Δημοσίευση 27.11.2017
ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΓΝΩΜΗΣ
ΓΙΑ ΤΗΝ «ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΛΗΘΕΙΑΣ ΤΟΥ ΧΡΕΟΥΣ»
Α. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ
Το άρθρο 44 § 2 Σ προβλέπει τη διεξαγωγή δύο ειδών δημοψηφίσματος: Το “δημοψήφισμα για κρίσιμα εθνικά θέματα” και το “δημοψήφισμα για ψηφισμένα νομοσχέδια που ρυθμίζουν σοβαρό κοινωνικό ζήτημα, εκτός από τα δημοσιονομικά”. Και τα δύο είδη δημοψηφισμάτων είναι δεσμευτικά με την εξής έννοια:
Η δεσμευτικότητα και των δύο κατηγοριών είναι επιπέδου κυβερνητικής πράξης και κοινού νόμου αντίστοιχα -δεν είναι συντακτικού ή αναθεωρητικού επιπέδου. Το πρώτο δεσμεύει την άσκηση της κυβερνητικής λειτουργίας μόνο ως προς το βασικό ουσιαστικό περιεχόμενο του ερωτήματος και το δεύτερο δεσμεύει την άσκηση της νομοθετικής λειτοργίας ως προς το περεχόμενο του ψηφισμένου νομοσχεδίου και μόνο, εφόσον πρόκειται για κοινωνικό θέμα και εφόσον το κοινωνικό θέμα δεν επηρέαζει τα δημόσια έσοδα ή έξοδα. Το ότι η δεσμευτικότητα των προβλεπόμενων δημοψηφισμάτων δεν είναι αυξημένης τυπικής δύναμης, αλλά επιπέδου ισχύος πράξεων των συντεταγμένων εξουσιών -εδώ κυβερνητικής και νομοθετικής πράξης αντίστοιχα- έχει ως συνέπεια ότι τόσο η κυβέρνηση όσο και η νομοθετική εξουσία δεν μπορεί αντίστοιχα να τροποποιήσει ως προς τη βασική του ουσία το περιεχόμενο της απόφασης του δημοψηφίσματος, παρά μόνο εφόσον αιτιολογήσει και θεμελιώσει την τροποποίηση με νέα δεδομένα ή κριτήρια της διακριτικής της ευχέρειας. Μπορεί, με άλλες λέξεις, η κυβέρνηση (το Υπουργικό Συμβούλιο) να πάρει μια νέα απόφαση για το ίδιο εθνικό θέμα με βάση νέα κριτήρια και δεδομένα και η νομθετική εξουσία, μετά από άσκηση νέας νομοθετικής πρωτοβουλίας, να ψηφίσει νέο νομοσχέδιο για το ίδιο κοινωνικό θέμα.
