Βιβή Φατούρου
Μια συναρπαστική ιστορία επιστημονικής φαντασίας με καλούς που γίνονται κακοί και κακούς που γίνονται καλοί, με κολλημένους στην παλαιολιθική εποχή ανθρώπους και εξελιγμένους στραμμένους στο μέλλον μετανθρώπους, με τους παραδοσιακούς κλασικούς αλλά και τους νεότερους μεταμοντέρνους εχθρούς, με Παλαιές, Νέες και ακόμα πιο Νέες Κανονικότητες, με όντα και προϊόντα τεχνητής νοημοσύνης, με κρυπτονομίσματα, ταξίδια στο διάστημα και μεγιστάνες του πλούτου, με θρησκευτικές μάχες και μάχες ιδεολογικές, χωρίς happy end αλλά με ανοιχτό σε όλα τα ενδεχόμενα τέλος.
1. Η ιστορία μπαίνει σε νέα φάση
Η ιστορία τελικά δεν τελείωσε. Και δεν το λέει κάποιος τυχαίος αυτό, αλλά ο ίδιος άνθρωπος που τη δεκαετία του 1990 μας είχε διαβεβαιώσει για το αντίθετο. Έπειτα από 30 και παραπάνω χρόνια επικράτησης του νεοφιλελευθερισμού -ουσιαστικά χωρίς αντίπαλο- οι συσχετισμοί δυνάμεων δείχνουν τώρα να ανατρέπονται.
Η επανεκλογή Τραμπ εισάγει μια νέα φάση στην αμερικανική ιστορία, λέει σήμερα ο εισηγητής του τέλους της ιστορίας Φουκουγιάμα, με τους ψηφοφόρους να απορρίπτουν τη μετεξέλιξη του φιλελευθερισμού αφενός σε “νεοφιλελευθερισμό” και αφετέρου σε πολιτική των ταυτοτήτων (ή αλλιώς woke φιλελευθερισμό).
Χωρίς αμφιβολία, το λεγόμενο anti-woke ρεύμα νίκησε σε αυτή τη φάση. Το δε κίνημα woke ηττήθηκε κατά κράτος αν και μάλλον είναι νωρίς να θεωρηθεί τελειωτικό το χτύπημα. Προς το παρόν είναι εμφανές το σάστισμα των υποστηρικτών του, όχι μόνο των πολιτικών και πνευματικών ελίτ που το υποστηρίζουν, αλλά και του “απλού κόσμου” που το έχει ασπαστεί. Ακούγεται λόγου χάρη ότι στις ΗΠΑ επαγγελματικές και άλλες ομάδες πληθυσμού ανησυχούν για τα δικαιώματά τους, “προοδευτικοί” καθηγητές στα πανεπιστήμια ανησυχούν για τις καριέρες τους, ενώ μερίδα φιλελεύθερων ετεροφυλόφιλων γυναικών διακηρύσσει ότι θα ασπαστεί το κορεάτικο φεμινιστικό δόγμα 4B (no sex, no dating, no marriage, no kids) ως απάντηση στη νίκη Τραμπ. Εν ολίγοις, ο “προοδευτικός” κόσμος καλείται τώρα, κάπως δειλά και ανόρεχτα προς το παρόν, να οργανώσει την αντεπίθεσή του. Με στόχο φυσικά να προληφθούν ή ανατραπούν τα “κακά” (το σκότος, η συντηρητικοποίηση, η φασιστικοποίηση, η κατάλυση των δικαιωμάτων κ.λπ.) που αναμένεται/υποτίθεται θα φέρει ο “τραμπισμός”.
Στην αντίπερα όχθη, το anti-woke κίνημα πανηγυρίζει τη νίκη του ή, πιο μετριοπαθώς, ελπίζει ότι θα συντηρήσει τα κεκτημένα του, ήτοι τις εργασιακές και λοιπές κατακτήσεις του 20ου αιώνα, ότι θα πρυτανεύσει επιτέλους η κοινή λογική, ότι θα επανέλθει η παλαιά κανονικότητα να εκτοπίσει τη “Νέα Μη-Κανονική Κανονικότητα” του προηγούμενου “καθεστώτος”.
Το κίνημα woke έχασε μία σημαντική μάχη αλλά όχι τον πόλεμο.
Συνένοχοι στην άρνηση ότι ο κόσμος αλλάζει;
Χάθηκε ή κερδήθηκε μια μάχη λοιπόν (ανάλογα σε ποια πλευρά του φεγγαριού κατοικοεδρεύει κανείς), αλλά ο πόλεμος συνεχίζεται. Το κίνημα woke φαίνεται να έχασε αυτόν τον γύρο (ενδεχομένως για παράδειγμα οι ιατρικές παρεμβάσεις σε “τρανς παιδιά” να υποχωρήσουν ή απαγορευτούν στις ΗΠΑ όπως ήδη έχει συμβεί σε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες), αλλά σε καμία περίπτωση δεν έχασε τον πόλεμο. Η ιστορία επέστρεψε και εναλλακτικές προσλήψεις του κόσμου αναδύονται επομένως η σύγκρουση συνεχίζεται σε μια αέναη ιδεολογική (και όχι μόνο) διαπάλη.
