Για την επέτειο της Γενοκτονίας των Αρμενίων, για τον Ελληνισμό!
Για τη Δικαιοσύνη και την Αποκατάσταση της Ιστορίας.
Η συνέντευξη στον τηλεοπτικό σταθμό Δέλτα
Η εικοστή τετάρτη Απριλίου σηματοδοτεί δύο ιστορικά γεγονότα τεράστιας σημασίας που αφορούν όχι μόνο τους Αρμενίους, τους Κυπρίους ή τους Έλληνες, αλλά ολόκληρο τον πολιτισμένο κόσμο.
Το πρώτο αφορά την καθιέρωση της 24ης Απριλίου ως ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας των Αρμενίων. Ως «Γενοκτονία των Αρμενίων» ή και «Ολοκαύτωμα των Αρμενίων» αναφέρονται τα γεγονότα εξόντωσης Αρμενίων πολιτών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι σφαγές Αρμενίων άρχισαν επί Σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίτ (1894-1896), με τον αριθμό των νεκρών να εκτιμάται μεταξύ 80 και 300 χιλιάδων και συνεχίστηκαν με πρωτοφανή βιαιότητα από το κίνημα των Νεότουρκων (1908-1918) και την σφαγή 1.500.000 συνολικά Αρμενίων.
Ως έναρξη της Γενοκτονίας των Αρμενίων συμβολικά θεωρείται η 24η Απριλίου του 1915 διότι την ημέρα εκείνη, ολόκληρη η ηγεσία της αρμενικής κοινότητας της Κωνσταντινούπολης φυλακίστηκε και εκατοντάδες Αρμένιοι απαγχονίστηκαν από το κίνημα των Νεότουρκων – ένας από τους βασικούς συντελεστές του κινήματος ήταν και ο Μουσταφά Κεμάλ ο οποίος από το 1907 υπηρετούσε στο Τρίτο Σώμα Στρατού στη Θεσσαλονίκη και ο οποίος αργότερα ονομάστηκε ο «πατέρας των Τούρκων», δηλαδή Ατατούρκ.
Όπως είναι γνωστό, η Τουρκία αρνείται πεισματικά την ύπαρξη Γενοκτονίας και ισχυρίζεται ότι οι Αρμένιοι απλώς εκτοπίστηκαν. Παρ΄όλα αυτά, τουρκικές πηγές αποδέχονται πως ο αριθμός των νεκρών Αρμενίων ήταν μεταξύ 600.000 και 800.000 ανθρώπων, αλλά οι πιο έγκυρες Δυτικές και Αρμενικές πηγές ανεβάζουν τον αριθμό των σφαγιασθέντων από τους Τούρκους στους 1.500.000 ανθρώπους.
Το φρικτό έγκλημα της Γενοκτονίας όχι μόνο 1,5 εκ. Αρμενίων, αλλά και άλλων χριστιανικών πληθυσμών της καταρρέουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, όπως Ελλήνων του Πόντου και της Ανατολικής Θράκης, Ασσυρίων κ.α. είναι πλέον ιστορικά αποδεδειγμένο.
Η πρώτη εκδήλωση στη μνήμη των θυμάτων της Γενοκτονίας των Αρμενίων έγινε από μια ομάδα επιζώντων της Γενοκτονίας στην αρμενική εκκλησία της Αγίας Τριάδας της Κωνσταντινούπολης το έτος 1919. Πολλές σημαντικές προσωπικότητες της Αρμενικής κοινότητας συμμετείχαν στην εκδήλωση και έκτοτε η ημερομηνία αυτή έγινε Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Αρμενίων.
Στις μέρες μας, η 24η Απριλίου, Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Αρμενίων, είναι αργία σε ολόκληρη την Αρμενία και την Δημοκρατία του Αρτσάχ, μνημονεύεται στην Αρμενική Διασπορά σε ολόκληρο τον κόσμο ενώ εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώνονται στο Τζιτζερνακαμπέρντ, στην πρωτεύουσα της Αρμενίας Γερεβάν, αφήνοντας λουλούδια στην αιώνια φλόγα που δεν σβήνει ποτέ.
Μετά από αγώνες ολόκληρων δεκαετιών της αρμενικής κυρίως διασποράς, η Γενοκτονία των Αρμενίων από τους Τούρκους έχει αναγνωριστεί σε παγκόσμιο επίπεδο από πλήθος χωρών (Αργεντινή, Βέλγιο, Καναδάς, Χιλή, Κύπρος, Ελλάδα, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Λετονία, Λιθουανία, Λίβανος, Ολλανδία (μαζί με την Γενοκτονία των Ελλήνων και των Ασσυρίων), Πολωνία, Ρωσία, Σλοβακία, Σουηδία (μαζί με την Γενοκτονία των Ελλήνων και των Ασσυρίων), Ελβετία, Ουρουγουάη, Βατικανό, Βενεζουέλα, Αυστρία (μαζί με την Γενοκτονία των Ελλήνων και των Ασσυρίων), Βολιβία, Τσεχία, Συρία, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, Βραζιλία, Βουλγαρία, Λιβύη, Λουξεμβούργο, Παραγουάη και Πορτογαλία).
Τη Γενοκτονία των Αρμενίων έχουν επίσης αναγνωρίσει τέσσερις περιοχές της Ισπανίας (Βασκονία, Καταλονία, Βαλεαρίδες Νήσοι, Ναβάρρα), η Μεγάλη Βρετανία (Σκωτία, Ουαλία και Βόρειος Ιρλανδία), καθώς και δύο Πολιτείες της Αυστραλίας (Νέα Νότια Ουαλία και Νότια Αυστραλία – μαζί με την Γενοκτονία των Ελλήνων και των Ασσυρίων). Τέλος, αναγνώριση της Γενοκτονίας υπάρχει από διεθνείς οργανισμούς όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο), το Συμβούλιο της Ευρώπης, η Κοινή Αγορά του Νότου (Mercosur) καθώς και η Διεθνής Ένωση Μελετητών Γενοκτονιών – International Association of Genocide Scholars, IAGS (μαζί με την Γενοκτονία Ελλήνων και Ασσυρίων).
Το δεύτερο γεγονός τεράστιας ιστορικής σημασίας υπήρξε η απόρριψη των Βρετανικών και Τουρκικών σχεδιασμών επίσημης διχοτόμησης της Κύπρου η οποία παρουσιάστηκε με την μορφή του «Σχεδίου Ανάν» και τέθηκε σε δύο ξεχωριστά δημοψηφίσματα πριν από είκοσι ακριβώς χρόνια, στις 24 Απριλίου 2004.
Το έκτρωμα που παρουσίασε ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών αγνοώντας τις αποφάσεις του ιδίου του Οργανισμού (όλα τα ψηφίσματα του ΟΗΕ από το 1963 τονίζουν την ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας):
ΔΗΜΟΣΙΟΠΟΙΗΣΗ ΜΙΑΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΞΙΟΤΙΜΟ Κο GEOFFREY R. PYATT ΠΡΩΗΝ ΠΡΕΣΒΗ ΤΩΝ ΗΠΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Εισαγωγικό Σημείωμα
Τον Μάιο του 2021 έγραψα 10 επιστολές με θέμα την Ποντιακή Υπόθεση οι οποίες απευθύνονταν σε αντίστοιχους 10 πρέσβεις χωρών στην Αθήνα. Ζήτησα από τον βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Παναγιώτη Κουρουμπλή να τις υπογράψει και να τις αποστείλει. Αυτό τον τιμά. Δεν θα το έκαναν άλλοι.
Το Ποντιακό δεν είναι μία υπόθεση εσωτερικής κατανάλωσης πολιτικάντηδων ούτε περιορίζεται στους μαχαλάδες και τα dancing club όπως επιδιώκεται να γίνει. Είναι παρόν πλέον σε διεθνείς πολιτικούς και πανεπιστημιακούς θεσμούς και κυρίως στην κοινή γνώμη χωρών της Ευρώπης και Πολιτειών των ΗΠΑ.
Είναι ζήτημα που αφορά τους ξένους πρεσβευτές στην Αθήνα και όχι μόνο.
Μια επιστολή σε έναν πρέσβη μίας χώρας, στην περίπτωση μας των ΗΠΑ, δεν είναι μια προσωπική, ιδιωτική επιστολή. Αφορά τους θεσμούς των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και της σχέσης τους με τα εκατομμύρια των Ποντίων που υπέστησαν και υφίστανται ακόμη και σήμερα στον Πόντο, την τουρκική ρατσιστική βαρβαρότητα. Το πλέον εχθρικό πεδίο ζωής των Ποντίων ανά τον κόσμο είναι αυτό του Πόντου, της πόλης της Τραπεζούντας, της πατρίδας τους.
Στις ΗΠΑ επιπλέον έχουμε τις πρώτες και περισσότερες αναγνωρίσεις της Ποντιακής Γενοκτονίας απ΄ότι σε άλλες χώρες. Η Αμερική είναι πληθυντική έγραψα το 2008 στην γνωστή επιστολή μου στον τότε Αμερικανό πρέσβη.
Συνεχιστής εκπρόσωπος των θεσμών των ΗΠΑ στη χώρα μας σήμερα είναι ο αξιότιμος κύριος Τζόρτζ Τσούνης. Αυτός αναλαμβάνει την σκυτάλη μιας ευγενούς δέσμευσης, ενασχόλησης με μια πολύ πλούσια πολιτισμικά αλλά τραγική, την πλέον τραγική στην Μικρά Ασία, Ποντιακή Υπόθεση.
Για πολλούς λόγους που θέτει η Ιστορία αλλά και η δική τους σχέση με την ιστορική μνήμη των λαών της περιοχής, μιλώ για τη μνήμη της οθωμανικής βαρβαρότητας στη Ρούμελη, αλλά και η σημερινή ανάγκη για μια ανθρωπιστική ματιά των ΗΠΑ και της διεθνούς κοινότητας στο γίγνεσθαι της Μικράς Ασίας, θέτουν το πρέσβη κύριο Τσούνη, μπροστά σε μία μεγάλη ευγενική πρόκληση. Να αποτελέσει συνεχιστή δύο μεγάλων ανθρωπιστών, αμερικανών διπλωματών του προηγούμενου αιώνα του Τζόρτζ Χόρτον και του Χένρυ Μοργκεντάου.
Από το 2006 κατά την ομιλία μου στα αποκαλυπτήρια του Μνημείου της Ποντιακής Γενοκτονίας στην Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ, Polycentric Anatolia neither Scylla nor a Charybdis, ήταν ο τίτλος της, πρότεινα την δημιουργία δύο Μνημείων αφιερωμένων στη Μνήμη τους. Το ένα στις ΗΠΑ το άλλο στη Θεσσαλονίκη ή την Αθήνα.
Επανέφερα την πρότασή μου κατά την ομιλία μου στον Δήμο Νεάπολης – Συκεών της Θεσσαλονίκης τον Ιανουάριο του 2023.
Είναι όμως μεγάλη η ολιγωρία των ιστορικά εμπλεκόμενων και των τοπικών θεσμών.
Είναι η Ιστορία, το σημερινό Μικρασιατικό Αδιέξοδο το οποίο προκαλεί η Τουρκική Παθολογία που θέτουν το ζήτημα μιας Νέας Πολιτικής, Πολιτειακής Αρχιτεκτονικής στην Μικρά Ασία. Κανείς έντιμος άνθρωπος, έντιμος Κυβερνήτης, ειλικρινής υπερασπιστής αξιών δεν πιστεύει ότι στην «Τουρκία» σήμερα, γίνονται εκλογές σε συνθήκες δημοκρατίας.
Η Μικρή Ασία είναι ο καθρέφτης του κόσμου σήμερα. Το πεδίο κρίσης του. Αν θα κινηθεί προς την Βαρβαρότητα ή θα επιστρέψει στον Ανθρωπισμό ο οποίος κατά τον Κικέρωνα γεννήθηκε εκεί.
Αυτόν τον συναντάς στα ποντιακά τραγούδια. Σε στίχους που εκφράζουν τα υψηλότερα στον κόσμο ανθρώπινα αισθήματα, ιδανικά και αξίες. Μιλώ στα βιβλία μου γι΄αυτά. Το εντόπισε πριν ο Καβάφης.
Τον Μάιο του 2021 ανάλογες επιστολές στάλθηκαν και σε άλλους εννέα πρέσβεις στην Αθήνα, όπως της Ρωσίας, της Ιταλίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας. Οφείλω να ομολογήσω όμως, κάνοντας έναν απολογισμό ότι η πλέον συγκινητική αναγνώριση της Ποντιακής Γενοκτονίας ήταν αυτή του πρώην Γερμανού Προέδρου Γιοάχιμ Γκάουκ.
Δεν είχαμε κάτι ανάλογο από τις προαναφερόμενες άλλες χώρες.
Σήμερα δίνεται στη δημοσιότητα το περιεχόμενο της επιστολής προς τον τότε πρέσβη των ΗΠΑ Geoffrey Pyatt.
Ο Μάιος είναι ο Μήνας του Ανθρωπισμού, της Ποντιακής αλλά και της Μικρασιατικής Μνήμης.
Η 19η Μαΐου συμβολίζει την Νίκη της Ζωής επί του Θανάτου. Του Ανθρωπισμού επί της Βαρβαρότητας.
Στον Πόντο, την Μικρά Ασία, την Κουρδία πρέπει να επιστρέψει η Ζωή.
Αυτό θέλουν οι αυτόχθονες λαοί τους και η Ιστορία.
Μιχάλης Χαραλαμπίδης
Αιξωνή, Μάιος 23