Μιχάλης Χαραλαμπίδης*: Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΟΔΟΥ

                                                       
Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΟΔΟΥ

ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΜΕΛΛΟΝ ΕΙΝΑΙ ΑΛΛΟΥ

Πρώτη δημοσίευση στις 24 Ιανουαριου 2024 (ΠΟΛΙΣ - ΑΓΟΡΑ)

Ο σύγχρονος άνθρωπος μετριέται σήμερα, περίοδο μεγάλων μετασχηματισμών, με την έννοια της προόδου. Ως γνωστόν έχω μιλήσει για αυτά. Προσεχώς στην έκδοση “ΟΜΙΛΙΕΣ”

Τι είναι πρόοδος σήμερα; ποιοι είναι οι προοδευτικοί; ποιοι οι αντιδραστικοί σήμερα;

Η τεκνοθεσία όπως ονομάζεται των ομόφυλων ζευγαριών – τι άσχημη, τι κυνική λέξη – δεν είναι πρόοδος. Είναι συμβόλαιο δυστυχίας.

Τα παιδιά δεν είναι προϊόντα αγοραπωλησίας. Ζήτημα εμπορικού δικαίου.

Όλα δεν πωλούνται ούτε αγοράζονται στην ανθρώπινη ζωή.

Απαιτείται στοχασμός, πνεύμα, Αγάπη για την Ζωή.

Ποιος όμως Έντιμος Άνθρωπος, Έντιμος Πολίτης πιστεύει ότι στα εικονικά κόμματα μη κόμματα, “τα κόμματα χωρίς αρχηγό και χωρίς κόμμα” όπως είναι ο τίτλος ενός κειμένου μου, υπάρχει συζήτηση. Σοβαρή συζήτηση. Λόγος. Για τις Πόλεις, για την Ύπαιθρο, για την Δημοκρατία, για την Πολιτική (Η Δολοφονία της Πολιτικής), την Τεχνητή Νοημοσύνη, τον Σύγχρονο Άνθρωπο.

Όσον αφορά τα παπαγαλάκια του τύπου. Είναι γνωστό ότι τα παπαγαλάκια δεν σκέφτονται.

Το μέλλον δεν βρίσκεται σε παρακμιακά πλέον πρότυπα της Δύσης και της Ανατολής.

Το μέλλον είναι αλλού.

Μιχάλης Χαραλαμπίδης

Αιξωνή, Ιανουάριος 24

Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΑΧΤΣΗΣ ΘΑ ΗΤΑΝ ΑΝΤΙΘΕΤΟΣ ΜΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΟΠΙΣΘΟΔΡΟΜΙΚΌ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ

Ο συγγραφέας Κωνσταντίνος Ταχτσής ήταν μια προσωπικότητα. Δεν ήταν ένας σκοτεινός, τυχαίος εφήμερος γραφειοκράτης που διείσδυσε στην Κυβέρνηση και τον Κρατικό μηχανισμό. Δεν ήταν μια Talpa όπως τους ονόμαζαν στην Ρώμη.

Τον γνώρισα μία ιδιαίτερη στιγμή την οποία σκέφτηκα αυτές τις ημέρες να την κάνω δημόσια. Εκτός των άλλων για να τον τιμήσω.

Ήταν η περίοδος της αντιπαράθεσης μου με τον Ανδρέα Παπανδρέου για την πολιτική του Νταβός 1 το 1988. Αυτή εκφράσθηκε και με μία έξυπνη πολιτική συγκέντρωση στην Παλαιά Βουλή επί της Σταδίου. Το μήνυμα της ήταν. Άλλο ο Κολοκοτρώνης και άλλο ο Δράμαλης. Αυτό απαντούσε στην απόφαση της εξίσωσης της Ελληνικής ιστορίας με την ρατσιστική Τουρκική ψευδοιστορία στην Μικρά Ασία. Αυτό που μετέπειτα αποτέλεσε τοξικό τρόπαιο των φανατικών ζηλωτών του, του Γιωργάκη - Ρεπούση κλπ.

Κάποια στιγμή στην διάρκεια της συγκέντρωσης με πληροφόρησαν ότι είναι παρών ο Κωνσταντίνος Ταχτσής. Ήρθε μόνος του, αυθόρμητα. Δεν προσεκλήθη.

Άλλοι επίσημοι πολιτικοί και καλλιτέχνες προσκλήθηκαν αλλά δεν ήρθαν. Έκαναν τους υπολογισμούς τους.

Τον πλησίασα, τον χαιρέτησα και τον συνεχάρην.

Ανήρ σκέφτηκα ανατρέχοντας στην Ελληνική σημασία της λέξης.

Είναι επίσης γνωστό γιατί εκφράστηκα δημόσια για αυτό, ότι έναν μεγάλο στόχο μου σε ξένο Κοινοβούλιο τον πέτυχα έχοντας ως συναθλητή έναν νέο άνθρωπο Βουλευτή της Διασποράς. Όταν μάλιστα κάποιοι μου υπέδειξαν την ομοφυλοφιλία του τους είπα: “Εγώ σε αυτήν την υπόθεση δεν είδα πολλούς άνδρες”, “Έναν Άγουρον Είδα. Ατός Εν Άγουρος” (Ο Νέος Άνδρας στην Ποντιακή).

Είμαι όμως σίγουρος ότι ο μεγάλος Συγγραφέας Κωνσταντίνος Ταχτσής σε σχέση με αυτό το οπισθοδρομικό Νομοσχέδιο θα έλεγε “ΟΧΙ αρκετό το σύμφωνο συμβίωσης”.

Αν δεν κάνω λάθος αυτό ήταν το νήμα των προβληματισμών του για την ομοφυλοφιλία. Ελεύθερος άνθρωπος ήταν αν κρίνω από την παρουσία του σε μια ιστορική συγκέντρωση την οποία δικαίωσε η ιστορία. Είναι γνωστή η μετέπειτα ιστορική δημόσια αυτοκριτική του Ανδρέα Παπανδρέου στο Πάντειο. (Μιλώ στο Νέο Ανατολικό Ζήτημα… Η Ανθρωπιστική Ελλάδα).

Μιχάλης Χαραλαμπίδης

Αιξωνή, Ιανουάριος 24

ΟΙ ΟΠΙΣΘΟΔΡΟΜΙΚΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΟΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΕΣ

Υπάρχουν δύο μέτωπα. Από την μία οι Ανθρωπιστές, ο Νέος Σύγχρονος Ανθρωπισμός όπως τον ονομάζω και από την άλλη οι Οπισθοδρομικοί.

Πιο συγκεκριμένα γιατί γίνεται μια ολοκληρωτικού τύπου χειραγώγηση.

Μία υποπολιτική, ολιγαρχική κακιστοκρατία και η τεράστια πλειοψηφία των πολιτών του νέου ανθρωπισμού.

Στις αληθινές δημοκρατίες γίνονται αξιοπρεπή Δημοψηφίσματα.

Μιχάλης Χαραλαμπίδης

Αιξωνή, Ιανουάριος 24

*Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης έφυγε πριν σαράντα ημέρες. Όμως η σκέψη του, η πολιτική ως πρόβλεψη, η ευαίσθητη ματιά του για τον άνθρωπο, τον ελληνισμό θα μας καθοδηγεί και θα μας προστατεύει από τις επιλογές της "ολιγαρχικής κακιστοκρατίας που με ολοκληρωτικό τρόπο χειραγωγούν την κοινωνία μας", όπως περιέγραφε τις επιλογές του πολιτικού μας προσωπικού.

Αναδημοσιεύουμε την πρόσφατη τοποθέτησή του για την τεκνοθεσία και την πραγματική έννοια της προόδου με αφορμή την προεκλογική συνάντηση Μητσοτάκη και Αρχιεπισκόπου.

ΜΙΧΑΛΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ “Αγροφιλία - Αρχαιοφιλία: Η ύπαιθρος στο νέο αιώνα Η περίπτωση της Ελλάδας” ( 2017)

ΓΑΙΑ - Αγροτουριστικός Συνεταιρισμός Γυναικών Τριγώνου 

Αντί μνημοσύνου οι γυναίκες του συνεταιρισμού αποχαιρετούν τον Μιχάλη Χαραλαμπίδη κοινοποιώντας την ομιλία που πραγματοποίησε στο τριήμερο εκδηλώσεων που διοργανώσαμε το 2017 στο Σπήλαιο' «ΓΑΣΤΡΟΛΟΓΙΚΟ, ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ, ΧΩΡΟΓΡΑΦΙΚΟ, ΜΟΥΣΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ» 

Ήταν χαρά και προνόμιό μας να έχουμε κοντά μας όλα αυτά τα χρόνια μία τόσο σπουδαία προσωπικότητα.

Η Ελλάδα του Μ. Χαραλαμπίδη και το δυσοίωνο σήμερα

ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ ΝΙΚΟΣ

Πρόσφατα έφυγε εντελώς απροσδόκητα από τη ζωή ο πολιτικός, οραματιστής, στοχαστής και συγγραφέας Μιχάλης Χαραλαμπίδης, βυθίζοντας στο πένθος την οικογένεια του, χιλιάδες συνοδοιπόρους, αναγνώστες και φίλους του. Οι πρόγονοι του ήρθαν στην Ελλάδα ως πρόσφυγες από τα χωριά της Τραπεζούντας του Πόντου μετά τη γενοκτονία και τον μαζικό εκπατρισμό των παρευξεινίων Ελλήνων.

Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης, γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αλεξανδρούπολη. Στα νεανικά του χρόνια, επί δικτατορίας, διέφυγε στην Ιταλία όπου και σπούδασε οικονομικά, πολιτικές επιστήμες και κοινωνιολογία, ενώ παράλληλα ανέπτυξε έντονη πολιτική δραστηριότητα στο πλαίσιο του ΠΑΚ εξωτερικού. Ήταν μέλος της συντακτικής ομάδας της ιδρυτικής διακήρυξης του ΠΑΣΟΚ εντός του οποίου ανέπτυξε έντονη ιδεολογική και πολιτική δραστηριότητα ως επικεφαλής της λεγόμενης “ομάδας των Ιταλών” η οποία στεκόταν πάντοτε κριτικά απέναντι στη διαφαινόμενη πορεία “κρατικοποίησης” και εκφυλισμού του κινήματος αλλά και στις αντιαναπτυξιακές επιλογές και πρακτικές της ηγεσίας του.

Η ουσιαστική κριτική και οι προτάσεις του αποτυπώθηκαν σε έναν μεγάλο αριθμό βιβλίων, άρθρων, ομιλιών και ανακοινώσεων αλλά και σε προτάσεις νόμων για την ίδρυση μιας νέας πόλης στη Θράκη με το όνομα Ρωμανία και την αναγνώριση από το ελληνικό κοινοβούλιο της γενοκτονίας του ποντιακού ελληνισμού. Ο Μιχάλης παρέμεινε πιστός και έκανε πράξη τις πεποιθήσεις και ιδέες του για ουσιαστικό διαχωρισμό κράτους-κόμματος. Έτσι, δε διεκδίκησε ποτέ βουλευτική έδρα ή υπουργική θέση αν και άνετα θα μπορούσε να το πράξει λόγω και της εγγύτητας του με τον Ανδρέα Παπανδρέου.

Γαστρονομία & Μάρκετινγκ – Από το Παρελθόν στο Μέλλον - του Βασίλη Σπόκου

"...Όμως, το μάρκετινγκ δεν είναι μόνο η πώληση ενός προϊόντος. Είναι η αφήγηση μιας ιστορίας...

Πρέπει να αφηγηθούμε την ιστορία της γεύσης του τόπου μας – την αγάπη και την προσοχή που διακρίνουν την παραγωγή των τοπικών προϊόντων...

Ας ανακτήσουμε την ταυτότητα μας, την ταυτότητα του τόπου μας..."

Οι επισκέπτες αναζητούν την ταυτότητα του τόπου, την ψυχή του, την ιστορία του που μέσα από τα προϊόντα του μπορούν να τον γνωρίσουν, το άψυχο δεν πουλά

Η Ελλάδα με πλούσια ιστορία και πολιτισμό που εκτείνεται αιώνες πίσω, δεν είναι μόνον ένας προορισμός για τους λάτρεις της ιστορίας και του φυσικού κάλλους. Είναι επίσης ένας προορισμός για τους λάτρεις της γαστρονομίας, με μια εκπληκτική ποικιλία γευστικών εμπειριών που αναδεικνύουν τα τοπικά προϊόντα και τις παραδόσεις μας.

Με τη σύγχρονη ανάπτυξη του τουρισμού, το γαστρονομικό μάρκετινγκ έχει αναδειχθεί ως ένα σημαντικό εργαλείο για την προβολή των γαστρονομικών προϊόντων, προσφέροντας στους επισκέπτες την ευκαιρία να ανακαλύψουν τις γεύσεις και τις αρώματα που καθιστούν αυτό το νησί τόσο ξεχωριστό.

Η Ελλάδα είναι ευλογημένη με μια πληθώρα φυσικών πόρων και παραδοσιακών προϊόντων, όπως ελιές, ελαιόλαδο, τυριά, μέλι, κρασί και πολλά άλλα. Η επιτυχής προώθηση αυτών των προϊόντων δεν αποτελεί μόνον μια οικονομική ευκαιρία για τους τοπικούς παραγωγούς, αλλά και έναν τρόπο να διατηρηθούν και να αναδειχθούν οι τοπικές γευστικές παραδόσεις.

Ένας από τους πυλώνες του γαστρονομικού μάρκετινγκ είναι η προώθηση των τοπικών προϊόντων. Στο πλαίσιο του τουρισμού, η προώθηση αυτών των προϊόντων μέσω του μάρκετινγκ αποτελεί καίρια στρατηγική για την προβολή της χώρας ως γαστρονομικό προορισμό. Στο παρόν άρθρο, εξετάζουμε τη σημασία του μάρκετινγκ γαστρονομικών προϊόντων στον τουρισμό της Ελλάδας.

Γαστρονομική Πολυπολιτισμικότητα:

 Η ελληνική γαστρονομία αντικατοπτρίζει την πολυπολιτισμική φύση της χώρας. Από τα τυπικά ελληνικά πιάτα όπως ο μουσακάς και το σουβλάκι, μέχρι τοπικά εδέσματα και παραδοσιακά προϊόντα, ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να ανακαλύψει την ποικιλία και την πλούσια γευστική κληρονομιά της χώρας.

Προβολή των Τοπικών Προϊόντων: Το μάρκετινγκ των γαστρονομικών προϊόντων συμβάλλει στην προβολή των τοπικών παραγωγών και προϊόντων. Μέσω της προώθησης τοπικών εδεσμάτων, κρασιών, τυριών και ελαιόλαδου, ο τουρισμός δίνει έμφαση στην αυθεντικότητα και τη γεύση του τόπου. Οι γαστρονομικές εκδηλώσεις, οι οινογνωστικές διαδρομές, μπορούμε να αναδείξουμε τις Μινωικές διαδρομές του κρασιού, τα μαγειρικά σεμινάρια για την Μινωική κουζίνα και οι επισκέψεις σε αγροκτήματα και οινοποιεία αποτελούν δημοφιλείς δραστηριότητες που προσφέρουν στους επισκέπτες την ευκαιρία να εξερευνήσουν την κρητική γαστρονομία και τα προϊόντα μας μέσα από μια πραγματική και αυθεντική εμπειρία, την ιστορία και τους μύθους.

Δημιουργία Αναζήτησης Αυθεντικών Εμπειριών: 

Καλό ταξίδι Μιχάλη Χαραλαμπίδη.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ

Καλό σου ταξίδι αγαπητέ Μιχάλη. 

Όποιος αντιλήφθηκε τι συμβαίνει στα ενδότερα του πολιτικού συστήματος του νεοελληνικού κράτους αλλά γνώρισε και εσένα, ξέρει ότι εάν υπήρχαν δέκα ακόμη των δικών σου πνευματικών και πολιτικών προδιαγραφών θα επιβίωνε, θα δυνάμωνε και θα πρωτοστατούσε στην περιφέρειά μας, στην Ευρώπη αλλά και ευρύτερα. 

Πλημμύριζες από τις υψηλές αρχές της φιλοπατρίας και των διαχρονικών ανθρωποκεντρικών παραδοχών της Ελληνικότητας και λειτουργούσες ως γνήσιος και ασυμβίβαστος φορέας δημοκρατικών πεποιθήσεων.

 Γνήσιος επίσης φορέας της ύψιστης κοσμοθεωρητικής αρχής της Εθνικής Ανεξαρτησίας. 

Αρχές της δεκαετίας του 1980 η γνωστή φράση «Η Ελλάδα στους Έλληνες» γέννησε πολλές προσδοκίες. Πολλοί πίστεψαν ότι, επιτέλους, το Ελληνικό κράτος θα λειτουργούσε ως κυρίαρχο και ισότιμο μέλος της Ευρώπης και των Δυτικών συμμαχιών. Όταν στάσεις και αποφάσεις διέψευσαν τις προσδοκίες, χωρίς αναστολές και ξεκάθαρα ασκούσες κριτική. Σε κρίσιμες καμπές της Μεταπολίτευσης πάντα και με μεγάλο κόστος αγωνιζόσουν να είσαι στην – τελικά, όμως, ανύπαρκτη- σωστή πλευρά. 

Εξ ου και δεν δίστασες, ακριβώς, να ασκήσεις κριτική σε πολιτικά πρόσωπα και σε παρατάξεις που εμπιστεύτηκες. «Εκτοπίστηκες» επειδή δεν δέχθηκες να προσαρμοστείς, να βολευτείς και να σαπίσεις στα ενδότερα των εγχώριων πεδίων της ξενοκρατίας.

 Η ανιδιοτέλειά σου ήταν αξιοθαύμαστη. Αυτονόητα στις συζητήσεις μας, συμφωνούσαμε για μια δημοκρατική και εθνικά ανεξάρτητη Ελλάδα. Και αυτό παρά το γεγονός ότι αναμενόμενα υπήρχαν πολλές απόψεις και μεγάλος προβληματισμός για το πως προσανατολίζεται το ταξίδι της νεοελληνικής Οδύσσειας. Για το ποιες έπρεπε να ήταν οι απαραίτητες προϋποθέσεις εντός αυτού το προσανατολισμού, επίσης, που θα επιτύγχαναν υψηλότερες βαθμίδες δημοκρατίας και εθνικής ανεξαρτησίας. 

Οι συζητήσεις μας για όλα αυτά είναι αξέχαστες, πολύτιμες και διδακτικές. 

Όσοι σε γνωρίσαμε ποτέ δεν θα σε ξεχάσουμε. 

Καλό σου ταξίδι αγαπητέ και αξέχαστε Μιχάλη.

Η στρατηγική της ανάτασης του ελληνισμού στο έργο του Μιχάλη Χαραλαμπίδη

Δημήτρης Μάρτος

Γνώρισα τον Μιχάλη Χαραλαμπίδη στη Φλωρεντία, στα μέσα της δεκαετίας του 1970. 
Αμέσως με κέρδισε με την οξυδέρκεια και την σαφήνεια του πολιτικού του λόγου. Επηρέασε καθοριστικά την πολιτική μου αγωγή. Φώτισε τα σκοτάδια της μεταδικτατορικής  πολιτικής αβελτηρίας. Τα βιβλία, τα κείμενα, οι ομιλίες, οι νουθεσίες και οι δράσεις του, συγκροτούν όχι μόνο ένα απόθεμα ιδεών και πρακτικών για τους νέους ανθρώπους, τους «ευγενείς συναθλητές» του, όπως αισιόδοξα ευελπιστούσε, αλλά και μια σχολή πολιτικής θεωρίας και
σχεδιασμού. Αυτό που διέκρινε κανείς στην υπερβατική προσωπικότητα του ήταν το υψηλό αίσθημα ατομικής ευθύνης απέναντι στην εθνική συλλογικότητα. 

Ήταν από τους λίγους που συνέλαβαν την έννοια της πολιτικής στο υπερθετικό βαθμό.
Την εγκωμίασε με σθένος και πάθος, σαν αντιστάθμισμα στο μαγαρισμό της και τελικά στη «δολοφονία» της από τη διανοητική πενία και τον καιροσκοπισμό των μεταπολιτευτικών
πολιτικών μορφωμάτων.

Ό,τι επεξεργαζόταν και ό,τι πρότεινε το τεκμηρίωνε και ιστορικά στις διδαχές των μεγάλων δασκάλων μας. Και είχε εμπεδώσει πρωτίστως την ουσία της αρχαίας ελληνικής παιδείας: ότι ο άνθρωπος πρέπει να κρίνεται από το «είναι» του, από το λόγο και την ηθική και όχι από το «έχειν», τον πλούτο και τη δύναμη. 

Ότι η προσωπικότητα του ανθρώπου πρέπει να αξιολογείται από την ικανότητα και τη βούλησή του να κατανοεί τη φύση και την κοινωνία και όχι να τις κατακτά. Σε αυτό το σημείο βρισκόταν και η κριτική του στη δυτική πνευματικότητα, γιατί αυτή αντλούσε περισσότερο από τη Ρώμη, το ρωμαϊκό-ατομικό Δίκαιο και τον ιμπεριαλισμό της παρά από την Αθήνα της Δημοκρατίας και της υψηλής πολιτικής.

Ύφαινε ένα νήμα στιγμών της ελληνικής ιστορίας που μπορούσαν να αποτελέσουν τα σταθερά βάθρα μιας στρατηγικής ανάτασης, μιας εξόδου από το αέναο τέλμα και τη συρρίκνωση. Η Αθήνα του 5ου π.Χ. αιώνα ήταν η μεγαλειώδης αφετηρία του νήματος. Στην σκέψη του το κλεινόν άστυ δεν ήταν ένα άθροισμα σπιτιών, ιδιοκτησιών και ιδιωτών, αλλά ο δημόσιος χώρος, ήταν η Αγορά, η οποία μετέτρεπε το άστυ σε Εκκλησία του Δήμου, σε πόλη-πολιτεία, και όχι σε πόλη-κράτος, δηλαδή, σε πόλη - γραφειοκρατών και ιδιοκτητών. Η Πόλη-Αγορά ήταν, για τον ΜΧ, η πρώτη ιστορική στιγμή, όχι μόνο για την εθνική αλλά και την οικουμενική χειραφέτηση. Την τίμησε, δίνοντας στο ηλεκτρονικό βήμα του το όνομά της.

Βάσισε τη στρατηγική της ανάτασης και της νέας διεθνούς περπατησιάς των Ελλήνων σε κάποιες ιδεολογικοπολιτικές, κοινωνικές, αναπτυξιακές και ιστορικές κοινότητες. Η πρώτη ιδεολογικοπολιτική κοινότητα ήταν το ΠΑΣΟΚ. Ως ιδρυτικό μέλος και μέλος της συντακτικής ομάδας της Διακήρυξής του, ήλπιζε στη συγκρότηση ενός πολιτικού θεσμού σε δημοκρατική βάση και όχι παλαιοκομματική και σταλινική, βασισμένο στα κοινωνικά κινήματα και όχι στο πελατειακό κράτος. Διέκρινε, όμως, ότι το ΠΑΣΟΚ κατανάλωσε σύντομα την «πολιτική πρόσοδο» που του έδωσε η Ιστορία. Μας έλεγε ότι «το ΠΑΣΟΚ το κάναμε για να πάμε στην Κερύνεια και όχι στα Ίμια». Προσπάθησε να εξηγήσει τι  οδηγούσε αυτή τη μεγάλη ιδεολογικοπολιτική κοινότητα στον εκφυλισμό, προτείνοντας και τους τρόπους της ανασυγκρότησής της. Τη «Σύγκρουση του Νέου με το Παλαιό», όπως παρουσίασε στο ομότιτλο βιβλίο τη σύγκρουσή του με τις γραφειοκρατικές, σταλινικές και κρατικίστικες αντιλήψεις και πρακτικές στο κόμμα, νομίζω ότι η μέθη της εξουσίας δεν άφησε να την καταλάβουν.

Η δεύτερη κοινότητά του ήταν οι «Ιταλοί», ένα διακριτό ιδεολογικοπολιτικό ρεύμα, που ανδρώθηκε αρχικά μέσα στο ΠΑΣΟΚ και τη διαμόρφωσή του την επιμελήθηκε ο ίδιος. Δεν επρόκειτο για κάποια πολιτική σέχτα αλλά για συναγωνιστές των φιλόδοξων στρατηγικών του και των ενδιάμεσων εφαρμογών τους. Αλλά ο ΜΧ υπερέβη το στενό πολιτικό προσδιορισμό του «Ιταλού», βαδίζοντας στη συνέχεια μόνος του, για να ενδυθεί η προσωπικότητά του με εθνικές και σταδιακά με οικουμενικές διαστάσεις.

Η τρίτη κοινότητα ζητημάτων, που περιπλανήθηκε και ανέδειξε ως ψηφίδες της στρατηγικής του, ήταν οι αναπτυξιακές κοινότητες. Πρωτίστως, οι «τόποι», οι γεωγραφικοί και ιστορικοί, με τους οποίους ως άλλος Δημητριεύς υποδείκνυε να ασχοληθούμε, να αναδείξουμε τα απόκρυφα νοήματά τους και τα παραγωγικά τους πλεονεκτήματα που απωθήθηκαν από τον αθηνοκεντρισμό. «Ο μεγάλος πόρος του συστήματος Ελλάδα είναι ο τόπος, το έδαφος, το τοπίο» μας υπενθύμιζε. Η γονιμότητα της σκέψης του τροφοδοτούνταν από τη μεγάλη κοινοτιστική, συνεταιριστική και αγροτοδιατροφική μας παράδοση.

 Στις έννοιες της «τοποφιλίας» και «αγροφιλίας» διέκρινε τους μηχανισμούς μιας αναπτυξιακής

ανασυγκρότησης πέρα από το στενόχωρο και παρασιτικό αθηνοκεντρικό μοντέλο. Διέκρινε στο ρωμαλέο και αυτόνομο εργατικό κίνημα της πρώτης μεταπολιτευτικής δεκαετίας μια πραγματική και όχι κάποια ιδεοληπτική πρωτοπορία. 

Επιμνημόσυνο σημείωμα σε ένα μεγάλο φίλο και Πατριώτη

Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης θα παραμείνει στην ιστορία της ελληνικής συνέχειας για πολλούς λόγους:

 Επιμνημόσυνο σημείωμα σε ένα μεγάλο φίλο και Πατριώτη

Το ιστορικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ Μιχάλης Χαραλαμπίδης. Φωτογραφία via Facebook, Ethnos 13/04/2024

Του ΖΗΝΩΝΑ ΣΙΕΡΕΠΕΚΛΗ

Αργοπορημένα, καρδιακέ μου φίλε -αφού την είδηση του θανάτου σου την έλαβα με κάποια καθυστέρηση- γράφω το επιμνημόσυνο τούτο σημείωμα για να αινέσω το αειθαλές πατριωτικό σου πνεύμα.


Ένα ήταν το πάθος του Μιχάλη Χαραλαμπίδη. Με αυτό (και γι’ αυτό) γεννήθηκε, έζησε και πέθανε. Ένας υπερήφανος ευπατρίδης όσο λίγοι. Ολόκληρος αφοσιωμένος στον σκοπό και στο χρέος να συμβάλει στην ανατροπή των αιτίων που κρατάνε τον Ελληνισμό σκυμμένο.

Πάλεψε με όλα τα προσωπικά χαρίσματα που του διέθεσε η ποντιακή του ρίζα για την ανόρθωση, να βγουν Ελλάδα και Κύπρος από την μιζέρια της ηττοπάθειας και της απαξίωσης.


Γνωριστήκαμε και σφόδρα φιλέψαμε στα άραχλα χρόνια της δικτατορίας στην Ρώμη, όπου εκείνος σπούδαζε πολιτικές επιστήμες κι εγώ αρχιτεκτονική κατά την πενταετία 1976-1981. Μας είχε φέρει κοντά η κοινή αγωνία για ελευθερία. Εκείνος στο ΠΑΣΟΚ, εγώ στην ΕΔΕΚ συνάψαμε μια φιλική σχέση η οποία στάθηκε πάνω και πέρα από τις θλιβερές κομματικές εκπτώσεις που ακολούθησαν.Κλείνω το παρένθετο για την γνωριμία και τα χρόνια της Ρώμης, τα γεμάτα από το άρωμα των αγώνων κατά των δικτατοριών σε όλο τον πλανήτη (ο Μιχάλης με εισήγαγε στον υπέροχο αντιστασιακό κόσμο της Λατινικής Αμερικής και των Κούρδων αγωνιστών, καθώς εγώ του άνοιξα νέες πόρτες στο εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα της Φατάχ και των Παλαιστίνιων).

Επιστρέφω λοιπόν στο εγκωμιαστικό κίνητρο που μου έβαλε την πέννα στο χέρι.

Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης θα παραμείνει στην ιστορία της ελληνικής συνέχειας για πολλούς λόγους. Για την αδιάλλακτη εμμονή του σε αρχές και αξίες (όταν σύσσωμη σχεδόν η ύστερη πασοκική εξουσία έσπευδε να εξαργυρώσει τις πλαστές επιταγές Σημίτη), για τον πρωτότυπο διεθνισμό του και για το τολμηρό όραμα του για μια Ελλάδα εθνικής αυτάρκειας και πολιτιστικού μεγαλείου.


Βεβαίως, κατοχυρωμένη είναι η εθνική του προσφορά, αφού σε αυτόν οφείλεται η πρωτοβουλία βάση της οποίας η Βουλή των Ελλήνων αναγνώρισε, το 1994, την 19η Μαΐου ως Ημέρα Μνήμης της Ποντιακής Γενοκτονίας. Επίσης κατοχυρωμένη είναι και η συμβολή του στην σύνταξη της Ιδρυτικής Διακήρυξης του ΠΑΣΟΚ, τον Σεπτέμβριο του 1974.

Οι Έλληνες πρέπει να θυμούνται τον Μιχάλη Χαραλαμπίδη ως απόγονο του Ρήγα…

Αποχαιρετώντας έναν οραματιστή της απελευθέρωσης του οικουμενικού Ελληνισμού 

Της ΑΘΑΝΑΣΙΑΣ ΦΩΤΙΑΔΟΥ

Η τεράστια συμβολή του Μιχάλη Χαραλαμπίδη σε όλα τα επίπεδα, πολιτικό, εθνικό, πολιτιστικό, στα οποία με την ριζοσπαστική ιδιοσυγκρασία του διαμόρφωσε ένα πρωτοποριακό και μοναδικό τρόπο παρέμβασης, με σκοπό την ανατροπή της γραφειοκρατικής αντίληψης, που επικρατούσε και επικρατεί, στα κόμματα της αριστεράς, αρχίζοντας από το δικό του μετερίζι, το ΠΑΣΟΚ, δεν είναι εφικτό να παρουσιαστεί επαρκώς σε ένα κείμενο, όπως το παρόν.

Θα αναφερθώ συνοπτικά στην περίοδο της πολιτικής του διαδρομής, από το σημείο που ο Μιχάλης διαφεύγει παράνομα στην Ιταλία. Είναι ήδη ηγετικό στέλεχος του ΠΑΚ, και τοιουτοτρόπως, έχοντας την πολιτική εκπροσώπηση αυτού του αντιδικτατορικού κινήματος έρχεται σε επαφή με όλη την Ιταλική αριστερά και το ιταλικό δημοκρατικό κίνημα που ανθούσε στις αρχές του 1970.

Ουσιαστικά διαμορφώνεται αυτή την περίοδο η ξεχωριστή προσωπικότητα του. Διαμορφώνεται αυτός ο οργανικός διανοούμενος όπως το διατυπώνει ο Γκράμσι. Στο μικρό γραφειάκι στην καρδιά της Ρώμης, που είχε παραχωρήσει το Σοσιαλιστικό κόμμα P. S. I. στο ΠΑ.ΣΟ.Κ., γίνονταν από τον Μιχάλη ταχύρρυθμα μαθήματα πολιτικής σε μια διψασμένη νεολαία για απελευθέρωση και δημοκρατία.


Αυτοί που ήθελαν να γυρίσει ανάποδα ο ντουνιάς με τα βιβλία υπό μάλης όλων των μεγάλων διανοούμενων ενδεικτικά αναφερομένων Πωλ Σουηζυ, Πωλ Μπαραν, Σαμίρ Αμίν, συμμετείχαν στην διαμόρφωση ενός νεολαιίστικου κινήματος αμφισβήτησης της επικρατούσας νομενκλατούρας στην Ελλάδα που βασιζόταν στην γραφειοκρατία του κόμματος. Αυτό το κίνημα αναφέρονταν ως Ιταλοί και γιγαντώθηκε πριν αναλάβει την εξουσία το ΠΑ.ΣΟ.Κ. στην Ελλάδα.  Η σύγκρουση ήταν αιματηρή με αποτέλεσμα τον ακρωτηριασμό αυτού του νεολαιίστικου κινήματος στο βωμό της εξουσίας.
Ο Μιχάλης με τους Ιταλούς του, τρόμαξε την καθεστηκυία νομενκλατούρα γιατί φοβήθηκε τον μεγάλο περιορισμό της ανέλεγκτης εξουσίας της στο κόμμα και στο κράτος.

Μνήμη Μιχάλη Χαραλαμπίδη

Φαήλος Κρανιδιώτης

Τα βιβλία, τα άρθρα, οι ομιλίες του και κυρίως το παράδειγμά του θα μείνουν κτήμα του Εθνους εσαεί

Ηταν το μακρινό 1987, τεταρτοετής Νομικής στο ΑΠΘ. Αγόρασα ένα βιβλίο, έκδοση της Ενωσης για τα Δικαιώματα και την Απελευθέρωση των Λαών (ΕΔΑΛ), «Κούρδοι, ένας ιστορικός λαός αγνοούμενος», με εισαγωγή του Μιχάλη Χαραλαμπίδη. Η εισαγωγή ήταν συγκλονιστικότερη κι από τις ιστορικές και πολιτικές πληροφορίες για το Κουρδικό Εθνος του βιβλίου. Οι σπουδαίοι διανοητές και ηγέτες είναι αυτοί που, όταν τους ακούς ή τους διαβάζεις, αισθάνεσαι να βάζουν τις σκέψεις και τις αναζητήσεις σου σε τάξη, να δίνουν προοπτική, ένα πρακτικό αλλά και ηθικό σχέδιο για να κατακτηθούν απάτητες κορυφές.

Στο κείμενό του βρήκα την ενότητα των εθνικών και κοινωνικών ζητημάτων, μια ανάλυση του νέου ανατολικού ζητήματος, που εμπεριείχε ένα εθνικό σχέδιο, βασισμένο στην αληθινή κοινωνική επιστήμη, την Ιστορία. Κύπρος, Αιγαίο, Θράκη, Κουρδιστάν, ενιαίο μέτωπο, ίδιος εχθρός. Και, φυσικά, είδα και την ανάλυση του ελληνικού εσωτερικού ζητήματος, τον εθνοκτόνο αθηνοκεντρισμό, γιατί, όπως έλεγε, αντί να συνδέσουμε τη Θράκη, τη Μακεδονία και την Ηπειρο με την Πελοπόννησο, την Κρήτη και την Κύπρο, καταφέραμε να συνδέσουμε τα Σεπόλια με τη Δάφνη.

Ο ΔΙΚΟΣ ΜΟΥ ΜΙΧΑΛΗΣ…

Ο "ΔΙΚΟΣ ΜΟΥ" ΜΙΧΑΛΗΣ…

ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ

Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης έφυγε...

Δεν μπορούμε να το πιστέψουμε...

Φαντάζομαι τη χαρά του Περικλή Ροδάκη, του Νίκου Ψυρούκη, του Σάββα Παύλου, του Θεόφιλου Γεωργιάδη, του Ηλία Ευαγγελίδη, του Παύλου Τουμανίδη και των άλλων συντρόφων μας που έφυγαν νωρίς, να του στήνουν υποδοχή... ζήλια με πιάνει… να μπορούσα να αφουγκραστώ λίγο τις κουβέντες τους...

Ο Μιχάλης έφυγε...

Η φωνή του όμως, γεμάτη δύναμη, με την ιδιαίτερη ζεστή χροιά, ηχεί!
Ο πολιτικός του λόγος ζωντανός περισσότερο από ποτέ, αποτελεί πολιτική διαθήκη για όσους διαμορφωθήκαμε κοντά του για 50 χρόνια!


Ερχόμενος στην Αθήνα, τα πρώτα χρόνια της τρίτης δεκαετίας της ζωής μου, είχα διακαή πόθο να συνδεθώ με τρία πρόσωπα.
Τα δύο ήταν ήδη μύθοι. Είχε καταγραφεί η γεμάτη δάφνες ιστορική τους πορεία και δεν το τόλμησα. Τους γνώρισα αργότερα, μέσα από κοινούς φίλους σε πολιτικές δράσεις. Ήταν ο Πάμπλο - Μιχάλης Ράπτης και ο Μανόλης Γλέζος.
Ο τρίτος ήταν νέος, υποσχόταν πολλά, μου άνοιγε πνευματικούς και κινηματικούς δρόμους. Στο πρόσωπό του επιβεβαιωνόταν η αγωνία του Αριστοτέλη να είναι ο άνθρωπος ζώο (ον) κοινωνικό!
Αυτή τη γεμάτη Φως υπόσχεση, τη θέληση να κάνεις Πολιτική, ήθελα κοντά του να γνωρίσω.
Ήταν ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης!

Από τη φύση μου συνεσταλμένος, στους άλλους δεν τόλμησα αμέσως, όμως μαζί του δεν ήθελα να χάσω χρόνο...


Τέλος της δεκαετίας του ΄80 και ανέβαινα στο Μοναστηράκι, κοντά στους Αέρηδες προς το Ίδρυμα Χορν για να ακούσω τον Χρήστο Γιανναρά. Λίγα βήματα μπροστά μου και προς την ίδια κατεύθυνση, ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης. Ήταν η πρώτη συνάντηση στο δρόμο. Θυμάμαι έλεγε δεν θέλω γραφεία, στον δρόμο κάντε Πολιτική!

Εγώ στα 25 και αυτός στα 37 του και ήδη είχε κάνει τόσα πολλά! Τα είχε βάλει με τη χούντα, συνέβαλε στην διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη, ενός κειμένου επίκαιρου και σήμερα όσο ποτέ. Εφιάλτης η πρώτη του παράγραφος για την τραγωδία της Κύπρου μέχρι και σήμερα, για τους επιγόνους στο ΠΑΣΟΚ και όλο το πολιτικό σύστημα. Την βλέπουν 50 χρόνια μετά σαν βαρίδι στα σχέδια τους.

Είχε σχέσεις με τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα στη Λατινική Αμερική, στην Αφρική, σε όλο το κόσμο. Ήταν η Κασσάνδρα για την κομματική γραφειοκρατία του ΠΑΣΟΚ προειδοποιώντας για τον επερχόμενο εκφυλισμό. Η Κασσάνδρα δε γινόταν πιστευτή, όμως όλοι γνώριζαν ότι ο Μιχάλης είχε δίκιο και πρώτος ο Ανδρέας, που έως το τέλος τον αντιμετώπιζε, σε αντίθεση με τη κρατικοκομματική γραφειοκρατία, με σεβασμό και ήθος και τεράστια εκτίμηση στο πρόσωπό του. Απλά οι σύντροφοί του είχαν αποφασίσει τον άλλο δρόμο της ενσωμάτωσης στο κράτος, να γίνουν τα σαπρόφυτα του παραπαίοντος θνήσκοντος κράτους που απομυζούσε από το δέντρο του έθνους.

Η επόμενη συνάντησή μας έγινε στα γραφεία του "Καταναλωτή" στην Πανεπιστημίου. Ήθελε να αναδείξει την πολιτιστική - οικονομική αξία της παραδοσιακής διατροφής, την ύψιστη διατροφική αξία της ηπειρωτικής πίτας, των παραδοσιακών εδεσμάτων μας που έπρεπε να κατακτήσουν την παγκόσμια κουζίνα, την άλλη σχέση με το φαγητό, την επιστροφή στο παράδειγμα των δειπνοσοφιστών. Το κίνημα του slow food απέναντι στη παγκοσμιοποίηση των fast food.

Ο Μιχάλης δεν είναι γνωστός μόνο για τη σχέση του, τη συμβολή του στο απελευθερωτικό Κουρδικό κίνημα, την αναγνώριση της ποντιακής γενοκτονίας, του μόνου αληθινού δρόμου της Ειρήνης στη γειτονιάς μας μέσω της ανάδειξης του ενός προβλήματος, του τουρκικού προβλήματος σε βάρος των αυτοχθόνων λαών της Ανατολικής Μεσογείου και της Μικράς Ασίας…
Ήταν αυτός που ανέδειξε το αληθινό γυναικείο ζήτημα, πρόλαβε το κίνημα Me Too, υπερασπίστηκε και συνέδεσε τις "Μητέρες του Σάββατου" στην Κωνσταντινούπολη με τις πορείες της κίνησης "Οι γυναίκες επιστρέφουν" στην πράσινη γραμμή στην Κύπρο και αυτές τις χαροκαμένες μάνες, αδερφές με τις "Γυναίκες με τα μαύρα" στη Χιλή.

Άνοιξε δρόμους για τον άλλο τρόπο επαναθεμελίωσης της αρχιτεκτονικής και παραγωγικής δομής – ανάπτυξης του τόπου, της ενδογενούς οικονομίας στα χρόνια της παγκοσμιοποίησης.

Ήταν αυτός που με τους συναθλητές του με αφίσες, εκδηλώσεις σε όλους τους δήμους από την Πύλο έως την Ηγουμενίτσα, κι από εκεί έως την Αλεξανδρούπολη αλλά και το Βόλο, και από την πατρίδα του έως το Μπουργκάς, ήθελε να ξαναοδηγήσει τον ελληνισμό και την οικονομία μας στους παραδοσιακούς της δρόμους, προς τη Μαύρη θάλασσα, τα Βαλκάνια, το νέο δρόμο του μεταξιού, τα νέα αναγκαία λιμάνια περάσματα προς την Ευρώπη. Όμως οι ψευτοεκσυγχρονιστές αποφάσισαν την Εγνατία και την Ιόνια οδό χωρίς τρένο. «Προτίμησαν να ενώσουν τα Σεπόλια με τη Δάφνη», όπως έλεγε, αντί να ενώσουν τις ελληνικές περιφέρειες και η οικονομία της χώρας οδηγήθηκε στα μνημόνια και τα Τέμπη για χάρη των πολιτικών παρεών πέριξ του Κολωνακίου.
Ήταν αυτός που πρώτος έβαλε στο στόμα κάθε αδικημένου Έλληνα πολίτη της περιφέρειας την πρώτη αιτία της κακοδαιμονίας στη ζωή του. "Το αθηνοκεντρικό κράτος". Και ήταν δική του η πρόταση για την ίδρυση της «Ρωμανίας», μιας νέας πόλης στη Θράκη, που ψηφίστηκε από τη συντριπτική πλειοψηφία των 2/3 του ελληνικού κοινοβουλίου.

Απέναντι σε αυτό ο Χαραλαμπίδης ανέπτυξε το δικό του σχέδιο για την πολυκεντρική Ελλάδα

Θυμάμαι, έλεγε, ότι τα πολιτικά κείμενα πρέπει να είναι πυκνά, το σχέδιο να είναι ορατό με Συμβολισμούς, Αισθητική και Ταυτότητα. Και ο Μιχάλης, μέσω των βιβλίων του, μας έδωσε όραμα, οδό διαφυγής από την παρακμή, «το ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΣ για την Ελλάδα», όπως το ονόμασε...

Ο πλάτανος του δικού μας ρεύματος έχει βαθιές ρίζες, είναι επαναστατικός και φτάνει ως τον Ρήγα και τον Μακρυγιάννη, αλλά και κοινοτικός όπως του Κωνσταντίνου Καραβίδα, δημοκρατικός όπως του Αλέξανδρου Παπαναστασίου και ο τρόπος μας όπως του Γέρου του Μωριά, ελεύθερος και ανυπότακτος...

Ο Μιχάλης πολιτικό ον, πιστός στον ορθό λόγο, αλλά με σεβασμό στην παράδοση της εκκλησίας.
Με τους ιερείς με πυρωμένη καρδιά είχε πάντα αγαπητική σχέση. Θυμάμαι το 1995 στη Θράκη, στον Άγιο Ευγένιο, όταν έμπαιναν τα θεμέλια της Ρωμανίας, τη χαρά του Πατέρα Γεωργίου Μεταλληνού, που ως και νέο Μεγάλο Κωνσταντίνο τον ονόμασε από τον ενθουσιασμό του.

Τα τελευταία χρόνια ο Μιχάλης ένιωθε ιδιαίτερη αγάπη για τους ανθρώπους της Εκκλησίας. Ίσως οι πνευματικές μορφωτικές αναζητήσεις του να τον οδήγησαν εκεί... αλλά ίσως και κάποια πρόσωπα της εκκλησίας που συνδέθηκε μαζί τους τον βοήθησαν.

Στις προσωπικές μας συζητήσεις θυμάμαι τις αναφορές του στον Μανώλη Μηλιαράκη. «Ένας άνθρωπος, ένας αληθινός λεβέντης – άνθρωπος» μου έλεγε, όταν τον αποχαιρετούσαμε πέρσι για τελευταία φορά στο Α' κοιμητήριο της Αθήνας.

Με τον εκδημήσαντα επίσκοπο Δράμας Παύλο είχε στενή σχέση. Τους συνέδεε η αγάπη για τα ποντιακά χώματα, ονειρεύονταν την επιστροφή στον Πόντο...

Θυμάμαι τελευταία, όταν του έθετα ερωτήματα, ανησυχίες για επιλογές του Οικουμενικού Πατριάρχη, ήταν απόλυτος και με καθησύχαζε για το βάθος της σκέψης του και το οραματικό του έργο του πνευματικού ηγέτη της Ορθοδοξίας.

Όμως, εκεί που είδα Φώς στο πρόσωπό του, τη χαρά του μικρού παιδιού που έλαβε μεγάλο Δώρο, ήταν όταν με θέα τη Μητρόπολη της Αθήνας μου μιλούσε για τον Μητροπολίτη Σισανίου και Σιατίστης Παύλο! «Κοντά του ένιωσα την χριστιανική Αγάπη, αισθάνθηκα ότι υπάρχει»!!! Ήταν πολύ μεγάλη η Αγάπη για το πρόσωπό του.

Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης φύτεψε την άμπελο και αυτή θα βγάλει άφθονους καρπούς....

Πρόσωπα ιεραπόστολοι του πολιτικού του λόγου μπολιάστηκαν κοντά του και στον απανταχού ελληνισμό κοινότητες φίλων του θα θερίσουν τον καρπό του!

Αθάνατος!

Γιώργος Τασιόπουλος

Υγ. Το κείμενο γράφτηκε τις πρώτες ώρες μετά την είδηση του θανάτου του Μιχάλη  

ΠΗΓΗ - Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΦΙΛΟ ΚΑΙ ΑΓΩΝΙΣΤΗ ΜΙΧΑΛΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗ

ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΦΙΛΟ ΚΑΙ ΑΓΩΝΙΣΤΗ ΜΙΧΑΛΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗ

του Περική Νεάρχου*

Ήμουν εκτός Αθηνών όταν έμαθα την απίστευτη είδηση οτι ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης δεν είναι πια μαζί μας. Ήταν πραγματικός κεραυνός. Τον είχα δει δύο εβδομάδες πριν. Ήθελε να μου δώσει το νέο του βιβλίο "Αγροφιλία ". Πήγαμε και φάγαμε μαζί και ήπιαμε μετά καφέ. Συζητήσαμε επί ώρες. Δεν μου παραπονέθηκε για θέματα υγείας. Αντιθέτως ,με συμβούλευε να προσέχω την υγεία μου, όπως , υποτίθεται, έκανε και αυτός.

Το τελευταίο βιβλίο του ήταν μια αφορμή για να κάνουμε μεγάλες αναδρομές στην πολιτική του ΠΑΣΟΚ αλλά και των άλλων Κυβερνήσεων στον αγροτικό τομέα. Πίστευε βαθιά οτι πρέπει τώρα να επικεντρωθούμε σε μια νέου τύπου αγροτική ανάπτυξη, η οποία θα συνδέει και θα συνθέτει την αγροτική ανάπτυξη με την ιστορία και τον πολιτισμό, το περιβάλλον, την παιδεία, την τεχνολογία και τη δημογραφική αναστροφή. Απέναντι στο παλαιό ρεύμα της αστυφιλίας, πρέπει να αντιτάξουμε τώρα την αγροφιλία.

Παρέπεμπε στη θεά Δήμητρα, στην Αρτέμιδα, τη μεγάλη οικολόγο θεά που τιμώρησε σκληρά τον Αγαμέμνονα γιατί είχε σκοτώσει ένα ελάφι στο ιερό άλσος της. Στο Αρκαδικό ιδεώδες, που το επικαλείται σήμερα για προβολή η Τοσκάνη. Περπατούσαμε κοντά στην Μητρόπολη. Θυμήθηκε αυτό που του είχα δείξει στο μικρό εκκλησάκι της Παναγίας της Γοργοεπήκοου, ενώ συζητούσαμε για τη θεά Δήμητρα, θεά της γεωργίας αλλά και της αναγέννησης, που εκφραζόταν συμβολικά με τον σπόρο που πεθαίνει και δίνει νέα ζωή. Του ευεξία τα εντοιχισμένα αρχαία γλυπτά που παριστάνουν τον ιερό κέρνο, λατρευτικό σκεύος των Ελευσίνιων Μυστηρίων και τις ιερές διασταυρούμενες λαμπάδες της Δήμητρας. Ενθουσιάστηκε. Τις περιέλαβε στο νέο του βιβλίο.

Ήταν πολύ ενθουσιασμένος και για το νέο του βιβλίο ,όπως ήταν και για το προηγούμενο, που μου είχε χαρίσει και είχε ως θέμα την Καλαβρία. Είχε γυρίσει τότε από την Κάτω Ιταλία, όπου είχε κάνει πολλές ομιλίες και συναντήσεις.  "Δεν μπορείς να πιστέψεις", μου είπε, "τι γίνεται εκεί. Υπάρχει μια απίστευτη αφύπνιση για τη Μεγάλη Ελλάδα, σε μαζικό επίπεδο. Αισθάνονται Έλληνες και θέλουν να έχουν στενούς δεσμούς , αν όχι ΄Ένωση, με την Ελλάδα" Τα Ίδια μου περιέγραψε και ένας άλλος φίλος ζωγράφος από την Τρίπολη. Ήθελα να τους φέρω σ' επαφή αλλά, δυστυχώς, δεν πρόλαβα. Του έδωσα από πλευράς μου μια δική μου τραγωδία, με θέμα τον Κορίνθιο στρατηγό Τιμολέοντα, που είχε πρωτοστατήσει σε αγώνες κατά των τυράννων και των Καρχηδονίων στις Συρακούσες και σ' όλη τη Σικελία.

Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης ήταν πέρα από την καθημερινή και συμβατική πολιτική. Ήταν ο άνθρωπος των μεγάλων οραμάτων και των ιδεών για μια βαθειά αλλαγή και επανασύνδεση των θραυσμάτων του μεγάλου μωσαϊκού του οικουμενικού Ελληνισμού. Αυτού, που το Ελληνικό κράτος απεδείχθη , δυστυχώς, ανάξιο να εκφράσει και να εκπροσωπήσει.
Επανερχόταν συχνά στις συζητήσεις μας στο θέμα της Ρωμανίας , της νέας πόλεως που είχε προτείνει να ιδρυθεί στη Θράκη για να υποδεχθεί δημιουργικά τους Έλληνες Ποντίους της Μαύρης Θάλασσας, που είχαν εξαναγκασθεί να ξεριζωθούν από τις πανάρχαιες πατρίδες τους. Αντί το κράτος να αγκαλιάσει την ιδέα αυτή και να τη συνδέσει με τα δικά της προγράμματα δημιουργίας θέσεων εργασίας και παραγωγής, την αγνόησε εχθρικά και δεν ήρθε αρωγός για την πραγματοποίησή της.
Είχα τότε υποβάλει και ο ίδιος στον Πρωθυπουργό μια έκθεση για την εγκατάσταση στη Θράκη 50 000 Ποντίων.  Θα ήταν ένας τρόπος να ενισχυθεί το δημογραφικό της Θράκης και ν' αντιμετωπισθούν, σε δομικό επίπεδο , οι Τουρκικές υπονομευτικές δραστηριότητες.  Θα ήταν επίσης ένας τρόπος να αξιοποιηθεί το ανθρώπινο αυτό δυναμικό για τις σχέσεις με τη Μαύρη Θάλασσα και τις Παραδουνάβιες περιοχές. Αυτούς τους στόχους είχε και η Ρωμανία του Μιχάλη Χαραλαμπίδη, που εντασσόταν σε μια πανάρχαια Ελληνική παράδοση; τη δημιουργία νέων πόλεων, ως κέντρων δημιουργικής παρουσίας, εμπορίου και πολιτισμού.

ΕΝΝΕΑ ΗΜΕΡΕΣ ΑΠΟΥΣΙΑΣ...

Του Γιώργου Ζουρίδη.

Το κινητό μου τηλέφωνο κτυπά και βλέπω στην οθόνη το όνομα του Μιχάλη Χαραλαμπίδη.

Απαντώ και ακούω την χαρακτηριστική φωνή του Μιχάλη να με ρωτά: «Τι γίνεται Γιώργο; Η Ρένα μου είπε ότι περνάς μια περιπέτεια υγείας; Τι ακριβώς συμβαίνει;»

Του εξηγώ επιγραμματικά τα περί καρκίνου στον πνεύμονα, ότι χειρουργήθηκα και περιμένω απάντηση από την βιοψία και μετά χαριτολογώντας ερωτώ: «Φιλαράκο εμείς οι δύο είμαστε συνομήλικοι και εγώ όλο τραβιέμαι με την υγεία μου! Πες μου εσύ πως είσαι;»

Το ηχόχρωμα της φωνής του με καθησυχάζει. «Μια χαρά είμαι εγώ αν εξαιρέσεις κάτι μικροπροβλήματα του παρελθόντος χωρίς σημασία» μου απαντά! Η επικοινωνία μας διαρκεί περί την μισή ώρα με την υπόσχεση σύντομα να βρεθούμε από κοντά, ο Μιχάλης, η Ρένα, εγώ και η Χρύσα σε κάποιο σπίτι για ένα κρασί.

Δεν κράτησε την υπόσχεση του και δεν πρόλαβα και εγώ να τον καθησυχάσω για την περίπτωση μου! Δέκα μέρες μετά, διάφοροι συναγωνιστές από όλη την Ελλάδα, μου ανακοίνωναν τηλεφωνικά τον αιφνίδιο και ακαριαίο θάνατο του.

Ο Μιχάλης ήταν για όλους εμάς τους λεγόμενους Ιταλούς ο ιδεολογικός Μέντορας μας, που κατόρθωσε να συνθέσει την γνώση διαφόρων διανοητών του νεομαρξιστικού ρεύματος περί της Εξάρτησης και να την αποτυπώσει δίπλα και μαζί με τον Ανδρέα Παπανδρέου στην περίφημη Διακήρυξη της 3^ης του Σεπτέμβρη.

Ήταν ο μοναδικός Έλληνας που αυτή την Διακήρυξη την εξειδίκευσε μετέπειτα με την πλούσια βιβλιογραφία του κατά θεματικούς τομείς, δίνοντας λύσεις χειροπιαστές, εθνικές και αναπτυξιακές για κάθε ένα από τους τομείς αυτούς….

Προσωπικά δεν θα περιγράψω την ατομική προσφορά του Μιχάλη σε εμάς τους συναγωνιστές του, πολλώ δε μάλλον απέναντι στον Ελληνισμό. Την προσφορά του Μιχάλη την περιγράφει στην επικήδεια ομιλία του με άψογο τρόπο ο κ. Βασίλης Ασημακόπουλος από τη νέα γενιά στελεχών μας, και οι αναγνώστες μπορούν να την διαβάσουν ακέραια πατώντας στον προσυναπτόμενο σύνδεσμο kentrikaimeli στο τέλος του κειμένου μου.

Εγώ απλά θέλω να τονίσω κάποια ανθρωποκεντρικά χαρακτηριστικά του αδικοχαμένου φίλου μας που έφυγε νωρίς.

Εξού και η φώτο του Μιχάλη με την μεγάλη μου κόρη πριν τριάντα δύο χρόνια.

Με τον Μιχάλη συμπορευτήκαμε στην Νομαρχιακή ΠΑΣΟΚ Ιταλίας και αργότερα στην Κεντρική Επιτροπή του ΠΑΣΟΚ αλλά δέσαμε ως άνθρωποι και φίλοι περισσότερο μετά τον παραλίγο θανάσιμο τραυματισμό μου στα Εξάρχεια. Ο Μιχάλης τους δύο μήνες νοσηλείας και αναρρώσεως μου, ήταν κάθε τρεις μέρες δίπλα μου να με εμψυχώνει και να με παρηγορεί….

Μάλιστα θέλησε να πολιτικοποιήσει το θέμα της βίαιης επίθεσης που είχα δεχθεί, και να το εισάγει προς συζήτηση στην Κεντρική Επιτροπή του ΠΑΣΟΚ αλλά κάποια καλόπαιδα αναφώνησαν: «Σιγά μην ασχοληθεί το καθοδηγητικό Όργανο με τον Ζουρίδη!»…

Μιχάλης Χαραλαμπίδης: Έχουν μπει σε μια σφαίρα υποβάθμισής τους – ηθικής και νοητικής…

από Αντίφωνο

«Aπό τις δεκαετίες του ’80 και ’90, οι Έλληνες υφίστανται μια αντί-εκπαίδευση. Έχουν μπει σε μια σφαίρα υποβάθμισής τους – ηθικής και νοητικής...»

Hellenic NEXUS: Στο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, το 1996, είχατε κάνει μια δήλωση που πολλοί θεώρησαν προφητική. Είχατε πει ότι «στο τέλος του κύκλου το 2010, θα έχουμε μια Ελλάδα που θα μοιάζει με αυτό που ονομάζουμε Ελλάδα “Tουρκομπαρόκ”. Θα είναι, δηλαδή, ένα φτωχό βιλαέτι ή ένα γερμανικό λαντ». Ποια σημάδια βλέπατε τότε και πώς καταλήξαμε στη σημερινή κατάσταση;

ΜΧ: Το απόσπασμα αυτό της ομιλίας μου, που κυκλοφόρησε ευρέως στο Διαδίκτυο, έχει δύο πλευρές. Η μια πλευρά αφορά την πολιτική. Στην Ελλάδα, εδώ και πάρα πολλά χρόνια, από το τέλος της δεκαετίας του ’80, έχουμε απομακρυνθεί από την πολιτική ως κατηγορία αναλυτική και, κύρια, ως κατηγορία πρόβλεψης. Η πολιτική είναι πρόβλεψη, η πολιτική είναι πρόλογος. Αυτή η εκτίμηση για την πολιτική ήταν πολύ συνειδητοποιημένη και στους κλασικούς Έλληνες, αλλά και σε κάθε άνθρωπο που είναι ενεργός πολίτης – πολύ περισσότερο, σε αυτούς που θέλουν να έχουν ένα ρόλο στη διεύθυνση μιας χώρας.

Όλα αυτά τα χρόνια, πρότεινα έναν διαφορετικό δρόμο που οδηγούσε σε μια διαφορετική Ελλάδα. Σε μια Ελλάδα, η οποία θα ανακτούσε τη θέση της στη Γεωγραφία και στην Ιστορία της περιοχής, και θα είχε ένα ρόλο στην ευρωπαϊκή και στην παγκόσμια σφαίρα. Δυστυχώς, δεν υπήρξε η πολιτική ως πρόβλεψη. H πολιτική υπήρξε ως μικρή διαχείριση και κύρια πελατειακή ή, απλώς, ως διαμοιρασμός των δημόσιων εσόδων – μια πολιτική μικρών οριζόντων, ας το πούμε έτσι... Tον τελευταίο καιρό, ζούμε την πολιτική ως επίλογο και, μάλιστα, ως έναν παρακμιακό επίλογο.

Η άλλη πλευρά, που έχει πολύ μεγάλη σημασία, είναι ότι αυτό το μικρό απόσπασμα προκάλεσε μεγάλο ενδιαφέρον στους νέους ανθρώπους (γιατί αυτοί βρίσκονται κυρίως στο Διαδίκτυο, και όχι οι προηγούμενες γενιές, οι οποίες έχουν μεγάλες ενοχές για το πώς φτάσαμε εδώ). Ενώ, λοιπόν, οι νέοι άνθρωποι επικεντρώνονται συνήθως σε ζητήματα που αφορούν τους καλλιτέχνες κ.λ.π., εδώ επικεντρώνονται σε έναν πολιτικό λόγο. Αυτό είναι ένα αισιόδοξο μήνυμα, γιατί αυτοί οι νέοι αναζητούν μια άλλη ερμηνεία για το πώς έφτασε η χώρα ως εδώ και σαφώς έναν άλλο ορίζοντα για τη χώρα και το μέλλον τους.

H.N.: Πώς θα μπορούσε, λοιπόν, να αξιοποιηθεί ένα τέτοιο αισιόδοξο σημάδι και να κινητοποιήσει τούς εν υπνώσει μηχανισμούς της χώρας;

Μ.Χ.: Xρειάζεται να συζητήσουμε το πώς αυτό το εικονικό ενδιαφέρον μέσα στο Διαδίκτυο μπορεί να γίνει μια πολιτική εκπαίδευση και διαμόρφωση αυτών των γενεών. Πρέπει, δηλαδή, να δούμε πώς αυτή η πολιτική εκπαίδευση μπορεί να μεταφραστεί σε κάτι υπαρκτό, δηλαδή σε μια πρωτοβουλία των νέων γενεών για πράγματα που αφορούν την κοινωνική, τη δημόσια και την εθνική μας ζωή. Κάτι που, κατά τη γνώμη μου, δεν το είχαν οι γενιές τις τελευταίες δεκαετίες.

Όταν με τις νέες γενιές δεν έχεις μια συνομιλία διανοητικού, μορφωτικού και ηθικού κυρίως τύπου, όταν δεν τους δίνεις οράματα, τότε ρίχνουν πέτρες. Πρόσφατα, είδα ένα σύνθημα στο κέντρο της Αθήνας και μου προκάλεσε εντύπωση. Το σύνθημα έλεγε «Oι άσχημες πόλεις όμορφα καίγονται». Έτσι, λοιπόν, αν η πολιτική τις προηγούμενες δεκαετίες είχε δώσει στους νέους ανθρώπους άλλα πρότυπα για την πόλη, τότε αυτοί δεν θα ήταν πετροβολητές και πυρπολητές. Θα ήταν δημιουργοί, οραματιστές, επινοητές, συμμέτοχοι της διαδικασίας για την ωραιοποίηση των πόλεών μας! Ξέρεται την προσπάθεια μου για τις νέες πόλεις.

ΜΝΗΜΗ ΜΙΧΑΛΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗ

Την Τετάρτη 27 Μαρτίου 2024 έφυγε από τη ζωή ένας μεγάλος Έλληνας, ο σύντροφος και συναγωνιστής μας Μιχάλης Χαραλαμπίδης.

Ο Μιχάλης με τις ιδεολογικοπολιτικές του επεξεργασίες, μας πλούτισε με πολλά αναλυτικά εργαλεία. Τον αντιιμπεριαλισμό, τον περιφερειακό διεθνισμό, το εθνικό ζήτημα και την άρρηκτη σχέση του με το κοινωνικό, την θεωρία της εξάρτησης και πως αυτή βρίσκει εφαρμογή στην ελληνική πραγματικότητα.

 Μας γνώρισε τον Σαμίρ Αμίν, τον Πωλ Σουήζη, τον Πωλ Μπάραν, τον Αντρέ Γκούντερ Φρανκ, αλλά και τους Έλληνες, τον Κωνσταντίνο Καραβίδα, τον Κώστα Βεργόπουλο, τον Σπυρίδωνα Βρυώνη, τον Περικλή Ροδάκη, τον Νικόλαο Σβορώνο, τον Νίκο Ψυρούκη και άλλους πολλούς.

Μέσα από τη δική του κρυστάλλινη ματιά αντικρίσαμε και γνωρίσαμε τη ρατσιστική φύση του κεμαλοϊσλαμιστικού τουρκικού κράτους. Το νέο Ανατολικό Ζήτημα. Το τουρκικό πρόβλημα. Αυτός μας έκανε φίλους με τους ιστορικούς λαούς της Μικράς Ασίας. Τους Αρμένιους, τους Ασσύριους, τους Κούρδους. Τους Κύπριους αδερφούς μας. Μέχρι την τελευταία στιγμή οργάνωνε διεθνή εκστρατεία για την απελευθέρωση του πατέρα της Δημοκρατίας στη Μικρά Ασία, του Αμπντουλάχ Οτσαλάν. Έγραφε ο Μιχάλης: «Για να κατέχεται η Ελλάδα από τους Έλληνες ειρηνικά και με όποιο κοινωνικό σύστημα αυτοί επιλέγουν, πρέπει η Ανατολική Μεσόγειος να ανήκει στους Λαούς της. Σε αυτούς τους Λαούς που η διαδρομή, η προσφορά τους στην Ιστορία και τον ανθρώπινο πολιτισμό άρχισε πριν από αυτή των ευρωπαϊκών λαών».

Η αναγνώριση και διεθνοποίηση της Ποντιακής Γενοκτονίας είναι αποκλειστικά δικό του έργο. Αν δεν υπήρχε ο Μιχάλης, οι Πόντιοι θα ήταν γνωστοί μόνο μέσα από τους πολιτιστικούς συλλόγους και τα ρατσιστικά ανέκδοτα του Αθηναϊσμού.

Το Σχέδιο του για μια Ανεξάρτητη, Πολυκεντρική Ελλάδα, στόχευε στην ενσωμάτωση των Ελληνικών Περιφερειών στο ελλαδικό κράτος. Δικό του έργο είναι η Εγνατία και η Ιόνια Οδός. Αγωνίστηκε για τον Ελληνικό Σιδηρόδρομο. Όταν προσπαθούσε να ενώσει τους Έλληνες, κάποιοι ¨εκσυγχρονιστές¨ ένωναν τη Δάφνη με τα Σεπόλια.

Δική του ήταν η πρόταση νόμου για «Ίδρυση της Ρωμανίας ως νέας πόλης στη Θράκη»*, που ψηφίστηκε με συντριπτική πλειοψηφία από το Ελληνικό Κοινοβούλιο. Την απόφαση αυτή κατάργησε ένας μικροσκοπικός ένοικος του Μαξίμου. Αυτός που εν ονόματι του δήθεν ¨εκσυγχρονισμού¨ μας προέτρεπε να κόψουμε τις ελιές.

Με την ιστορική του παρέμβαση στο τέταρτο συνέδριο του ΠΑ.ΣΟ.Κ μίλησε για την περιφερειακή ανασυγκρότηση του κράτους, για την κοινωνικο-οικονομική ενσωμάτωση κέντρου-περιφέρειας και προέβλεψε ότι αν δεν γίνουν αυτά η Ελλάδα θα γίνει βιλαέτι της Τουρκίας, ή ένα γερμανικό κρατίδιο (Land). Μέσω αυτής της ομιλίας και της ευρείας μετάδοσης της από το διαδίκτυο τον γνώρισε η Ελληνική νεολαία. Όταν η κομματική γραφειοκρατία μετέτρεψε το ΠΑ.ΣΟ.Κ σε κόμμα-κράτος, ίδρυσε τη Δημοκρατική Περιφερειακή Ένωση (ΔΗ.Π.Ε). Η διακήρυξή της ΔΗ.Π.Ε είναι το δεύτερο σημαντικό πολιτικό κείμενο της μεταπολίτευσης, μετά τη διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Όσοι συμμετείχαμε σ΄ εκείνο το εγχείρημα, γνωρίσαμε την αυθαιρεσία, τη βία, τους εκβιασμούς του κομματικού κράτους. Οι περισσότεροι δεν άντεξαν και επέστρεψαν στα κομματικά μαντριά, ανταλλάσοντας αυτή τους τη στάση με μια βουλευτική έδρα, ή με μια ανώτερη κρατική θέση. Αυτός όμως συνέχισε τη δικιά του ανηφορική πορεία και έτσι βγήκε από αυτό τον ιστορικό κύκλο πολιτικά και ηθικά δικαιωμένος.

Είχε πλήρη επίγνωση της κρίσης της πολιτικής. Της δολοφονίας της όπως την αποκαλούσε.
Πίστευε όμως στην αναγέννησή της. Γνώριζε ότι τα πολιτικά κινήματα είναι έκφραση των μορφωτικών κινημάτων, των προγραμμάτων, των ιδεών. Διεκήρυττε ότι η πολιτική είναι καταρχήν Λόγος, Εκκλησία του Δήμου, Αγορά. Είναι Μνήμη, Σχέδιο, Όραμα. Δεν μπορείς να ασκείς πολιτική αν αγνοείς την ύπαιθρο, τις πόλεις, το εργοστάσιο, το πανεπιστήμιο, τους τόπους και τις περιφέρειες.

Η ανάκτηση της περιφερειακής μας ταυτότητας ήταν γι΄αυτόν σημαντικό πολιτικό και αναπτυξιακό εργαλείο. Μέσα από την Μακεδονικότητα, την Ελληνικότητα, την Οικουμενικότητα προέκυψε και η πρότασή του για την ονομασία των Σκοπίων σε «Δημοκρατία της Κεντρικής Βαλκανικής», ενάντια στην επαίσχυντη συμφωνία των Πρεσπών που υπέγραψε ο εθνομηδενιστικός ΣΥ.ΡΙΖ.Α και εφαρμόζει κατά γράμμα η νεοφιλελεύθερη Ν.Δ.

Η πατριωτική παρακαταθήκη του Μιχάλη Χαραλαμπίδη

29|03|2024 

Λίγες είναι οι πολιτικές μορφές της Μεταπολίτευσης που έχουν μείνει καθαρές, ακηλίδωτες από τα στίγματα της διαφθοράς, του ενδοτισμού και της παρακμής στη συλλογική μνήμη. Μια από αυτές τις λίγες, τις διαλεχτές είναι εκείνη του Μιχάλη Χαραλαμπίδη, που πέθανε προχθές σε ηλικία 73 ετών.

Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης ήταν ένας διανοούμενος πατριώτης. Αποτέλεσε ιδρυτικό μέλος του ΠΑΣΟΚ, συνέβαλε στη διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη και κατέβαλε εργώδεις προσπάθειες, που τελεσφόρησαν, για την αναγνώριση από το ελληνικό κράτος της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού από τους Τούρκους. Οσοι παρακολουθούν συστηματικά τις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα και την είδαν να κατρακυλά γοργά στην άβυσσο, ειδικά την περίοδο του καθεστώτος Σημίτη, δεν θα λησμονήσουν την ομιλία του Μιχάλη Χαραλαμπίδη στο συνέδριο του κόμματός του το 1996, που κατήγγειλε τις στρατηγικές επιλογές, τις πρακτικές και τα βασικά χαρακτηριστικά του πολιτικού συστήματος αλλά και του ΠΑΣΟΚ που ήταν η έλλειψη οράματος για την Ελλάδα, ο μιμητισμός των ξενόφερτων προτύπων, η υποταγή στην ευρωγραφειοκρατία και η άνευ όρων παράδοση στις βουλές των Τούρκων.

Στην ιστορία θα μείνει η φράση «ξεκινήσαμε αυτό το μεγάλο κίνημα για να πάμε στην Κερύνεια. Το 1996, όμως, αντί να πάμε στην Κερύνεια, καταλήξαμε να φτάσουμε στην Ιμια. Και η ευθύνη για την Ιμια είναι ολονών».

Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης συνίδρυσε το ΠΑΣΟΚ αλλά δεν έμεινε εκεί για να βουλιάξει μαζί του ηθικά. Αποχώρησε και ίδρυσε το κόμμα Δημοκρατική Περιφερειακή Ενωση, που δεν ευδοκίμησε εκλογικά.

Η περίπτωση αυτού του ανθρώπου μάς δείχνει ότι ο πατριωτισμός δεν εξαρτάται από το κόμμα όπου βρίσκεται κάποιος αλλά από το ήθος και τον χαρακτήρα του. Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης είχε και ήθος και άρτια δομημένο χαρακτήρα.

Ο νυν αρχηγός του ΠΑΣΟΚ κ. Ανδρουλάκης στο αποχαιρετιστήριο μήνυμά του χαρακτήρισε τον Χαραλαμπίδη «ρομαντικό» αγωνιστή – ένας χαρακτηρισμός που στην τρέχουσα πολιτική ορολογία είναι συνώνυμος του αιθεροβάτη, που έχει ανεφάρμοστα σχέδια. Κι όμως, ο δρόμος που πρότεινε να ακολουθήσουμε ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης είναι ο μόνος λογικός, πρακτικός και ωφέλιμος για την πατρίδα και τον λαό.

Μιχάλης Χαραλαμπίδης ευπατρίδης, οραματιστής, έντιμος

Γιώργος Ηλ. Τσιτσιμπής

Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης δεν ήταν προφήτης. Απλά, υπήρξε ένας διορατικός πολιτικός. Δεν είχε μαντικές ικανότητες. Απλά, η διανοητική του επάρκεια (είδος εν απουσία στους σημερινούς πολιτικούς) και η πολιτική του ανάλυση, του επέτρεπαν να προβλέπει. Άλλωστε, επέμενε πολύ στο ότι πολιτική είναι το να προβλέπεις και να προλαμβάνεις, διότι τα υπόλοιπα τα λύνει ο χρόνος.

Έφυγε από κοντά μας, το απόγευμα της 27-3-2024, ξαφνικά και αναπάντεχα. Η ειρωνεία είναι, και συμβαίνει συχνά, πως πολλοί απ’ όσους τον περιφρόνησαν ενώ ζούσε, βγήκαν με δακρύβρεχτες ανακοινώσεις, να αναγνωρίσουν το πολιτικό του μέγεθος και την πρωτοπορία των ιδεών του. Ευτυχώς, δεν είχαν τολμήσει να καπηλευτούν το ήθος, την εντιμότητα και την συνέπειά του.

Ίσως είναι ο μόνος πολιτικός, μετά τον Νικόλαο Πλαστήρα, που έφυγε χωρίς περιουσία!!! Δεν εισέπραξε ούτε σεντς από το κράτος. Δεν παρέκκλινε ούτε εκατοστό από τις αρχές και τις αξίες του. Απόλυτα συμβατός με την θέση τού ασυμβίβαστου κράτους – κόμματος. Δεν δέχτηκε καμία από τις προτεινόμενες «καρέκλες» που του προτάθηκαν και από τον Ανδρέα Παπανδρέου και από άλλους. Αποδέχτηκε απλά, να είναι ο άλλος πυλώνας του τότε ΠΑΣΟΚ. Ο πυλώνας της συνείδησης του κόμματος και της παραγωγής ιδεών και προτάσεων. Άλλο, αν η κομματική γραφειοκρατία δεν τα καταλάβαινε αυτά. Ο σεβασμός και η εκτίμηση στο πρόσωπό του από τον Αντρέα (δεν τον διέγραψε ποτέ, παρά τις διαφωνίες τους) και η αποδοχή του κόσμου, κάτι δείχνουν. Είναι χαρακτηριστικό το βίντεο του 1996, από το συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο.

Ο Μιχάλης, ήταν κατεξοχήν πολιτικό ον. Δεν πρέπει να του πιστώσουμε μόνο την αγάπη για τον Πόντο και τους Πόντιους (εξ αιτίας του καθιερώθηκε η 19η Μαΐου ως ημέρα μνήμης της γενοκτονίας), ούτε τον αγώνα του για τον Κυπριακό Ελληνισμό και τους συμβολισμούς που αναδείκνυε: «η πύλη του Πολυτεχνείου είναι στην Κυρήνεια» έλεγε συχνά, ούτε την υπεράσπισή του στην άνοιξη των λαών της Αν. Μεσογείου, με κορύφωση τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα των Κούρδων (γι’ αυτό και πόνεσε πολύ από την ατιμωτική προδοσία του Οτσαλάν, από τους τότε συντρόφους του). Του πιστώνουμε ότι ήταν πατριώτης και διεθνιστής, ταυτόχρονα!

Ως τη Νίκη, Πάντοτε, Μιχάλη Χαραλαμπίδη

Οκτώβριος 2023, Διάλεξη Μιχάλη Χαραλαμπίδη στην Starttech Ventures

Δημήτρης Τσίγκος

Ως τη Νίκη, Πάντοτε, Μιχάλη Χαραλαμπίδη

Αγαπημένε Δάσκαλε Μιχάλη Χαραλαμπίδη,

Ήταν Ιούνιος του 1996, διάβαζα μαθηματικά για τις πανελλήνιες εξετάσεις της επόμενης μέρας. Στιγμή ιερή. Περιέργως όμως η μητέρα μου, καθηγήτρια, με διακόπτει. "Έλα τώρα να δεις στην τηλεόραση μου λέει", μιλάει ένας πολύ αξιόλογος άνθρωπος. Η ιστορική σου ομιλία στο 4ο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ είχε μόλις ξεκινήσει και την είδα ολόκληρη. Έτσι σε γνώρισα, εντυπωσιασμένος από το 1ο δευτερόλεπτο.

Ήσουν διαφορετικός. Δεν μιλούσες για αυτά που μιλούσαν οι άλλοι. Αναφερόσουν στην πατρίδα μιλώντας για τα όνειρα σε ενεστώτα χρόνο. Τίποτα δεν μπορεί να ενθουσιάσει περισσότερο ένα νέο παιδί.

Τα χρόνια πέρασαν. Από τον Οκτώβρη εκείνης της χρονιάς ήμουν στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Άκουγα πολλά για σένα, για αυτήν την διαφορετική προοπτική που προτείνει ένα "λαμπρό μυαλό". Ήρθε το 2000, σε άκουσα να μιλάς στο κέντρο του Ηρακλείου, ήμουν με τον συναθλητή σου Νεκτάριου Μουμουτζή. Σε ακούσαμε να μιλάς για τους σιδηροδρόμους, που η Ελλάδα πρέπει να αναπτύξει για να είναι σύγχρονο κράτος και που πρέπει να συνδέουν τα δέκα διεθνή λιμάνια που οφείλουμε να δημιουργήσουμε, ξεκινώντας από τη νότια Κρήτη. Κανείς δεν είχε ξαναμιλήσει για αυτά.

Σε καλέσαμε στο Πανεπιστήμιο και μας τίμησες ερχόμενος. Είπες για τη συνάντηση του παραδοσιακού με το σύγχρονο. Για τη σύνδεση της εκπαίδευσης με τα τοπικά οικονομικά πλεονεκτήματα. Για την επιστροφή του Τόπου και για το Συμβολικό Κεφάλαιο, το πεδίο που καθορίζει την οικονομία του 21ου αιώνα και που η Ελλάδα είναι υπερδύναμη. Σε ακούγαμε με προσοχή.

Παράλληλα υποστηρίξαμε το εγχείρημα της Δημοκρατικής Περιφερειακής Ένωσης, μιας κίνησης πολύ μπροστά από την εποχή της. Είχες τεράστιο δίκιο να λες πως το 0.4% ήταν μια μεγάλη ηθική νίκη καθότι η ολοκληρωτικού τύπου αντιμετώπιση από το σύστημα ξεπερνούσε την πιο νοσηρή φαντασία. Η ιδιότυπη εξορία σου από την ενημερωτική σφαίρα, στην οποία σε καταδίκασαν Σημίτης, Τσουκάτος και τα συμφέροντα που εκπροσωπούσαν διήρκεσε μέχρι και σήμερα.

Η προσπάθεια στις Ευρωεκλογές ήταν τίμια και ειλικρινής. Το αποτέλεσμα βέβαια προδιαγεγραμμένο. Τότε ξεκίνησες έναν αγώνα που έδειξε πως είσαι άνθρωπος υψηλότερης ποιότητας. Άρχισες να γυρίζεις την Ελλάδα και να συνομιλείς. Να αναστήσεις τους ομίλους. Να κανείς την πολιτική με την αυθεντική έννοια του όρου και να την επανασυστήσεις στον τόπο που αυτή γεννήθηκε. Η προσπάθεια αυτή, που διήρκεσε είκοσι χρόνια, είναι μοναδική και θα μας εμπνέει σε όλη τη διάρκεια του βίου μας.

Ἕνας καθαρός πολιτικός, ἕνας γνήσιος πατριώτης

Δημήτρης Καπράνος Μαρ 30, 2024, Εφημερίδα ΕΣΤΙΑ

Σκεπτόμουν πόσο ἄδικη εἶναι γιά κάποιους σημαντικούς ἀνθρώπους ἡ πολιτική. Ἀναφέρομαι στόν Μιχάλη Χαραλαμπίδη, τόν ἔνθερμο αὐτόν πατριώτη. Ἄν ὑπῆρξε, πράγματι, «Πατριωτικό ΠΑΣΟΚ», ὁ Χαραλαμπίδης ἦταν ὁ γνήσιος ἐκφραστής του.

Ἱδρυτικό στέλεχος τοῦ κινήματος, μέ θητεία στό ΠΑΚ καί μέ ξεκάθαρο μυαλό, ὁ Χαραλαμπίδης ξεχώρισε ἀπό τά πρῶτα χρόνια, ὡς μέλος τῆς Κεντρικῆς Ἐπιτροπῆς, μέ τίς σταθερές καί «αἱρετικές» γιά τήν ἐποχή ἐκείνη θέσεις του. Ὑπέρμαχος, ἀπό τότε, τῆς ἀναγνωρίσεως τῆς Γενοκτονίας τῶν Ποντίων καί ἐκφραστής τῆς θέσεως γιά «ἀποκατάσταση τῶν δικαιωμάτων τοῦ Ἑλληνισμοῦ», τά ὁποῖα ὑπέστησαν ἀναίσχυντη παραβίαση ὑπό συνθῆκες «Ψυχροῦ Πολέμου» στήν Βόρειο Ἤπειρο, τήν Ἴμβρο καί τήν Τένεδο.

Ἔνθερμος ὑποστηρικτής τῆς ἀπόψεως, ὅτι «δέν ὑπάρχουν χαμένες πατρίδες, ἀλλά πατρίδες», ὑπερασπιστής τῶν δικαιωμάτων τοῦ ἑλληνισμοῦ τοῦ Εὐξείνου Πόντου καί ἐκφραστής τῆς ἀπόψεως γιά τήν «ἐσωτερική ἐνσωμάτωση» τῶν περιφερειῶν τῆς χώρας.

Ἔμεινε ἱστορική ἐκείνη ἡ φράση του στό ἐπεισοδιακό Συνέδριο τοῦ ΠΑΣΟΚ, στό Ὀλυμπιακό Στάδιο, τό 1996. «Ἀντί νά ἑνώσουμε τήν Ἡγουμενίτσα μέ τήν Κρήτη, τήν Ἀλεξανδρούπολη μέ τήν Πύλο, τήν Πάτρα μέ τά Ἰωάννινα, προτιμήσαμε νά ἑνώσουμε τήν Δάφνη μέ τά Σεπόλια» εἶπε χαρακτηριστικά, σέ μιά ἐποχή πού οἱ «δελφῖνοι» τοῦ Ἀνδρέα ἔδιναν μάχη ἐπικρατήσεως, τήν ὁποία τελικῶς κέρδισε ὁ Κώστας Σημίτης, ὁ μόνος σήμερα ἐπιζῶν ἀπό τούς τότε «μονομάχους»…

«Δέν πετύχαμε ἐκεῖνον τόν στόχο πού περιλαμβανόταν στά σχέδιά μας, ὅταν ἱδρύσαμε τό ΠΑΣΟΚ, γιά τήν ἐσωτερική ἐνσωμάτωση. Κι αὐτό, γιατί εἴμαστε τό μόνο κράτος, πού ἔκανε τό μεγάλο “Πακέτο Ντελόρ” κομμάτια καί τό μοίρασε σέ 7.000 μικρά ἔργα. Ἀντίθετα, ἡ Πορτογαλία, πού εἶχε τό ἴδιο ἐσωτερικό πρόβλημα μέ ἐμᾶς, ἀξιοποίησε σωστά ἐκείνους τούς πόρους καί τό ἔλυσε»…

Φυσικά, ὅπως ὅλοι ἐκεῖνοι (οἱ ἐλάχιστοι) πού ἐξέφραζαν τότε (καί σήμερα) πατριωτικές θέσεις, χαρακτηρίζονταν συγκαταβατικά «συμπαθεῖς μέν, ἀλλά…» ἀπό τούς μεγαλοσχήμονες τῶν κομμάτων, οἱ ὁποῖοι δέν ἔβλεπαν πέρα ἀπό τό πολύ κοντινό μέλλον καί τήν διατήρηση τῆς κουτάλας τῆς ἐξουσίας…

«Εἴπαμε ὅτι θά πᾶμε στήν Κηρύνεια, ἀλλά τελικά πήγαμε στά Ἴμια» εἶπε ἀπό τοῦ βήματος ἐκείνου τοῦ Συνεδρίου, παρουσίᾳ τῶν πρωταγωνιστῶν ἐκείνης τῆς ἐθνικῆς τραγωδίας, τίς συνέπειες τῆς ὁποίας ὑφιστάμεθα μέχρι σήμερα.

Ὑπέρμαχος τῆς «Νέας Μεγάλης Ἰδέας», στά ἴχνη τοῦ Ἐλευθερίου Βενιζέλου, ὄχι μέ κατακτήσεις πολεμικές, ἀλλά μέ ὅπλο τήν οἰκονομία καί τόν πολιτισμό, γιά ἐξάπλωση τῆς ἑλληνικῆς ἐπιρροῆς στόν εὐαίσθητο χῶρο τῶν Βαλκανίων. Ἀλλά ποιός τόν ἄκουγε τότε;

Ἔχουν περάσει ἀπό τότε σχεδόν τριάντα χρόνια. Ἀλλά ὁ Μιχάλης Χαραλαμπίδης προειδοποιοῦσε. «Ἀνησυχῶ. Καί δέν ξέρω ἄν αὐτό θά συμβεῖ τό 2004 ἤ τό 2010, ἀλλά ἄν συνεχισθεῖ αὐτή ἡ πορεία, θά περάσουμε σέ αὐτό πού ἀποκαλῶ “τουρκομπαρόκ” καί θά μεταβληθοῦμε ἤ σέ κάποιο βιλαέτι ἤ σέ γερμανικό “λάντερ”.»

Πρόβλεψη, ἡ ὁποία καί σήμερα ἀκούγεται λογική, βλέποντας τό πῶς συμπεριφέρεται ἡ χώρα καί πῶς κινεῖται ὁ τουρκικός ἐπεκτατισμός ἀλλά καί ἡ πολιτική τῆς Γερμανίας στήν Εὐρωπαϊκή Ἕνωση.

Ὁ Μιχάλης Χαραλαμπίδης ἔφυγε σχετικά νέος, μόλις 73 ἐτῶν. Καθαρό μυαλό, καθαρά χέρια καί πεντακάθαρος πατριώτης. Ἄς ἔχει «γαῖαν ἐλαφράν»…