλείεται να έχει μεγαλώσει πιο γρήγορα, εφόσον βρήκε άφθονο λίπασμα από τόσο αίμα και τόσες εκατοντάδες κορμιά. Καλά θα ήταν να μπορούσε να μεταμορφώνεται ο άνθρωπος, όταν πέφτει σε μεγάλο κίνδυνο, ή ν' ανοίγει η γη και να τον κρύβει. Εγώ τουλάχιστο έτσι παρακαλούσα, όταν βρέθηκα σε κάτι τιποτένιους κινδύνους, που είναι ντροπή και να τους σκέφτομαι ακόμα. Πάντως, θυμούμαι πως εκείνες τις στιγμές λάτρευα και πρόσεχα, όσο ποτέ, τα άψυχα, αλλά και τα έντομα και τα φυτά και τα πουλιά. Σ' αυτό ακριβώς στηρίζομαι και πιστεύω πως έτσι θα 'νιωσε κι αυτός εκείνη την ώρα. Εξάλλου ήταν της ηλικίας μου. Δεν είναι δυνατό να διαφέρω και τόσο πολύ απ' τους άλλους. Άνθρωπος είμαι και εγώ. Κι όμως η κάποια διαφορά είναι που με καίει.

Πάνω στην κορφή του λόφου έχουν στήσει ένα τεράστιο κάτασπρο σταυρό και παρακάτω, στην πλαγιά, είναι σχηματισμένη, με άσπρες πάλι πέτρες, η ημερομηνία: 13-12-43. Λογάριαζα, όταν γυρίσω σπίτι, να ψάξω για κείνο το ημερολόγιό μου, που μπόρεσα να κρατήσω, μέρα με τη μέρα, τότε. Τι να 'γινε άραγε εκεί σε μας αυτή τη μέρα;

Κι έτσι, καθώς είχα απομονωθεί κοιτάζοντας το ρηχό μνήμα του χωριατόπουλου, άρχισα να ψιθυρίζω ανεπαίσθητα το αντρίκιο εκείνο μοιρολόγι, που μόνο τα λόγια του ξέρω και όχι το σκοπό:

Μαστόροι Καλαβρυτινοί και μαρμαροχτιστάδες,
που πελεκάτε μάρμαρα και φτιάχνετε κιβούρια,
φτιάχτε και μένα 'να καλό, καλύτερο από τ' άλλα...

Ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα των Ναζί στην Ελλάδα: 74 χρόνια από τη σφαγή των Καλαβρύτων Διαβάστε περισσότερα: http://www.alfavita.gr/arthron/koinonia/ena-apo-ta-heirotera-egklimata-ton-nazi-stin-ellada-74-hronia-apo-ti-sfagi-ton#ixzz51At6Yc5R Follow us: @alfavita on Twitter | alfavita.gr on Facebook

---

Κεντρική εικόνα: "Καλάβρυτα - Η εκτέλεση" του Τάσσου

Σαν σήμερα, στις 13 Δεκεμβρίου 1943, διαπράττεται ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα των Ναζί στην Ελλάδα. Η σφαγή των Καλαβρύτων.

Ήταν ημέρα Δευτέρα όταν οι δυνάμεις της 117ης Μεραρχίας Καταδρομών της "Βέρμαχτ" εξόντωσαν σχεδόν όλους τους άρρενες κατοίκους των Καλαβρύτων, ως αντίποινα για την ήττα των γερμανικών δυνάμεων στην ενέδρα και τη επακόλουθη μάχη στην Κερπινή από τον ΕΛΑΣ, καθώς και την εκτέλεση των Γερμανών αιχμαλώτων στρατιωτών, στις 20 Οκτωβρίου του ίδιου έτους.

Το γερμανικό στρατηγείο των Ναζί έθεσε σε εφαρμογή την «Επιχείρηση Καλάβρυτα» («Unternehmen Kalavryta»), για την περικύκλωση των ανταρτών στην ορεινή περιοχή των Καλαβρύτων και την εξόντωσή τους. Την εκτέλεση της αποστολής ανέλαβε ο υποστράτηγος Καρλ φον Λε Ζουίρ.

Καρλ φον Λε Ζουίρ

Ο στρατηγός με τις αριστοκρατικές ρίζες διέταξε τους άνδρες του να μην διστάσουν να λάβουν τα πιο σκληρά αντίποινα εναντίον του άμαχου πληθυσμού της περιοχής. Ήταν, άλλωστε, πρακτική των αρχών κατοχής να εκτελούν για κάθε σκοτωμένο γερμανό στρατιωτικό υπερπολλαπλάσιους Έλληνες αμάχους.

Οι προετοιμασίες ενός εγκλήματος

Σαν Σήμερα 13 Δεκεμβρίου 1943 - Το Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων. ΒΙΝΤΕΟ

Το Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων.  

Στις 13 Δεκεμβρίου 1943, διαπράχθηκε στα Καλάβρυτα το μεγαλύτερο από τα εγκλήματα πολέμου των Γερμανών κατακτητών στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

Σε αντίποινα της εκτέλεσης αιχμαλώτων τους από τους αντάρτες(αναφερόμαστε στη Μάχη Ρωγών-Κερπινής στις 16-17 Οκτωβρίου 1943 μεταξύ του ΕΛΑΣ και γερμανικών στρατευμάτων), οι Γερμανοί και τα στρατεύματα κατοχής κλείδωσαν τις γυναίκες και τα παιδιά μέχρι 13 ετών στο σχολείο της πόλης και συγκέντρωσαν όλους τους άνδρες κατοίκους από 14 ετών και πάνω σε μία περιοχή λίγο έξω από το χωριό, στο λόφο του Καπή. 1258 από αυτούς εκτελέστηκαν. Μόνο 13 επέζησαν. Τα γυναικόπαιδα κατόρθωσαν να ελευθερωθούν από το σχολείο, την ώρα που η πόλη παραδινόταν εξ ολοκλήρου στις φλόγες. Την επόμενη μέρα οι Ναζί, ολοκλήρωσαν το αποτρόπαιο έγκλημά τους καίγοντας την Μονή της Αγίας Λαύρας και το Μέγα Σπήλαιο.

Παρόλο που το επίσημο Γερμανικό κράτος έχει αναγνωρίσει τη φρικαλεότητα των εγκλημάτων πολέμου στα Καλάβρυτα, οι πολεμικές αποζημιώσεις δεν έχουν ακόμα δοθεί.

Τον Απρίλιο του 2000, ο τότε πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας Johannes Rau, επισκέφτηκε την πόλη των Καλαβρύτων για να εκφράσει τα αισθήματα ντροπής και βαθιάς θλίψης για την τραγωδία. Ωστόσο, δεν αναγνώρισε καμία ευθύνη της σημερινής Γερμανίας με τις θηριωδίες των Ναζί. Ούτε λόγος για το ζήτημα των αποζημιώσεων.

[Όπως και τώρα, αχάραγα….

Το επιθετικό κτύπημα της καμπάνας ξυπνά τους ανύποπτους κατοίκους. Οι ναζί συγκεντρώνουν τους άνδρες από 14 ετών και άνω και τους οδηγούν όπως τα πρόβατα στο λόφο του Καππή, ενώ τα γυναικόπαιδα στοιβάζονται στο σχολείο..

Ο καθηγητής Κώστας Αθανασιάδης τολμά και ρωτά τον ταγματάρχη Τέννερ « θα μας σκοτώσετε; , «όχι » απαντά εκείνος. Κι όλοι ανάσαναν με ανακούφιση.

Ξαφνικά κάτω απο την πόλη που την τύλιγαν οι φλόγες, μια φωτοβολίδα δίνει το σύνθημα. Ο Τέννερ σηκώνει το χέρι και φωνάζει. Πύρ !!! Απέλπιδες κραυγές ακούγονται από τους μελλοθανάτους. Δέκα μυδράλια πυροβολούν φωτιά και σίδερο…. Σε λίγο απόλυτη σιγή. Η μυρωδιά του θανάτου αναδύεται στη βουνοπλαγιά και οι δολοφόνοι ρίχνουν τη χαριστική βολή σε οποιον σαλεύει…

Δέκα-τρείς σώθηκαν απ’ το μακελειό. Σαν να γύρισαν από τον Αδη.

Οι γυναίκες όταν αντιλήφθηκαν τι έγινε άρχισαν να στριγγλίζουν από φρίκη και έσπευσαν προς το μέρος του φονικού. Οιμωγές σπαραγμού και οδύνης. Οι Γερμανοί είχαν κουραστεί να εκτελούν αθώους και κάθισαν κατάχαμα να ξαποστάσουν...]





Το ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων ~ Η μηχανή του χρόνου

- See more at: http://stokokkino.gr/article/4258/San-Simera-13-Dekembriou-1943#sthash.flOwWjsM.dpuf
Επιμέλεια: Πέτρος Καραϊσκάκης - See more at: http://stokokkino.gr/article/4258/San-Simera-13-Dekembriou-1943#sthash.flOwWjsM.dpuf

13 Δεκεμβρίου 1943: Το ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων

Τα Καλάβρυτα, τόπος με μακραίωνη ιστορία, γνώρισε κατά την περίοδο της γερμανικής κατοχής τεράστιες απώλειες σε έμψυχο δυναμικό, απόρροια μαζικών εκτελέσεων αμάχων και ολοκληρω­τικών καταστροφών.

Αποκορύφωμα της γερμανικής θηριωδίας υπήρξε η εκτέλεση 848 κατοίκων των Καλαβρύτων και 200 από τα γύρω χωριά, πολλά από τα οποία πυρπολήθηκαν, το Δεκέμ­βριο του 1943. Η τραγωδία αυτή αποτέλεσε ένα από τα αγριότερα ομαδικά εγκλήματα του ναζι­σμού εναντίον άοπλου πληθυσμού.

«Επιχείρηση Καλάβρυτα»

Κατά τη διάρκεια της ιταλογερμανικής κατοχής και ειδικότερα το 1943 η ευρύτερη περιοχή Αιγιαλείας-Καλαβρύτων υπήρξε πεδίο σημαντικής αντιστασιακής δράσης. Η διαμόρφωση ενός γενικότερου κλίμα­τος ανησυχίας και, κατά πολλούς, η Μάχη Ρωγών-Κερπινής στις 16-17 Οκτωβρίου 1943 μεταξύ του ΕΛΑΣ και γερμανικών στρατευμάτων, που είχε ως αποτέλεσμα τη συντριβή γερμανικού λόχου του 749 Συντάγματος Καταδρομών και τη σύλλη­ψη δεκάδων αιχμαλώτων, οδήγησαν στην απόφαση για εκκαθάριση της περιοχής. Η διαταγή για την «Επιχείρηση Καλάβρυτα» (Untermehmen Kalawrita) υπογράφηκε στις 25/11/1943 (Op. No 1296/43) από τον διοικητή της 117 Μεραρχίας Κυνηγών υπο­στράτηγο Καρλ Φον Λε Σουίρ (Karl von Le Suire). Σκοπός της επιχείρησης ήταν η τρομοκρατία του πληθυσμού με εκτελέσεις αμάχων και λεηλασίες, η πυρπόληση σπι­τιών και η εκκαθάριση του ορεινού όγκου του Χελμού από αντιστασιακές ομάδες.

Αρχείο Ολοκαυτώματος - Επιστολή του κ. Περικλή Ροδάκη

Επιμέλεια ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ-NEWS - Ημ.δημοσίευσης:Τετάρτη, 20 Μαρτίου 2013 - 2:10:00 μ.μ.

Η χαριστική βολή στη Ράχη του Καππή
[Φωτογραφία 13.12.1943 από Γερμανικά Αρχεία]

ΜΝΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ Νο 181 - μέρος 4ο

τα κείμενα και οι φωτογραφίες διέπονται από τη Νομοθεσία περί Πνευματικών Δικαίωμάτων 
copyright Ιστορικό Αρχείο Κανελλόπουλου 
Φως στα ντοκουμέντα του Ιστορικού Αρχείου του Δημ.Κανελλόπουλου για το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα

-34-

ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟΥΣ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΥΣ ΤΟΥ κ. ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ

Η εκτέλεση των Γερμανών έγινε την επομένη της φρικιαστικής σφαγής υπερχιλίων Καλαβρυτινών [ΑΥΓΗ 1959]

Επιστολή του κ. Περικλή Ροδάκη στην ΑΥΓΗ

Σε απάντηση των όσων ισχυρίσθη ο κ. Κανελλόπουλος στην Βουλή, στην προσπάθειά του να δικαιολογήσει τα χιτλερικά κτήνη για την καταστροφή των Καλαβρύτων, ο πολιτικός κρατούμενος των φυλακών Αβέρωφ κ. Περικλής Ροδάκης, μας απέστειλε, με δικαιολογημένη καθυστέρηση, την παρακάτω επιστολή: Η εκτέλεση των Γερμανών «αιχμαλώτων» από τους αντάρτες έγινε την επομένη του απαίσιου εγκλήματος της σφαγής των υπερχιλίων Καλαβρυτινών από τα χιτλερικά κτήνη και δεν έχει καμιά απολύτως σχέση μ’ αυτή.

Ο Διοικητής της 117 Jager Division Υποστράτηγος Von Le Souiz που διέταξε 
την UNTERNEHMEN KALAWRITA και το Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων

Οι Γερμανοί πληροφορήθηκαν αόριστα για την εκτέλεση των «αιχμαλώτων», την τέταρτη μέρα μετά τη σφαγή των Καλαβρύτων και επαλήθεψαν την πληροφορία κατά την όγδοη ήμερα. Είναι καταπληχτικό να ακούγονται μέσα στην Ελληνική Βουλή και από το στόμα του αντιπροέδρου της κυβερνήσεως λόγια σαν εκείνα του κ. Κανελλοπούλου, που προσπάθησε με ανύπαρκτα και ανόητα επιχειρήματα να δικαιώσει τα χιτλερικά εγκλήματα στ’ όνομα ενός δήθεν «γενικότερου συμφέροντος» και να επιρρίψει την ευθύνη αυτών των εγκλημάτων σε εκείνους που πολέμησαν τον κατακτητή. Πέρα όμως από την ανίερη αυτή προσπάθεια που κάνει κάθε τίμιο Έλληνα να αγανακτεί, υπάρχουν τα γεγονότα, που κανένας δεν θα μπορέσει να σβήσει όσο και αν πασχίσει και όση συκοφαντία και αν χρησιμοποιήσει. Κι αυτά τα γεγονότα πρέπει να γίνουν γνωστά στο λαό γιατί στο μεταξύ πέρασαν πολλά χρόνια και συνέβησαν τόσα πολλά που, ή σκόπιμα διαστρεβλώθηκαν η αποσιωπήθηκαν και ξεχάστηκαν, για να εξυπηρετηθεί το μένος των κρατούντων εναντίον των αγωνιστών της Εθνικής Αντιστάσεως.

Βρισκόμαστε στα τέλη του 1943. Οι Γερμανοί μετά την κατάρρευση της Ιταλίας ανέλαβαν την πρώτη ευρεία εκκαθαριστική επιχείρηση στη Βόρεια Πελοπόννησο. Τα στρατεύματά τους ξεκίνησαν από την Πάτρα, Αίγιο, Κιάτο, Κόρινθο, Άργος, Τρίπολη και Πύργο, με τελική κατάληξη το Χελμό. Θα έκαναν εκκαθαρίσεις των περιοχών που βρίσκονταν μπροστά τους και θα στρίμωχναν τα αντάρτικα τμήματα στο Χελμό για να τα εξοντώσουν. Το Χελμό τον υπολόγιζαν πάντα σαν το κέντρο των ανταρτών, γιατί η Επαρχία Καλαβρύτων ήταν τελείως ελεύθερη από τον Αύγουστο – Σεπτέμβριο του 1943 και τα Καλάβρυτα το κέντρο, η πρωτεύουσα, όπως θα λέγαμε, της ελεύθερης περιοχής. Όλοι οι Έλληνες ξέρουν τι θα πει εκκαθαριστική επιχείρηση των Γερμανών: Φωτιά, αρπαγή και σκότωμα. Όλα τα χωριά που πάτησαν το πόδι τους θρηνούσαν νεκρούς. Έφτασαν στους Ρωγούς πολύ πριν να μπουν στα Καλάβρυτα. Και είναι φυσικό οι πράξεις τους εδώ να μην έχουν καμιά σχέση με τους αιχμαλώτους που είχαν πιαστεί από το Σεπτέμβριο και τότε βρισκόντουσαν στα Μαζέικα (Κ. Κλειτοριά). Απομόνωσαν το χωριό, μάζεψαν τους άντρες και όπως στα Καλάβρυτα τους εκτέλεσαν. Η διαφορά είναι ότι το χωριό ήταν μικρό και τα θύματα λίγα σε σχέση με τα Καλάβρυτα. Όπως βλέπουμε, το έγκλημα ήταν προετοιμασμένο από πριν, γιατί στους Ρωγούς δεν έγινε τίποτα που να δικαιολογεί, όπως ισχυρίσθηκε ο κ. Κανελλόπουλος, την πράξη τους. Ο μόνος λόγος ήταν ότι εδώ κοντά είχε γίνει μια μάχη και εξολοθρεύτηκαν 130 Γερμανοί.