Του Μάνου Λαμπράκη
Στην Παλαιά Διαθήκη, το χώμα δεν είναι μεταφορικό.
Είναι όρκος.
«Χοῦς εἶ καὶ εἰς χοῦν ἀπελεύσῃ» — το σώμα δεν ανήκει σε κανέναν πέραν της γης, και η γη δεν είναι αντικείμενο διοικητικής ανακύκλωσης.
Η ταφή δεν είναι αποθήκευση, είναι λειτουργική επιστροφή.
Όταν όμως το σώμα εκταφεί, διακόπτεται αυτή η λειτουργική επιστροφή, ο κύκλος σπάει. Δεν έχουμε πλέον τον νεκρό ως πρόσωπο, αλλά ως υλικό προς τακτοποίηση — ως πρόβλημα χωρητικότητας.
Η σύγχρονη πρακτική των εκταφών, που επιβάλλεται από τη στενότητα των κοιμητηρίων, μετατρέπει το χώμα σε διαχειριστικό μέσο και τον θάνατο σε λογιστική υπόθεση. Ο χώρος ταφής παύει να είναι τόπος μνήμης και γίνεται μηχανισμός ροής σωμάτων, μια «γραμμή παραγωγής αποσύνθεσης».
Η φθορά, που κάποτε υπήρξε ιερή διαδικασία μεταμόρφωσης, γίνεται εδώ διοικητικό χρονοδιάγραμμα. Ο χρόνος της αποσύνθεσης δεν είναι πια χρόνος προσμονής της Ανάστασης, αλλά προθεσμία παραμονής.
