Λένη Ζάχαρη, Οδοιπορικό στη Μεγάλη Εβδομάδα, Μεγάλη Τετάρτη

Μεγάλη Τετάρτη

«Ο Χριστός εχάθη»

«Πρόσφυγας της Τετάρτης προς την Πέμπτη. Δεν θα μάθει ποτέ τίποτα. Κι όμως. Κάποιος, πιο τρομαγμένος, ξέρω, αδιάκοπα, κρύβει σημάδια και μισά μηνύματα. Ανέλπιδα. Καθώς τον πηγαίνουν για θάνατο. Ή, για γέννηση.

Κάποτε νυχτώνει στ’ αλήθεια.

Απλώνει το μαύρο στις φλέβες. Τότε

Για λίγο, από σφυγμό σε σφυγμό

Γράφονται και σβήνουν

Παλιοί στίχοι θαμποί

Χωρίς λόγο, χωρίς λόγια πια

Σαν μουσική στον καθρέφτη, σαν

Τεθλιμμένοι συγγενείς.»

«Καρτ ποστάλ 14» Π. Παμπούδη

ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΤΑΡΤΗ: Η Μεγάλη Τετάρτη είναι αφιερωμένη στην αμαρτωλή γυναίκα (Λουκ. 7,47), που μετανιωμένη άλειψε τα πόδια του Κυρίου με πολύτιμο μύρο και συγχωρήθηκε για τα αμαρτήματα της, καθώς μετανόησε ειλικρινά.

Η τιμή του μύρου ήταν γύρω στα τριακόσια δηνάρια και γι’ αυτό οι μαθητές την επέκριναν και περισσότερο απ’ όλους ο Ιούδας. Γνώριζαν οι μαθητές καλά πόσο μεγάλο ζήλο έδειχνε πάντοτε ο Χριστός για την ελεημοσύνη προς τους φτωχούς.

Ο Χριστός όμως την υπερασπίσθηκε, επισημαίνοντας ότι τον προετοιμάζει για την ταφή του. Άλλωστε, είπε στους μαθητές, “εμένα θα με έχετε για λίγο ακόμα κοντά σας, τους φτωχούς θα τους βοηθάτε καθ΄όλη τη διάρκεια της ζωής σας”. Ο Ιούδας αποχώρησε δυσαρεστημένος και πήγε στους Αρχιερείς, όπου και διαπραγματεύτηκε την παράδοση του Διδασκάλου του έναντι 30 αργυρίων.

Η υμνογραφική παράδοση συγκρίνει την μετάνοια της πόρνης με το φοβερό ολίσθημα του Ιούδα και παραλληλίζει τις δύο ψυχικές καταστάσεις.

Η πόρνη ελευθερώνεται από την αμαρτία και μετανοεί, ενώ ο Ιούδας αιχμαλωτίζεται από τη φιλαργυρία και αποχωρίζεται απ’ το Θεό.

Ο ιερός Χρυσόστομος υποστηρίζει ότι δύο ήταν οι γυναίκες που άλειψαν με μύρο τον Κύριο. Οι τρεις πρώτοι Ευαγγελιστές αναφέρουν μια και την ίδια γυναίκα, που πήρε την ονομασία πόρνη. Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης όμως κάνει λόγο για άλλη γυναίκα, αξιοθαύμαστη και σεμνή, τη Μαρία την αδελφή του Λαζάρου, που άλειψε τα άχραντα πόδια Του σκουπίζοντας τα με τις τρίχες των μαλλιών της.

Κάθε Μεγάλη Τετάρτη, πριν από την Τελετή του Νιπτήρος, που είναι και ο Όρθρος της Μεγάλης Πέμπτης, τελείται σε όλες τις εκκλησίες το Ιερό Ευχέλαιο, μια εξαιρετικά σημαντική για την Εκκλησία ακολουθία

Αφιερωμένη στη μνήμη της αμαρτωλής γυναίκας, που μετανόησε, πίστεψε στο Χριστό και άλειψε τα πόδια του με μύρο, είναι η Μεγάλη Τετάρτη, με το Ιερό Ευχέλαιο να τελείται.

Το πρωί τελείται o εσπερινός της Μεγάλης Τετάρτης και Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία. Το απόγευμα γίνεται η Ακολουθία του Ευχελαίου και η Τελετή του Νιπτήρος που είναι και ο Όρθρος της Μεγάλης Πέμπτης που αναφέρεται σε τέσσερα γεγονότα.

Τον Ιερό Νιπτήρα, το πλύσιμο δηλαδή των ποδιών των μαθητών από τον Ιησού Χριστό, τον Μυστικό Δείπνο, την Προσευχή του Κυρίου στο Όρος των Ελαιών και την προδοσία του Ιούδα, δηλαδή την αρχή των Παθών του Χριστού.

Ας μη διαλέξουμε τη δόξα αυτού του κόσμου. Ας ζητήσουμε τη δόξα του Θεού.

π. Κώστας Λαγός 

Και πολλοί άρχοντες πίστεψαν σε Αυτόν αλλά το έκρυβαν για να μη διωχθούν από τη Συναγωγή. Αγάπησαν τη δόξα των ανθρώπων από τη δόξα του Θεού...τι συγκλονιστική αφήγηση και αυτή.

 Αν και πίστευαν στον Χριστό, δεν τολμούσαν να μιλήσουν. Έτρεμαν μήπως χάσουν τη κοινωνική τους θέση, την πολιτική εξουσία, τις εμπορικές συναλλαγές. Κι αυτό δε συμβαίνει μέχρι σήμερα; Πόσοι από εμάς προδίδουμε τον Χριστό για να μη χάσουμε τις κοινωνικές μας επαφές; Πόσοι από εμάς, αν και εκκλησιαζόμαστε τακτικά, στην καθημερινή ζωή μας δεν καταπατούμε με χιλιάδες τρόπους τον λόγο του Κυρίου;

 Πόσες φορές η διοικούσα Εκκλησία, δε νερώνει τη διδασκαλία της για να μη χάσει την κρατική εύνοια; Γινόμαστε έτσι χλιαροί, κρυβόμαστε πίσω από διφορούμενες διατυπώσεις ή σιωπούμε. 

Όμως το βιβλίο της Αποκάλυψης του Ιωάννου βροντοφωνάζει στους αιώνες. Τους χλιαρούς θα τους ξεράσει ο Κύριος. Και το κρίσιμο ζήτημα. Δεν είμαστε θερμοί πιστοί όταν είμαστε φανατικοί. Δεν είμαστε θερμοί πιστοί όταν προάγουμε έναν στείρο ηθικισμό.

Ο Χρήστος Γιανναράς για τον άνθρωπο, την Εκκλησία και τον κόσμο

Αυτή η σειρά έξι μερών ( εδώ ενοποιημένα) παρουσιάζει μια συναρπαστική και πλούσια πνευματικά συνομιλία μεταξύ του Έλληνα φιλοσόφου και θεολόγου Χρήστου Γιανναρά και του επισκόπου Μαξίμ (Βασίλιεβιτς).

 
Βιντεογραφημένο το 2010 στο ήρεμο μοναστήρι Escondido στην Καλιφόρνια από τον μοντέρ Ivan Andrijanic, ο διάλογος διερευνά θεμελιώδη θέματα της χριστιανικής θεολογίας και της υπαρξιακής φιλοσοφίας. Με χαρακτηριστική διαύγεια και στοχαστική θέρμη, ο Γιανναράς στοχάζεται το μυστήριο της Αγίας Τριάδας, τη μυστηριακή πραγματικότητα της Θείας Ευχαριστίας, τη μεταμορφωτική φύση της αγάπης, τη βαθιά σημασία της ελευθερίας, τον ρόλο του πολιτισμού και την εσχατολογική χαρά του Πάσχα.

Η τελευταία προσευχή

*

του ΓΙΩΡΓΟΥ ΤΑΡΑΣΛΙΑ

Ο Χρήστος, ένας παλιός φίλος, έλεγε πως μόνον η αγάπη μπορεί να ακυρώσει τον κίνδυνο της οριστικής εκμηδένισης και του οριστικού αποχωρισμού που επιφέρει ο θάνατος.

Αγιογράφος στο επάγγελμα διατηρούσε ένα μικρό εργαστήριο χωμένο σ’ ένα δρομάκι της λιμενικής ζώνης. Γνωριστήκαμε τυχαία σε μια έκθεση ζωγραφικής– ό,τι κι αν σημαίνει αυτό το «τυχαία». Είχα μπει στον χώρο της έκθεσης ένα βράδυ κυνηγημένος από τη μοναξιά και τα προβλήματά μου. Με είχε δει που στεκόμουν μπροστά σε έναν πίνακα του Χριστού – μια καλλιτεχνική απεικόνιση, όχι αυστηρά αγιογραφική. «Τι πιστεύεις;» με ρώτησε χαλαρά λες και γνωριζόμασταν χρόνια. «Τον Υιό τον εκτιμώ, με τον Πατέρα έχω πρόβλημα» απάντησα. Χαμογέλασε συγκρατημένα. Συστηθήκαμε και με προσκάλεσε στο εργαστήριό του.

Βρισκόμασταν δυο τρεις φορές την εβδομάδα. Πίναμε καφέ και μιλούσαμε με τις ώρες. Εκείνα τα χρόνια ήταν ο μοναδικός άνθρωπος με τον οποίον μπορούσα να κάνω μια κουβέντα πέρα από τα καθιερωμένα, να μιλήσω για λογοτεχνία και για τα μεγάλα ερωτήματα της ζωής και του θανάτου. Όποια και αν ήταν η αφετηρία των συζητήσεων μας, καταλήγαμε να μιλάμε για το μυστήριο της ανθρώπινης παρουσίας μέσα στον κόσμο, για την προέλευση και τον σκοπό της, για το ίδιο το κοσμικό αίνιγμα, καθώς και για τις μεταφυσικές και ηθικές διαστάσεις του θανάτου. Πάντα σχεδόν ο Χρήστος οδηγούσε την κουβέντα στο θέμα του τέλους. Λίγο πριν γνωριστούμε είχε χάσει τη γυναίκα του. Παθιασμένος με την τέχνη του και ακούραστος αναγνώστης, προσπαθούσε με τη δημιουργία και τον στοχασμό να διαχειριστεί τον πρόωρο θάνατο της.

«Αυτοί που αγαπήθηκαν αληθινά θα ξαναβρεθούν» έλεγε. Στο ισχνό, ασκητικό του πρόσωπο έβλεπα το πάθος ενός ανθρώπου που ήταν σίγουρος για την ιδέα του αλλά και την ελπίδα που γεννά η απώλεια και το πένθος.

Αναζητώντας μια ασκητική στον σύγχρονο κόσμο

από

 π. Χριστόδουλος Μπίθας

 -

14 Μαρτίου 2025

Οι ασκητικές υπερβολές και οι εξωφρενισμοί, η αυστηρότητα του ύφους και του ενδύματος, η ακατάσχετη φλυαρία περί Θεού και περί πνευματικών πραγμάτων, η περιφρόνηση του σώματος, η άρνηση
των αθώων απολαύσεων, ο φόβος των κτισμάτων, κρύβουν πολύ συχνά καρδιά πονηρή και φρόνημα πολύ σαρκικό. Διότι παντού και πάντοτε μπορεί να βρει τον Θεό και παντού και πάντοτε να τον αγαπήσει και παντού και πάντοτε να τον διδάξει… Η απλή και συνηθισμένη ζωή είναι απόδειξη ταπεινοφροσύνης, είναι σημείο, ότι το Πνεύμα του Θεού κατοικεί στην ψυχή μας και αγιάζει το σώμα μας και την εργασία μας (Αγ. Νικόλαος Καβάσιλας, Περί της εν Χριστώ ζωής).

Με αυτά τα λόγια απαντά ο άγιος Νικόλαος Καβάσιλας πριν από έξι αιώνες, όταν προκύπτουν στην Βυζαντινή κοινωνία ερωτήματα αντίστοιχα με τα δικά μας σχετικά με την πνευματική ζωή. Μας θυμίζει πως τον Θεό τον συναντάμε σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας και πως εκείνο που χρειαζόμαστε πάνω απ’ όλα για να σχετιστούμε μαζί Του είναι η ταπείνωση, δηλαδή η ελευθερία από την φιλαυτία και την κενοδοξία μας, που είναι οι βασικές αιτίες της ανθρώπινης αμαρτίας.

Μας επισημαίνει ότι ο Χριστός κήρυξε το Ευαγγέλιο της σωτηρίας για όλους τους ανθρώπους και όχι μόνο για τους αναχωρητές. Η άσκηση έχει ως κύριο σκοπό να μας βοηθήσει να εφαρμόσουμε στην ζωή μας τον λόγο Του, ενώ ο μοναχισμός είναι μια ιδιαίτερη κλίση, μόνο για εκείνους που έχουν λάβει αντίστοιχη κλήση από τον Θεό. Εξάλλου, όπως λέει ο Χρυσόστομος, «Όμοια για όλους νομοθέτησε ο Θεός. Απ’ όλους θα ζητήσει λόγο για την υπακοή στο Ευαγγέλιο, και από τους μοναχούς και από τους εγγάμους» (Άπαντα τ. 8).

Οι «Δρόμοι της Ρωσικής Θεολογίας»

Αν τυχόν κάποιος επιδιώξει να κατανοήσει τη ρωσική ιστορία, από τις απαρχές της έως και σήμερα, παραμερίζοντας τη θρησκευτική διάσταση, θα αποτύχει οικτρά.

Σωτήρης Δημόπουλος 

Όλες οι ιστορικές περιπέτειες αλλά, κυρίως, οι εσωτερικές διαδρομές της ρωσικής ψυχής είναι στενά συνυφασμένες με τις ορθόδοξες παραδόσεις, τις παρεκκλίσεις, τις επιθέσεις που δέχθηκαν, τη σχέση εντέλει του κράτους με την Εκκλησία και τη ρωσική ορθοδοξία. Με τον πληρέστερο και συνάμα βαθύτερο τρόπο μας παρουσιάζει αυτήν την αλήθεια ο πραγματικά σημαντικός π. Γεώργιος Φλορόφσκυ (1893-1979) στο μνημειώδες βιβλίο του «Δρόμοι της Ρωσικής Θεολογίας», ο α΄ τόμος του οποίου εκδόθηκε στα ελληνικά μόλις πριν λίγα χρόνια (2019) από τις Θεσσαλονικιώτικες εκδόσεις «Αθανασίου Αλτιντζή». Πρόκειται για μια άρτια έκδοση, σε εξαίρετη μετάφραση της Ευτυχίας Β. Γιούλτση, πλούσιο σχολιασμό και στο πολυτονικό. Το βιβλίο, παρά τον όγκο του -613 σελίδες-, διαβάζεται χωρίς δυσκολία, όχι μόνον λόγω της ωραίας γλώσσας του, αλλά και του ειρμού του, που συνδέει με συνεχή ροή σχεδόν 1000 έτη ιστορίας.

Ο Φλορόφσκυ, που ήταν ουκρανικής καταγωγής και εκπρόσωπος της σπουδαίας πλειάδας των διανοούμενων που βρέθηκαν ως πρόσφυγες στη Δύση, μετά την επικράτηση της επανάστασης του 1917, ως κεντρικό άξονα της ανάλυσής του αναδεικνύει τη σχέση της ρωσικής Ορθοδοξίας με την ελληνική πατερική παράδοση. Η σχέση αυτή δοκιμάζεται διαχρονικά από ποικίλους παράγοντες, όπως το παγανιστικό ψυχολογικό υπόστρωμα του ρωσικού λαού, τον ρωσικό «εθνικισμό» ως δύναμη συγκρότησης και ενίσχυσης του ρωσικού κρατισμού και τις δυτικές, κυρίως καθολικές, αλλά και προτεσταντικές, επιρροές που αλλοιώνουν τη βυζαντινή παράδοση. Απέναντί τους διακρίνει διορθωτικές και ανορθωτικές κινήσεις, όπως των Γερόντων της Ερήμου πέρα από τον Βόλγα ή της μοναστικής αναγέννησης στα τέλη του 18ου αιώνα, που προκάλεσε και την πνευματική έκρηξη του επόμενου αιώνα, στη ρωσική Θεολογία, Λογοτεχνία και Φιλοσοφία.

Ρωσία-Βυζάντιο και ο δυισμός της ρωσικής φύσης

Ψυχοσάββατο: Γέφυρα αγαπητικής συνάντησης με τους Κεκοιμημένους

Γράφει ο π. Παναγιώτης Καποδίστριας

Από την αρχαιότητα ήδη, όλοι οι λαοί τιμούσαν και θυμόντουσαν τους νεκρούς τους, θεωρώντας τη μνήμη τους καθήκον ιερό. Στην αρχαία Ελλάδα, οι Αθηναίοι τελούσαν τα "Νεκύσια" και τα "Γενέσια", όπου προσέφεραν θυσίες και χοές στους προγόνους τους, δείχνοντας έτσι τον σεβασμό τους προς τους κεκοιμημένους. Παρόμοια, στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, υπήρχαν τα "Parentalia" ή "Dies Parentales", ετήσιες τελετές προς τιμήν των νεκρών, που συνοδεύονταν από δεήσεις και προσφορές. Αυτές οι πρακτικές δείχνουν ότι ο σεβασμός προς τους προγόνους είναι βαθιά ριζωμένος στην ανθρώπινη φύση.

Η Εκκλησία μας, όμως, δίνει βαθύτερο και ουσιαστικότερο νόημα στη μνήμη των κεκοιμημένων, καθώς η προσευχή μας δεν είναι μια απλή τελετουργική πράξη, αλλά έκφραση της πίστης μας στη συνέχιση της ζωής εν Χριστώ, εμπέδωση διάρκειας εκεί που τα πάντα δείχνουν ληγμένα. Το Ψυχοσάββατο είναι μια ημέρα αγάπης, κατά την οποίαν η Εκκλησία καλεί τους πιστούς να συμπροσευχηθούμε για όσους έφυγαν από αυτή τη ζωή, ελπίζοντας και αποβλέποντας εν τέλει στο μέγα έλεος του Θεού.

Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος αναφέρει:

 «Οὐκ ἐκεῖθεν μόνον βοήθειά τις γίνεται τοῖς κεκοιμημένοις, ἀλλὰ καὶ ἐνθένδε αὐτούς δύναταί τις ὠφελεῖν» (PG 63, 498). 

Οι «θεούσοι» και οι «αγαπούληδες» στην Ελλαδική Ορθόδοξη Εκκλησία

Οι «θεούσοι» και οι «αγαπούληδες» στην Ελλαδική Ορθόδοξη Εκκλησία

Τα δύο άκρα στην Εκκλησία

από Μύρων Ζαχαράκης

Οι χριστιανικές εκκλησίες σήμερα -και όχι μόνο στην Ελλάδα- θυμίζουν κάπως το Κομουνιστικό Κόμμα. Ισχυρότεροι ακόλουθοι και των δύο είναι κατά πλειοψηφία οι ηλικιωμένοι, και κάποιοι νέοι που έχουν μεγαλώσει μαζί τους, η πλειονότητα όμως της νεολαίας αποστασιοποιείται, επειδή αισθάνεται ότι πρόκειται για μορφώματα του παρελθόντος που απλώς επιβιώνουν ως κατάλοιπα. Στην Ελλάδα, υπάρχει μια έντονα αντιχριστιανική διάθεση, αφού όλο και περισσότεροι άνθρωποι –ακόμα και Χριστιανοί- όχι μονάχα απομακρύνονται σταθερά από τη χριστιανική Εκκλησία, αλλά και τη στηλιτεύουν με κάθε αφορμή. Όπως είναι γνωστό, το παλιότερο τρίπτυχο «πατρίς- θρησκεία- οικογένεια» έχει προ πολλού στιγματιστεί, γι’ αυτό και τις τελευταίες τέσσερεις δεκαετίες η νεολαία το είχε απορρίψει και είχε στραφεί για καθοδήγηση στον πολιτικό χώρο της Αριστεράς. Επικρατούσε λοιπόν στη χώρα μας ένας διάσπαρτος «αριστερός» λόγος, ο οποίος υποσχόταν κολακευτικά στον ελληνικό λαό την ευμάρεια και την άνεση. Η σημερινή νεολαία έχει πάρει «διαζύγιο» από την παράδοση της Ελλάδας. Αγνοεί το παρελθόν και νιώθει πως δεν χρειάζεται να το μάθει. Όσο για τις αξίες, υποστηρίζει μια αφηρημένη «δημοκρατία», «ισότητα» και τη χορήγηση δικαιωμάτων, χωρίς να ξέρει τι σημαίνουν όλα αυτά στην πράξη, ενώ κρίνει ότι η θρησκεία είναι μια υπόθεση αυστηρά ατομική, κατάλληλη μόνο για τον εσωτερικό κόσμο του (φοβισμένου) ανθρώπου. Η πίστη, αν υπάρχει, πρέπει να μην εκφράζεται δημόσια, διότι μπορεί να θεωρηθεί κατάλοιπο αυταρχικών νοοτροπιών. Σήμερα, στη νεανική συνείδηση έχουν σχεδόν χρεοκοπήσει και τα δύο, τόσο η θρησκεία όσο και η Αριστερά. Η ελληνική νεολαία είναι κατά κάποιον τρόπο «μετέωρη». Αξίζει άραγε να έλθει στη ζωή μας ο γνήσιος χριστιανικός λόγος, ο οποίος θα παραμένει πάντα το «νέο κρασί» που τα κάθε είδους παλαιά «ασκιά» (Λκ. 5,36-39) είναι ανήμπορα να διατηρήσουν; Και αν, όπως πιστεύουμε, η απάντηση στο ερώτημα τούτο είναι καταφατική, τι είναι αυτό που εμποδίζει μια τέτοια «επιστροφή»; Κατά τη γνώμη μας, υπάρχουν δύο κύρια εμπόδια. Αμφότερα εμφιλοχωρούν εντός της Εκκλησίας, αν και όχι στα ίδια σημεία.

Η παραβολή του ασώτου είναι μυσταγωγική

Η παραβολή του ασώτου by George Kordis / Γιώργος

Κόρδης, Θεολόγος, αγιογράφος και ζωγράφος

Επιμέλεια, έρευνα Σοφία Ντρέκου, Αρθρογράφος

...και όπως είπε και ο Νικόλαος Καβάσιλας:

«Ο Θεός είναι: πιο στοργικός από κάθε φίλο, πιο δίκαιος από κάθε κυβερνήτη, πιο τρυφερός από κάθε πατέρα, πιο πολύ μέλος μας από όσο τα ίδια μας τα μέλη, πιο αναγκαίος σε εμάς από την ίδια την καρδιά μας».

Η παραβολή του ασώτου είναι μυσταγωγική

Διαβάζω πολλές ερμηνείες για την παραβολή του Ασώτου. Επειδή είμαστε άνθρωποι αμαρτωλοί και έχουμε πολλές εμπειρίες ανάλογες και παραστάσεις, προσπαθούμε να προσαρμόσουμε την παραβολή στην πραγματικότητα μας. Ποιος ξέρει γιατί. Ίσως για να εξορκίσουμε κάποιες ενοχές, ίσως για να γιατρέψουμε κάποιες πληγές, ίσως επειδή έχουμε βάλει πολύ ψηλά κάθε άλλη ερμηνεία και παραμένουμε στα προφανή.

Η παραβολή όμως ΚΥΡΙΩΣ είναι μυσταγωγική. Είναι η πορεία του αποστάτη ανθρώπου μέσα από την παρακοή την αποστασία, την επιστροφή, την μετάνοια, το βάπτισμα, την θυσία του Χριστού, την Θεία Ευχαριστία, το πανηγύρι των ουρανών το αιώνιο. Είναι μια εξιστόρηση παραβολική αυτού πού λέγεται ιστορία του ανθρώπου και του Θεού.

Αγ. Γρηγόριος Νύσσης: Η αναζήτηση και γνώση του Θεού.

Ὅταν κανείς διαρκῶς ἀναζητεῖ τόν Θεό, τότε καί Τόν βρίσκει. Ὅταν ψάχνουμε τόν Θεό, ἤδη βρισκόμαστε στήν περιοχή τοῦ Θεοῦ. Διότι ὁ Θεός εἶναι παντοῦ καί φανερώνεται σ᾿ αὐτούς πού μέ πόθο Τόν ἀναζητοῦν. Δέν εἶναι ἄλλο τό νά ζητεῖς τόν Θεό καί ἄλλο τό νά Τόν βρίσκεις. Τό κέρδος τῆς ἀναζητήσεως εἶναι αὐτή ἡ ἴδια ἡ ἀναζήτηση. Διότι ἡ ἀναζήτηση τοῦ Θεοῦ εἶναι καί κοινωνία τοῦ Θεοῦ.

Ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης
( Ἅπαντα τά Ἔργα ΕΠΕ 6, 472. Ὁμιλία Ζ’ εἰς τόν Ἐκκλησιαστήν)

Το ταξίδι μου στην Ορθόδοξη Εκκλησία

από π. Κάλλιστος Ware

O π. Κάλιστος Ware εξομολογείται τι συνέβη στην καρδιά του και έγινε ορθόδοξος, μίλησε για την φιλοκαλία, τον θάνατο, τον πόνο, την δύναμη του ονόματος του Χριστού και ανέφερε πως για να συγχωρήσεις χρειάζεται χρόνος.

Μετάφραση -Υποτιτλισμός Ιωσήφ Ροηλίδης

Ανάλυση της θεολογίας της εικόνας της Βαπτίσεως του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού (πρωτοπρ. Κωνσταντίνος Στρατηγόπουλος)

Απομαγνητοφωνημένη ομιλία του πρωτοπρεσβύτερου Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου, στα πλαίσια των μαθημάτων Αγιογραφίας των Αγίων Εικόνων της Ορθοδοξίας μας, που έγινε την Παρασκευή, 02-12-2005.

Σήμερα θ’ αναλύσουμε την εικόνα της Βαπτίσεως του Κυρίου. Τα γεγονότα εικονίζονται όπως περιγράφονται μέσα στο Ευαγγέλιο. Η Βάπτιση του Χριστού γίνεται ως εναρκτήριο έργο - πράξη του Χριστού - πριν από το δημόσιο έργο Του. Ο Χριστός βαπτίζεται δημόσια. Ο Χριστός δεν χρειαζόταν να βαπτιστεί.

Η βάπτιση έχει δύο λόγους θεολογικά. Δύο αιτίες. 

Πρώτον, η απαλοιφή των μέχρι την ημέρα της βαπτίσεως εκτελεσθέντων αμαρτημάτων. 

Και δεύτερον, η απαλλαγή από τις συνέπειες του προπατορικού αμαρτήματος. 

Δύο πράγματα κάνει η βάπτιση. Η απαλλαγή από τις αμαρτίες που έκανες, και η απαλλαγή από το προπατορικό αμάρτημα. Για τις μεν αμαρτίες, μπορείτε να πείτε ότι ένα μωρό, δεν έκανε αμαρτία. Δεν το ξέρω αν έκανε ή όχι. Μπορεί και ένα κλάμα του παιδιού να είναι εγωιστικό. Αλλά υπάρχει η απαλλαγή από τις συνέπειες του προπατορικού αμαρτήματος. Προσέξτε. Είναι πώς το βλέπεις αυτό το θέμα. Κανείς δεν είναι υπεύθυνος για τις αμαρτίες του Αδάμ και της Εύας. Δε φταίμε εμείς. Τότε θα πείτε γιατί να απαλλαγούμε από ένα πράγμα που δεν κάναμε. Προσέξτε. Αν εγώ τώρα ανεύθυνος ον, πετάξω σε αυτό το δωμάτιο ένα αέριο δηλητηριώδες και εσείς αρρωστήσετε στους πνεύμονες. Δε φταίτε εσείς, αλλά η δική μου τρέλλα το έκανε. Άρα κάποιος θα πρέπει να σας προστατέψει από τις συνέπειες του -προπατορικού- λάθους που έκανα, πριν να το σκεφτείτε εσείς, που ήταν η έκχυση του αερίου σε αυτό το δωμάτιο. Η προπατορική αμαρτία, δεν ήταν προσωπικό θέμα που έκανε ο Αδάμ και η Εύα. Ήταν η αμαρτία που τάραξε τα πάντα. Όλη την κτίση. Ακόμη και τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση, με τα ζώα, με τα πάντα. Και όλα διαταράχθηκαν. Και παρόλο που όσοι γεννιόμαστε, γεννιόμαστε ως ανεύθυνοι [από το προπατορικό αμάρτημα], γεννιόμαστε όμως σε μια ταραγμένη αμαρτωλή ατμόσφαιρα.

''Φώτα'' - Ένα άγνωστο θρησκευτικό άρθρο του Παπαδιαμάντη (Γιώργος Βαλέτας, Από το Περιοδικό ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ, 1941)

Σήμερον η Εκκλησία ημών εορτάζει την μεγάλην εορτήν των Θεοφανείων, και ποιείται μνείαν της βαπτίσεως του Χριστού εν τω Ιορδάνη. Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος και Βαπτιστής, όστις έμβρυον εν τη μήτρα είχεν αναγνωρίσει τον Λυτρωτήν και εσκίρτησεν, ανήρ γενόμενος υπήρξε και ο πρώτος πιστεύσας, υποδείξας και κηρύξας τον Χριστόν. «Ίδε ο αμνός του Θεού, ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου», είπεν ότε είδε τον Ιησούν περιπατούντα. «Έρχεται άλλος οπίσω μου, ου ουκ ειμί ικανός λύσαι τον ιμάντα των υποδημάτων αυτού», έλεγε προς τους μαθητάς του. Τινές δε των μαθητών τούτων, εγκαταλιπόντες αυτόν, ηκολούθησαν τον Ιησούν, όθεν ο Ιωάννης εγκαρτερών και υποτασσόμενος έλεγεν, «Εκείνον δει

αυξάνειν, εμέ δε ελαττούσθαι». Εκ των μαθητών τούτων του Ιωάννου λέγεται ότι ήσαν ο Ανδρέας ο πρωτόκλητος και ο αδελφός αυτού Σίμων Πέτρος, όστις και πρώτος εκ των άλλων αποστόλων ωμολόγησε τον Χριστόν, «Ραββί, συ ει ο Χριστός, ο υιός του Θεού, συ ει ο βασιλεύς του Ισραήλ». Προς τούτον λοιπόν τον Ιωάννην, τον κηρύττοντα και βαπτίζοντα βάπτισμα μετανοίας, προσήλθεν ο Χριστός ως άνθρωπος και εβαπτίσθη θέλων να δώση το παράδειγμα.

Επειδή περί βαπτίσματος ο λόγος, καλόν νομίζω ενταύθα να υποβάλω πρακτικάς τινας παρατηρήσεις περί του τρόπου καθ’ ον τελείται παρ’ ημίν το Βάπτισμα.

Κυριακή προσευχή

Του Γεωργίου Μπαμπινιώτη 

"Καλά Χριστούγεννα" φίλες και φίλοι.

Δίνω σήμερα ένα κείμενό μου για την "Κυριακή προσευχή", που μού ζητούν εκλεκτοί φίλοι μου, όπως το έχω αναλύσει γλωσσολογικά και περιλαμβάνεται στο βιβλίο μου "Η γλώσσα μας:  180 κείμενα για την γλώσσα" (Κέντρο Λεξικολογίας, 2020, σελ. 670). 

Κατά το κείμενο τού Ευαγγελίου, την παραδίδει ο ίδιος ο Κύριος στους ανθρώπους (εξ ου και «κυριακή» προσευχή), λέγοντας «οὕτως οὖν προσεύχεσθε ὑμεῖς» και συνοδεύοντάς την με ένα πολύ διδακτικό ηθικό αλλά και γλωσσικό σχόλιο:

«Προσευχόμενοι δὲ μὴ βαττολογήσητε, ὥσπερ οἱ ἐθνικοί. Δοκοῦσι γὰρ ὅτι ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν εἰσακουσθήσονται. Μὴ οὖν ὁμοιωθῆτε αὐτοῖς· οἶδε γὰρ ὁ πατὴρ ὑμῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρὸ τοῦ ὑμᾶς αἰτῆσαι αὐτόν» (Ματθ. 6, 7-9).

Εξ ορισμού ως προσευχή, ως κείμενο ευχών και αιτημάτων / παρακλήσεων, το κείμενο τής κυριακής προσευχής (γνωστό και ως «Πάτερ ἡμῶν») λειτουργεί με έναν κεντρικό μηχανισμό τής γλώσσας, την τροπικότητα. Είναι ο μηχανισμός τής γλώσσας που, άλλοτε γραμματικοποιημένος (με τη μορφή των εγκλίσεων τής προστακτικής, τής υποτακτικής και τής ευκτικής, όπως συμβαίνει στην Αρχαία Ελληνική) και άλλοτε λεξικοποιημένος (με «δείκτες τροπικότητας», όπως τα ας, να και θα στη Νέα Ελληνική), χρησιμοποιείται από τον ομιλητή τής Ελληνικής για επικοινωνιακές ανάγκες όπως η έκφραση επιθυμίας, ευχής, παράκλησης, προτροπής, προσταγής, απαγόρευσης, απειλής κ.τ.ό.

Το κείμενο τής κυριακής προσευχής είναι υπόδειγμα λιτότητας, περιεκτικότητας και ευθυβολίας. Περιλαμβάνει

Το ιστορικό συνέδριο του ΕΚΠΑ «Η Ορθόδοξη Θεολογία στον 21ο αιώνα. Προκλήσεις και προοπτικές» στην Orthodox TV

>> ΛΗΨΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ "Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΣΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ. ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ"

>> ΛΗΨΗ ΤΟΥ BOOKLET (ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ & ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ)

>> ΖΩΝΤΑΝΕΣ ΜΕΤΑΔΟΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

Την δυνατότητα να παρακολουθήσουν τις εργασίες του ιστορικής σημασίας συνεδρίου που διοργανώνει η Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών υπό την αιγίδα της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, με τίτλο: «Η Ορθόδοξη Θεολογία στον 21ο αιώνα. Προκλήσεις και προοπτικές» στο κεντρικό κτήριο του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου της Αθήνας, θα έχουν οι επισκέπτες της Ορθόδοξης Εκκλησιαστικής Τηλεόρασης Orthodox TV.

Από την Κυριακή 24/11/2024 έως και την Πέμπτη 28/11/2024 οι μονάδες εξωτερικών μεταδόσεων 1+2 της Orthodox TV θα μεταδίδουν τον παλμό του σημαντικότερου επιστημονικού γεγονότος γύρω από την επιστήμη της Ορθόδοξης Θεολογίας τις τελευταίες δεκαετίες, δίνοντας την δυνατότητα της παρακολούθησης του συνόλου των κεντρικών συνεδριάσεων που θα πραγματοποιηθούν στο αμφιθέατρο «Άλκης Αργυριάδης» του κεντρικού κτηρίου του ΕΚΠΑ.

Η Orthodox TV και το Orthodoxia.info ενώνουν τις δυνάμεις τους και δίνουν βήμα στους διαπρεπέστερους Έλληνες και ξένους Θεολόγους που θα καταλάβουν το βήμα του συνεδρίου σε μια προσπάθεια ενίσχυσης του διαλόγου κι ανάδειξης της πλούσιας θεολογικής παράδοσης της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Οι μεταδόσεις θα είναι διαθέσιμες στην διεύθυνση www.orthodoxtv.gr

Πιο συγκεκριμένα: (ΚΛΙΚ ΣΤΟΥΣ ΤΙΤΛΟΥΣ ΓΙΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ)

Η τελετή έναρξης

Οι πρωινές εργασίες της δεύτερης ημέρας του συνεδρίου

Οι απογευματινές εργασίες της δεύτερης ημέρας του συνεδρίου

Οι πρωινές εργασίες της τρίτης ημέρας του συνεδρίου

Οι απογευματινές εργασίες της τρίτης ημέρας του συνεδρίου

Οι πρωινές εργασίες της τέταρτης ημέρας του συνεδρίου

Οι απογευματινές εργασίες της τέταρτης ημέρας του συνεδρίου

Η θεματική τράπεζα λόγου το πρωινό της πέμπτης ημέρας του συνεδρίου

Οι πρωινές εργασίες της πέμπτης ημέρας του συνεδρίου

Η μουσική εκδήλωση και η λήξη το απόγευμα της πέμπτης ημέρας του συνεδρίου

ΠΗΓΗ -Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Μάρ Ἐφραίμ τοῦ Σύρου, Ὀκτώ Ὕμνοι τοῦ Παραδείσου Posted by il Notaro

*

Μετάφραση-Εἰσαγωγή: Νατάσα Κεσμέτη

Εἰς Μνημόσυνον Δημητρίου Β. Τριανταφυλλίδη (1959-2024)

Ὁ Μάρ Ἐφραίμ, ὁ Ἅγιος Ἐφραίμ ὁ Σύρος, πολυγραφότατος ὕμνογράφος καί θεολόγος τοῦ 4ου αἰῶνα, τιμᾶται σέ ὁλόκληρο τόν χριστιανικό κόσμο. Ἀνακηρυγμένος ἀπό τούς ρωμαιοκαθολικούς ὡς Δάσκαλος τῆς Ἑκκλησίας, εἶναι ἰδιαιτέρως προσφιλής στήν Ὀρθόδοξη Συριακή Ἐκκλησία. Ἔγραψε ποικίλους ὕμνους, ποιήματα καί ὁμιλίες σέ στίχους, ὅπως ἐπίσης βιβλικές ἑρμηνεῖες σέ πεζό. Οἱ ἐργασίες του αὐτές, πού ἔχουν ἐπίσης χαρακτηρισθεῖ ὡς «πρακτική θεολογία», ἀποτελοῦσαν θεμελιακά ἔργα σέ ταραγμένους καιρούς. Ἦσαν τόσο δημοφιλῆ ὥστε, αἰῶνες μετά τήν κοίμησή του, χριστιανοί συγγραφεῖς έξέδιδαν ψευδεπίγραφα ἔργα μέ το ὄνομά του. Ἡ μεγάλου εὔρους μαρτυρία του φανερώνει τήν πρώιμη μορφή τῆς χριστιανοσύνης, στήν ὁποία οἱ ἰδέες τῆς Δύσης δέν ἔπαιζαν κανένα σημαίνοντα ρόλο. Ἔχει ἀναγνωριστεῖ ὡς ὁ πιό σημαντικός ἀπό ὅλους τούς Πατέρες τῆς Συριακῆς Ἐκκλησιαστικῆς παράδοσης.

Ὁ σερ Σεμπάστιαν Μπρόκ, παγκόσμια αὐθεντία στά ἀφορῶντα τήν ἀραμαϊκή γλώσσα καί τήν συριακή γραμματεία, ἔχει δώσει μιάν ἔξοχη εἰσαγωγή ὡς πρός τόν τρόπο σκέψης τοῦ Μάρ Ἐφραίμ. Εἰδικά γιά τούς Ὕμνους τοῦ Παραδείσου ὀφείλεται νά τονιστεῖ ὅτι μᾶς μαθαίνει πῶς νά βλέπουμε τήν πραγματικότητα ὄχι μέ τά μάτια ἑνός ἑλληνιστῆ, ἀλλά μέ τά μάτια κάποιου ἀνήκοντος στήν ὁμάδα τῶν ἀρχαίων λαῶν: ἀπογόνων τοῦ Σήμ (γιοῦ τοῦ Νῶε) στήν Ἐγγύς Ἀνατολή καί τήν Ἀφρική, καί ἔχοντος σημιτική νοοτροπία. Πράγμα πού σημαίνει ὅτι στήν ἑλληνιστική ἀντίληψη προτεραιότητα εἶχε ἡ Μορφή, ἡ ὁποία καί ἀποτελοῦσε τό Πραγματικό. Δέν γνωρίζουμε ἄν ὁ Μάρ Ἐφραίμ θά συμφωνοῦσε ἤ ὄχι. Αὐτό ὅμως πού βλέπουμε στόν Ἐφραίμ δέν εἶναι Μορφές ἀλλά Σύμβολα. Ἐπιπλέον συχνά μετακινεῖ ται ἀπό τό ἀτομικό στό συλλογικό. Ἀκριβῶς στο σημεῖο αὐτό ὁ Σεμπάστιαν Μπρόκ διευκρινίζει:
Για τήν σημιτική νοοτροπία τῶν βιβλικῶν συγγραφέων καί τῶν Σύρων ποιητῶν, ὅπως ὁ Ἅγιος Ἐφραίμ, εἶναι πάρα πολύ ἁπλή καί εὔκολη ἡ μετακίνηση ἀπό το συλλογικό στό ἀτομικό, καί ἀπό το ἀτομικό στό συλλογικό.

Βία – Οικουμενισμός – Ετερότητα από π. Ευάγγελος Παπανικολάου

O π. Ευάγγελος Παπανικολάου μιλά αποκλειστικά στο αντίφωνο:

Για το φαινόμενο της βίας στην ελληνική οικογένεια και κοινωνία συζητώντας την ποιμαντική πλευρά του ζητήματος.

Εις μιαν Αγίαν, Καθολικήν και Αποστολικήν εκκλησίαν. Περί Οικουμενισμού - αντι οικουμενισμού, κλπ.

Σχολιάζει τον  διαφορετικό τρόπο έκφρασης των ιερέων, τα πολλά και διαφορετικά λουλούδια στον κήπο της εκκλησίας και αποκαλύπτει ολόκληρη την  ιστορία με το "ορθόδοξο γλωσσόφιλο".

Ου Φονεύσεις. (Πατήρ Νικόλαος Λουδοβίκος)

Ου Φονεύσεις. (Πατήρ Νικόλαος Λουδοβίκος) 

Επιμέλεια - παρουσίαση: Μαρία Αναγνωστίδου. 

DE PROFUNDIS (TV100-18/03/22-25/03/22)

«ΤΟ ΚΩΔΙΟΝ ΠΑΡΕΛΘΕ...».

«ΤΟ ΚΩΔΙΟΝ ΠΑΡΕΛΘΕ...». 

Που πάει να πει: Παραμέρισε την προβιά του προβάτου!

Του Θανάση Ν Παπαθανασίου 

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

«Το λιοντάρι μπορείς να το εμπιστευτείς˙  ο πάνθηρας εξημερώνεται˙  η δε οχιά θα σε προσπεράσει μόλις σε νοιώσει φοβισμένο.

Κάποιο άλλο πλάσμα λοιπόν θέλω να αποφεύγεις: Τους κακούς επισκόπους!

Μη φοβηθείς καθόλου την αξία του επισκοπικού θρόνου. Το ύψος του θρόνου είναι όλων των επισκόπων, η χάρις όμως δεν είναι όλων.

Παραμέρισε την προβιά προβάτου που φοράνε, και δες τον λύκο από κάτω.

Μην προσπαθείς λοιπόν να με πείσεις με λόγια. Πείσε με με τα έργα. Μισώ τις διδασκαλίες στις οποίες είναι αντίθετος ο τρόπος ζωής.

Τα όμορφα χρώματα ενός τάφου τα επαινώ, αλλά αηδιάζω με την μυρωδιά των σαπισμένων μελών που βγαίνει από μέσα του».

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ποιος έχει γράψει το κείμενο αυτό;

Όχι  κάποιος αντίθεος ή άθεος ή βλάσφημος ή αιρετικός ή εθεολόγητος (όπως θα πιθανολογούσαν μάλλον όσοι νοούν την πίστη σαν τυφλοπάνι).

Το κείμενο, αδέρφια, είναι ποίημα του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου  – ναι, του ενός εκ των Τριών Ιεραρχών. Παρατίθεται σε δική μου απόδοση, με τίτλο («Τό κώδιον πάρελθε...») φράση του πρωτότυπου. 

Το κακό ως αποτέλεσμα της θνητότητας - κ. Διονύσιος Σκλήρης

Το Κατ’ εικόνα (αυτεξούσιο) του ανθρώπου είναι από τα σημαντικότερα αγαθά που παραχώρησε ο Θεός στον άνθρωπο, μα συνάμα από τις μεγαλύτερες ευθύνες καθώς η διαστρέβλωση αυτού είναι ο λόγος ύπαρξης του κακού. 

Οντολογικά το κακό δεν υφίσταται, όπως μας διδάσκουν οι Άγιοι Πατέρες, απεναντίας είναι μη ον, η θνητότητα του μεταπτωτικού ανθρώπου είναι αυτή που διαιωνίζει την παθολογική κατάσταση της αμαρτίας και εξ αυτής, οι ενέργειες των πράξεων μας συμβάλουν στην ύπαρξη του κακού. 

Ο άνθρωπος, όντας έρμαιος του προπατορικού αμαρτήματος και της κατάστασης του θανάτου και προσπαθώντας να επιβιώσει σε μια κοινωνία στην οποία επικροτείται το να «πατάς επί πτωμάτων», καταχράζεται ό,τι ο Θεός εποίησε.

 Έτσι λοιπόν, όπως υιός στην παραβολή του άσωτου υιού με ταπείνωση μετανοεί για τα ατοπήματα του στον πατέρα, έτσι και εμείς οφείλουμε να ταπεινωθούμε στο θέλημα του Τριαδικού Θεού και να βρισκόμαστε σε συνεχή μετάνοια για την συγχώρεση των αμαρτιών μας, με μόνο σκοπό την χάραξη της εν Χριστώ ζωής. 

Με τον κ. Διονύσιο Σκλήρη, θεολόγο και συγγραφέα