Του Γιάννη Παπαμιχαήλ*
Οι υπήκοοι σε όλο τον πολιτισμένο δημοκρατικό δυτικό κόσμο, πολύ ταράχτηκαν. Άλλοι πιο συντηρητικοί, πατριωτικά ευαισθητοποιημένοι, είδαν στην εκλογή του νέου πλανητάρχη φως - πολύ φως και έσπευσαν προκαταβολικά να χαρούν. Άλλοι, λιγότεροι, είδαν με προσοχή ένα κίτρινο φως να αναβοσβήνει προειδοποιώντας για μια επικείμενη μισοφωτισμένη διασταύρωση, ίσως και ένα φαινομενικά παράδοξο κυκλικό αδιέξοδο. Άλλοι πάλι, πιο προοδευτικοί και ριζοσπάστες, παγκοσμιοποιημένοι σε επίπεδο νοοτροπιών και νεοταξίτικων χρηστοηθειών, είδαν στην ίδια εκλογή μόνο σκοτάδι και έσπευσαν επίσης προκαταβολικά, να λυπηθούν. Διότι κατ’ αυτούς, χάθηκε η ελπίδα για έναν άλλο κόσμο, καλύτερο και δικαιότερο, ιδίως δε ανεκτικότερο.
Σε τι;
Εννοείται στις διαφορές - και όχι βέβαια στις σταθερές, δομικές ομοιότητες που συγκροτούν τις συλλογικές συνειδήσεις. Στις ατομικές ή συγκυριακές ιδιομορφίες που κατακερματίζουν σε δικαιωματούχες μειονότητες τις παλαιές, πολιτισμικά τουλάχιστον συνεκτικές κοινωνίες και διαλύουν συνειδησιακά τα συλλογικά τους υποκείμενα (έθνη και κοινωνικές τάξεις) στα εξ ων υποτίθεται ότι συνετέθησαν, δηλαδή στα άτομα και στις συγκυριακές, ταυτοτικές συναθροίσεις τους. Ανεκτικότερο συνεπώς στις μικρές ή μεγάλες παραβάσεις της ισχύουσας εθιμικά, ηθικά ή συνταγματικά κανονικότητας ή και του νόμου που διέπει τις κοινωνικές σχέσεις εντός των παλαιών κοινωνιών του ιστορικά νεότερου, μεταφεουδαρχικού, δυτικού κόσμου. Ανεκτικότερο λόγου χάρη στις παράτυπες μετακινήσεις νομαδικών πληθυσμών που δεν φιλοξενούνται προσωρινά στον δυτικό κόσμο, αλλά εγκαθίστανται σε αυτόν. Τον εποικίζουν, όπως στο κάτω κάτω της γραφής έκαναν ιστορικά και οι πρώτοι ευρωπαίοι έποικοι της Αμερικής, πάνω στα πτώματα των αυτόχθονων Ινδιάνων, στο όνομα προφανώς ενός «καλύτερου κόσμου ίσων ευκαιριών αυτοπραγμάτωσης του καθενός», συνώνυμου του αμερικανικού ονείρου που έχει αποικίσει το ευρωπαϊκό φαντασιακό με τον ριζοσπαστικό ανιστορισμό του. Προσοχή: «παράτυποι μετανάστες». Όχι «παράνομοι και καταχρηστικοί»: τέτοιες μπορούν να είναι μόνο οι απεργίες των εργαζομένων. Όχι οι μετακινήσεις των ατόμων που, από όπου κι αν προέρχονται, ασυνόδευτοι ανήλικοι ή συνοδευόμενοι ενήλικες, δηλώνουν πρόσφυγες που χρειάζονται άσυλο και προστασία. Οι λέξεις και οι σημασίες τους οργανώνουν την κοινωνική και πολιτική σκέψη. Διαμορφώνουν το εκάστοτε πλαίσιο της πολιτικής ορθότητας. Σύμφωνα άλλωστε με το δήθεν ανθρωπιστικό, νεοταξίτικο ιδεώδες της συμπερίληψης όλων των χωρίς ιστορία και χωρίς πολιτισμικές καταβολές ομιλούντων διπόδων σε ένα παγκόσμιο σύνολο, κανένας «άνθρωπος δεν είναι παράνομος». Συνεπώς, κανένα σύνορο δεν έχει ηθικά το πολιτικό δικαίωμα να παρεμποδίσει τις «ελεύθερες μετακινήσεις του»: πρόκειται για μια «ανθρωπιστική, προοδευτική» αντίληψη που ιστορικά βόλεψε καλά τις επεκτατικές διαθέσεις όλων των πολέμαρχων, των αποικιοκρατών και των ιμπεριαλιστών. Κατά τα άλλα, η σημερινή χολιγουντιανή πολιτική ορθότητα κόπτεται να ζητά εκ των υστέρων συγνώμη από τους Ινδιάνους, που στην εποχή τους, δεν κατάλαβαν καλά το πολυπολιτισμικό αμερικάνικο όνειρο των εξαθλιωμένων, ευρωπαίων που εποίκισαν παράτυπα την αμερικανική ήπειρο, επιβάλλοντας στους συντηρητικούς αυτόχθονες Αμερικανούς τον δικό τους προοδευτικό νόμο και τη δική τους τάξη…