Λένη Ζάχαρη, Οδοιπορικό στη Μεγάλη Εβδομάδα, Μεγάλη Πέμπτη

Μεγάλη Πέμπτη, “Ο Χριστός ευρέθη”

Τα γεγονότα της Μεγάλης Πέμπτης τα έχουμε πληροφορηθεί από τον Όρθρο της ημέρας που ψάλλεται την Μ. Τετάρτη το βράδυ στις εκκλησίες μας. Ο Μυστικός Δείπνος, δηλαδή το ιερό δείπνο του Ιησού Χριστού με τους 12 Αποστόλους, όπως περιγράφεται στα Ευαγγέλια του Ματθαίου, του Μάρκου και του Λουκά. Ο Ιερός Νιπτήρας, δηλαδή το πλύσιμο των ποδιών των 12 Αποστόλων από τον Ιησού Χριστό, όπως περιγράφεται στα Ευαγγέλια του Ματθαίου, του Λουκά και του Ιωάννη. Η Υπερφυής Προσευχή, δηλαδή η προσευχή του Ιησού προς τον Πατέρα του μετά τον Μυστικό Δείπνο και λίγο πριν τη σύλληψή του, όπως περιγράφεται στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη και η προδοσία του Ιούδα η οποία είχε ως αποτέλεσμα τη σύλληψη του Ιησού, όπως περιγράφεται στα Ευαγγέλια του Ματθαίου, του Μάρκου, του Λουκά και του Ιωάννη.

Αξίζει να σταθούμε στο “δάκρυ” του Χριστού κατά την προσευχή του στο Όρος των Ελαιών. «Ο Χριστός σαρκώθηκε και η Ενσάρκωση είναι μια πράξη ταύτισης και μετοχής. Ο Θεός μας σώζει καθώς ταυτίζεται μαζί μας εκ των ένδον. Ο Σταυρός συμβολίζει με τον πιο τέλειο και απόλυτο τρόπο, ότι αυτή η πράξη της μετοχής φτάνει ως τα έσχατα όρια. Ο ενσαρκωμένος Θεός εισχωρεί σ’ όλες μας τις εμπειρίες. Ο Ιησούς Χριστός, ο σύντροφός μας, δεν μετέχει μόνο σ’ ολόκληρη την ανθρώπινη ζωή αλλά και σ’ ολόκληρο τον ανθρώπινο θάνατο: “Ούτος τας αμαρτίας ημών φέρει και περί ημών οδυνάται” (Ησ. 53,4).

Το αληθινό νόημα του Πάθους πρέπει να βρεθεί όχι μόνο μέσα στα βασανιστήρια, στους εξευτελισμούς, στο μαστίγωμα ή στη Σταύρωση. Πρέπει πιο πολύ να ιδωθεί μέσα στην πνευματική οδύνη, στο συναίσθημα της αποτυχίας, της απομόνωσης και της έσχατης μοναξιάς, στον πόνο της αγάπης που προσφέρθηκε και αποκρούστηκε.

Όταν λέει “Περίλυπος έστιν η ψυχή μου έως θανάτου” (Ματθ. 26, 38) σημαίνει ότι αποκτά ολοκληρωτική εμπειρία του πνευματικού θανάτου. Αυτή τη στιγμή ταυτίζεται μ’ ολόκληρη την απόγνωση και την πνευματική οδύνη της ανθρωπότητας, γεγονός πολύ πιο σημαντικό για μας από τη συμμετοχή του στον φυσικό μας πόνο.» (Κάλλιστου Γουέαρ, επισκόπου Διοκλείας)

Από απόψε, Μεγάλη Πέμπτη οι καμπάνες χτυπούν πένθιμα σε όλη τη χώρα, σε κάθε ορθόδοξη εκκλησία.

Λένη Ζάχαρη, Οδοιπορικό στη Μεγάλη Εβδομάδα, Μεγάλη Τετάρτη

Μεγάλη Τετάρτη

«Ο Χριστός εχάθη»

«Πρόσφυγας της Τετάρτης προς την Πέμπτη. Δεν θα μάθει ποτέ τίποτα. Κι όμως. Κάποιος, πιο τρομαγμένος, ξέρω, αδιάκοπα, κρύβει σημάδια και μισά μηνύματα. Ανέλπιδα. Καθώς τον πηγαίνουν για θάνατο. Ή, για γέννηση.

Κάποτε νυχτώνει στ’ αλήθεια.

Απλώνει το μαύρο στις φλέβες. Τότε

Για λίγο, από σφυγμό σε σφυγμό

Γράφονται και σβήνουν

Παλιοί στίχοι θαμποί

Χωρίς λόγο, χωρίς λόγια πια

Σαν μουσική στον καθρέφτη, σαν

Τεθλιμμένοι συγγενείς.»

«Καρτ ποστάλ 14» Π. Παμπούδη

ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΤΑΡΤΗ: Η Μεγάλη Τετάρτη είναι αφιερωμένη στην αμαρτωλή γυναίκα (Λουκ. 7,47), που μετανιωμένη άλειψε τα πόδια του Κυρίου με πολύτιμο μύρο και συγχωρήθηκε για τα αμαρτήματα της, καθώς μετανόησε ειλικρινά.

Η τιμή του μύρου ήταν γύρω στα τριακόσια δηνάρια και γι’ αυτό οι μαθητές την επέκριναν και περισσότερο απ’ όλους ο Ιούδας. Γνώριζαν οι μαθητές καλά πόσο μεγάλο ζήλο έδειχνε πάντοτε ο Χριστός για την ελεημοσύνη προς τους φτωχούς.

Ο Χριστός όμως την υπερασπίσθηκε, επισημαίνοντας ότι τον προετοιμάζει για την ταφή του. Άλλωστε, είπε στους μαθητές, “εμένα θα με έχετε για λίγο ακόμα κοντά σας, τους φτωχούς θα τους βοηθάτε καθ΄όλη τη διάρκεια της ζωής σας”. Ο Ιούδας αποχώρησε δυσαρεστημένος και πήγε στους Αρχιερείς, όπου και διαπραγματεύτηκε την παράδοση του Διδασκάλου του έναντι 30 αργυρίων.

Η υμνογραφική παράδοση συγκρίνει την μετάνοια της πόρνης με το φοβερό ολίσθημα του Ιούδα και παραλληλίζει τις δύο ψυχικές καταστάσεις.

Η πόρνη ελευθερώνεται από την αμαρτία και μετανοεί, ενώ ο Ιούδας αιχμαλωτίζεται από τη φιλαργυρία και αποχωρίζεται απ’ το Θεό.

Ο ιερός Χρυσόστομος υποστηρίζει ότι δύο ήταν οι γυναίκες που άλειψαν με μύρο τον Κύριο. Οι τρεις πρώτοι Ευαγγελιστές αναφέρουν μια και την ίδια γυναίκα, που πήρε την ονομασία πόρνη. Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης όμως κάνει λόγο για άλλη γυναίκα, αξιοθαύμαστη και σεμνή, τη Μαρία την αδελφή του Λαζάρου, που άλειψε τα άχραντα πόδια Του σκουπίζοντας τα με τις τρίχες των μαλλιών της.

Κάθε Μεγάλη Τετάρτη, πριν από την Τελετή του Νιπτήρος, που είναι και ο Όρθρος της Μεγάλης Πέμπτης, τελείται σε όλες τις εκκλησίες το Ιερό Ευχέλαιο, μια εξαιρετικά σημαντική για την Εκκλησία ακολουθία

Αφιερωμένη στη μνήμη της αμαρτωλής γυναίκας, που μετανόησε, πίστεψε στο Χριστό και άλειψε τα πόδια του με μύρο, είναι η Μεγάλη Τετάρτη, με το Ιερό Ευχέλαιο να τελείται.

Το πρωί τελείται o εσπερινός της Μεγάλης Τετάρτης και Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία. Το απόγευμα γίνεται η Ακολουθία του Ευχελαίου και η Τελετή του Νιπτήρος που είναι και ο Όρθρος της Μεγάλης Πέμπτης που αναφέρεται σε τέσσερα γεγονότα.

Τον Ιερό Νιπτήρα, το πλύσιμο δηλαδή των ποδιών των μαθητών από τον Ιησού Χριστό, τον Μυστικό Δείπνο, την Προσευχή του Κυρίου στο Όρος των Ελαιών και την προδοσία του Ιούδα, δηλαδή την αρχή των Παθών του Χριστού.

Λένη Ζάχαρη, Οδοιπορικό στη Μεγάλη Εβδομάδα, Μεγάλη Τρίτη

Μεγάλη Τρίτη ο Χριστός εκρίθη

Μεγάλη Τρίτη σήμερα. Σύμφωνα με το χριστιανικό εορτολόγιο καθιερώθηκε να ονομάζεται Μεγάλη Τρίτη η ημέρα Τρίτη της Μεγάλης Εβδομάδας ή Εβδομάδας των Παθών του Ιησού Χριστού.

Στην Ορθόδοξη Εκκλησία, σύμφωνα με το τηρούμενο Μηναίο ή Μηνολόγιο, η Μεγάλη Τρίτη είναι αφιερωμένη αφενός στη μνεία του ιερού ευαγγελίου που αναφέρεται στη δριμύτατη καταγγελία του Ιησού κατά των θρησκευτικών αρχηγών του Ισραήλ, των Γραμματέων και των Φαρισαίων, και αφετέρου στην παραβολή των δέκα παρθένων.

Στον Όρθρο διαβάζεται από το Ευαγγέλιο του Ματθαίου (22, 15- 23, 39) η καταδίκη των Φαρισαίων. Στην Ακολουθία συνεχίζεται η ανάγνωση από το Ευαγγέλιο του Ματθαίου όπου γίνεται λόγος για το Τέλος. Γι’ αυτό μιλούν και οι δύο παραβολές της ημέρας. Η πρώτη είναι η παραβολή των δέκα παρθένων. «Πέντε εξ αυτών ήσαν φρόνιμοι» και είχαν πάρει μαζί με τα λυχνάρια τους και αρκετό λάδι, «πέντε ήσαν μωραί», τα λυχνάρια τους έσβησαν και δεν έγιναν δεκτές στο γαμήλιο δείπνο.

Τι αναφέρει η παραβολή:

Πέντε φρόνιμες και πέντε μωρές παρθένες περιμένουν το Νυμφίο (γαμπρό) να έλθει να παραλάβει τη νύφη. Οι φρόνιμες, που είχαν προνοήσει φρόντισαν να πάρουν μαζί τους λάδι ώστε να έχουν για να φωτίζουν τα λυχνάρια τους. Δεν ισχύει το ίδιο όμως και για τις μωρές, οι οποίες λόγω της αργοπορίας του Νυμφίου αποκοιμήθηκαν. Ετσι όταν ακούγεται η φωνή «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται», ψάχνουν να βρουν λάδι για να ανάψουν τα σβησμένα λυχνάρια τους, με αποτέλεσμα να μένουν «εκτός νυμφώνος».

Η άλλη παραβολή είναι των ταλάντων που μας διδάσκει να είμαστε εργατικοί και να καλλιεργούμε και να αυξήσουμε τα πνευματικά μας χαρίσματα.

Tι συμβολίζει η παραβολή των δέκα παρθένων:

Οδοιπορικό στη Μεγάλη Εβδομάδα: Μ.Δευτέρα

Από: Λένη Ζάχαρη

Μεγάλη Δευτέρα

«Ο Χριστός στη μαχαίρα»

Από σήμερα, Mεγάλη Δευτέρα, ξεκινούν τα άγια Πάθη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Τύπος του Κυρίου μας Ιησού είναι ο πάγκαλος Ιωσήφ που σήμερα επιτελούμε την ανάμνησή του (Γεν. 37 – 50).

Ήταν ο μικρότερος γιός του Πατριάρχη Ιακώβ και ο πιο αγαπητός. Όμως φθονήθηκε από τα αδέλφια του και αρχικά τον έρριξαν σ’ ένα βαθύ λάκκο και εξαπάτησαν το πατέρα τους χρησιμοποιώντας ένα ματωμένο ρούχο ότι δήθεν τον κατασπάραξε κάποιο θηρίο. Στη συνέχεια τον πούλησαν για τριάντα αργύρια σε εμπόρους, οι οποίοι τον ξαναπούλησαν στον αρχιμάργειρα του βασιλιά της Αιγύπτου, τον Πετεφρή.

Ο Ιωσήφ ήταν πανέμορφος και τον ερωτεύθηκε η γυναίκα του Πετεφρή, που θέλησε να τον παρασύρει σε ανήθικη πράξη βιαίως. Μόλις εκείνη έπιασε τον Ιωσήφ, εκείνος άφησε στα χέρια της το χιτώνα του και έφυγε. Εκείνη από το θυμό της τον συκοφάντησε στο σύζυγό της, ότι δήθεν αυτός επιτέθηκε εναντίον της με ανήθικους σκοπούς. Ο Πετεφρής την πίστευσε και φυλάκισε τον Ιωσήφ.

Κάποτε όμως ο Φαραώ, ο βασιλιάς της Αιγύπτου, είδε ένα παράξενο όνειρο και ζήτησε έναν εξηγητή. Με το φωτισμό του Θεού, μόνο ο Ιωσήφ μπόρεσε να το εξηγήσει. Ότι θα έλθουν στη χώρα του επτά χρόνια ευφορίας και επτά ακαρπίας και πείνας. Ενθουσιάσθηκε ο Φαραώ από τη σοφία του και τον έκανε γενικό άρχοντα, σαν πρωθυπουργό.

Ο Ιωσήφ διαχειρίσθηκε άριστα την εξουσία και φρόντισε στα δύσκολα χρόνια της πείνας όλο το λαό. Με αφορμή τη διανομή του σιταριού, φανερώθηκαν τ’ αδέλφια του που τον είχαν φθονήσει. Εκείνος δεν τους κράτησε κακία, αντίθετα τα προσκάλεσε μόνιμα στην Αίγυπτο μαζί με τους γονείς.

Αυτός λοιπόν αποτελεί προεικόνηση του Χριστού, διότι και Αυτός, αγαπητός γιός του Πατέρα, φθονήθηκε από τους ομοφύλους Του Ιουδαίους, πουλήθηκε από το μαθητή Του για τριάντα αργύρια και κλείσθηκε στο σκοτεινό λάκκο, τον τάφο.

Επίσης, σήμερα μνημονεύουμε και τη άκαρπο συκή, την οποία καταράσθηκε ο Κύριος και ξεράθηκε αμέσως Ματθ. 21:19, Μαρκ. 11:13). Συμβολίζει τόσο τη Συναγωγή των Εβραίων, η οποία δεν είχε πνευματικούς καρπούς, όσο και κάθε άνθρωπο που στερείται πνευματικών καρπών, αρετών.

Κυριακή των Βαΐων

Της Λένη Ζάχαρη

Από την Κυριακή των Βαΐων αρχίζει ουσιαστικά η λεγόμενη Μεγάλη Εβδομάδα ή Εβδομάδα των Παθών.

Την ημέρα αυτή γιορτάζουμε την πανηγυρική είσοδο του Κυρίου Ιησού Χριστού στην Ιερουσαλήμ. Τότε, ερχόμενος ο Ιησούς από τη Βηθανία στα Ιεροσόλυμα, έστειλε δύο από τους Μαθητές του και του έφεραν ένα γαϊδουράκι. Και κάθισε πάνω του για να μπει στην πόλη.

Κατά τους συγγραφείς των Ιερών Ευαγγελίων, ο λαός, ακούγοντας ότι ο Ιησούς έρχεται, πήραν αμέσως στα χέρια τους βάγια από φοίνικες και βγήκαν να τον υποδεχτούν. Και άλλοι μεν με τα ρούχα τους, άλλοι δε κόβοντας κλαδιά από τα δέντρα, έστρωναν το δρόμο απ’ όπου ο Ιησούς θα περνούσε. Και όλοι μαζί, ακόμα και τα μικρά παιδιά, φώναζαν: «Ωσαννά· ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου, ο βασιλεύς του Ισραήλ».

Ο Χριστός εισέρχεται στα Ιεροσόλυμα «επί πώλον όνου». Πορεύεται και οι Ισραηλίτες τον υποδέχονται με τιμές ως Βασιλιά. Εκείνος δεν δίνει ιδιαίτερη σημασία στις τιμές, δεν περιορίζεται στο πανηγύρι, στην πρόσκαιρη δόξα, αλλά προχωρεί στο σταυρό και την Ανάσταση.

Λένη Ζάχαρη: Τέλος εποχής – ο θάνατος ενός συμβόλου

της Λένη Ζάχαρη 

Ήταν 12 Φεβρουαρίου του 2012 στη μεγάλη συγκέντρωση έξω από τη Βουλή που οι δυο μπροστάρηδες, ο Μανώλης Γλέζος κι ο Μίκης Θεοδωράκης, δέχτηκαν τα πρώτα χημικά από τα ΜΑΤ, στην προσπάθειά τους να μπουν στο κτίριο του Κοινοβουλίου. Το νέο διαδόθηκε σαν αστραπή και μια ανατριχίλα πάγωσε όλους μας. “Τον Γλέζο;” ρωτούσε ο ένας τον άλλο συγκλονισμένοι. Κανείς δεν πίστευε ότι ο μεγάλος συνθέτης αφενός, αλλά κυρίως ο “πρώτος παρτιζάνος στην Ευρώπη”, κατά τον Ντε Γκολ, θα ήταν οι πρώτοι αποδέκτες της αγριότητας. Το 2010 άλλωστε η σκηνή είχε επαναληφθεί μπροστά στον “Άγνωστο Στρατιώτη” σε διαμαρτυρία για τα “μνημονιακά” μέτρα. Τον άντρα που τον “ψέκασε” το ’10, τον δέχτηκε σπίτι του όταν πήγε να του ζητήσει “συγγνώμη” για το γεγονός.

Ο Μανώλης Γλέζος υπήρξε, και θα παραμείνει, σύμβολο αντίστασης και ελεύθερου πνεύματος, σύμβολο αγώνα. Μια απ’ τις πραγματικά σπουδαίες μορφές της νεότερης και σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Η μαχητικότητά του, η δραστηριοποίησή του, η ενάργεια πνεύματος που τον χαρακτήριζε, οι παρεμβάσεις του σε κρίσιμα ζητήματα, αφήνουν σ’ εμάς την εικόνα του ανθρώπου που συνεχώς και αδιάλειπτα αγωνίζεται. Έτσι όπως έκανε από τη στιγμή που αποφάσισε μαζί με τον Απόστολο Σάντα να κατεβάσουν από την Ακρόπολη τη ναζιστική σβάστικα. Εκφράζοντας την ψυχή όλου του ελληνικού λαού σκαρφαλώνουν στον ιερό βράχο από τη ΒΔ πλευρά και χωρίς να γίνουν αντιληπτοί από τη γερμανική φρουρά πλησιάζουν τον ιστό και κατεβάζουν τη σημαία. Δίνουν έτσι το πρώτο αποτελεσματικό ράπισμα στα στρατεύματα κατοχής τη νύχτα της 30ης Μαΐου 1941. Για την πράξη του αυτή ο Ντε Γκολ τον απεκάλεσε “πρώτο παρτιζάνο της Ευρώπης”. Ωστόσο δεν έμεινε χωρίς συνέπειες. Την επόμενη χρονιά συνελήφθη από την Γκεστάπο, φυλακίστηκε, βασανίστηκε και γλίτωσε τα χειρότερα μόνο επειδή αρρώστησε βαριά από φυματίωση. Όμως ο Γλέζος ήταν και έκανε πολλά περισσότερα. Όπως ήταν φυσικό συνέχισε τη δράση του κατά των Γερμανών και των Ιταλών κατακτητών, και των ντόπιων συνεργατών τους. Συνελήφθη και φυλακίστηκε ξανά, αρχικά από τους Ιταλούς, ύστερα από τους Ταγματασφαλίτες. Μετά την απελευθέρωση αναλαμβάνει διευθυντής του «Ριζοσπάστη», με την έναρξη όμως του Εμφυλίου συλλαμβάνεται ξανά. Του «φορτώνουν» τον μισό ποινικό κώδικα, καταδικάζεται μέχρι και σε θάνατο για να αποφυλακιστεί εντέλει το ’54 χάρη στη διεθνή κινητοποίηση και το ενδιαφέρον προσωπικοτήτων όπως ο Ντε Γκολ και ο Πικάσο.