Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΝΕΟΤΟΥΡΚΟΙ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΝΕΟΤΟΥΡΚΟΙ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Τετάρτη 2 Αυγούστου 2023

ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ - Η ΠΟΛΙΤΙΚΉ ΤΟΥ ΣΤΑΣΗ



Με αφορμή την επέτειο θανάτου μιας από τις πιο πολυσυζητημένες και μυστήριες προσωπικότητες της νεότερης Ελλάδας δημοσιεύουμε ένα ενδιαφέρον ιστορικό άρθρο, που καταδεικνύει πως εύκολα μπορούν να ταυτιστούν ακροδεξιά και κομμουνισμός. 

Ο Δραγούμης, βέβαια, είναι μια προσωπικότητα, που μέχρι και σήμερα διεκδικούν εθνικοσοσιαλιστές, μαρξιστές, αναρχικοί, φιλελεύθεροι, βασιλόφρονες, κοινοτιστές, μασώνοι. Και αυτό, μάλλον, συμβαίνει γιατί κι ο ίδιος ο Δραγούμης χάραξε μια ιδιόμορφη πορεία, κατά την οποία εύκολα μεταπηδούσε από την μια αντίληψη στην άλλη, άλλοτε γόνιμα και άλλοτε ανούσια.
Για αυτό και δεν έχει κανένα απολύτως νόημα να τον χρησιμοποιούν σημερινοί πολιτικοί χώροι ως σύμβολο.

<<Μπεναρόγια, Δραγούμης και Νεότουρκοι>>


Κομβικό σημείο στις πολιτικές εξελίξεις στο χώρο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας υπήρξε το κίνημα του 1908 των Τούρκων στρατιωτικών της Επιτροπής «Ένωση και Πρόοδος» που εμφορούνταν από εθνικιστικές απόψεις. Η Θεσσαλονίκη υπήρξε η κοιτίδα του τουρκικού εθνικιστικού κινήματος και η «αντίπαλος πόλη» της Κωνσταντινούπολης όπου έδρευε ο σουλτάνος και ήταν η έδρα του ισλαμικού χαλιφάτου. Οι δύο ανταγωνιστικές τάσεις, εθνικισμός και Ισλαμισμός, θα συγκρουστούν με τελικό νικητή τους εθνικιστές.

Η Φεντερασιόν


Στην πρώτη επέτειο του νεοτουρκικού πραξικοπήματος ιδρύθηκε η Φεντερασιόν (στα ελληνικά: «Σοσιαλιστική Εργατική Ομοσπονδία Θεσσαλονίκης» και στα ισπανοεβραϊκά «Ασοσιασιόν Ομπραδέρα ντε Σαλόνικα’») ως μια (κυρίως εβραϊκή) εργατική οργάνωση. Ιδρυτής και ηγέτης της ήταν ο σοσιαλιστής Αβραάμ Μπεναρόγια, που καταγόταν από τους Εβραίους της Βουλγαρίας. Ο Μπεναρόγια και ο κύκλος του είχαν υποστηρίξει τους Νεότουρκους.[ Γιώργος Λεονταρίτης, Το ελληνικό σοσιαλιστικό κίνημα κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, εκδ. Εξάντας, Αθήνα, 1978, σελ. 35.] Η υποστήριξη δεν ήταν μόνο θεωρητική αλλά και ένοπλη.

Παρασκευή 7 Απριλίου 2023

Πρέπει να ξαναδιαβάσουμε τι έγραφαν η Λούξεμπουργκ και ο Γληνός για την Οθωμανική Αυτοκρατορία



Αγτζίδης Βλάσης

Ο πατέρας της Νεοελληνικής κοινωνιολογίας και ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες διανοούμενους που εισήγαγε την ελληνική σκέψη στα πλέον προχωρημένα ρεύματα επιστημονικής σκέψης της Ευρώπης, υπήρξε ο Τραπεζούντιος Γεώργιος Κωνσταντινίδης, που έγινε γνωστός με το ψευδώνυμο “Σκληρός”. Το 2019, με αφορμή τα 100 χρόνια από τον θάνατο του, η Επιτροπή Ποντιακών Μελετών είχε διοργανώσει ένα επιστημονικό συνέδριο για την αποτίμηση της μνήμης του.


Στο συνέδριο αυτό έχουν κατατεθεί πολύ σημαντικές αναλύσεις επιφανών επιστημόνων. Η δική μου εισήγηση είχε επικεντρωθεί στην θεώρηση του Σκληρού για το χαρακτήρα του Νεοτουρκικού κινήματος του 1908. Ο τίτλος της ήταν: “Το Νεοτουρκικό Κίνημα του 1908 και η ανάλυση της φυσιογνωμίας του με τη χρήση των νέων αναλυτικών εργαλείων από τον Γεώργιο Σκληρό”.


Ο Γεώργιος Σκληρός είναι αυτός που εισήγαγε την κοινωνιολογία στην Ελλάδα και χρησιμοποίησε τη μαρξιστική θεώρηση για να αναλύσει την ελληνική κοινωνία. Πέθανε στο Κάιρο της Αιγύπτου σε ηλικία μόλις 41 χρόνων, λίγο πριν τα Χριστούγεννα του 1919 (22 Δεκεμβρίου 1919 με το παλαιό ημερολόγιο-4 Ιανουαρίου 1920 με το νέο). Υπήρξε ένας κορυφαίος διανοούμενος, που ακόμα δεν έχει βρει τη θέση του στο πάνθεον των σύγχρονων Ελλήνων διανοητών. Όμως η σημασία του έργου του ήταν γνωστή στους διανοούμενους της εποχής του.

Ο ίδιος επέλεξε το ψευδώνυμο “Σκληρός”. Όπως τον αναπλάθει η Αλεξάνδρα Δεληγιώργη, η οποία μελέτησε σε βάθος την ψυχοσύνθεσή του, στη μυθιστορία της με τίτλο “Ένας τρυφερός σύντροφος” τον παρουσιάζει να τεκμηριώνει ως εξής την απόφασή του: «Το αποφάσισα, το Σκληρός, ως ψευδώνυμο μου ταιριάζει, εκφράζει όσα πιστεύω και όσα αισθάνομαι. Τη φοβερή μου απέχθεια για τις αισθηματολογίες, τη μαλθακότητα, τις ρομάντζες, τους ψευτοαισθηματισμούς και όλα τα συναφή που ωραιοποιούν και συσκοτίζουν τα πράγματα. Πάει, τελείωσε, η πραγματικότητα πρέπει να είναι η αρχή των πάντων κι όχι τα αισθήματα και η διάθεσή μας, που βασανίζουν και ταλαιπωρούν την ψυχή, πολύ συχνά, το ίδιο οδυνηρά με τις αντικειμενικές δυσκολίες. Χίλιες φορές πεζός και ανούσιος ρεαλιστής που δεν υπερτιμά ούτε υποτιμά τις δυνάμεις του, παρά ιδεαλιστής φαντασμένος ή δονκιχώτης ουτοπιστής».

Ο Σκληρός για τους Νεότουρκους


Με το κείμενό του “Το Ζήτημα της Ανατολής”, που έγραψε 1909, υποστήριξε για το κίνημα των Νεότουρκων πως πρόκειται για ένα απειλητικό εθνικιστικό κίνημα μιας στρατιωτικής γραφειοκρατίας, η οποία απειλούσε τα ζωτικά συμφέροντα των υπόδουλων λαών. Ένα κίνημα του οποίου τον “αντεπαναστατικό χαρακτήρα” είχε εντοπίσει η Ρόζα Λούξεμπουργκ, θεωρώντας ότι λειτουργούσε εξυπηρετικά προς τον γερμανικό ιμπεριαλισμό.

Σάββατο 1 Απριλίου 2023

Enis Avni(1886-1958)




Enis Avni(1886-1958)

Τουρκος συγγραφέας,  δημοσιογράφος και πολιτικός.

Δημιουργος της γλωσσικης μεταρρυθμισης της κεμαλικης Τουρκιας. Γεννηθηκε στην Θεσσαλονικη. Σε ολη την διαρκεια της ζωης του χρησιμοποιησε το ψευδωνυμο Aka Gunduz.

Με εντολη του Κεμαλ υπηρξε δημιουργος του φιλολογικου ρευματος<εθνικη φιλολογια>εμπνεόμενη απο τις εθνικές αξίες και πηγές.  Ο στοχος ηταν ο παραμερισμος της οθωμανικης γλωσσας και του πνευματος που αντιπροσωπευε και στην θεση εκεινης μια πιο απλοικη εκφραση.  Ο ιδιος συμμετειχε και στο κινημα των νεοτουρκων που ανετρεψαν τον σουλτανο.  Εκεινο που κανει ξεχωριστη την περιπτωση του ο απροκαλυπτος τροπος με τον οποιο στοιχειοθετει την αποστολη και την θεση του τουρκου στην ιστορια της ανθρωποτητας οπως εκεινος αντιλλαμβανεται οτι ωφειλει να ειναι.  Για τον λογο αυτο εγραψε ενα ποιημα με την επικεφαλιδα<ο ορκος>το οποιο δημοσιευσε στη εφημεριδα των νεοτουρκων τοτε Tanin ημερομηνια 21/9/1912 το εν λογω ποιημα εκφωνησε ο ιδιος σκυμμενος στα γονατα μπροστα στον ταφο του Μωαμεθ του Πορθητη.  (ο ιδιος ιδεολογικα κατα των σουλτανων αλλα οταν προκειται για σφαγη ολοι γινονται ενα).  Αυτο το ποιημα το φωναζαν σε μορφη υμνου τα αδεσποτα πληθη στις συγκεντρωσεις εξω απο τις πρεσβειες των χωρων των βαλκανικων πολεμων.Ιδου λοιπον το ποιημα.
---------------------------------------------------

Όρκος


Απο καθε γωνια χωματος που παταω θα αναβλυσει αιμα.

αν αφησω πετρα επανω σε πετρα να σβησει το σπιτι μου
με την λογχη μου θα μετατρεψω τους κηπους με λουλουδια σε τάφους

Πέμπτη 19 Μαΐου 2022

“Να τελειώνουμε με τους Έλληνες” – Πως φτάσαμε στην Γενοκτονία των Ποντίων




Μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους, η γραμμή του 1911 εκφράστηκε με τη δημιουργία συγκεκριμένων θεσμών, όπως το Γραφείο Εγκατάστασης Φυλών και Μεταναστών. Ο Taner Aksam γράφει: «Υπάρχουν αποδείξεις ότι ο Ζιγιά Γκιοκάλπ (σ.σ. πατέρας του παντουρκισμού) συνέταξε ειδικές μελέτες για τις μειονότητες της αυτοκρατορίας, συμπεριλαμβανομένων και των Αρμενίων. Αυτές ήταν μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου να συγκεντρωθεί λεπτομερής γνώση για την εθνικοθρησκευτική δομή της Ανατολίας. Ένα ειδικό τμήμα, το Γραφείο Εγκατάστασης Φυλών και Μεταναστών, το οποίο συστάθηκε το 1913, ασχολούνταν ειδικά με ζητήματα διασκορπισμού και επανεγκατάστασης πληθυσμών».

Υπάρχουν καταγγελίες ότι από το 1913 ξεκίνησαν οι μαζικές εκτοπίσεις από την περιοχή των Δαρδανελίων. Ο John Williams γράφει ότι μια αποστολή ανέφερε ότι στις 7 του Ιουλίου του 1913 τα οθωμανικά στρατεύματα συνέλαβαν τους Έλληνες της Καλλίπολης με βίαιο τρόπο και ότι «καταστράφηκαν, λεηλατήθηκαν και κάηκαν όλα τα ελληνικά χωριά κοντά στην Καλλίπολη».

Για την υλοποίηση των σχεδιασμών είχε δημιουργηθεί μια παρακρατική οργάνωση με την επονομασία Ειδική Επιτροπή (Teskilat i Mahsusa), για να φέρει εις πέρας τις εκτοπίσεις. Η δράση της επιτροπής θα ξεκινήσει τη δράση της με τους Έλληνες της Ιωνίας. Ο Taner Aksam γράφει: «Η δράση της εναντίον του “εσωτερικού εχθρού” είχε αρχίσει πριν από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η εκτόπιση του ελληνικού πληθυσμού του Αιγαίου, μέσω τρομοκρατίας και απαλλοτρίωσης των ιδιοκτησιών του, είχε πραγματοποιηθεί ως μέρος του σχεδίου για την ομογενοποίηση της Ανατολίας».

Εκκαθάριση του “εσωτερικού εχθρού”

Με την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου άρχισε η «εκκαθάριση θυλάκων μη τουρκικών πληθυσμών που είχαν συγκεντρωθεί σε στρατηγικά σημεία» (Celal Bayar, “Ben Yazdim”). Το σχέδιο είχε την απόλυτη υποστήριξη των Γερμανών συμμάχων των Νεότουρκων και κάποια σημεία του υλοποιήθηκαν από κοινού. O Taner Aksam αναφέρει: «Συντάχθηκαν λεπτομερή σχέδια για τον εκτουρκισμό της Ανατολίας μέσω της εκκαθάρισης των χριστιανικών πληθυσμών. Τα ίδια μέτρα εφαρμόστηκαν στην περιοχή του Αιγαίου από την άνοιξη του 1914.

Όλη η δημοσίευση...“Να τελειώνουμε με τους Έλληνες” – Πως φτάσαμε στην Γενοκτονία των Ποντίων

Παρασκευή 31 Ιουλίου 2020

Ο γενοκτονικός φυλετισμός των Νεότουρκων και τα "εσωτερικά καρκινώματα"

Αγτζίδης Βλάσης

Η εμφάνιση του επαναστατικού κινήματος στην Κρήτη απ’ τα τέλη του 19ου αιώνα και η αυτονόμηση του νησιού, όπως επίσης οι ελληνικές και βουλγαρικές επαναστάσεις στη Μακεδονία, θα ευνοήσουν την ισχυροποίηση των εθνικιστικών απόψεων στο εσωτερικό του οθωμανικού στρατού. Παράλληλα, η κοινωνική θέση των αστών των ραγιάδων στο εσωτερικό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας θα τροφοδοτήσει με ανασφάλεια και μίσος τα παραδοσιακά μουσουλμανικά κυρίαρχα στρώματά της.
Έτσι θα εμφανιστεί ο ακραίος τουρκικός εθνικισμός στο πρόσωπο των Νεότουρκων στρατιωτικών. Το ενδιαφέρον στην τουρκική περίπτωση είναι ότι εξ αιτίας της απουσίας σημαντικών μουσουλμανικών αστικών στρωμάτων, οι στρατιωτικοί επιφορτίστηκαν το ρόλο της αστικής τάξης. Η διεκδίκηση της οικονομικής ισχύος από τους αστούς των ραγιάδων ήταν μια από τις βασικές αιτίες της στρατιωτικής παρέμβασης στην πολιτική ζωή της Αυτοκρατορίας.
Ο τουρκικός εθνικισμός υπήρξε ο καταλύτης των εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή της Εγγύς Ανατολής. Ήταν ο κύριος παράγοντας που εμπόδισε την πραγματοποίηση πραγματικών μεταρρυθμίσεων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και απόδοσης ίσων δικαιωμάτων σ’ όλους τους πολίτες, ανεξαρτήτως θρησκεύματος και εθνικής καταγωγής.
Με την εμφάνισή του, ο όρος "Τούρκος" άρχισε να αποκτά θετική σήμανση, ενώ για πρώτη φορά ο χώρος που καταλάμβανε η Οθωμανική Αυτοκρατορία αρχίζει να περιγράφεται ως "Τουρκία". Ο νέες εθνικιστικές απόψεις που εμφανίζονται καθορίζουν ως εθνικό χώρο των Τούρκων μια εκτεταμένη περιοχή από το Αιγαίο έως τη θάλασσα της Κίνας. Το παντουρκιστικό κίνημα στοχεύει ακριβώς στη δημιουργία αυτής της νέας τουρκικής αυτοκρατορίας, όπου δεν θα υπάρχει θέση για κανένα άλλο έθνος, εκτός απ’ αυτό των Τούρκων.
Κύριοι υποστηρικτές των τάσεων αυτών θα είναι οι Γερμανοί. Διαμορφώνοντας μια προνομιακή συμμαχία με το τουρκικό εθνικιστικό κίνημα, θα επιδιώξουν αφενός το ξαναμοίρασμα του παλιού κόσμου των αγορών και των αποικιών, αφετέρου την οικονομική τους κυριαρχία στην Εγγύς Ανατολή με την εξαφάνιση των μόνων ανταγωνιστών τους, των Ελλήνων και των Αρμενίων.

Ο φυλετισμός των Νεότουρκων

Σάββατο 11 Ιουλίου 2020

Η μήτρα της σημερινής Τουρκίας – Η τριανδρία της Θεσσαλονίκης και ο ρόλος της Γερμανίας

Αγτζίδης Βλάσης

Το 1908 είναι το σημείο, κατά το οποίο το πνεύμα του ακραίου φυλετισμού, που κόμιζε η τριανδρία της Θεσσαλονίκης (Τζεμάλ, Εμβέρ και Ταλαάτ πασάς) υπερίσχυσε του ευρύτατου μεταρρυθμιστικού κινήματος που είχε αναφανεί στην Οθωμανική Αυτοκρατορία από τα τέλη του 19ου αιώνα. Το 1891 είχε δημιουργήσει το Κομιτάτο Ένωση και Πρόοδος και  προσδοκούσε στη μετεξέλιξη της Αυτοκρατορίας σε Κράτος Δικαίου.
Η φιλελεύθερη πτέρυγα, που ηττήθηκε από τους στρατιωτικούς, εξέφραζε τις νεωτερικές απόψεις. Εκπρόσωπός της ήταν ο πρίγκηπας Σαμπαχαεντίν και είχε την αποδοχή και των προοδευτικών στοιχείων από την ελληνική και αρμενική κοινότητα. Ο πρίγκηπας Σαμπαχαεντίν εξέφρασε τις πιο προωθημένες οθωμανικές δυνάμεις που εμφορούνταν από το πνεύμα του Διαφωτισμού και επεδίωκαν τη διαμόρφωση ενός Κράτους Δικαίου.
Ο Ahmet Oral γράφει γι αυτή την τεράστια διαφορά των δύο απόψεων: «Εγκαινίασε (ο Σαμπαχαεντίν) ένα πρόγραμμα μετεξέλιξης της Αυτοκρατορίας σε μια "πολυπολιτισμική" κοινωνία, που θα φιλοξενούσε μέσα στο οθωμανικό μωσαϊκό τους διάφορους συμβατούς μεταξύ τους πολιτισμούς. Με την αντίληψη αυτή ιδρύθηκε το Κομιτάτο Ένωση και Πρόοδος.
»Στην οργάνωση αυτή, σε αντίθεση με τις απόψεις του πρίγκιπα Σαμπαχαεντίν για αποκέντρωση (αντεμί μερκετζί), εμφανίστηκε η ομάδα του Αχμέτ Ριζά, που υποστήριζε τον συγκεντρωτικό έλεγχο (κατί μερκετζί) και εισήλθε δυναμικά στην πολιτική με την υποστήριξη των Γερμανών. Το αποτέλεσμα ήταν η διάσπαση της οργάνωσης… Η γραμμή του Σαμπαχαεντίν είχε τη μεγαλύτερη μαζική αποδοχή. Παρ’ όλη τη  συμμετοχή του στην κυβέρνηση για κάποια περίοδο, δεν κατάφερε να διαμορφώσει την τελική γραμμή και βαθμιαία απομακρύνθηκε από την εξουσία.
»Η ομάδα που πίστευε στο σκληρό κεντρικό έλεγχο, στις βίαιες επεμβάσεις και στη σκληρή καταστολή, ανάπτυξε συμπεριφορά ταύρου εν υαλοπωλείω, εφαρμόζοντας κατά γράμμα τις εντολές της Γερμανίας. Πίστευε απόλυτα ότι τα πάντα πρέπει να εκτελούνται από το κράτος και τις ομάδες εξουσίας. Βάλθηκε με βιασύνη να διαμορφώσει το κράτος, οργανώνοντας τον εαυτό του νόμιμα ή παράνομα.
»Αποφάσισε να αρπάξει την κρατική εξουσία και να ισοσταθμίσει την απώλεια στη Δύση με τα κέρδη στην Ασία, ή τουλάχιστον να μη χάσει άλλα εδάφη. Η ομάδα αυτή του Κομιτάτου Ένωση και Πρόοδος, που δεν είχε φυλετική τουρκική προέλευση, ενστερνίστηκε την πολιτική της άκρατης βίας. Οι Ενωτικοί, όταν πραγματοποίησαν το πραξικόπημα το 1908 προσανατολιζόταν από τον οθωμανισμό προς τον τουρκισμό-τουρανισμό. Στην κατεύθυνση αυτή ονειρεύονταν να εθνικοποιηθούν ως "Τούρκοι". Το Κομιτάτο δεν διέθετε τα εφόδια, ώστε να εκπληρώσει το σκοπό της εθνικοποίησης των Τούρκων ως μια ιστορική εξελικτική διαδικασία.…» (Ahmet Oral, "Για το Αρμενικό, Ελληνικό, Κουρδικό και Αλεβίτικο Ζήτημα", Δρόμος της Αριστεράς, 30 Μαΐου 2011).

Η Λούξεμπουργκ για τους Νεότουρκους

Οι νέες εθνικιστικές απόψεις που εμφανίζονται καθορίζουν ως εθνικό χώρο των Τούρκων μια εκτεταμένη περιοχή από το Αιγαίο έως τη θάλασσα της Κίνας. Το παντουρκιστικό κίνημα στοχεύει ακριβώς στη δημιουργία αυτής της νέας τουρκικής αυτοκρατορίας, όπου δεν θα υπάρχει θέση για κανένα άλλο έθνος, εκτός από αυτό των Τούρκων. Κύριοι υποστηρικτές των τάσεων αυτών θα είναι οι Γερμανοί.
Με μια προνομιακή συμμαχία με το τουρκικό εθνικιστικό κίνημα, θα επιδιώξουν αφενός το ξαναμοίρασμα του παλιού κόσμου των αγορών και των αποικιών, αφετέρου την οικονομική τους κυριαρχία στην Εγγύς Ανατολή με την εξαφάνιση των μόνων ανταγωνιστών τους, των Ελλήνων και των Αρμενίων. (Για τη γερμανική στάση βλέπε: Γ. Μικρασιανός, "Πώς η Γερμανία κατέστρεψε τον ελληνισμόν της Τουρκίας", εκδ. Πετράκου, Αθήνα, 1916, Μιχαήλ Ροδά, "Πώς η Γερμανία κατέστρεψε τον ελληνισμό της Μικράς Ασίας", επανέκδοση, Παρουσία, Αθήνα, 1995).
Ο γερμανικός καπιταλισμός εισδύει στη μικρασιατική ενδοχώρα, επιχειρώντας να εξαρτήσει την αγροτική οικονομία μέσω της Deutsche Bank. Παράλληλα, αναλαμβάνει τον έλεγχο του νεοτουρκικού στρατεύματος. Η Ρόζα Λούξεμπουργκ που είχε καταγγείλει «την εσωτερική κοινωνική ανωριμότητα της νεοτουρκικής κυβέρνησης και τον αντεπαναστατικό της χαρακτήρα» αναφέρει: «Ο τουρκικός μιλιταρισμός γίνεται εξάρτημα του πρωσσικού-γερμανικού μιλιταρισμού… η αναλαμβανόμενη από τη Γερμανία προσπάθεια αναγέννησης της Τουρκίας, ήταν μια καθαρή τεχνική προσπάθεια γαλβανισμού ενός πτώματος…» (Ρόζα Λούξεμπουργκ, "Η δραστηριότητα των Γερμανών ιμπεριαλιστών στην Τουρκία", περιοδικό "Οι Λαοί", τεύχος 1, Μάιος 1987, σελ. 56-62).
Οι απόψεις των μπολσεβίκων ηγετών για τους Νεότουρκους και τον κεμαλισμό ήταν διφορούμενες. Περιείχαν στοιχεία αποδοχής, αλλά και επιφύλαξης. Ο Λένιν και ο Τρότσκι σε κείμενά τους στα 1910-1912 υποστήριζαν πως οι Νεότουρκοι αποτελούσαν ένα επαναστατικό αστικό κίνημα, που όμως έτεινε προς συμβιβασμό με την παλιά φεουδαρχική δομή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Ενδεικτικές είναι οι εκτιμήσεις του Ζινόβιεφ για τον Κεμάλ τον Σεπτέμβριο του 1920 στο συνέδριο των λαών της Ανατολής στο Μπακού. Όμως, αργότερα η επίσημη σοβιετική άποψη θα είναι απορριπτική των Νεότουρκων. Στη Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια θα αναφερθούν, μερικές δεκαετίες αργότερα από την παραδοχή του Λένιν, ως «πλαστογράφοι της ιστορίας» και εμπνευστές του «σωβινιστικού δόγματος» του παντουρκισμού. (Ακαδημία Επιστημών ΕΣΣΔ, Παγκόσμια Ιστορία, τομ. Η1Η2, εκδ. Μέλισσα, Αθήνα, σελ 637-650).

Οι Νεότουρκοι και ο Λαός

Παρασκευή 31 Ιανουαρίου 2020

Νεότουρκοι και Ναζί - Δάσκαλοι και μαθητές - Αγτζίδης Βλάσης

 Νεότουρκοι και Ναζί - Δάσκαλοι και μαθητές, Βλάσης Αγτζίδης
Ένα από τα ζητήματα που ακόμα απασχολούν τους ερευνητές είναι η γενεαλογία του ναζισμού.Υπάρχουν νεότερες προσεγγίσεις και ερμηνείες του φαινομένου, βασισμένες σε άγνωστα έως τώρα πραγματολογικά δεδομένα. Οι νεότερες αυτές προσεγγίσεις υποστηρίζουν ότι οι Νεότουρκοι στις αρχές του 20ου αιώνα διαμόρφωσαν την ιδέα ότι η αποτελεσματική διαχείριση του εθνικού ζητήματος συνίσταται στην προγραμματισμένη φυσική εξόντωση των ανεπιθύμητων μειονοτικών πληθυσμών.
Μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου οι Γερμανοί αξιωματικοί που είχαν υπηρετήσει στον οθωμανικό στρατό και είχαν παρακολουθήσει και συμμετάσχει στις εθνικές εκκαθαρίσεις, μετέφεραν τις εμπειρίες τους στην ηττημένη Γερμανία. Καθώς υπήρξαν από τους στυλοβάτες του ναζιστικού εγχειρήματος, μετέτρεψαν σε οδηγό και πρότυπό τους το εθνικιστικό κίνημα του Μουσταφά Κεμάλ που κατάφερε να ολοκληρώσει το αρχικό νεοτουρκικό σχέδιο, ανατρέποντας τις δυσμενείς μεταπολεμικές ρυθμίσεις.
Έτσι η αρχική φυλετική γερμανική επιρροή στους Νεότουρκους, που συνέβαλε στη διαμόρφωση της ιδέας της Γενοκτονίας, επέστρεψε στη Γερμανία ως αντιδάνειο μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και διαμόρφωσε την πολιτική που οδήγησε στο Ολοκαύτωμα. Πρωτόλεια εκδοχή της ναζιστικής κοσμοθεωρίας υπήρξε η άποψη του ιδεολογικού πατέρα του τουρκικού εθνικισμού Ziya Gökalp, ο οποίος καλούσε για τον τερματισμό της «ψευδαίσθησης περί ισότητας μουσουλμάνων και χριστιανών».

Οι ρίζες - Όλοι να εξοντωθούν εκτός των Τούρκων

Ο Τούρκος ιστορικός Taner Aksam στο βιβλίο του A Shameful Act (Μια επαίσχυντη πράξη) υποστηρίζει ότι ο Ziya Gökalp, ήταν βαθιά επηρεασμένος από τον γερμανικό εθνικισμό και το κλίμα του ρομαντισμού που τότε υπήρχε στην Ευρώπη. Στο περιοδικό Yeni Hayat τo 1911 o Gökalp περιέγραφε το νέο άνθρωπο της νεοτουρκικής Νέας Τάξης: «Οι Τούρκοι ήταν οι "υπεράνθρωποι" που είχε φανταστεί ο Γερμανός φιλόσοφος Nietzsche… Από την τουρκότητα θα γεννηθεί η νέα ζωή».
Ιδεολογικός πατέρας του τουρκικού εθνικισμού υπήρξε Ziya Gökalp. Κήρυττε τον τερματισμό της «ψευδαίσθησης περί ισότητας μουσουλμάνων και χριστιανών». Ο Gökalp, ήταν βαθιά επηρεασμένος από τον γερμανικό εθνικισμό και το κλίμα του ρομαντισμού που τότε υπήρχε στην Ευρώπη. Στο περιοδικό Yeni Hayat τo 1911 o Gökalp περιέγραφε το νέο άνθρωπο της νεοτουρκικής Νέας Τάξης: «Οι Τούρκοι ήταν οι “υπεράνθρωποι” που είχε φανταστεί ο Γερμανός φιλόσοφος Nietzsche… Από την τουρκότητα θα γεννηθεί η νέα ζωή…»
Στην τουρκική περίπτωση συναντάμε την πρώτη επικίνδυνη παρερμηνεία των έργων και της φιλοσοφίας του Νίτσε.  Η διαστρέβλωση αυτή θα κορυφωθεί στην εποχή των Ναζί, στη ρητορική των οποίων εντάσσεται ο θαυμασμός για τη σκληρότητα, την υπεροχή, τη δύναμη, την επιθυμία εξαφάνισης των "ξεπεσμένων φύλων". Το πρότυπο της "Αρείας φυλής" βασίστηκε στη νιτσεϊκή φιλοσοφική σύλληψη για τον "Υπεράνθρωπο".
Μελετώντας την ανατολική πολιτική (Ostpolitik) των γερμανικών ελίτ μετά τον Βίσμαρκ, εντοπίζουμε την ύπαρξη γεωπολιτικών και ιδεολογικών σχέσεων με το οθωμανικό Ισλάμ στην αρχή και  το εθνικιστικό νεοτουρκικό κίνημα στη συνέχεια.
Έτσι, αναδιοργάνωσαν τον οθωμανικό στρατό και εκπαίδευσαν Οθωμανούς αξιωματικούς στους οποίους εμφύσησαν το μιλιταριστικό πνεύμα. Οι απόψεις των ηγετών του νεοτουρκικού εθνικιστικού κινήματος εξαρχής εμπεριείχαν την πρόθεση για εξόντωση των ανεπιθύμητων πληθυσμιακών στοιχείων. Ο Τζελάλ Μπαγιάρ (Celal Bayar) αναφέρει ότι οι Νεότουρκοι αντιμετώπιζαν τους Έλληνες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σαν «εσωτερικά καρκινώματα». Ο Ναζίμ μπέης, ένας από τους κορυφαίους Νεότουρκους, είχε τοποθετηθεί ως εξής σε μια από τις μυστικές συσκέψεις της οργάνωσής τους: «Εκτός των Τούρκων όλα τα άλλα στοιχεία να εξοντωθούν, άσχετα σε ποια θρησκεία ή πίστη ανήκουν. Αυτή η χώρα πρέπει να ξεκαθαρίσει από τα ξένα στοιχεία. Οι Τούρκοι πρέπει να κάνουν την εκκαθάριση».

Σάββατο 5 Οκτωβρίου 2019

Η μήτρα της σημερινής Τουρκίας - Η τριανδρία της Θεσσαλονίκης και ο ρόλος της Γερμανίας - Βλάσης Αγτζίδης

 Οι Νεότουρκοι ως Ακροδεξιοί μιλιταριστές εναντίον φιλελεύθερων αστών, Βλάσης Αγτζίδης
Το 1908 είναι το σημείο, κατά το οποίο το πνεύμα του ακραίου φυλετισμού, που κόμιζε η τριανδρία της Θεσσαλονίκης (Τζεμάλ, Εμβέρ και Ταλαάτ πασάς) υπερίσχυσε του ευρύτατου μεταρρυθμιστικού κινήματος που είχε αναφανεί στην Οθωμανική Αυτοκρατορία από τα τέλη του 19ου αιώνα. Το 1891 είχε δημιουργήσει το Κομιτάτο Ένωση και Πρόοδος και  προσδοκούσε στη μετεξέλιξη της Αυτοκρατορίας σε Κράτος Δικαίου.
Η φιλελεύθερη πτέρυγα, που ηττήθηκε από τους στρατιωτικούς, εξέφραζε τις νεωτερικές απόψεις. Εκπρόσωπός της ήταν ο πρίγκηπας Σαμπαχαεντίν και είχε την αποδοχή και των προοδευτικών στοιχείων από την ελληνική και αρμενική κοινότητα. Ο πρίγκηπας Σαμπαχαεντίν εξέφρασε τις πιο προωθημένες οθωμανικές δυνάμεις που εμφορούνταν από το πνεύμα του Διαφωτισμού και επεδίωκαν τη διαμόρφωση ενός Κράτους Δικαίου.
Ο Ahmet Oral γράφει γι αυτή την τεράστια διαφορά των δύο απόψεων: «Εγκαινίασε (ο Σαμπαχαεντίν) ένα πρόγραμμα μετεξέλιξης της Αυτοκρατορίας σε μια "πολυπολιτισμική" κοινωνία, που θα φιλοξενούσε μέσα στο οθωμανικό μωσαϊκό τους διάφορους συμβατούς μεταξύ τους πολιτισμούς. Με την αντίληψη αυτή ιδρύθηκε το Κομιτάτο Ένωση και Πρόοδος.
»Στην οργάνωση αυτή, σε αντίθεση με τις απόψεις του πρίγκιπα Σαμπαχαεντίν για αποκέντρωση (αντεμί μερκετζί), εμφανίστηκε η ομάδα του Αχμέτ Ριζά, που υποστήριζε τον συγκεντρωτικό έλεγχο (κατί μερκετζί) και εισήλθε δυναμικά στην πολιτική με την υποστήριξη των Γερμανών. Το αποτέλεσμα ήταν η διάσπαση της οργάνωσης…. Η γραμμή του Σαμπαχαεντίν είχε τη μεγαλύτερη μαζική αποδοχή. Παρ’ όλη τη  συμμετοχή του στην κυβέρνηση για κάποια περίοδο, δεν κατάφερε να διαμορφώσει την τελική γραμμή και βαθμιαία απομακρύνθηκε από την εξουσία.
»Η ομάδα που πίστευε στο σκληρό κεντρικό έλεγχο, στις βίαιες επεμβάσεις και στη σκληρή καταστολή, ανάπτυξε συμπεριφορά ταύρου εν υαλοπωλείω, εφαρμόζοντας κατά γράμμα τις εντολές της Γερμανίας. Πίστευε απόλυτα ότι τα πάντα πρέπει να εκτελούνται από το κράτος και τις ομάδες εξουσίας. Βάλθηκε με βιασύνη να διαμορφώσει το κράτος, οργανώνοντας τον εαυτό του νόμιμα ή παράνομα.
»Αποφάσισε να αρπάξει την κρατική εξουσία και να ισοσταθμίσει την απώλεια στη Δύση με τα κέρδη στην Ασία, ή τουλάχιστον να μη χάσει άλλα εδάφη. Η ομάδα αυτή του Κομιτάτου Ένωση και Πρόοδος, που δεν είχε φυλετική τουρκική προέλευση, ενστερνίστηκε την πολιτική της άκρατης βίας. Οι Ενωτικοί, όταν πραγματοποίησαν το πραξικόπημα το 1908 προσανατολιζόταν από τον οθωμανισμό προς τον τουρκισμό-τουρανισμό. Στην κατεύθυνση αυτή ονειρεύονταν να εθνικοποιηθούν ως "Τούρκοι". Το Κομιτάτο δεν διέθετε τα εφόδια, ώστε να εκπληρώσει το σκοπό της εθνικοποίησης των Τούρκων ως μια ιστορική εξελικτική διαδικασία.…» (Ahmet Oral, "Για το Αρμενικό, Ελληνικό, Κουρδικό και Αλεβίτικο Ζήτημα", Δρόμος της Αριστεράς, 30 Μαΐου 2011).

Η Λούξεμπουργκ για τους Νεότουρκους

Οι νέες εθνικιστικές απόψεις που εμφανίζονται καθορίζουν ως εθνικό χώρο των Τούρκων μια εκτεταμένη περιοχή από το Αιγαίο έως τη θάλασσα της Κίνας. Το παντουρκιστικό κίνημα στοχεύει ακριβώς στη δημιουργία αυτής της νέας τουρκικής αυτοκρατορίας, όπου δεν θα υπάρχει θέση για κανένα άλλο έθνος, εκτός από αυτό των Τούρκων. Κύριοι υποστηρικτές των τάσεων αυτών θα είναι οι Γερμανοί.

Παρασκευή 4 Οκτωβρίου 2019

Ποιοι Νεότουρκοι;

Δημοσίευση: 09 Οκτωβρίου 2015 18:00

Ένα από τα ιστορικά ζητήματα για τα οποία υπάρχει αμφισημία είναι αυτό που σχετίζεται με το κίνημα των Νεότουρκων. Συνήθως δεν υπάρχει η διάκριση μεταξύ των φιλελεύθερων Νεότουρκων, που ήταν επηρεασμένοι από τον Διαφωτισμό, και την ακροδεξιά τάση τους, που τελικά επικράτησε και αντλούσε...

Αποτέλεσμα εικόνας για αγτζιδησ
Του Βλάση Αγτζίδη*


Ένα από τα ιστορικά ζητήματα για τα οποία υπάρχει αμφισημία είναι αυτό που σχετίζεται με το κίνημα των Νεότουρκων. Συνήθως δεν υπάρχει η διάκριση μεταξύ των φιλελεύθερων Νεότουρκων, που ήταν επηρεασμένοι από τον Διαφωτισμό, και την ακροδεξιά τάση τους, που τελικά επικράτησε και αντλούσε την ιδεολογική νομιμοποίηση από το γερμανικό φυλετικό ρομαντισμό.

Το 1908 είναι το σημείο κατά το οποίο το πνεύμα του ακραίου φυλετισμού, που κόμιζε η τριανδρία της Θεσσαλονίκης των Τζεμάλ, Εμβέρ και Ταλαάτ πασά, υπερίσχυσε του ευρύτατου μεταρρυθμιστικού κινήματος που είχε αναφανεί στην Οθωμανική Αυτοκρατορία από τα τέλη του 19ου αιώνα (το 1891 είχε δημιουργήσει το Κομιτάτο «Ένωση και Πρόοδος») και προσδοκούσε στη μετεξέλιξη της Αυτοκρατορίας σε κράτος δικαίου.


Ακροδεξιοί μιλιταριστές εναντίον φιλελεύθερων αστών


Η φιλελεύθερη πτέρυγα, που ηττήθηκε από τους στρατιωτικούς, εξέφραζε τις νεωτερικές απόψεις. Εκπρόσωπός της ήταν ο πρίγκιπας Σαμπαχαεντίν και είχε την αποδοχή και των προοδευτικών στοιχείων από την ελληνική και αρμενική κοινότητα. Ο πρίγκιπας Σαμπαχαεντίν εξέφρασε τις πιο προωθημένες οθωμανικές δυνάμεις που εμφορούνταν από το πνεύμα του Διαφωτισμού και επεδίωκαν τη διαμόρφωση ενός κράτους δικαίου. Ο Aχμέτ Οράλ γράφει γι' αυτή την τεράστια διαφορά των δύο απόψεων: «...Εγκαινίασε (ο Σαμπαχαεντίν) ένα πρόγραμμα μετεξέλιξης της Αυτοκρατορίας σε μια 'πολυπολιτισμική' κοινωνία, που θα φιλοξενούσε μέσα στο οθωμανικό μωσαϊκό τους διάφορους συμβατούς μεταξύ τους πολιτισμούς. Με την αντίληψη αυτή ιδρύθηκε το κομιτάτο 'Ένωση και Πρόοδος'. Στην οργάνωση αυτή, σε αντίθεση με τις απόψεις του πρίγκιπα Σαμπαχαεντίν (αντεμί μερκετζί: αποκέντρωση), εμφανίστηκε η ομάδα του Αχμέτ Ριζά, που υποστήριζε τον συγκεντρωτικό έλεγχο (κατί μερκετζί) και εισήλθε δυναμικά στην πολιτική με την υποστήριξη των Γερμανών. Το αποτέλεσμα ήταν η διάσπαση της οργάνωσης... Οι Ενωτικοί, όταν πραγματοποίησαν το πραξικόπημα το 1908 προσανατολιζόταν από τον οθωμανισμό προς τον τουρκισμό / τουρανισμό. Στην κατεύθυνση αυτή ονειρεύονταν να εθνικοποιηθούν ως 'Τούρκοι'. Το κομιτάτο δεν διέθετε τα εφόδια ώστε να εκπληρώσει τον σκοπό της εθνικοποίησης των Τούρκων ως μια ιστορική εξελικτική διαδικασία...».1


Η Λούξεμπουργκ για τους Νεότουρκους

Ο νέες εθνικιστικές απόψεις που εμφανίζονται καθορίζουν ως εθνικό χώρο των Τούρκων μια εκτεταμένη περιοχή από το Αιγαίο έως τη θάλασσα της Κίνας. Το παντουρκιστικό κίνημα στοχεύει ακριβώς στη δημιουργία αυτής της νέας τουρκικής αυτοκρατορίας, όπου δεν θα υπάρχει θέση για κανένα άλλο έθνος εκτός απ' αυτό των Τούρκων. Κύριοι υποστηρικτές των τάσεων αυτών θα είναι οι Γερμανοί, οι οποίοι, με μια προνομιακή συμμαχία με το τουρκικό εθνικιστικό κίνημα, θα επιδιώξουν αφενός το ξαναμοίρασμα του παλιού κόσμου των αγορών και των αποικιών και αφετέρου την οικονομική τους κυριαρχία στην Εγγύς Ανατολή με την εξαφάνιση των μόνων ανταγωνιστών τους, των Ελλήνων και των Αρμενίων.2

Κυριακή 29 Σεπτεμβρίου 2019

Σύνθεση της παράδοσης Αμπντουλχαμίτ και Νεότουρκων το καθεστώς Ερντογάν - Βλάσης Αγτζίδης

Σύνθεση της παράδοσης Αμπντουλχαμίτ και Νεότουρκων το καθεστώς Ερντογάν, Βλάσης Αγτζίδης 
 Η Τουρκία διέρχεται μια περίοδο γιγαντιαίων μετασχηματισμών σε όλα τα επίπεδα. Με τις πρωτοβουλίες στα χέρια του Ερντογάν, η Τουρκία πορεύεται σε νέους δρόμους. Αυτοί οι νέοι δρόμοι, όταν πρωτοεμφανίστηκαν ως φιλελεύθερη προοπτική με την ήττα των κεμαλιστών, ήταν ελπιδοφόροι για τους από πάντα απόκληρους αυτού του σκληρού κράτους. Όμως, τα πράγματα στράβωσαν στο πολιτικό πεδίο από την εποχή που ξεκίνησε ο ισλαμικός εμφύλιος το 2013.
Η αντιπαράθεση με τον πρώην σύμμαχό του Φετουλάχ Γκιουλέν, οδήγησε τον Ερντογάν  σε συμμαχία με τους παλιούς του εχθρούς. Όλοι οι φυλακισμένοι στρατιωτικοί αξιωματούχοι καθώς και οι μη στρατιωτικοί που εμπλέκονταν στις περίφημες υποθέσεις Εργκένεκον και της οργάνωσης πραξικοπήματος (Balyoz Harekâtı - οργανώθηκε το 2003 κατά του AKP) απελευθερώθηκαν το 2014. Αυτοί θα είναι πλέον οι νέοι σύμμαχοι του Ερντογάν στον πόλεμο που ξεκίνησε ενάντια στο κίνημα Γκιουλέν. Και σύντομα στους συμμάχους θα προστεθούν οι νέοι εθνικιστές ακτιβιστές που αντλούσαν την έμπνευση από τον γενοκτόνο Ταλαάτ πασά και λίγο μετά το ακροδεξιό MHP (Κίνημα Εθνικιστικής Δράσης - Γκρίζοι Λύκοι).
Μετά το 2014, οι κεμαλικοί εθνικιστές του βαθέος κράτους επέστρεψαν στην τουρκική πραγματικότητα. Όπως γράφει ο Cengiz Candar στο κείμενό του New Turkey: Neo-nationalist or the reincarnation of the "Old"? Featured”: δεν απελευθερώθηκαν μόνο από τη φυλακή, αλλά σε πολλές περιπτώσεις επέστρεψαν στις κεντρικές τους θέσεις σε υπηρεσίες της κρατικής ασφάλειας.
Ο Candar θεωρεί ότι αυτοί οι εθνικιστικοί κύκλοι --που αναφέρονται επίσης ως "ευρασιανιστές" και είναι ισχυροί παρόντες στο στρατό-- εκπόνησαν την προσέγγιση μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας που είχε ξεκινήσει την παραμονή του αποτυχημένου πραξικοπήματος του 2016 και το οποίο επιδιώχθηκε μετά από αυτή. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι το παλιό κεμαλικό βαθύ κράτος διακατέχεται πλέον από  αντιαμερικανικές και αντι-ΝΑΤΟϊκές αντιλήψεις και υποστηρίζει μια στρατηγική αναπροσανατολισμού προς ανατολάς που θα έκανε την Τουρκία εταίρο της Ρωσίας, του Ιράν και της Κίνας.