π. Νικόλαος Λουδοβίκος: Ο διχασμένος εαυτός, το δράμα και ο Δρόμος του Θεού

Ομιλία στο Κιλκίς (Ιούνιος 2025)

00:00​ Eισαγωγή
00:49​ Εκκλησία τρόπος υπάρξεως.
04:14​ H πτώση μας, η κατάτμηση
07:57​ Είμαστε σχεσιακά όντα
17:41​ Ο Μετανάρκισσος δεν σας βλέπει καθόλου
26:15​ Η Ορθοδοξία ειδικά στο δυτικό κόσμο...
41:08​ Έχουμε τη θέση του Θεού, τη θέση του απολύτου, τη θεοτοκία.
44:17​ Χωρίζουμε τον εαυτό μας από την αλήθεια μας, απ' τη δική μου αλήθεια χωρίζω τον εαυτό μου.
56:25​ Συζήτηση

==========================

Χρυσόστομος Σταμούλης: Για ποιό λόγο ο Θεός θέλησε να γίνει άνθρωπος; Ποιός ήταν πραγματικά ο Ιησούς Χριστός;

 Ποιός ήταν πραγματικά ο Ιησούς Χριστός; 

Για ποιό λόγο ο Θεός θέλησε να γίνει άνθρωπος;

 “ Η εκπομπή χωρίζεται σε δύο μέρη, καθώς εξετάζεται τόσο η ιστορική όσο και η θεολογική διάσταση του Θεανθρώπου . 

Στο πρώτο μέρος, φιλοξενείται ο Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ Χρυσόστομος Σταμούλης,

ενώ στο Β μέρος 

- ο ομότιμος καθηγητής Θεολογίας

  Μιλτιάδης Κωνσταντίνου 

Σκηνοθεσία-Μοντάζ : Παναγιώτης Τσακίρης

•Που ήταν ο Χριστός απο 13 εως 30 ετών; 

•Υπήρξε στα αλήθεια Εσσαίος;

 •Ποια είναι η αλήθεια για τα θαύματα Του , τη διδασκαλία Του , αλλά και τη Θεική Του υπόστασηΠως σε μόλις τρία χρόνια ενεργούς διακονίας , ο Ιησούς άλλαξε τον κόσμο για τους επόμενους 21 αιώνες;

 Η TV100 ,με την εκπομπή De Profundis που παρουσιάζει η δημοσιογράφος Μαρία Αναγνωστίδου , πραγματοποιεί αφιέρωμα στη γέννηση του Θεανθρώπου .

ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

Συνέντευξη του Προηγούμενου της Ιεράς Μονής Ιβήρων Αρχιμανδρίτη Βασίλειου Γοντικάκη (4 Ιουνίου 2016)

Eισοδικόν στη Θεολογία της καρδιάς (εις μνήμην γέροντα Βασιλείου Γοντικάκη)

Συζήτηση μεταξύ του Βασίλη Ξυδιά, του Κώστα Μπλάθρα και του Στρατή Ψάλτου—λίγες μέρες μετά την κοίμηση και την ταφή του γέροντα πατρός Βασιλείου Γοντικάκη.

Η συζήτηση εστιάζει στην προσωπικότητα και την κληρονομιά του Γέροντα Βασιλείου, εξετάζοντας τη συμβολή του στην αναγέννηση του μοναχισμού στο Άγιον Όρος τη δεκαετία του 1960.

 Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον αποφασιστικό ρόλο του Γέροντα στην προσέλκυση της νεολαίας προς την Ορθοδοξία κατά τη μεταπολίτευση, ειδικά της αριστερής και αναζητούσας νεολαίας.

 
Οι ομιλητές αναλύουν το μοναδικό, ιμπρεσιονιστικό ύφος του λόγου του Βασιλείου, ο οποίος ξεπερνούσε τη συμβατική θεολογία και προσέφερε μια βιωματική κατανόηση του Ευαγγελίου, εστιάζοντας στο μυστήριο της καρδιάς και την έννοια της χάριτος. Τέλος, αναφέρεται η μετάβαση από τον ιδιόρρυθμο στον κοινοβιακό μοναχισμό στο Άγιον Όρος, όπου ο Γέροντας Βασίλειος υπήρξε πρωτεργάτης, ιδιαίτερα στη Μονή Σταυρονικήτα και αργότερα στην Ιβήρων.

Ο θάνατος και ο πόνος στη ζωή του χριστιανού

από π. Βασίλειος Γοντικάκης

-21 Σεπτεμβρίου 2025

Η συζήτηση επικεντρώνεται στη νίκη επί του θανάτου και πώς μπορεί κανείς να αντιμετωπίσει το μυστήριο του θανάτου μέσα από την Ορθόδοξη Εκκλησία. Ο πατέρας Βασίλειος τονίζει ότι η αγάπη του Θεού ξεπερνά τη δικαιοσύνη και όλα τα γεγονότα, ευχάριστα ή δυσάρεστα, επιτρέπονται από αγάπη και αξιοποιούνται για το καλό του ανθρώπου.

 Αναφέρεται επίσης στην παραδείσια κατάσταση που μπορεί να βιώσει κανείς τόσο στο Άγιο Όρος όσο και οπουδήποτε αλλού, εφόσον ζει με ταπεινοφροσύνη και εμπιστοσύνη στον Θεό. Η συζήτηση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία προσφέρει τον ασφαλέστερο τρόπο για να πλησιάσει κανείς τον Θεό, βιώνοντας την αγάπη Του και βρίσκοντας εσωτερική γαλήνη.

Συνέντευξη σε τηλεοπτικό σταθμό της Μυτιλήνης το 2007

ΠΗΓΗ:https://youtu.be/5t5FqPL5hJQ?si=yfcCpKWOjGcXVHRJ
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Τό Πάσχα τῆς Θεοτόκου

Σχοινᾶς Φώτιος

Θεολογικό σχόλιο στήν ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου ὀνομάζεται Πάσχα τοῦ καλοκαιριοῦ. Ἡ ὀνομασία αὐτή δέν εἶναι τυχαία οὔτε ἔχει μόνο κοινωνιολογικό χαρακτῆρα, ἀλλά καί βαθύτατα θεολογικό. Μέ ἄλλα λόγια χαρακτηρίζουμε τήν Κοίμηση τῆς Θεοτόκου ὡς Πάσχα τοῦ Καλοκαιριοῦ ὄχι μόνο γιατί ὁ Ἑλληνικός λαός εὐλαβεῖται, σέβεται καί τιμᾶ βαθύτατα τή Θεοτόκο καί ὡς ἐκ τούτου ἑορτάζει τήν Κοίμησή της μέ ἀντίστοιχη λαμπρότητα μέ αὐτήν πού ἑορτάζει τό Κυριακόν Πάσχα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά καί γιατί ὑπάρχει βαθύτατα θεολογική συνάφεια μεταξύ τῶν δύο αὐτῶν ἑορτῶν. Αὐτή τή θεολογική συνάφεια μεταξύ τοῦ Πάσχα τῆς ἀνοίξεως, τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ Πάσχα τοῦ καλοκαιριοῦ, τῆς Ἀναστάσεως καί μεταστάσεως τῆς Θεοτόκου θά προσπαθήσουμε νά διερευνήσουμε στήν παροῦσα ἐργασία μας. Ὁδηγός μας θά ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης μέ τό βιβλίο του Κῆπος χαρίτων, ἔκδ. Σωτηρίου Ν. Σχοινᾶ, Βόλος 1958, ὅπου θά γίνονται καί οἱ σχετικές παραπομπές (εἶναι πιθανώτατο νά ὑπάρχουν καί νεώτερες ἐκδόσεις.

 Γιά τήν διευκόλυνση τοῦ ἀναγνώστη σημειώνουμε ὅτι τό προκείμενο θέμα ἀναλύει ὁ ἅγιος Νικόδημος στό κεφάλαιο Ἑρμηνεία τῆς ἑνάτης ὠδῆς τῆς Θεοτόκου καί πιό συγκεκριμένα στήν ἑρμηνεία τοῦ στίχου «ὅτι ἐποίησέ μοι μεγαλεῖα ὁ δυνατός»).

 
Τὀ μυστήριον τῆς Θεοτόκου εἶναι ἀρρήκτως συνημμένο μέ τό μυστήριον τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ. Ἡ Θεοτόκος συμμετεῖχε ἐνεργῶς σέ ὅλες τίς φάσεις τῆς ἐπιγείου δράσεως τοῦ θεανδρικοῦ τόκου της καί ἡ παρουσία της βαίνει ἀντιστοίχως μέ τήν παρουσία τοῦ υἱοῦ της. Ἔτσι ὅπως ὁ Θεάνθρωπος Χριστός ἀπέθανε θάνατο πραγματικό, δηλαδή ἐχωρίσθη ἡ ψυχή ἀπό τό σῶμα του καί τριήμερος ἀνέστη ἐκ νεκρῶν ἔτσι καί ἡ Θεομήτωρ ἀπέθανε θάνατο πραγματικό, ἀνέστη ἐκ νεκρῶν καί μετέστη στήν οὐράνιο βασιλεία ζῶσα μετά τοῦ θεοδόχου καί θεοδοξάστου σώματός της. Συνήθως δέν ὁμιλοῦμε γιά ἀνάσταση, ἀλλά γιά μετάσταση τῆς Θεοτόκου. Ὅμως κατά τόν ἅγιον Νικόδημο τόν Ἁγιορείτη ἡ ἔννοια «μετάστασις» περιλαμβάνει καί τήν ἔννοια «ἀνάστασις», ὅθεν νομιμοποιούμεθα ἀπολύτως θεολογικῶς νά ὁμιλοῦμε περί ἀναστάσεως τῆς Θεοτόκου.

Ὁ ἅγιος Νικόδημος γράφει στήν σελίδα 212: «Ἀφίνω νά λέγω τά μεγαλεῖα, ὅπου ἐχάρισεν ὁ Θεός εἰς τήν Παρθένον μετά θάνατον∙ διότι αὐτή οὐχ ἁπλῶς μετέστη μόνον, ἀλλά καί ἀνέστη, τῆς παναχράντου αὐτῆς ψυχῆς ἑνωθείσης πάλιν μετά τοῦ θεοδόχου της σώματος, καί οὕτως ἀνελήφθη εἰς τούς οὐρανούς καί συμβασιλεύει τῷ Υἱῷ αὑτῆς καί Θεῷ».

Ο μητροπολίτης Αντώνιος(Μπλουμ)περιγράφει δυο εικόνες τις Μεταμορφώσεως

Ό Μητροπολίτη; Άντώνιος (Bloom) δίνει μιά καταπληκτική περιγραφή δύο εικόνων της Μεταμορφώσεως πού είδε στήν Μόσχα, ή µία του Άντρέι Ρούµπλιωφ καί ή αλλη του Θεοφάνους του 'Έλληνα.

''Η Μεταμόρφωση του Κυρίου'' Αντρέι Ρουμπλιώβ

Ή είκόνα του Ρούµπλιωφ δείχνει τόν Χριστό µέσα στήν λαµπρότητα των έκθαµβωτικά λευκών του ενδυµάτων, πού χύνουν φώς στό κάθετι γύρω τους. Τό φώς αυτό πέφτει στούς µαθητές, στά Όρη καί στούς βράχους, σέ κάθε φύλλο γρασιδιού. Μέσα σ' αυτό τό φώς, πού είναι ... ή θεία δόξα, στό ίδιο τό θείο φώς, τό άχώριστο άπό τό Θεό, όλα τά πράγµατα άποκτούν τήν ένταση της ύπαρξής τους πού δέν είναι δυνατό νά τήν έχουν µέ άλλο τρόπο' µέσα σ' αυτό τό φώς φθάνουν στήν πληρότητα της πραγµατικότητας τήν όποία µπορούν νά κατέχουν µόνο "εν Θεώ".

''Η Μεταμόρφωση του Κυρίου'' Θεοφάνη του Έλληνα

Οι παρακλήσεις της Παναγίας...

Του Μάνου Λαμπράκη 

Οι παρακλήσεις στην Παναγία, αυτές οι καθημερινές ακολουθίες των πρώτων δεκαπέντε ημερών του Αυγούστου, συγκροτούν μια λειτουργική τοπολογία της επιθυμίας: η επιθυμία του ανθρώπου να υπερβεί τη φθορά του χρόνου, να συναντήσει την αιωνιότητα όχι ως άρνηση του κόσμου αλλά ως σάρκωση του Θείου μέσα στον κόσμο. Η Παναγία δεν είναι εδώ μια ηθική μεσολάβηση αλλά μια οντολογική διαμεσολάβηση, ένα μέσο που γίνεται χώρος — τόπος, μήτρα, οδός της εν Χριστώ ζωής. Στο πρόσωπό της η Εκκλησία βιώνει την άρση του χωρισμού ανάμεσα σε κτιστό και άκτιστο, αυτό που ο Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς ονόμασε «μέθεξη των ακτίστων ενεργειών».

Η κοινωνία μας σήμερα συχνά στερείται αφιέρωσης, ενώ η επιθυμία αποσυντίθεται σε διαρκή κατανάλωση εικόνων και εμπειριών. Η Παράκληση προσφέρει ένα αντίθετο πρόταγμα: την επιθυμία που επιμένει να είναι εσχατολογική. Δεν επιθυμεί την Παναγία ως αντικείμενο λατρείας αλλά ως πρόσωπο που οδηγεί πέρα από τον εαυτό της, προς τον Υιό της. Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός σημειώνει:

«Ἡ Ἁγία Θεοτόκος ἐστιν ὅρος μεταξὺ κτιστοῦ καὶ ἀκτίστου» (PG 96, 664A).

Αυτή η εσχατολογική μεσολάβηση βιώνεται όχι ατομικά αλλά κοινοτικά, οι παρακλήσεις δεν είναι ιδιωτική προσευχή αλλά συλλογική ικεσία. Η κοινωνία αυτή δημιουργεί μια λειτουργική κοινότητα μνήμης και προσδοκίας, μια «προσωπολογία» της αγιότητας που αντιστέκεται στην αποπροσωποποίηση του σύγχρονου πολιτισμού.

Το Θέατρο δεν είναι ο Ναός ή Σκέψεις απέναντι στην έννοια του «Ιερού Θεάτρου»

Στο κεφάλαιο του Peter Brook για το «Ιερό Θέατρο» στο κείμενο του «Ο άδειος Χώρος» (1968), συναντά κανείς μια επείγουσα επιθυμία υπέρβασης: να αποκοπεί ο άνθρωπος από τη φθαρτότητα και την καθημερινότητα, να συγκλονιστεί, να μεταμορφωθεί. Ο Brook, επηρεασμένος από τη μυσταγωγία, τη λιτότητα και την πνευματική ένταση του Grotowski, συγκροτεί μια θεωρία για το θέατρο ως «χώρο του Αοράτου», ως συμβάν σχεδόν εσχατολογικό. Σε αυτό το πλαίσιο, ο ηθοποιός γίνεται κάτι σαν ιερέας ή μύστης, και το κοινό, υποτίθεται, συμμετέχει σ’ ένα τελετουργικό εξαγνισμού.

Μα το θέατρο δεν είναι ούτε Ναός, ούτε λειτουργία, κι αν επιχειρήσει να γίνει τέτοιο, πέφτει στο πιο επικίνδυνο είδος ειδωλολατρίας: εκείνο που υποδύεται το Άγιο. 

Στην Ορθόδοξη Παράδοση, το «Ιερό» δεν είναι μια ποιότητα που αναδύεται μέσα από αισθητική τελειότητα ή δραματουργική ένταση. Το Ιερό δεν είναι «ατμόσφαιρα», δεν είναι «παρουσία» επειδή ο φωτισμός είναι σωστός ή γιατί το βλέμμα του ηθοποιού σπάει πάνω στη σιωπή. Το Ιερό, λέει ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής, είναι ό,τι ξεφεύγει ριζικά από την αισθητηριακή πρόσληψη, ό,τι παραμένει ακατάληπτο ακόμα κι όταν αποκαλύπτεται· «μυστήριον εστί»,  και όχι θέαμα. Δεν έχει «κοινό». Έχει κοινωνία.

Στον Θεό που εμπιστεύεσαι

*

του ΔΗΜΗΤΡΗ Ε. ΣΟΛΔΑΤΟΥ

Τον Κύριο να εμπιστεύεσαι με όλη σου την καρδιά
και στην δική σου σύνεση να μην στηρίζεσαι.

ΠΑΡΟΙΜΙΑΙ ΣΟΛΟΜΩΝΤΟΣ 3:5

Κάποτε στην Αθήνα γνώρισα τον Γκάμπριελ, έναν Αιθίοπα φοιτητή της Ιατρικής. «Όταν τελειώσω», έλεγε, «θα γυρίσω στην χώρα μου να βοηθήσω τους συμπατριώτες μου που δεν έχουν στον ήλιο μοίρα. Υπάρχει πολλή δυστυχία εκεί κάτω». Αυτό ήταν τ’ όνειρό του.

Κάναμε συχνά παρέα και μιλούσαμε για πράγματα που μιλιούνται δύσκολα. Κι αν μιληθούν, δεν απαντιούνται εύκολα.

Ήμουν οργισμένο νειάτο, πνεύμα σπινθηροβόλο κι ετοιμοπόλεμο. Ήθελα να γίνω η άμμος κι όχι το λάδι στα γρανάζια του συστήματος. Ήξερα, βέβαια, πως το σύστημα είναι πολυπρόσωπο και πολυδαίδαλο –η μυθική Λερναία Ύδρα: ένα κεφάλι κόβεις, δύο φυτρώνουν στο διηνεκές– κι έχει εκπαιδεύσει τον καθένα μας να το υπηρετεί, όπως φέρνει το σκυλάκι τις παντόφλες στον αφέντη του. Είμαστε ελεύθεροι να επιλέγουμε τον αφέντη που θα μας σκλαβώσει και νομίζουμε την σκλαβιά μας για ελευθερία. Και το χειρότερο; Το γνωρίζουμε αυτό, αλλά δεν πιστεύουμε πως είναι αλήθεια. Γιατί το σύστημα –το λέει και η λέξη– έχει σύστημα, που δουλεύει εμφανώς και υπογείως –με ακρίβεια μηχανισμού ελβετικού ρολογιού– ενώ εμείς είμαστε σκορποχώρι. Κι ο σκοπός του συστήματος είναι ακριβώς αυτός: να παραμείνουμε σκορποχώρι.

Οδηγοί μου τα διαβάσματά μου.

Ξεκίνησα με Καζαντζάκη. Ξετίναξα το «Τάδε έφη Ζαρατούστρα» του Νίτσε και το «Άκου ανθρωπάκο» του Βίλχελμ Ράιχ. Συνέχισα με «Τα κατά συνθήκην ψεύδη» του Μαξ Νορντάου, με Μπακούνιν και Μαρξ. Καταβρόχθισα τους Μπρεχτ, Όργουελ, Καστοριάδη, Καμύ. Ξεκοκάλισα «Παλαιά», «Καινή Διαθήκη», «Κοράνι» κι εντρύφησα στην «Θιβετιανή» κι «Αιγυπτιακή Βίβλο των Νεκρών». Ξεψάχνισα Βούδα και Προσωκρατικούς.

π. Ευάγγελος Παπανικολάου: Το πνεύμα της ελευθερίας - Άγιο Ιουστίνος Πόποβιτς

Ο π. Ευάγγελος Παπανικολάου, έχοντας προσωπική γνωριμία με τον Άγιο Ιουστίνο Πόποβιτς, παρουσιάζει τη ζωή και το ομολογιακό του πνεύμα που γεννήθηκε και κοιμήθηκε την ημέρα του Ευαγγελισμού. 

Η ζωή του ήταν ένας συνεχής διωγμός.
Εξορίστηκε για 31 χρόνια στο μοναστήρι του Τσέλιε από το κομμουνιστικό καθεστώς του Τίτο ως «ελεύθερο πνεύμα». Στην Οξφόρδη, του αρνήθηκαν το πτυχίο επειδή η διδακτορική του διατριβή άσκησε σκληρή κριτική στον Παπισμό, δηλώνοντας ότι «διακήρυξε ένα νέο Χριστό» και υπέπεσε στον πειρασμό της «γήινης κυριαρχίας» και του αλάθητου.
Τόνιζε ότι το «εφαρμοσμένο Ευαγγέλιο είναι οι βίοι των Αγίων», βρίσκοντας έμπνευση σε αυτούς. Παρά τις αντιξοότητες, παρέμεινε ακλόνητος στην Ορθοδοξία και την αλήθεια.

 Με αφορμή την γιορτή του Αγίου Ιουστίνου Πόποβιτς στις 14 Ιουνίου.

Ψυχοσάββατο: Γέφυρα αγαπητικής συνάντησης με τους Κεκοιμημένους

Γράφει ο π. Παναγιώτης Καποδίστριας

Από την αρχαιότητα ήδη, όλοι οι λαοί τιμούσαν και θυμόντουσαν τους νεκρούς τους, θεωρώντας τη μνήμη τους καθήκον ιερό. Στην αρχαία Ελλάδα, οι Αθηναίοι τελούσαν τα "Νεκύσια" και τα "Γενέσια", όπου προσέφεραν θυσίες και χοές στους προγόνους τους, δείχνοντας έτσι τον σεβασμό τους προς τους κεκοιμημένους. Παρόμοια, στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, υπήρχαν τα "Parentalia" ή "Dies Parentales", ετήσιες τελετές προς τιμήν των νεκρών, που συνοδεύονταν από δεήσεις και προσφορές. Αυτές οι πρακτικές δείχνουν ότι ο σεβασμός προς τους προγόνους είναι βαθιά ριζωμένος στην ανθρώπινη φύση.

Η Εκκλησία μας, όμως, δίνει βαθύτερο και ουσιαστικότερο νόημα στη μνήμη των κεκοιμημένων, καθώς η προσευχή μας δεν είναι μια απλή τελετουργική πράξη, αλλά έκφραση της πίστης μας στη συνέχιση της ζωής εν Χριστώ, εμπέδωση διάρκειας εκεί που τα πάντα δείχνουν ληγμένα. Το Ψυχοσάββατο είναι μια ημέρα αγάπης, κατά την οποίαν η Εκκλησία καλεί τους πιστούς να συμπροσευχηθούμε για όσους έφυγαν από αυτή τη ζωή, ελπίζοντας και αποβλέποντας εν τέλει στο μέγα έλεος του Θεού.

Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος αναφέρει:

 «Οὐκ ἐκεῖθεν μόνον βοήθειά τις γίνεται τοῖς κεκοιμημένοις, ἀλλὰ καὶ ἐνθένδε αὐτούς δύναταί τις ὠφελεῖν» (PG 63, 498). 

Περί της Σαμαρείτιδος και ότι πρέπει να καταφρονούμε τα παρόντα (Αγ. Γρηγόριος Παλαμάς)

Ὅλη αὐτή τήν περίοδο πού διανύομε τώρα, ἐπεκτεινομένη σέ πενήντα ἡμέρες, ἑορτάζομε τήν ἀπό τούς νεκρούς ἀνάστασι τοῦ Κυρίου καί

 Θεοῦ καί Σωτῆρος μας ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, δεικνύοντας μέ αὐτή τήν παράτασι τήν ὑπεροχή της ἀπέναντι στίς ἄλλες ἑορτές. ῎Αν καί βέβαια αὐτή ἡ περίοδος τῶν ἡμερῶν περιλαμβάνει καί τήν ἐπέτειο μνήμη τῆς ἐπανόδου στούς οὐρανούς, ἀλλά καί αὐτή δεικνύει τή διαφορά τοῦ ἀναστάντος Δεσπότου πρός τούς ἀνθρώπους ἐκείνους πού κατά καιρούς ἔχουν ἀναβιώσει.

Πραγματικά ὅλοι ὅσοι ἀναστήθηκαν ἀπό τούς νεκρούς ἀναστήθηκαν ἀπό ἄλλους καί, ἀφοῦ ἀπέθαναν πάλι, ἐπέστρεψαν στή γῆ. Ὁ δέ Χριστός, ἀφοῦ ἀναστήθηκε ἀπό τούς νεκρούς, δέν κυριεύεται πλέον καθόλου ἀπό τόν θάνατο. Διότι μόνο αὐτός, ἀφοῦ ἀνέστησε τόν ἑαυτό του τήν τρίτη ἡμέρα, δέν ἐπέστρεψε πάλι στή γῆ, ἀλλά ἀνέβηκε στόν οὐρανό, καθιστώντας τό φύραμά μας πού εἶχε λάβει ὁμόθρονο μέ τόν Πατέρα ὡς ὁμόθεο.

Γι᾿ αὐτό εἶναι ὁ μόνος πού ἔγινε ἀρχή τῆς μελλοντικῆς ἀναστάσεως ὅλων καί ὁ μόνος πού κατέστη ἀπαρχή τῶν νεκρῶν καί πρωτότοκος ἀπό τούς νεκρούς καί πατέρας τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. Καί ὅπως ὅλοι, ἁμαρτωλοί καί δίκαιοι, ἀποθαίνουν στόν ᾿Αδάμ, ἔτσι στόν Χριστό θά ζωοποιηθοῦν ὅλοι, ἁμαρτωλοί καί δίκαιοι, ἀλλ᾿ ὁ καθένας στήν τάξι του. Ἀπαρχή εἶναι ὁ Χριστός, ἔπειτα οἱ ὀπαδοί τοῦ Χριστοῦ κατά τήν παρουσία του, ἔπειτα οἱ τελευταῖοι, ὅταν καταργήση κάθε ἀρχή καί ἐξουσία καί δύναμι καί θέση ὅλους τούς ἐχθρούς του κάτω ἀπό τά πόδια του.

π. Νικόλαος Λουδοβίκος: Ο άγιος Μάξιμος και η θεολογική μας πτωχεία

Ο π. Νικόλαος Λουδοβίκος εξηγεί την ελληνική πατερική θεολογία, δίνοντας έμφαση στον Άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή, του οποίου η σκέψη θεωρείται κλειδί για την κατανόηση αυτής της παράδοσης.

 Αναφέρει τον Μάξιμο ως μέλος μιας τριάδας, μαζί με τον Συμεών τον Νέο Θεολόγο και τον Γρηγόριο Παλαμά, που εισάγουν μια νέα ανθρωπολογία την οποία ονομάζει αναλογική ταυτότητα. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην υπαρξιακή διάσταση της θεολογίας του, στην έννοια της ηθικής ως κοινωνίας των όντων, στην γνωσιολογία ως υπαρξιακή μετοχή στην ενέργεια του Θεού, και στην έννοια του φυσικού θελήματος του ανθρώπου. Τέλος, θίγεται η έννοια της αγάπης και ο ρόλος της ευγνωμοσύνης στον δωρεοδότη.

Των Μυροφόρων

Του π. Κώστα Λαγού 

Ήταν απολύτως λογικό και δίκαιο θα μπορούσε να πει κανείς, να είναι οι Μυροφόρες γυναίκες εκείνες που θα μάθαιναν πρώτες το χαρμόσυνο νέο της Ανάστασης του Κυρίου. Αυτές άλλωστε Τον ακολούθησαν σε όλη Του τη διαδρομή από τη σύλληψη ως τα βασανιστήρια και από εκεί ως το Γολγοθά και τη σταύρωση. Αυτές επέμειναν και μετά την ταφή Του να πάνε να τελέσουν τα νεκρικά και ταφικά έθιμα που όριζε η παράδοση. 

Οι γυναίκες αυτές δε φοβήθηκαν. Δε τις τρόμαξαν οι Φαρισαίοι που είχαν μόλις θριαμβεύσει φαινομενικά επί του "ταραχοποιού και αιρετικού" Ιησού. Δεν τις αποθάρρυναν οι -πάντα σκληροί και κακότροποι- Ρωμαίοι στρατιώτες που φύλαγαν τον τάφο του "βασιλιά των Ιουδαίων". Δεν κρυφτήκαν σε κανένα σπίτι "διά τον φόβο των Ιουδαίων". Κοινωνία, ιερατείο και στρατιωτική δύναμη δε μπόρεσαν να τις κρατήσουν μακριά από τον αγαπημένο τους Δάσκαλο. Δε μπόρεσαν να τις αποτρέψουν από το να τελέσουν αυτά που έπρεπε για το σώμα του -όπως ακόμα νόμιζαν- κεκοιμημένου τους Δασκάλου. 

Και έτσι αυτές αξιώθηκαν πρώτες να πληροφορηθούν την Ανάσταση του Κυρίου από τον άγγελο που τις περίμενε στον ανοιγμένο και κενό τάφο. Αυτές έμαθαν πριν από όλους τους άλλους ότι ο θάνατος νικήθηκε και το κράτος του κατέρρευσε. Έμαθαν πως η Ζωή θριάμβευσε, πως ο τάφος δε μπορεί πλέον να τη συγκρατήσει και πως πλέον ο Θεός και ο άνθρωπος συμφιλιώθηκαν. Έμαθαν πως ο δρόμος της συνάντησης άνοιξε επιτέλους! 

Η Κυριακή του Θωμά

π. Κώστας Λαγός 

Η σημερινή Κυριακή είχε για πολλά χρόνια επικρατήσει να ονομάζεται Κυριακή του άπιστου Θωμά. Πιο πρόσφατα, κάποιοι πιο κουλτουριάρηδες και διαβασμένοι θεολόγοι προσπάθησαν και εν πολλοίς το πέτυχαν, να ονομάζεται Κυριακή του δύσπιστου Θωμά. Αναβαθμίζοντας έτσι κάπως την αμφιβολία του αποστόλου Θωμά και προβάλλοντας το ερευνητικό πνεύμα του. 

Επειδή δεν είμαι τίποτα από τα δύο -ούτε κουλτουριάρης ούτε διαβασμένος πολύ επί των θεολογικών- θεωρώ πως η Κυριακή αυτή θα έπρεπε να ονομάζεται Κυριακή του πραγματικά πιστού Θωμά. Κι αυτό γιατί ο Θωμάς έχει ένα στοιχείο το οποίο είναι βασικότατο στην υγιή πίστη ως ένα βαθμό. Την αμφιβολία. 

Να θυμηθούμε εδώ πως ο Θωμάς είναι ο μαθητής εκείνος ο οποίος όταν ο Χριστός είπε στους μαθητές ότι ήρθε η ώρα να πάει και να πεθάνει στην Ιερουσαλήμ, προέτρεψε τους υπόλοιπους να πάνε όλοι και να πεθάνουν μαζί με τον Ιησού. Άρα ο Θωμάς δεν ήταν κάποιος χλιαρός στη πίστη μαθητής. Επίσης δεν είχε μόνο αυτός αμφιβολίες. Ούτε οι υπόλοιποι μαθητές πίστεψαν τις γυναίκες όταν τους είπαν πως ο Κύριος αναστήθηκε. 

Ας αγωνιστούμε να μη μετατραπεί η αγάπη σε εμπόρευμα. Μπορούμε

Αγάπη του Σταυρού, Αγάπη της Ανάστασης

Του Αλέξανδρου Σταθακιού*

«Ἐὰν ταῖς γλώσσαις τῶν ἀνθρώπων λαλῶ καὶ τῶν ἀγγέλων, ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, γέγονα χαλκὸς ἠχῶν ἢ κύμβαλον ἀλαλάζον. καὶ ἐὰν ἔχω προφητείαν καὶ εἰδῶ τὰ μυστήρια πάντα καὶ πᾶσαν τὴν γνῶσιν, καὶ ἐὰν ἔχω πᾶσαν τὴν πίστιν, ὥστε ὄρη μεθιστάνειν, ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, οὐδέν εἰμι. καὶ ἐὰν ψωμίσω πάντα τὰ ὑπάρχοντά μου, καὶ ἐὰν παραδῶ τὸ σῶμά μου ἵνα καυθήσομαι, ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, οὐδὲν ὠφελοῦμαι».
(Α’ Κορ 13, 1-4)

Στον «‘Ύμνο της Αγάπης» του Αποστόλου Παύλου που διαβάζεται την Μεγάλη Τετάρτη στην Εκκλησία, αφού συγκαταλέγεται στους 7 «Αποστόλους» και τα 7 Ευαγγέλια που υπάρχουν στην ακολουθία του «Ευχελαίου», η τελείται τέτοια μέρα για όλους τους πιστούς. Δεν είναι τυχαία εκεί όλες αυτές οι «Γραφές». Όλες μαζί πιστοποιούν ότι η όποια δύναμη μπορεί να δώσει η Χριστιανική Εκκλησία δεν είναι ένα «μαγικό» πράγμα, αλλά μια υπαρξιακή και κοινωνική διαδικασία με κορυφαία την πρόσκτηση αυτής της μυστηριώδους ενοποιητικής δύναμης, της Αγάπης.

Οι εικόνες της Αναστάσεως στην Ορθόδοξη Εκκλησία

Αρχικά, η λέξη Ανάσταση (στην αρχαία ελληνική ἀνάστασις) ετυμολογικά προέρχεται από το ἀνίστημι < ἀνά + ἵστημι που σημαίνει έγερση από τον τάφο. Τo γεγονός της Ανάστασης, είναι συνέχεια του γεγονότος του Σταυρού.

Στην Ορθοδοξία και σε όλο τον χριστιανικό κόσμο, σύμφωνα με τους Πατέρες της Εκκλησίας μας, η Ανάσταση του Χριστού, αποτελεί το μεγαλύτερο γεγονός μέσα στην ιστορία και γι’ αυτό χαρακτηρίζεται «εορτή εορτών» και «πανήγυρις πανηγύρεων».

Η Ανάσταση θεωρείται ως στάση, εξέγερση, έξοδος και παρουσιάζεται ως η δια του Σταυρού νίκη της ζωής επί του θανάτου. Ο μακαριστός σπουδαίος Ρώσος Θεολόγος Παύλος Ευδοκίμωφ σημειώνει επιγραμματικά: «Η Ανάσταση του Χριστού είναι η νίκη που καταργεί τον θάνατο»[1]. Στο γεγονός αυτό, ο Θεός δίνει στην ψυχή του Χριστού τη δύναμη να ξυπνήσει το σώμα Του από τον ύπνο και να ενωθεί με αυτήν «οὐκ ἦν δυνατὸν κρατεῖσθαι αὐτὸν ὑπ᾽ αὐτοῦ»[2][3]. Όπως λέει χαρακτηριστικά ο καθηγητής Ιωάννης Καραβιδόπουλος: «Η Ανάσταση του Χριστού δεν υπάγεται στη νομοτέλεια αυτού του κόσμου και συνεπώς δεν είναι απλώς ένα γεγονός τεράστιας ιστορικής σημασίας, αλλά βρίσκεται πάνω από την ιστορία, της δίνει νόημα και την προσανατολίζει προς νέους ορίζοντες, προς ένα καινούργιο κόσμο που είναι τελείως διαφορετικός από τον γνωστό μας κόσμο της φθοράς, του πόνου και του θανάτου.

Η Ανάσταση του Χριστού δηλώνει την αρχή της νέας δημιουργίας, του καινούργιου κόσμου που προσφέρει ο Θεός στην ανθρωπότητα. Κι ο καινούργιος αυτός κόσμος δεν έχει καμιά σχέση με την οσμή της φθοράς, τον τρόμο του θανάτου και τις εχθρικές εκδηλώσεις του ανθρώπου προς τον συνάνθρωπο, αλλ’ είναι ζωή αγάπης, ζεστασιάς και ελπίδας. Η Ανάστασή του Χριστού είναι μήνυμα ελπίδας και ζωής. Το μήνυμα αυτό με το κήρυγμα της Εκκλησίας απευθύνεται στον άνθρωπο κάθε εποχής και μαρτυρεί την ανεξάντλητη αγάπη του Θεού, ο οποίος, παρά τις θανατηφόρες ενέργειες των ανθρώπων, τους καλεί συνεχώς στη ζωή και στον κόσμο της Αναστάσεως»[4].

Η εικόνα της Αναστάσεως στην Ορθόδοξη Εκκλησία έχει δύο τύπους: Ο ένας είναι η κάθοδος του Χριστού στον Άδη, η «Άδου Κάθοδος» όπως λέει ο αρχιμανδρίτης Συμεών, ηγούμενος της Μονής Μαυροβουνίου στους Τρούλους της Λάρνακας, αγιογράφος και μελετητής της βυζαντινής τέχνης[5]. Ο δεύτερος εικονογραφικός τύπος είναι εκείνος που εικονίζει άλλοτε τον Πέτρο και τον Ιωάννη στο κενό Μνημείο και άλλοτε τον άγγελο που «επί τον λίθο καθήμενος» εμφανίστηκε στις Μυροφόρες[6]. Αργότερα η εικόνα της Αναστάσεως του τύπου αυτού πλουτίστηκε με τις σκηνές της εμφάνισης του Χριστού στη Μαρία Μαγδαληνή (το «Μη μου άπτου») και στις δύο Μαρίες (το «Χαίρε των Μυροφόρων»)[7], οι οποίες γονατιστές προσκύνησαν τον Αναστηθέντα Χριστό[8].

Περιγραφή της εικόνας  

Λένη Ζάχαρη, Οδοιπορικό στη Μεγάλη Εβδομάδα, Μεγάλη Τετάρτη

Μεγάλη Τετάρτη

«Ο Χριστός εχάθη»

«Πρόσφυγας της Τετάρτης προς την Πέμπτη. Δεν θα μάθει ποτέ τίποτα. Κι όμως. Κάποιος, πιο τρομαγμένος, ξέρω, αδιάκοπα, κρύβει σημάδια και μισά μηνύματα. Ανέλπιδα. Καθώς τον πηγαίνουν για θάνατο. Ή, για γέννηση.

Κάποτε νυχτώνει στ’ αλήθεια.

Απλώνει το μαύρο στις φλέβες. Τότε

Για λίγο, από σφυγμό σε σφυγμό

Γράφονται και σβήνουν

Παλιοί στίχοι θαμποί

Χωρίς λόγο, χωρίς λόγια πια

Σαν μουσική στον καθρέφτη, σαν

Τεθλιμμένοι συγγενείς.»

«Καρτ ποστάλ 14» Π. Παμπούδη

ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΤΑΡΤΗ: Η Μεγάλη Τετάρτη είναι αφιερωμένη στην αμαρτωλή γυναίκα (Λουκ. 7,47), που μετανιωμένη άλειψε τα πόδια του Κυρίου με πολύτιμο μύρο και συγχωρήθηκε για τα αμαρτήματα της, καθώς μετανόησε ειλικρινά.

Η τιμή του μύρου ήταν γύρω στα τριακόσια δηνάρια και γι’ αυτό οι μαθητές την επέκριναν και περισσότερο απ’ όλους ο Ιούδας. Γνώριζαν οι μαθητές καλά πόσο μεγάλο ζήλο έδειχνε πάντοτε ο Χριστός για την ελεημοσύνη προς τους φτωχούς.

Ο Χριστός όμως την υπερασπίσθηκε, επισημαίνοντας ότι τον προετοιμάζει για την ταφή του. Άλλωστε, είπε στους μαθητές, “εμένα θα με έχετε για λίγο ακόμα κοντά σας, τους φτωχούς θα τους βοηθάτε καθ΄όλη τη διάρκεια της ζωής σας”. Ο Ιούδας αποχώρησε δυσαρεστημένος και πήγε στους Αρχιερείς, όπου και διαπραγματεύτηκε την παράδοση του Διδασκάλου του έναντι 30 αργυρίων.

Η υμνογραφική παράδοση συγκρίνει την μετάνοια της πόρνης με το φοβερό ολίσθημα του Ιούδα και παραλληλίζει τις δύο ψυχικές καταστάσεις.

Η πόρνη ελευθερώνεται από την αμαρτία και μετανοεί, ενώ ο Ιούδας αιχμαλωτίζεται από τη φιλαργυρία και αποχωρίζεται απ’ το Θεό.

Ο ιερός Χρυσόστομος υποστηρίζει ότι δύο ήταν οι γυναίκες που άλειψαν με μύρο τον Κύριο. Οι τρεις πρώτοι Ευαγγελιστές αναφέρουν μια και την ίδια γυναίκα, που πήρε την ονομασία πόρνη. Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης όμως κάνει λόγο για άλλη γυναίκα, αξιοθαύμαστη και σεμνή, τη Μαρία την αδελφή του Λαζάρου, που άλειψε τα άχραντα πόδια Του σκουπίζοντας τα με τις τρίχες των μαλλιών της.

Κάθε Μεγάλη Τετάρτη, πριν από την Τελετή του Νιπτήρος, που είναι και ο Όρθρος της Μεγάλης Πέμπτης, τελείται σε όλες τις εκκλησίες το Ιερό Ευχέλαιο, μια εξαιρετικά σημαντική για την Εκκλησία ακολουθία

Αφιερωμένη στη μνήμη της αμαρτωλής γυναίκας, που μετανόησε, πίστεψε στο Χριστό και άλειψε τα πόδια του με μύρο, είναι η Μεγάλη Τετάρτη, με το Ιερό Ευχέλαιο να τελείται.

Το πρωί τελείται o εσπερινός της Μεγάλης Τετάρτης και Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία. Το απόγευμα γίνεται η Ακολουθία του Ευχελαίου και η Τελετή του Νιπτήρος που είναι και ο Όρθρος της Μεγάλης Πέμπτης που αναφέρεται σε τέσσερα γεγονότα.

Τον Ιερό Νιπτήρα, το πλύσιμο δηλαδή των ποδιών των μαθητών από τον Ιησού Χριστό, τον Μυστικό Δείπνο, την Προσευχή του Κυρίου στο Όρος των Ελαιών και την προδοσία του Ιούδα, δηλαδή την αρχή των Παθών του Χριστού.

Ας μη διαλέξουμε τη δόξα αυτού του κόσμου. Ας ζητήσουμε τη δόξα του Θεού.

π. Κώστας Λαγός 

Και πολλοί άρχοντες πίστεψαν σε Αυτόν αλλά το έκρυβαν για να μη διωχθούν από τη Συναγωγή. Αγάπησαν τη δόξα των ανθρώπων από τη δόξα του Θεού...τι συγκλονιστική αφήγηση και αυτή.

 Αν και πίστευαν στον Χριστό, δεν τολμούσαν να μιλήσουν. Έτρεμαν μήπως χάσουν τη κοινωνική τους θέση, την πολιτική εξουσία, τις εμπορικές συναλλαγές. Κι αυτό δε συμβαίνει μέχρι σήμερα; Πόσοι από εμάς προδίδουμε τον Χριστό για να μη χάσουμε τις κοινωνικές μας επαφές; Πόσοι από εμάς, αν και εκκλησιαζόμαστε τακτικά, στην καθημερινή ζωή μας δεν καταπατούμε με χιλιάδες τρόπους τον λόγο του Κυρίου;

 Πόσες φορές η διοικούσα Εκκλησία, δε νερώνει τη διδασκαλία της για να μη χάσει την κρατική εύνοια; Γινόμαστε έτσι χλιαροί, κρυβόμαστε πίσω από διφορούμενες διατυπώσεις ή σιωπούμε. 

Όμως το βιβλίο της Αποκάλυψης του Ιωάννου βροντοφωνάζει στους αιώνες. Τους χλιαρούς θα τους ξεράσει ο Κύριος. Και το κρίσιμο ζήτημα. Δεν είμαστε θερμοί πιστοί όταν είμαστε φανατικοί. Δεν είμαστε θερμοί πιστοί όταν προάγουμε έναν στείρο ηθικισμό.