Από την Αθήνα στο Κίεβο, αλλά όχι στη Λευκωσία! Η Ελληνική Διπλωματική Αντίφαση

Μια κραυγαλέα δυσαρμονία αναδύεται στο διεθνές περιβάλλον με ένα ζήτημα εξίσου θεμελιώδες για τον Ελληνισμό – τη μισού αιώνα πληγή της Κύπρου, να παραμένει διχοτομημένη υπό τουρκική κατοχή.

Γράφει η Μαριάνα Συμεωνίδη

Πώς γίνεται η Ελλάδα να στηρίζει κατηγορηματικά την Ουκρανία απέναντι στη ρωσική εισβολή, αλλά να μην επιδεικνύει ανάλογη σθεναρότητα για την τουρκική εισβολή και κατοχή στην Κύπρο; Και γιατί, παρά τη στρατιωτική και διπλωματική βοήθεια που παρείχε στο Κίεβο, βρέθηκε απούσα από κρίσιμες ευρωπαϊκές διαβουλεύσεις για τον ίδιο πόλεμο; Αυτά τα ερωτήματα αναδεικνύουν οξείες αντιφάσεις στην ελληνική εξωτερική πολιτική, που δεν μπορούν να περάσουν απαρατήρητες. Μια κραυγαλέα δυσαρμονία αναδύεται στο διεθνές περιβάλλον με ένα ζήτημα εξίσου θεμελιώδες για τον Ελληνισμό – τη μισού αιώνα πληγή της Κύπρου, να παραμένει διχοτομημένη υπό τουρκική κατοχή.
Η ανάλυση που ακολουθεί, μέσα από το πρίσμα του ρεαλισμού στις διεθνείς σχέσεις, διερευνά πώς η θέση της Ελλάδας στον πόλεμο της Ουκρανίας αντανακλά τις δυναμικές της διεθνούς ισχύος και γιατί η επιρροή ενός κράτους εξαρτάται από τη διπλωματική και στρατηγική του εμβέλεια.

Η ρωσική οπτική: ΝΑΤΟ, Ουκρανία και “κόκκινες γραμμές”

Για να γίνει κατανοητή η ελληνική στάση, πρέπει πρώτα να αποσαφηνιστεί το ευρύτερο γεωπολιτικό πλαίσιο που προκάλεσε τον πόλεμο. Από ρεαλιστική σκοπιά, η Ρωσία αισθάνθηκε ολοένα μεγαλύτερη πίεση και απειλή από την προοπτική ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Ήδη από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, η Μόσχα είχε λάβει διαβεβαιώσεις ότι το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθεί “ούτε μια ίντσα προς ανατολάς” πέραν των συνόρων της ενωμένης Γερμανίας​ (National Security Archive, 2017).

Παρότι αυτές οι διαβεβαιώσεις δεν αποτυπώθηκαν σε επίσημη συνθήκη, στη ρωσική συνείδηση λειτούργησαν ως de facto συμφωνία. Η απόφαση του ΝΑΤΟ στη Σύνοδο του Βουκουρεστίου το 2008, που χαιρέτισε τις ευρωατλαντικές φιλοδοξίες της Ουκρανίας και της Γεωργίας και διακήρυξε ότι «οι χώρες αυτές θα γίνουν μέλη του ΝΑΤΟ» στο μέλλον (NATO 2008), αποτέλεσε σημείο καμπής​. Η Ρωσία εξέλαβε αυτή τη δήλωση ως ευθεία παραβίαση του πνεύματος των υποσχέσεων του 1990 και ως απειλή για τη δική της ασφάλεια.

Ελληνική εξωτερική πολιτική: Γιατί τόση απαξίωση;

Προβλήματα στην εξωτερική πολιτική

Του Παντελή Σαββίδη

Αντιλαμβανόμενος πως η κλεψύδρα του στην ελληνική πολιτική αδειάζει ο κ Μητσοτάκης, παρά τα όσα δηλώνει, αναζητά έναν ευρωπαϊκό ή διεθνή πολιτικό ρόλο. Περιβάλλεται, άλλωστε, από άτομα των οποίων οι φιλοδοξίες είναι αμέτρητες.

Η εμπλοκή του στις διαδικασίες του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος ερμηνεύθηκε από τους υποστηρικτές του ως αναγνώριση του ευρωπαϊκού του ρόλου. Στην ουσία ενέπλεξε την χώρα σε αντιπαραθέσεις πέραν του εκτοπίσματός της και αναλυτές θεωρούν πως η προσβλητική για την Ελλάδα υπόθεση του αποκλεισμού Μπελέρη από την ψηφοφορία του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος έχει σχέση με τις ενοχλήσεις που προκάλεσε η ανάμειξη Μητσοτάκη στις εσωτερικές διενέξεις του ΕΛΚ.

Οι εξελίξεις που αφορούν στην εξωτερική πολιτική και την επιρροή της χώρας είναι σοβαρά προβληματικές.

Το Εφετείο των Τιράνων επέβαλε στον Μπελέρη ποινή φυλάκισης δύο ετών και δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα αφεθεί ελεύθερος από τις φυλακές για να ασκήσει τα καθήκοντά του ως ευρωβουλευτής. Πρόκειται για ευτελές αδίκημα με δυσανάλογη ποινή που δείχνει την σκοπιμότητα με την οποία διαχειρίζεται την υπόθεση η αλβανική κυβέρνηση και  για το οποίο το ελληνικό υπουργείο εξωτερικών εκλιπαρεί ένα αίσιο τέλος. Φαίνεται πως ο κ. Ράμα έχει μεγαλύτερη ανταπόκριση στην ευρωπαϊκή και αμερικανική διπλωματία αφού ούτε από τις Βρυξέλλες, ούτε από την Ουάσιγκτον ακούστηκε κάτι υπέρ του Μπελέρη. Η Αλβανία διαχειρίζεται έξυπνα τις ελληνοαλβανικές σχέσεις με την Αθήνα να μην μπορεί να αντιδράσει. Είναι εντυπωσιακό πόσο αδύναμη είναι η ελληνική εξωτερική πολιτική.

 Η ανακοίνωση που εκδόθηκε από το υπουργείο εξωτερικών δείχνει παντελή αδυναμία διαχείρισης της υπόθεσης Μελέρη. Αλλά, κυρίως, δείχνει την απομόνωση της Ελλάδας στην βαλκανική της πολιτική. Καλύτερα, δείχνει ότι η Αθήνα δεν έχει βαλκανική πολιτική, δεν μπορεί να διαμορφώσει και με μια εντελώς μετέωρη αλαζονική νοοτροπία  δείχνει να μην θέλει να ασχοληθεί.   Η αιδήμων σιωπή Βρυξελλών και Ουάσιγκτον στέλνει σαφές μήνυμα στην δεδομένη Αθήνα. 

Στα  Σκόπια, εκτός του ότι παγιώνεται η θέση της νέας κυβέρνησης περί χρήσης του συνταγματικού ονόματος μόνο διεθνώς και σε επίσημες εκδηλώσεις, η πρόεδρος αμφισβήτησε και το άρθρο 7 της Συμφωνίας που διευκρινίζει τι εννοεί το κάθε μέρος στις ιστορικές του αναφορές.

Σύμφωνα με ανάρτησή της στο Χ η κ. Σιλιάνοφσκα δέχθηκε αντιπροσωπεία παιδιών των Αιγαιατών για να συζητήσουν τις λεπτομέρειες εορτασμού της επετείου των 75 χρόνων από τον διωγμό των Αιγαιατών και όσων υπέστησαν στην Ελλάδα.

Πρόκειται για όσους συμμετείχαν στα αυτονομιστικά σλαβικά τάγματα με τα οποία συνεργάστηκε ο Ζαχαριάδης και ο Δημοκρατικός Στρατός στα τελευταία χρόνια του Εμφυλίου και τα οποία, μετά την ήττα, κατέφυγαν στη γειτονική χώρα. Πολλοί από αυτούς συμμετείχαν στην διαμόρφωση του αφηγήματος του μακεδονισμού και τα παιδιά τους σήμερα, τα οποία δεν έχουν καμιά εμπειρία από την Ελλάδα πρωταγωνιστούν στις αναμνήσεις για τους προγόνους τους. Είναι εμφανής η κρατική καθοδήγηση της προσπάθειας.

Όταν το δίδυμο Σιλιάνοφσκα-Μίτσκοσκι, πρόεδρος, δηλαδή, και πρωθυπουργός αμφισβητούν συνταγματικά κατοχυρωμένη διάταξη περί του ονόματος της γειτονικής χώρας θα δείξουν ευαισθησία στις ιστορικές διευκρινήσεις;