Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΚΑΛΒΟΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΚΑΛΒΟΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Πέμπτη 3 Νοεμβρίου 2022

Σαν σήμερα στα 1869 πεθαίνει ο ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΛΒΟΣ.


Δημήτρης Σταματάκης 

Σαν σήμερα στα 1869 πεθαίνει ο ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΛΒΟΣ.

Κατάφερε να συνάψει όλα τα διεστώτα μέλη του Ελληνισμού: Όμηρο, Λυρικούς, Τραγικούς, Ευαγγέλια με Βυζάντιο, Εκκλησιαστική Παράδοση, καθώς και Δημοτικό τραγούδι με Κρητική Λογοτεχνία!

Η νεοκλασικιστική του παιδεία και η ρομαντική του ψυχοσύνθεση συμπλέκουν στην ποίησή του το δραματικό με το ειδυλλιακό, το παγανιστικό με το χριστιανικό, τα αρχαιοελληνικά πρότυπα με την σύγχρονη επαναστατική επικαιρότητα, τον πουριτανισμό και τον λανθάνοντα ερωτισμό.

Η αυστηρότητα στη φόρμα των στίχων του συμπλέει με τη μελαγχολία, την κλασικιστική φόρμα και το ρομαντικό περιεχόμενο. Με την σύζευξη ορατή ακόμα και στη γλώσσα (αρχαΐζουσα με βάση την δημοτική) αλλά και στη μετρική του (αρχαϊκή στροφή και μέτρο που συχνά δημιουργεί, σε δεύτερο επίπεδο, δεκαπεντασύλλαβους).

Πολιτικότατος και στρατευμένος για την Ελλάδα, την Γλώσσα και την Διαχρονία της. Γι' αυτό και κατεξοχήν ΕΘΝΙΚΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ!

Κυριακή 1 Δεκεμβρίου 2019

Βιογραφικά στον Ανδρέα Κάλβο

με αφορμή τα 150 χρόνια από τον θάνατό του

Γιώργος Ανδρειωμένος
εκδόσεις Ι. Σιδέρης, Αθήνα, Ιούνιος 2019

του Σπύρου Κουτρούλη από την Ρήξη φ. 155
Επειδή η τέχνη και η ζωή είναι ένα ζευγάρι αξεδιάλυτο, αχώριστο, και η τέχνη, αν ήταν έξω από τις εμπειρίες που προσφέρει η ίδια η ζωή δεν θα μπορούσε να υπάρξει είναι εύλογο να μας απασχολεί η ζωή ενός ποιητή. Πώς τα γεγονότα, οι γνώσεις που απέκτησε, οι σχέσεις με τους ανθρώπους του περιβάλλοντος του, ο πολιτισμός από τον οποίο προέρχεται, αλλά και οι άλλοι με τους οποίους διασταυρώθηκε, πώς επηρέασαν την τέχνη ενός ποιητή;
Ο Γ. Ανδρειωμένος ασχολείται με τις βιογραφίες που γράφτηκαν για τον Ανδρέα Κάλβο. Συγχρόνως μας δίδει μια μέθοδο, αλλά και τις προϋποθέσεις για να γράφεται μια άρτια βιογραφία. Ακαταπόνητος ερευνητής ο ίδιος, εξάντλησε όλη τη σχετική βιβλιογραφία που αφορά τον μεγάλο μας ποιητή. Αλλά και με γλώσσα σαφή και ώριμη διατύπωσε έναν άρτιο κριτικό λόγο.
Εξαρχής συμπεραίνει ότι η βιογραφία στη χώρα μας γεννά πολλούς προβληματισμούς «αφού ποτέ δεν καλλιεργήθηκε συστηματικά και με τρόπο έγκυρο – και όταν αυτό γινόταν συχνά λάμβανε χαρακτηριστικά αγιογραφίας και άλλοτε εντασσόταν στον χώρο της παραλογοτεχνίας»(σελ. 23).
Ο συγγραφέας διακρίνει τη βιογραφία που έγραψε ο Γεώργιος Θ. Ζώρας και δημοσιεύθηκε στο αφιέρωμα της Νέας Εστίας τα Χριστούγεννα του 1946 και ξαναδημοσιεύθηκε διορθωμένη και εμπλουτισμένη στο αντίστοιχο τεύχος του ίδιου περιοδικού το 1960. Παρά τον χρόνο που κύλισε η εργασία του Ζώρα «φαντάζει ακόμη αξεπέραστη στο είδος της» (σελ. 27).

Κυριακή 3 Νοεμβρίου 2019


«Όσοι το χάλκεον χέρι
βαρύ του φόβου αισθάνονται,
ζυγόν δουλείας ας έχωσι·
θέλει αρετήν και τόλμην
η ελευθερία».


Σαν σήμερα στις 3 Νοεμβρίου 1869 πέθανε ο ποιητής Ανδρέας Κάλβος.  Είχε γεννηθεί τον Απρίλη του 1792. Σε μικρή ηλικία εγκαταστάθηκε στην Ιταλία, όπου γνωρίστηκε με τον ελληνικής καταγωγής Ιταλό ποιητή Ούγκο Φώσκολο, ο οποίος στάθηκε συμπαραστάτης και πνευματικός καθοδηγητής του, μέχρι να τα χαλάσουν εξαιτίας των πολιτικών τους αντιθέσεων.
Ο Ανδρέας Κάλβος ήταν πατριώτης και δημοκράτης, εμπνεύστηκε από την επανάσταση και εξύμνησε τα στρατιωτικά κατορθώματα των Ελλήνων, προειδοποιούσε για τη διχόνοια, μισούσε τους Άγγλους και την πολιτική τους (ξεχώριζε μόνο τον Βύρωνα) και στιγμάτιζε τους προδότες. Προερχόμενος από φτωχή οικογένεια, έβαλε μέσα στην ποίησή του όλο τον καημό του λαού για ελευθερία και ελεύθερη πατρίδα.

Πέμπτη 11 Ιουλίου 2019

Η άγνωστη ωδή του Ανδρέα Κάλβου


11 Ιουλίου 2003: Εντοπίζεται στη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης η άγνωστη ωδή του Ανδρέα Κάλβου «Ελπίς Πατρίδος», του πρώτου του ποιήματος που έγραψε στην ελληνική γλώσσα.



Ωδή του Ανδρέα Κάλβου (1792-1869), το πρώτο έργο του σπουδαίου ζακυνθινού ποιητή στα ελληνικά, όπως άλλωστε λέει και ο ίδιος στην πρώτη της στροφή: «Ευλαβώς τρέμω/ρίπτω πρώτην βολάν τα δάκτυλα/επί την αργυρόχορδον/πάτριον κιθάρα».

Γράφτηκε το 1819 στο Λονδίνο, όπου ζούσε τότε ο Κάλβος και είναι αφιερωμένη στον κόμητα Γκίλφορδ, ιδρυτή της Ιονίου Ακαδημίας, με ημερομηνία 20 Νοεμβρίου 1819 και υπογραφή Α. Κάλβος Ιωαννίδης. Το ποίημα παρέμεινε άγνωστο για πολλά χρόνια έως ότου το ανακάλυψε στη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης ο κύπριος φιλόλογος και ερευνητής Λεύκιος Ζαφειρίου στις 11 Ιουλίου του 2003. Μέχρι τότε ήταν γνωστό μόνο ένα μικρό απόσπασμα, που το είχε δημοσιεύσει ο Ιταλός ελληνιστής Μάριο Βίτι το 1960.

Η πρώτη δημοσίευση της ωδής Ελπίς Πατρίδος έγινε τον Απρίλιο του 2006 στο βιβλίο του Λεύκιου Ζαφειρίου Ο Βίος και το Έργο του Ανδρέα Κάλβου (εκδόσεις Μεταίχμιο). Σύμφωνα με τον κύριο Ζαφειρίου, η ωδή αυτή του Κάλβου ρίχνει φως σε αρκετά φιλολογικά ερωτήματα σχετικά με το έργο του ποιητή, καθώς αποδεικνύει ότι ο Κάλβος είχε ήδη διαμορφώσει από το 1819 ένα ποιητικό σύστημα, το οποίο θα ακολουθούσε αργότερα, ακόμα και όσον αφορά στη μετρική του. Η μόνη διαφορά είναι ότι στις στροφές αυτής της ωδής έχουμε τέσσερις στίχους, ενώ στις επόμενες ωδές υπάρχουν πέντε.

Στην ωδή Ελπίς Πατρίδος ο Ανδρέας Κάλβος αναφέρεται στην πατρίδα του, την Ελλάδα, μιλά για τα νέφη της δουλείας, τη σκλαβιά και την ελπίδα της ελευθερίας που διατρυπά αυτό το σκοτάδι. Στη συνέχεια ζητά από τη φιλελεύθερη Αγγλία της εποχής του να φυσήξει στην πατρίδα του και να καρποφορήσει το άνθος της ελευθερίας. Κλείνει με τη συγκλονιστική δήλωση ότι καλύτερα να τον βρει ο θάνατος, αν χάσει την ελπίδα του και δεν θα δει να χορεύουν μαζί στην πατρίδα του, την Ελλάδα, όχι μόνο η ελευθερία, αλλά και οι μούσες.

Ελπίς Πατρίδος

Ωδή εν τη των νυν Ελλήνων διαλέκτω

Τω Ευγενεστάτω Αρχιεπιστάτη του εν Κέρκυρα Ελληνικού Παμμουσείου Κόμητι Γκίλφορδ, ο εκ Ζακύνθου, Α. Κάλβος Ιωαννίδης,

χαίρειν

Και οι δύω κλαδεύομεν την αυτήν ελαίαν, συ όμως ενεργοτέρως· αλλ’ εάν και μοι λείπει η δύναμις σου, ίσως κατά την προθυμίαν είμεθα όμοιοι· και εγώ μεν φύσει φιλώ την πατρίδα, συ δε δυνάμει αρετής· δέξου, λοιπόν, το εν τη νυν διαλέκτω ποιημάτιον τούτο όπως τα μεν τέκνα των Ιώνων βλέποντα ότι συ έγινας υπερασπιστής, αυτό αγαπήσωσιν· εγώ δε τιμήσω σε τον άξιον κυβερνίτην των Μουσών της Ελλάδος.

Εν Λονδίνω, Νοεμβρίου, Κ'. ΑΩΙΘ.

Πέμπτη 4 Ιουλίου 2019

Ανδρέας Κάλβος: ᾨδὴ Δεκάτη. Ὁ Ὠκεανός

Η εικόνα ίσως περιέχει: ένα ή περισσότερα άτομα
φωτό via Marco Noris

Ανδρέας Κάλβος

ᾨδὴ Δεκάτη. Ὁ Ὠκεανός

στροφὴ α´.


Γῆ τῶν θεῶν φροντίδα,
Ἑλλὰς ἡρῴων μητέρα,
φίλη, γλυκεῖα πατρίδα μου
νύκτα δουλείας σ᾿ ἐσκέπασε,
νύκτα αἰώνων.

β´.
Οὕτω εἰς τὸ χάος ἀμέτρητον
τῶν οὐρανίων ἐρήμων,
νυκτερινὸς ἐξάπλωσεν
ἔρεβος τὰ πλατέα
πένθιμα ἐμβόλια.

δ´.
Ἐχάθηκαν ἡ πόλεις,
ἐχάθηκαν τὰ δάση,
κ᾿ ἡ θάλασσα κοιμᾶται
καὶ τὰ βουνά· καὶ ὁ θόρυβος
παύει τῶν ζώντων.

ιγ´.
Ἔθλιψε τὴν Ἑλλάδα
νύκτα πολλῶν αἰώνων,
νύκτα μακρᾶς δουλείας,
αἰσχύνη ἀνδρῶν, ἢ θέλημα
τῶν ἀθανάτων.

ΠΗΓΗ: Anna Staikou