Ἡ ἀντιδικία τῶν τόνων

Κίνησης Πολιτῶν γιὰ τὴν Ἐπαναφορὰ τοῦ Πολυτονικοῦ Συστήματος

Στὸν ἱστοχῶρο αὐτὸν θὰ βρεῖτε πληροφορίες καὶ ἀπόψεις πάνω στὸ πολυτονικὸ σύστημα, δηλαδὴ τὴν χρήση τῶν τριῶν τόνων (ὀξεία, βαρεία, περισπωμένη) καὶ τῶν δύο πνευμάτων (ψιλή, δασεία) στὸν γραπτὸ λόγο ὅλων ἀνεξαιρέτως τῶν μορφῶν τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας (ἀρχαία, νέα, δημοτική, καθαρεύουσα) καὶ γιὰ ὅλων τῶν εἰδῶν τὰ κείμενα (ἀπὸ τὴν φιλοσοφικὴ διατριβὴ μέχρι τὸ παιδικὸ βιβλίο). Σᾶς προτείνουμε:

• Ἐπιχειρήματα ὑπὲρ τοῦ πολυτονικοῦ καὶ τῆς ἐπαναφορᾶς του, συνοψίζοντας τὶς πολλαπλὲς πλευρὲς τοῦ προβλήματος.
• Ὅσο γίνεται περισσότερες καὶ χρησιμότερες ἀπόψεις/μαρτυρίες Ἑλλήνων ἢ ἑλληνομαθῶν πολιτῶν, γραμμένες εἰδικὰ γιὰ τὸν ἱστοχῶρο μας.
• Ἀξιόλογα κείμενα ποὺ εἴτε γράφτηκαν εἰδικὰ γιὰ τὸν ἱστοχῶρο μας εἴτε προέρχονται ἀπὸ ἔντυπο ὑλικό μετὰ ἀπὸ σάρωση καὶ ὀπτικὴ ἀναγνώριση.
• Ἱστορικὰ στοιχεῖα ξεκινώντας ἀπὸ τὴν λεγόμενη «Δίκη τῶν Τόνων» (1942) καὶ καταλήγοντας μέχρι τὶς τελευταῖες συζητήσεις στὴ Βουλή.

Ἐλπίζουμε ἡ ἱστοσελίδα αὐτὴ νὰ πείσει ὅσους ἐπισκέπτες θεωροῦν τὸ πολυτονικὸ ξεπερασμένο καὶ ἄχρηστο ὅτι συμβαίνει ἀκριβῶς τὸ ἀντίθετο: οἱ τόνοι καὶ τὰ πνεύματα εἶναι ἀναπόσπαστο μέρος τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας· θεωροῦμε δὲ ὅτι ἡ «μονοτονικὴ μεταρρύθμιση» τοῦ 1982 ἦταν ἕνα τραγικὸ λάθος εἰς βάρος τοῦ ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ. Καὶ τὸ χειρότερο: ἡ μονοτονικὴ γραφὴ ἐπιβλήθηκε τότε ἀπὸ τὴν κρατικὴ ἐξουσία στὰ σχολεῖα (συχνὰ μὲ τὴν συνένοχη συμμετοχὴ ἀνενημέρωτων ἢ ἀνευθύνων δασκάλων καὶ καθηγητῶν φιλολόγων) μὲ ἀποτέλεσμα οἱ σημερινοὶ νέοι νὰ μεγάλωσαν μὲ τὴν πεποίθηση ὅτι οἱ τόνοι καὶ τὰ πνεύματα εἶναι ἄχρηστοι καὶ ἀνήκουν στὸ παρελθόν. Εἶναι χρέος μας νὰ ἐπανορθώσουμε αὐτὸ τὸ λάθος.

Ἂν δὲν μάθατε ποτὲ τοὺς κανόνες τονισμοῦ ἢ τοὺς ἔχετε ξεχάσει, σᾶς προτείνουμε τὴν ἀνάγνωση τῶν κανόνων τοῦ Τριανταφυλλίδη καὶ τοῦ Τσοπανάκη. Ἄλλωστε τὸ πολυτονικὸ δὲν ἔπαψε νὰ μᾶς συντροφεύει ὅπως ἀποδεικνύουν οἱ φωτογραφίες πολυτονικῶν ἐπιγραφῶν γύρω μας.

Ἂν θέλετε νὰ γράψετε πολυτονικὰ στὸν ὑπολογιστή σας, σᾶς προσφέρουμε πληκτρολόγια καὶ ἄλλες τεχνικὲς πληροφορίες καὶ παραπομπὲς σὲ ἐργαλεῖα ποὺ θὰ σᾶς ἐπιτρέψουν τὴν εὔκολη καὶ ἀποτελεσματικὴ ἐπεξεργασία κειμένων ἢ δημιουργία ἱστοσελίδων.

Γιὰ ὅσους ἀπὸ σᾶς θὰ ἤθελαν νὰ μᾶς βοηθήσουν νὰ διορθώσουμε αὐτὸ τὸ ἱστορικὸ λάθος καὶ νὰ ἀποκαταστήσουμε τὴν πραγματικὴ μορφὴ τοῦ γραπτοῦ ἑλληνικοῦ λόγου, προτείνουμε κάποιες ἰδέες στὴν ἐπιλογὴ «Τί μπορῶ νὰ κάνω» καὶ σᾶς εἴμαστε ἐκ τῶν προτέρων εὐγνώμονες γιὰ κάθε εἴδους βοήθεια.

Τέλος, ἀφ᾿ ἧς στιγμῆς τὸ πολυτονικὸ ἀφορᾶ ὅλους τοὺς ἀνὰ τὸν κόσμον Ἕλληνες καὶ ἑλληνομαθεῖς, ἀνεξαρτήτως πολιτικῶν, θρησκευτικῶν ἢ φιλοσοφικῶν πεποιθήσεων, ἡ στοιχειώδης ἠθικὴ μᾶς ἐπιβάλλει ὁ ἱστοχῶρος αὐτὸς νὰ εἶναι ἕνα οὐδέτερο πλαίσιο μέσα ἀπὸ τὸ ὁποῖο κάθε πολίτης ποὺ νοιάζεται γιὰ τὴν γλώσσα μας, νὰ μπορεῖ ἐλεύθερα καὶ ἀπροκατάληπτα νὰ ἐκφράσει τὶς ἑκάστοτε ἀπόψεις του.

Η ιστοσελίδα με κείμενα ΕΔΩ... 

Καστοριάδης: Πολυτονικό, Δημοτική.

…Ἔχει καταστραφεῖ ἤδη ἡ γλώσσα. Βλέπω πῶς μιλιοῦνται τὰ ἑλληνικὰ στὰ λεγόμενα μαζικὰ μέσα πληροφόρησης. Μία φορὰ στὸ ραδιόφωνο μάλιστα ἄκουσα τὸ καταπληκτικὸ «ὥρα Ἑλλάδας τρία».

 […] Μὲ τὴν κατάργηση τῶν ἀρχαίων ἑλληνικῶν καὶ τὴν ἐφαρμογὴ τοῦ μονοτονικοῦ ἔχουμε ἀποκοπεῖ κατὰ κάποιον τρόπο ἀπὸ τὴν ἱστορικὴ συνέχεια τῆς γλώσσας. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἕνα παιδὶ ποὺ μαθαίνει καὶ διαβάζει σήμερα [1987], κατ’ οὐσίαν, δὲν μπορεῖ νὰ διαβάσει ἀκόμα καὶ πρόσφατους νεοέλληνες συγγραφεῖς. Δὲν μπορεῖ νὰ διαβάσει Ἐλύτη, Σεφέρη, ἀκόμα λιγότερο Καβάφη. Καὶ τί πρέπει νὰ γίνει; Νὰ τυπωθεῖ ὁ Παπαδιαμάντης σὲ μονοτονικό; Καὶ εἶναι δυνατὸν νὰ διαβάσει κανεὶς Παπαδιαμάντη ἢ Παπαρρηγόπουλο χωρὶς νὰ ξέρει καθαρεύουσα; Καὶ πῶς διδάσκεται αὐτὴ ἡ καθαρεύουσα; Φυσικὰ ἔπρεπε νὰ γίνει ἡ δημοτικὴ ἐπίσημη γλώσσα τοῦ κράτους, τῆς κοινωνίας, τῶν ἀνθρώπων ποὺ γράφουν. 

Ἀλλὰ ποιὰ δημοτική; Τί εἶναι ἡ δημοτική; Μπορεῖ ποτὲ νὰ ζήσει σύγχρονη κοινωνία προσπαθώντας νὰ περιοριστεῖ στὴν ὡραιότατη καὶ καταπλητικὴ γλώσσα τῶν δημοτικῶν τραγουδιῶν, τῶν ψαράδων, τῶν τσοπάνων; Δὲν μπορεῖ. […] …ἔγραφαν ὡραιότατη δημοτική. Αὐτὸ ὅμως δὲν σήμαινε ὅτι ἀπεμπολοῦσαν λέξεις ποὺ προέρχονταν ἀπὸ τὰ ἀρχαῖα ἑλληνικὰ ἤ, ἐνδεχομένως, εἶχαν κατασκευαστεῖ ἀπὸ τοὺς καθαρευουσιάνους.

[Ἀπαντώντας στὴν ἄποψη ὅτι μὲ τὴν ἐφαρμογὴ τοῦ μονοτονικοῦ καὶ τὴν ἁπλοποίηση τῆς ὀρθογραφίας οἱ μαθητὲς θὰ μάθουν καλύτερα ἑλληνικὰ ἢ τουλάχιστον θὰ τὰ γράφουν σωστότερα:]

Ο Φιλόσοφος Κορνήλιος Καστοριάδης για το πολυτονικό

Ο Φιλόσοφος Κορνήλιος Καστοριάδης για τη γλώσσα:

«… Ἄν δέν θέλετε, κύριοι τοῦ ὑπουργείου, νά κάνετε φωνητική ὀρθογραφία, τότε πρέπει νά ἀφήσετε τούς τόνους καί τά πνεύματα, γιατί αὐτοί πού τούς βάλανε ξέρανε τί κάνανε. 

Δέν ὑπῆρχαν στά ἀρχαῖα ἑλληνικά, γιατί ἀπλούστατα ὑπῆρχαν μέσα στίς ἵδιες τίς λέξεις. Αὐτοί, οἱ Κριαρᾶς καί οἱ ἄλλοι, τά κτήνη τά τετράποδα πού ἔκαναν αὐτές τίς μεταρρυθμίσεις - αὐτό παρακαλῶ νά γραφεῖ στίς ἐφημερίδες - δέν ξέρουν τί εἶναι γλῶσσα. 

Δέν ξέρουν αὐτό πού γνώριζε ἡ κόρη μου στά τρία της χρόνια. Μάθαινε μία λέξη καί μετά έψαχνε γιά τίς συγγενεῖς της. Αὐτό εἶναι μὶα γλῶσσα. Ἕνα μάγμα, ἕνα πλέγμα ὅπου οἱ λέξεις παράγονται οἱ μέν ἀπό τίς δέ, ὅπου οἱ σημασίες γλιστρᾶνε ἀπό τή μία στήν ἄλλη, εἶναι μία ὀργανική ἐνότητα ἀπό τήν ὀποία δέν μπορεῖς νά βγάλεις καί νά κολλήσεις πράγματα, δυνάμει μίας ψευτοκυβερνήσεως, καθισμένος σ’ ἕνα γραφεῖο στό ὑπουργεῖο Παιδείας. 

Ἡ κατάργηση τῶν τόνων καί τῶν πνευμάτων εἶναι ἡ κατάργηση τῆς ὀρθογραφίας, πού εἶναι τελικά ἡ κατάργηση τῆς συνέχειας. Ἤδη, τά παιδιά δέν μποροῦν νά καταλάβουν Καβάφη, Σεφέρη, Ἐλύτη, γιατί αὐτοί εἶναι γεμάτοι ἀπό τόν πλοῦτο τῶν ἀρχαίων Ἑλληνικῶν. Δηλαδή, πᾶμε νά καταστρέψουμε ὅ,τι κτίσαμε. Αὐτή εἶναι ἡ δραματική μοῖρα τοῦ σύγχρονου Ἑλληνισμοῦ.»

Βόλος, 16/02/1989

Τὸ σκάνδαλο τοῦ μονοτονικοῦ

Αντιγράφω απο το έντυπο «Φύλλα μάχης» Σεπτέμβριος του 1991.
~Τὸ σκάνδαλο τοῦ μονοτονικοῦ

[Ἔνθετο ἔντυπο τοῦ περιοδικοῦ Εὐθύνη, συλλογὴ «Φύλλα μάχης» ἀρ. 1.]

1.
Τὸ μονοτονικὸ ἐπιβλήθηκε στὸν ἑλληνικὸ Λαὸ ἀπὸ τὴν Κυβέρνηση τοῦ ΠΑΣΟΚ —Ὑπουργὸς Παιδείας κ. ᾽Ελευθ. Βερυβάκης— μὲ τροπολογία ποὺ αἰφνίδια προτάθηκε, κοντὰ στὰ μεσάνυχτα, ὅταν ἡ Βουλή τῶν Ἑλλήνων (συνεδρίαση τῆς 11.1.1982) εἶχε περατώσει τὴν συζήτηση καὶ εἶχε ψηφίσει τὸ ἕνα καὶ μόνο ἄρθρο τοῦ Νόμου 1228 ποὺ ἀποτελοῦσε «Κύρωση τῆς ἀπὸ 11.11.1981 πράξης τοῦ Προέδρου τῆς Δημοκρατίας περ ὶ ἐγγραφῆς μαθητῶν στὰ Λύκεια τῆς Γενικῆς καὶ Τεχνικῆς καὶ ᾽Επαγγελματικῆς ᾽Εκπαιδεύσεως» καὶ μὲ αὐτὸν ἀκριβῶς τὸν τίτλο δημοσιεύτηκε στὸ Αʹ Τεῦχος τοῦ φύλλου 15/11.2.82 τῆς Ἐφημερίδος τῆς Κυβερνήσεως.

Ἕνα κεφαλαιῶδες, λοιπόν, ἐθνικὸ θέμα, τὸ θέμα τοῦ τρόπου γραφῆς τῶν λέξεων μιᾶς πανάρχαιας γλώσσας -τρόπου καθιερωμένου μὲ ἐφαρμογὴ πολλῶν αἰώνων,- ἀντιμετωπίστηκε μὲ ἀσύγνωστη, ἀνατριχιαστικὴ ἐπιπολαιότητα. Διότι: α) εἰσάγεται πρὸς συζήτηση μὲ ἄρθρο τῆς προσκολλήσεως σὲ θέμα νόμου ἄσχετο, β) εἰσάγεται μεσάνυχτα, ὅταν ἡ πλειονότητα τῶν βουλευτῶν ἀπουσιάζει, γ) εἰσάγεται αἰφνίδια (κι αὐτό, θὰ ἰδοῦμε γιατί) δ) εἰσάγεται ἀντισυνταγματικὰ (προσκολλημένο σὲ νόμο ἄσχετο) καὶ ε) εἰσάγεται χωρὶς νὰ ἐρωτηθεῖ, οὔτε ὁ Λαὸς —ἐνῶ τότε ἀκριβῶς ὑποστηριζόταν πὼς γιὰ δυὸ στρατιωτικὲς βάσεις ἔπρεπε νὰ γίνει... δημοψήφισμα,— οὔτε ἡ ᾽Ακαδημία ᾽Αθηνῶν, οὔτε τὰ Πανεπιστήμια τῆς χώρας καὶ ἰδίως οἱ Φιλοσοφικές τους Σχολές, οὔτε οἱ Ἑταιρίες τῶν Συγγραφέων-Λογοτεχνῶν —παρὰ τὴν βαρυσήμαντη ἀπόφανση τοῦ σοφοῦ καθηγητῆ καὶ τότε Γεν. Γραμματέα τῆς ᾽Ακαδημίας Ι. Ν. Θεοδωρακόπουλου πὼς «Τὴν γλώσσα τὴν ἀναπτύσσουν μόνον ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι ἔχουν νὰ εἰποῦν κάτι, δηλαδὴ οἱ πνευματικοὶ ἄνθρωποι, καὶ ὄχι οἱ ἀπνευμάτιστοι γλωσσοπλάστες καὶ νομοθέτες... Οἱ γλωσσικοὶ νομοθέτες δὲν ἔχουν καμμιὰ ἁρμοδιότητα καὶ ἀνακόπτουν ἁπλῶς τὴν ἐξέλιξη τοῦ γλωσσικοῦ μας πολιτισμοῦ».

2.
Ὑπῆρξε, βέβαια, πολὺ πρὶν ἀπὸ τὴν ἡμερομηνία αὐτή, ἐξαγγελία κύκλων τοῦ ΠΑΣΟΚ ὄχι μόνο γιὰ τὴν ἐπιβολὴ τοῦ μονοτονικοῦ ἀλλὰ γιὰ ἔσχατη ἁπλοποίηση τῆς γλώσσας μας (ὡσὰν νὰ εἴμαστε οἱ ἄξεστοι Τοῦρκοι τοῦ Κεμὰλ ᾽Ατατοὺρκ καὶ ὄχι οἱ φορεῖς τῆς ἀρχαιότερης ζωντανῆς γλώσσας τοῦ κόσμου...). Στὸ «Δελτίο Συνδέσμου Ἑλληνίδων ᾽Επιστημόνων (᾽Οκτώβριος 1979) προαναγγέλλεται πὼς «τὸ μονοτονικὸ εἶναι ἕνα βῆμα» πρὸς τὴν ταύτιση τῆς γραπτῆς μὲ τὴν προφορικὴ λαλιὰ (δὲν μᾶς μιμήθηκαν οἱ Ἄγγλοι καὶ οἱ Γάλλοι...), δηλαδή: τὴν κατάργηση τῶν διφθόγγων, τῶν πολλῶν ι, τῶν δύο ε καὶ ο, —καὶ «σ' αὐτὴ τὴν ἐπίμονη», λέει τὸ κείμενο, «διεργασία πρωτοστατοῦν οἱ δημοσιογράφοι, οἱ προκηρυξιογράφοι-τοιχοκολλητές, οἱ μπροσουροποιοί, μανιφεστογράφοι... ποὺ θὰ λυτρώσουν τὴν γλώσσα μας ἀπὸ τὴν σκουριὰ αἰώνων». Μόνο αὐτοὶ εἶναι ἁρμόδιοι...

Κείμενα ὑπὲρ τοῦ πολυτονικοῦ

Για όσους θυμούνται, το σκάνδαλο για την κατάργηση του πολυτονικού δεν εστιάζεται μόνο σε ότι αφορά την απόφαση για την γλωσσική μεταρρύθμιση αλλά επιπλέον γιατί αυτή έγινε δίχως ουσιαστικό διάλογο, και στο όνομα της προόδου.

Από τα κείμενα που ακολουθούν για την υπεράσπιση του πολυτονονικού επιλέγουμε να προτάξουμε το κείμενο του Άγγελου Ελεφάντη, τόσο για τα αντεπιχειρήματα που παραθέτει σε αυτά για την κατάργηση των τόνων όσο και τον αποκαλυπτική του γραφή ως προς τη λειτουργία των κομματικών-συνδικαλιστικών φορέων σε σχέση με το ζήτημα.

Ο Άγγελος Ελεφάντης (1936 - 29 Μαΐου 2008), δημοσιογράφος και συγγραφέας, γνωστός ως εκδότης και διευθυντής του περιοδικού «Ο πολίτης». Υπήρξε από τους ιδρυτές της εφημερίδας «Η Εποχή», τακτικός συντάκτης της εφημερίδας «Η Αυγή» και δημοσίευσε βιβλία, άρθρα και δοκίμια για πολιτικά, ιστορικά και προσωπικά θέματα. Επιλέξαμε το κείμενό του γιατί ήταν διανοούμενος της ελληνικής Αριστεράς και έχαιρε της εκτίμησης του αριστερού εκπαιδευτικού κόσμου που δυστυχώς μέχρι σήμερα αναλόγως πορεύεται σε ζητήματα παιδείας, πριονίζοντας στο χώρο της εκπαίδευσης το κλαδί που κάθεται.

Οἱ τόνοι καὶ τὰ πνεύματα τοῦ κακοῦ

[Τοῦ Ἄγγελου Ἐλεφάντη, περιοδικὸ «Ὁ Πολίτης», τ. 25, Μάρτιος-Ἀπρίλιος 1979.]

Ἄμεση καὶ ἐπιτακτικὴ ἀνάγκη θεώρησαν τὴν ἁπλοποίηση τοῦ τονικοῦ μας συστήματος οἱ συνδικαλιστικοὶ ἐκπρόσωποι τῶν ἐκπαιδευτικῶν ὄλης τῆς χώρας, δηλαδὴ ἡ Διδασκαλικὴ Ὁμοσπονδία Ἑλλάδος, ἡ Ὁμοσπονδία Λειτουργῶν Μέσης ᾽Εκπαιδεύσεως καὶ ἡ Ομοσπονδία ᾽Ιδιωτικῶν ᾽Εκπαιδευτικῶν Λειτουργῶν Ἑλλάδος. Οἱ τρεῖς ὀργανώσεις σὲ συγκέντρωση ποὺ ὀργάνωσαν στὶς 2.4.79 στὸ Πολυτεχνεῖο, (ὁμιλητὲς ἧταν ὁ καθηγητὴς κ. ᾽Εμμ. Κριαρᾶς καὶ ἡ ψυχολόγος κ. Ἐλπίδα Καλύβα), σὲ σχετικό τους ψήφισμα τονίζουν ὅτι ἡ μεταρρύθμιση τοῦ τονικοῦ συστήματος ἐπιβάλλεται διότι: 

• Καμιὰ ἱστορικὴ συνέπεια δὲν ἐπιβάλλει τὴ διατήρηση τοῦ πολυτονισμοῦ γιατὶ αὐτὸ εἶναι μεταλεξανδρινὸ κατάλοιπο καὶ δὲν ἀποτελεῖ κλασική μας παράδοση. 
• Ἡ ποικιλία τῶν τριῶν τόνων δἐν ἐξυπηρετεῖ κανένα πρακτικὸ σκοπὸ καὶ καμιὰ γλωσσικὴ ἀνάγκη. 
• Ἡ ἐκμάθηση τῶν κανόνων τοῦ τονισμοῦ στερεῖ ἀπὸ τὰ παιδιὰ χρόνο καὶ δυνάμεις, ποὺ θὰ μποροῦσαν νὰ διατεθοῦν γιὰ ἄλλη, οὐσιαστικὴ μόρφωση. 
• Ἡ μηχανικὴ ἀπομνημόνευση ἄχρηστων τύπων μαραίνει τὸ πνεῦμα, δεσμεύει τὴ σκέψη, ναρκοθετεῖ τὴ μάθηση καὶ κλονίζει τὴν ἐμπιστοσύνη τῶν παιδιῶν πρὸς τὸ Σχολεῖο καὶ τὴ φυσική τους ἔφεση γιὰ μάθηση. 
• Ἡ χρήση τῶν τόνων ἔξω ὑπὸ τὸ Σχολεῖο ἐπιβαρύνει τὴν οἰκονομία μὲ ἀνυπολόγιστη δαπάνη σὲ χρῆμα καὶ χρόνο ἐργασίας. 
• Τὴν τονικὴ μεταρρύθμιση τὴ ἔχουν ἤδη ἀποδεχτεῖ καὶ ἐν μέρει τὴν ἔχουν ἐφαρμόσει πλῆθος παράγοντες (συγγραφεῖς, ἡμερήσιος καὶ περιοδικὸς τύπος). 

Γιὰ τοὺς παραπάνω λόγους, τονίζεται στὸ ψήφισμα, οἱ τρεῖς συνδικαλιστικὲς ὀργανώσεις «ἀπαιτοῦν ἀπὸ τὸ κράτος νὰ ἀπαλλάξει τὴν ἐκπαίδευση καὶ τὸ λαὸ ἀπὸ ἕνα ἐπιζήμιο βάρος».

Τὰ Ἑλληνικὰ ὡς τραγούδι

Διονύσης Σαββόπουλος

 

Τὰ ἑλληνικὰ εἶναι τραγούδι, ὄχι ἁπλῶς καὶ μόνον ἐπειδὴ ἡ ἐκφορά τους διαθέτει πλούσιο κυματισμό· κι ἄλλες γλῶσσες ἠχοῦν ὄμορφα. Τὰ ἰταλικὰ π.χ. δὲν ὑστεροῦν ἀπ᾿ αὐτῆς τῆς ἀπόψεως. Κάθε γλῶσσα ἔχει τὸν ἦχο της. ῞Ομως μόνον ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα εἶναι τραγούδι, ἐπειδὴ μόνον ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα ἔχει συνείδηση τοῦ ἑαυτοῦ της ὡς τραγουδιοῦ. Τὸ ἀποτύπωμα αὐτῆς τῆς συνείδησης εἶναι οἱ τόνοι καὶ τὰ πνεύματα τῶν Ἀλεξανδρινῶν.

Συχνὰ ἀκοῦμε: Μὰ τὰ ἑλληνικὰ στὴν ἀρχὴ δὲν εἶχαν τόνους. Πράγματι, τί νὰ τοὺς ἔκαναν; Μιὰ φωνὴ ποὺ μπορεῖ νὰ τραγουδᾶ χωρὶς συνείδηση εἶναι χαρὰ Θεοῦ. Κάποτε ὅμως τὰ ἑλληνικὰ ἁπλώθηκαν· «ὣς μέσα στὴν Βακτριανὴν τὰ πήαμεν, ὣς τοὺς Ἰνδούς...» οἱ ὁποῖοι πῆραν μὲν τὰ ἑλληνικά, ἀλλὰ ἄμουσα. Κι ἔτσι ἔδωσαν τὴν λαμπρὴ εὐκαιρία στοὺς ῞Ελληνες νὰ συνειδητοποιήσουν ὅτι ἡ βάση τῶν ἑλληνικῶν εἶναι βάση καθαρὰ μουσικοποιητικὴ καὶ χωρὶς αὐτὴν τὰ ἑλληνικὰ ἦταν ἁπλῶςμιὰ γλῶσσα τόσο φριχτὰ διαφορετικὴ ὥστε ν᾿ ἀναγκαστοῦν οἱ Ἀλεξανδρινοὶ νὰ χαράξουν μέσα της, γιὰ πρώτη φορά, πνεύματα καὶ τόνους, ποὺ σὰν μουσικὰ σημάδια ἀπεικονίζουν τὴν ἀρχετυπικὴ φωνὴ ἀπ᾿ ὅπου ἀναβλύζουν τὰ ἑλληνικὰ ἐπὶ αἰῶνες. Οἱ ᾽Αλεξανδρινοὶ χρειάστηκαν γι᾿ αὐτὴν τὴν ἐργασία τρεῖς αἰῶνες. Πῶς νὰ φαντασθοῦν, ὅτι ἀπόγονός τους, ὀνόματι Βερυβάκης, θὰ ἔκρινε τὴν ἐργασία τους περιττὴ καὶ θὰ τὴν ἀπέρριπτε ἐν μιᾷ νυκτί!

Ὁ λόγος τῆς εἰσήγησής μου, θά ᾽θελα νά ᾽ναι λόγος ὑπὲρ τῆς ἐπιστροφῆς τῶν τόνων. Στέκω ἀντίθετος πρὸς τὸ μονοτονικό. Μεταβάλλει τὴν γλῶσσα σὲ δάσος καμμένο κι ὄχι μόνο ἀπὸ ὀπτικῆς πλευρᾶς. Διαφοροποιεῖ βαθύτερα τὴν ἀντίληψή μας γιὰ τὴν γλῶσσα, τὴν ὁποία ὑποβιβάζει σὲ κώδικα τῆς τροχαίας, ἀγνοώντας ὅτι δὲν μιλᾶμε γιὰ νὰ πληροφορήσουμε ὁ ἕνας τὸν ἄλλον, διότι ἂν ἦταν ἔτσι θὰ μᾶς ἀρκοῦσαν οἱ εὔγλωττες χειρονομίες τοῦ συμπαθοῦς κυρίου ποὺ στέκει πίσω ἀπ᾿ τὴν ἐκφωνήτρια τῆς ΕΡΤ στὸ δελτίο εἰδήσεων, ἀπευθυνόμενος σὲ κωφαλάλους.