27 Νοεμβρίου 1895: Ποίηση, ευθύνη, Νόμπελ - Το ταξίδι δύο Ελλήνων, Σεφέρη και Ελύτη, στην παγκόσμια συνείδηση

ΚΛΙΚ στην εικόνα ή ΕΔΩ για να διαβάσετε τη δημοσίευση 

62 χρόνια μετά το Νόμπελ(24/10/1963)

Μα η Αλήθεια  στον χρόνο  δεν λογίζεται ...

Ειδικά,  σαν οι οιωνοσκοποι μας τη προλαλουνε...                   

                                                

Του Βασίλη Λαμπόγλου 

''Τούτη τὴν ὥρα αἰσθάνομαι πὼς εἶμαι ὁ ἴδιος μία ἀντίφαση. 

Ἀλήθεια, ἡ Σουηδικὴ Ἀκαδημία, ἔκρινε πὼς ἡ προσπάθειά μου σὲ μία γλώσσα περιλάλητη ἐπὶ αἰῶνες, ἀλλὰ στὴν παροῦσα μορφή της περιορισμένη, ἄξιζε αὐτὴ τὴν ὑψηλὴ διάκριση.

 Θέλησε νὰ τιμήσει τὴ γλώσσα μου, καὶ νὰ - ἐκφράζω τώρα τὶς εὐχαριστίες μου σὲ ξένη γλώσσα. 

Σᾶς παρακαλῶ νὰ μοῦ δώσετε τὴ συγνώμη ποὺ ζητῶ πρῶτα -πρῶτα ἀπὸ τὸν ἑαυτό μου.

Ἀνήκω σὲ μία χώρα μικρή.

 Ἕνα πέτρινο ἀκρωτήρι στὴ Μεσόγειο, ποὺ δὲν ἔχει ἄλλο ἀγαθὸ παρὰ τὸν ἀγώνα τοῦ λαοῦ, τὴ θάλασσα, καὶ τὸ φῶς τοῦ ἥλιου. Εἶναι μικρὸς ὁ τόπος μας, ἀλλὰ ἡ παράδοσή του εἶναι τεράστια καὶ τὸ πράγμα ποὺ τὴ χαρακτηρίζει εἶναι ὅτι μας παραδόθηκε χωρὶς διακοπή.

 Ἡ ἑλληνικὴ γλώσσα δὲν ἔπαψε ποτέ της νὰ μιλιέται. 

Δέχτηκε τὶς ἀλλοιώσεις ποὺ δέχεται καθετὶ ζωντανό, ἀλλὰ δὲν παρουσιάζει κανένα χάσμα. 

Ἄλλο χαρακτηριστικὸ αὐτῆς τῆς παράδοσης εἶναι ἡ ἀγάπη της γιὰ τὴν ἀνθρωπιά, κανόνας της εἶναι ἡ δικαιοσύνη. 

Στὴν ἀρχαία τραγωδία, τὴν ὀργανωμένη μὲ τόση ἀκρίβεια, ὁ ἄνθρωπος ποὺ ξεπερνᾶ τὸ μέτρο, πρέπει νὰ τιμωρηθεῖ ἀπὸ τὶς Ἐρινύες.

Ὅσο γιὰ μένα συγκινοῦμαι παρατηρώντας πῶς ἡ συνείδηση τῆς δικαιοσύνης εἶχε τόσο πολὺ διαποτίσει τὴν ἑλληνικὴ ψυχή, ὥστε νὰ γίνει κανόνας τοῦ φυσικοῦ κόσμου. 

Καὶ ἕνας ἀπὸ τοὺς διδασκάλους μου, τῶν ἀρχῶν τοῦ περασμένου αἰώνα, γράφει: «... θὰ χαθοῦμε γιατί ἀδικήσαμε ...». 

Ο Γιώργος Σεφέρης διαβάζει Γιώργο Σεφέρη: Τελευταίος Σταθμός

Του Δημήτρη Σταματάκη 

5 Οκτωβρίου του 1944. 

Μερικές ημέρες πριν φύγουν οι Γερμανοί απ' την Ελλάδα. Η (αυτό)εξόριστη ελληνική κυβέρνηση ετοιμάζεται να γυρίσει από το Σαλέρνο της Ιταλίας πίσω στην απελευθερωμένη Αθήνα και στο παζάρι της εξουσίας. 

Η σακατεμένη εικόνα μιας χώρας που οδηγείται σπαρακτικά στην αδελφοκτόνα διαμάχη...Επιτομή!

ΠΗΓΗ: https://youtu.be/-4zp3otTQXI?si=k4JGu4zXjyPcyXyT

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Οικειοθελές αποτράβηγμα...

Γιώργος Τασιόπουλος 

"Ήταν πανταχού παρόν (...) είχε πράγματι βρεθεί σε αντίθετα γεωγραφικά πλάτη, 

την ίδια ακριβώς χρονική στιγμή".

(Χέρμαν Μέλβιλ από τον 

"Μόμπι Ντικ")

Στη μοναξιά...

στο οικειοθελές αποτράβηγμα στον εαυτό αδερφέ...

 για να μπορείς να δεις πιο πέρα, 

να μπορείς να γίνεις πνευματικόν αγγείον

 και κληρονόμος μιας πανάρχαιας παράδοσης Σοφίας, 

υβρίδιο φωτός κσι θανάτου.

          _____****_____

Γιατί τι είναι ο άνθρωπος;

Αυτή την απάντηση έγραψε στον διαβόητο για την ακόρεστη αναζήτηση κάθε είδους παραδοξότητας Ρωμαίο αυτοκράτορα Ανδριανό, ο Έλληνας φιλόσοφος Σεκούνδος που τηρούσε απαρασάλευτα όρκο σιωπής:

"Νους σεσαρκωμένος, πνευματικόν αγγείον, αισθητικόν χώρημα, επίπονος ψυχή, οικητήριον ολιγοχρόνιον, φάντασμα χρόνου, ωστεωμένον όργανον, κατάσκοπος βίου, Τύχης παίγνιον, απαράμονον αγαθόν, ζωής δαπάνημα, φυγάς βίου, φωτός αποστάτης, γης απαίτημα, αιώνιος νεκρός".

(Σεκούνδος ο Αθηναίος)

 ____***____

ΟΛΟΙ ΒΛΕΠΟΥΝ ΟΡΑΜΑΤΑ

κανείς ωστόσο δεν τ’ ομολογεί·

πηγαίνουν και θαρρούν πως είναι μόνοι.

Το μεγάλο τριαντάφυλλο

ήτανε πάντα εδώ

στο πλευρό σου βαθιά μέσα στον ύπνο δικό σου και άγνωστο.

Αλλά μονάχα τώρα που τα χείλια σου τ’ άγγιξαν

στ’ απώτατα φύλλα

ένιωσες το πυκνό βάρος του χορευτή

να πέφτει στο ποτάμι του καιρού— το φοβερό παφλασμό.

Μη σπαταλάς την πνοή που σου χάρισε

τούτη η ανάσα.

Γιώργος Σεφέρης

 "Θερινό ηλιοστάσι" Β'

ΠΗΓΗ - Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

ΔΕΝ ΕΧΩ ΔΙΚΑΙΩΜΑ... ΝΑ ΞΕΧΑΣΩ...

   

Σεφέρης : 

''Γιατί δεν πας να διδάξεις για λίγο στην Κύπρο, 

θα σου κάνει καλό και θα κάνεις καλό. 

Είναι   α φ ά ν τ α σ τ η   η  ε γ κ α τ ά λ ε ι ψ η   που αισθάνονται στο βάθος της ψυχής τους αυτοί οι άνθρωποι...

 σήμερα υπάρχει μια μηχανή που (πάει)... 

ν΄ αλλάξει τετρακόσιες χιλιάδες ανθρώπους 

και να τους  κ ά ν ε ι    μ π ά σ τ α ρ δ ο υ ς...''

Ο Γ. Σεφέρης στον σπουδαίο φιλόλογο Γ. Π. Σαββίδη (Αλληλογραφία Σεφέρη-Σαββίδη).                         

ΠΗΓΗ - Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

O Σεφέρης, ο Μιχ. Χαραλαμπίδης, ένα γεγονός, κι ένα κείμενο

''...ο ελληνισμός είναι δύσκολος''  

     Γ. Σεφέρης                 

      

       

      Την Δευτέρα που μας πέρασε γίνανε τα εγκαίνια του ''κτίριου Σεφέρη'' στην Κορυτσά απ΄ τον Υπ. Εξ. κ. Γεραπετρίτη. Ήταν το κτίριο στο οποίο έζησε ο μέγας Σεφέρης, όσο καιρό ήτανε Γενικός Πρόξενος στην Κορυτσά. Ο νους μου γύρισε στις καταγραφές του (συγκεκριμένα σε μία), στο ημερολόγιό του, όπως αυτές σώζονται στις ''Μέρες'' του όσο καιρό αυτός έζησε στην Κορυτσά (1936-1937) υπηρετώντας στη θητεία του. Τις οποίες (καταγραφές) έγραψε στο εν λόγω κτίριο, το οποίο αγοράστηκε απ΄ το ελληνικό Δημόσιο και ανακαινίστηκε. Μια μέρα μετά, την Τρίτη στις 8 του Ιούλη, ο Kostas Hatziantoniou, ανέβασε ένα όμορφο, κριτικό κείμενο, για την εξωτερική πολιτική της χώρας, και κυρίως για τον τρόπο με τον οποίο αυτή ασκείται απ΄ τον κ. Γεραπετρίτη. Αυτό το κείμενο λοιπόν, μαζί με το γεγονός των εγκαινίων του ''κτιρίου Σεφέρη'' στάθηκαν οι αιτίες και οι αφορμές αυτής της δημοσίευσης.

Σκιάθος

Ζωγραφική: Ψυχοπαίδης

Δημήτρης Βασιλειάδης

Κάθε Σάββατο μια σταλιά λογοτεχνίας

Δυο κειμενάκια υπέροχα, ατμοσφαιρικά. Το ένα του κυρ-μεγΑλέξανδρου Παπαδιαμάντη (συρραφή μικρών εκφραστικών κειμένων, παρμένων απ΄ τη ''Φαρμακολύτρια'' του), και το άλλο του μέγα-Σεφέρη (παρμένο από μια καταγραφή του στις ''Μέρες'' του).

 Με εντυπωσίασε (είναι αίσθηση δική μου), η ταυτότητά τους, η συγγένειά τους. 

Πρώτη και κύρια συγγένειά τους, η Σκιάθος, η φύση της, το τοπίο της και η καθηλωτική ατμόσφαιρα του. Δεύτερη συγγένεια, η ώρα κατά την οποία εξελίσσονται -είναι δειλινό και νύχτα. 

Τρίτη συγγένεια, η θάλασσα, πάντα η θάλλασα, το δασάκι με τα πεύκα και τις ελιές, και στη μέση του ένα ξωκλήσι.

 Τέταρτη συγγένεια, ο εξομολογητικός τους χαρακτήρας, η διάθεση των συγγραφέων για αυτό που με δυο λέξεις είπε ο Ηράκλειτος:''Εδιζησάμιν εμεωυτόν''. 

Πέμπτη και καθοριστική συγγένεια, το ύφος και των δύο, που με ελάχιστες παραλλαγές και εναλλαγές, καθορίζεται από έναν μεγάλο, κατά τη γνώμη μου, λόγο που έγραψε κάποια στιγμή ο Σεφέρης πάλι στις ''Μέρες'' του :

''Το πιο δυνατό πάθος που έχω, το πάθος της έκφρασης, στάθηκε μια ανεξάντλητη πηγή δυστυχίας για μένα''.

...Μεγάλη κουβέντα. Όμως και τεράστια αρετή συνάμα, για όποιον την έχει και καταπιάνεται με τη γραφή.

~~~~~~~~~

  
''Όλην την ημέραν επλανώμην εις τα ρεύματα και τους αιγιαλούς, ανά την αγρίαν ακτήν, την βορεινήν και θα λασσοπλήγα, και μόνον το δειλινόν επανήλθον εις την έπαυλιν του Στόγιου δια να κοιμηθώ ολίγας ώρας.

Η ποιητική Γενιά του ’30

Η διασημότερη ποιητική «γενιά» της λογοτεχνίας μας είναι συγχρόνως και η πλέον δυσπροσδιόριστη. Τον όρο «γενιά του ’30» φαίνεται ότι εισήγαγε ο πεζογράφος Γιώργος Θεοτοκάς (1905-1966) το 1937, προκειμένου να προσδώσει μεγαλύτερο κύρος στην πνευματική κίνηση των «νέων», που ο ίδιος ευαγγελιζόταν από αρκετά χρόνια νωρίτερα. Μια μεταγενέστερη ημερολογιακή εγγραφή του Θεοτοκά αποκαλύπτει ότι προϊόν δικής του επινόησης δεν ήταν μόνο ο όρος, αλλά σε μεγάλο βαθμό και η ίδια η συλλογική κίνηση:

Καθ. Τάκης Καγιαλής.

 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ / ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ / ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ / ΤΟΜΕΑΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ

Φιλολογικός ιστότοπος – 15/04/2017

Δεν το λέω δημόσια, μα θυμούμαι καλά πως εγώ πρώτος μεταχειρίστηκα τον όρο γενεά του 1930. Συνειδητά και εκ προθέσεως προσπάθησα από καιρό να δημιουργήσω και να επιβάλω το μύθο του 1930 και τώρα βλέπω ότι κάτι κατόρθωσα. […] Το κάνω αυτό γιατί πιστεύω πως μια πνευματική ζωή ανοργάνωτη και άστατη σαν τη δική μας έχει ανάγκη από τέτοιους μύθους, από καιρό σε καιρό, για να συγκεντρώνεται, να τονώνεται και να επιβάλλεται κατά κάποιον τρόπο στο κοινό της. […] Εξάλλου υπάρχει η αντικειμενική πραγματικότητα, που την αποτελεί η πνευματική εργασία που γίνεται στην Ελλάδα στον καιρό μας. Ο δικός μου ρόλος […] είναι να δίνω σε ορισμένες πλευρές αυτής της εργασίας τη μορφή μιας ομαδικής κίνησης, ενός κινήματος ανανεωτικού με συνείδηση, με θέληση, με σκοπούς ξεκαθαρισμένους. Της δίνω μια μορφή που θα ήθελα να είχε και εκ των υστέρων οι ενδιαφερόμενοι συμφωνούν πως έτσι είναι τα πράματα. […] Αν θυμούμαι καλά, μεταχειρίστηκα πρώτη φορά τον όρο generation de 1930 σε μια γενική επισκόπηση της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας, που δημοσίεψα πριν από χρόνια στο περιοδικό Europe. Έτσι, με την αίγλη του Παρισιού, ο όρος είχε περισσότερη επιβολή 

(Θεοτοκάς, 1987, σ. 627-628· εγγραφή χρονολογημένη 22.11.1947).

Η ποιητική γενιά του ’30 συνήθως προσδιορίζεται με αναφορά σε τέσσερα κεντρικά χαρακτηριστικά: την εκφραστική λιτότητα, τη χρήση του ελεύθερου στίχου, τη γόνιμη σύνδεση με τις συγκαιρινές της ευρωπαϊκές αισθητικές αναζητήσεις (οι οποίες, όπως θα δούμε παρακάτω, παραπέμπουν στα δύο κεντρικά ρεύματα του ευρωπαϊκού ποιητικού μοντερνισμού) και, κυρίως, με την έμφαση στο νέο, στην αλλαγή, στη ρήξη με το παρελθόν.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ - Γεννήθηκε στις 13 Μάρτη το 1900, στην Σμύρνη

   

Διαβάζει ο Κωνσταντίνος Κωνσταντόπουλος

Τελευταῖος Σταθμός

Λίγες οἱ νύχτες μὲ φεγγάρι ποὺ μ᾿ ἀρέσαν.

Τ᾿ ἀλφαβητάρι τῶν ἄστρων ποὺ συλλαβίζεις

ὅπως τὸ φέρει ὁ κόπος τῆς τελειωμένης μέρας

καὶ βγάζεις ἄλλα νοήματα κι ἄλλες ἐλπίδες,

πιὸ καθαρὰ μπορεῖς νὰ τὸ διαβάσεις.

Τώρα ποὺ κάθομαι ἄνεργος καὶ λογαριάζω

λίγα φεγγάρια ἀπόμειναν στὴ μνήμη·

Γ. Σεφέρης, Μνήμη Α’

Απαγγελία: Λυδία Κονιόρδου

καὶ ἡ θάλασσα οὐκ ἔστιν ἔτι

Κι ἐγὼ στὰ χέρια μου μόνο μ᾿ ἕνα καλάμι
εἴταν ἔρημη ἡ νύχτα τὸ φεγγάρι στὴ χάση
καὶ μύριζε τὸ χῶμα ἀπὸ τὴν τελευταία βροχή.
Ψιθύρισα ἡ μνήμη ὅπου καὶ νὰ τὴν ἀγγίξεις πονεῖ.
ὁ οὐρανὸς εἶναι λίγος, θάλασσα δὲν ὑπάρχει,
ὅ,τι σκοτώνουν τὴν μέρα τ᾿ ἀδειάζουν μὲ κάρα πίσω ἀπ᾿ τὴ ράχη.

Τὰ δάχτυλά μου παίζανε ξεχασμένα μ᾿ αὐτὴ τὴ φλογέρα
ποὺ μοῦ χάρισε ἕνας γέροντας βοσκὸς ἐπειδὴ τοῦ εἶπα καλησπέρα
οἱ ἄλλοι ξέγραψαν κάθε χαιρετισμὸ
ξυπνοῦν, ξυρίζουνται κι ἀρχίζουν μεροκάματο τὸ σκοτωμό,
ὅπως κλαδεύεις ἢ χειρουργεῖς, μεθοδικά, χωρὶς πάθος
ὁ πόνος νεκρὸς σὰν τὸν Πάτροκλο καὶ κανεὶς δὲν κάνει λάθος.

Συλλογίστηκα νὰ φυσήξω ἕνα σκοπὸ κι ἔπειτα ντράπηκα τὸν ἄλλο κόσμο
αὐτὸν ποὺ μὲ βλέπει πέρ᾿ ἀπ᾿ τὴ νύχτα μὲς ἀπ᾿ τὸ φῶς μου
ποὺ ὑφαίνουν τὰ κορμιὰ ζωντανά, οἱ καρδιὲς γυμνὲς
κι ἡ ἀγάπη ποὺ ἀνήκει καὶ στὶς Σεμνὲς
καθὼς καὶ στὸν ἄνθρωπο καὶ στὴν πέτρα καὶ στὸ νερὸ καὶ στὸ χορτάρι
καὶ στὸ ζῶο ποὺ κοιτάει κατάματα τὸ θάνατο ποὺ ἔρχεται νὰ τὸ πάρει.

Σεφέρης, Θερινό Ηλιοστάσι Η’

H’

Τ᾿ ἄσπρο χαρτί σκληρός καθρέφτης
ἐπιστρέφει μόνο ἐκεῖνο ποὺ ἤσουν.

Τ᾽ ἄσπρο χαρτὶ μιλᾶ μὲ τὴ φωνή σου,
τὴ δική σου φωνή
ὄχι ἐκείνη ποὺ σ’ ἀρέσει·
μουσική σου εἶναι ἡ ζωή
αὐτὴ ποὺ σπατάλησες.
Μπορεῖ νὰ τὴν ξανακερδίσεις ἂν τὸ θέλεις
ἂν καρφωθεῖς σὲ τοῦτο τ’ ἀδιάφορο πράγμα
ποὺ σὲ ρίχνει πίσω
ἐκεῖ ποὺ ξεκίνησες.

Ταξίδεψες, εἶδες πολλὰ φεγγάρια πολλοὺς ἥλιους
ἄγγιξες νεκροὺς καὶ ζωντανοὺς
ἔνιωσες τὸν πόνο τοῦ παλικαριοῦ
καὶ τὸ βογκητὸ τῆς γυναίκας
τὴν πίκρα τοῦ ἄγουρου παιδιοῦ –
ὅ,τι ἔνιωσες σωριάζεται ἀνυπόστατο
ἂν δὲν ἐμπιστευτεῖς τοῦτο τὸ κενό.
Ἴσως νὰ βρεῖς ἐκεῖ ὅ,τι νόμισες χαμένο
τὴ βλάστηση τῆς νιότης, τὸ δίκαιο καταποντισμὸ τῆς ἡλικίας.

Η Ζωή σου εἶναι ὅ,τι ἔδωσες
τοῦτο τὸ κενὸ εἶναι ὅ,τι ἔδωσες
τὸ ἄσπρο χαρτί.

Γιῶργος Σεφέρης, Θερινὸ Ἡλιοστάσι Η’, (Τρία Κρυφά Ποιήματα, 1966).

Ένας Βυζαντινός φίλος του Γιώργου Σεφέρη

Ο ναός του Αυγούστου και της Ρώμης στην Άγκυρα. Η φωτογραφία προέρχεται από την Wikipedia.

~.~

ΓΡΑΦΕΣ ΤΗΣ ΠΕΤΡΑΣ #11
Εκλογή κειμένων-Επιμέλεια στήλης
ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΛΛΗΣ

«Καὶ καινὸν οὐδέν, εἰ λαλεῖ σοι καὶ τάφος· ἡ γὰρ γραφὴ κράζοντας οἶδε τοὺς λίθους»: 

οι στίχοι αυτοί του Θεόδωρου Πρόδρομου, του Βυζαντινού ποιητή του 12ου αιώνα, μας θυμίζουν ότι ο γραπτός λόγος έχει τη δύναμη να κάνει ακόμα και τις πέτρες να μιλούν. Η αρχαιότητα μας κληροδότησε χιλιάδες επιγραφές σε λίθο, με ποικίλο περιεχόμενο. Κατά τους χρόνους της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, της κοινώς γνωστής ως Βυζάντιο, ο αριθμός τους μπορεί να μειώθηκε αισθητά, δεν έπαυσαν όμως να είναι παρούσες και δεν υστερούν ούτε ως ιστορικά τεκμήρια, ούτε ως μνημεία της γλώσσας και της λογοτεχνίας της περιόδου. 

Η μικρή εκλογή που αναπτύσσουμε εδώ, στοχεύει στο να κάνει ευρύτερα γνωστές τις βυζαντινές επιγραφές των μεσαιωνικών χρόνων, μέσα από μια επιλογή κειμένων διαφόρων ειδών, προερχόμενων από διαφορετικές περιοχές της αλλοτινής βασιλείας των Ρωμαίων.

~.~

Ένας Βυζαντινός φίλος του Γιώργου Σεφέρη

Γιώργος Θεοτοκάς

Κάθε  Σάββατο  μια  σταλιά  λογοτεχνίας        

Βιβλιοπωλείο Παίδευσις - Βασιλειάδης                                                                            

    Η σημερινή σταλιά είναι αφιερωμένη στο Γ. Θεοτοκά που κάποιες  μέρες πριν, στις 30 του Οκτώβρη, είχαμε την επέτειο της ''φυγής'' του (30-10-1966).

                                

  ''Πρωτοβρεθήκαμε το δεύτερο χρόνος της στερνής κυβέρνησης του Ελευθέριου Βενιζέλου. Η καλύτερη εποχή του περασμένου μεσοπολέμου για την Ελλάδα. Ήταν ωραίο παλληκάρι, γεμάτος κέφι για τη ζωή, είχε μεγάλη πεποίθηση στα νιάτα, στον εαυτό του, στη γενιά μας και στα μελλούμενα του τόπου. Ενθουσιαζότανε όταν μπορούσε να πει : ''αισιοδοξώ'', ήταν η φύση του. Εκείνος αισθανότανε όμορφο τον κόσμο, εγώ τον έβλεπα χαλάσματα, πράγματα που του φαίνουνταν πολύ απλά, μου φαίνουνταν εμένα βουνά. Τον περνούσα πέντε χρόνια. Ήμουν πέντε χρόνια και κάμποσα μίλια πιο κοντά στην καταστροφή της Μικρασίας. Τον ξεχώριζε στα μάτια μου μια λαμπερή ευθύτητα. Αυτός ο Κωνσταντινοπολίτης δε μετάδινε διόλου τη ''βυζαντινή'' ατμόσφαιρα, γεμάτη επιφυλάξεις της συνείδησης και περιστροφές, που μου άφηναν οι περισσότεροι Έλληνες διανοούμενοι απ΄ όσους είχε τύχει να γνωρίσω. Ήταν αυθόρμητος και καθαρός.                                                                             

    Όσο για την ελληνική λογοτεχνία, κινούμασταν περίπου στον ίδιο κύκλο δασκάλων...                                     

...                                                                                                                 

   Ήταν φυσικό να γίνουμε φίλοι. Το πράγμα όμως που δεν είναι πολύ φυσικό, και γι αυτό του έχω μεγάλη ευγνωμοσύνη, είναι ότι, μέσα στους αναπότρεπτους κλυδωνισμούς μιας ταραγμένης ζωής, μείναμε το ίδιο φίλοι όπως ήμασταν στα νιάτα μας. Δεν είναι λίγο, όταν λογαριάσει κανείς ότι ήμασταν Έλληνες καλαμαράδες, και τι καταβροχθιστής φιλίας είναι το τυπογραφικό μελάνι. 

                            Γ. Σεφέρης                                             

                                                                                               

       Είναι σπουδαίο να μιλά έτσι για σένα κάποιος φίλος σου. Ένας φίλος ειλικρινής, δίκαιος, και ιδιαίτερα εάν είναι διπλωμάτης (οι διπλωμάτες έχουν την ικανότητα να διακρίνουν τους χαρακτήρες των ανθρώπων πιο εύκολα -είναι η φύση του επαγγέλματός τους), και ακόμα πιο ιδιαίτερα όταν ο φίλος σου αυτός είναι ο Γ. Σεφέρης. Το παραπάνω απόσπασμα είναι παρμένο απ΄ το κείμενο του Γ. Σεφέρη ''Η Συνομιλία Με Τον Φαβρίκιο''. Φαβρίκιο αποκαλούσε το Γ. Θεοτοκά ο Σεφέρης. Του φαινότανε ίδιος με τον Φαμπρίτζιο Ντελ Ντόγκο, τον ήρωα του Σταντάλ, εκείνον το ιδεαλιστή, ευθύ, αυθόρμητο και ορμητικό νέο, τον αβάσταχτα ερωτευμένο με τη ζωή και την Κλέλια, που είναι ο κεντρικός ήρωας του έργου του, ''Το Μοναστήρι Της Πάρμας''. Φαβρίκιο όμως λέγανε και ΄κείνον τον ακέραιου χαρακτήρα και εντιμότητας Ρωμαίο διπλωμάτη, τον οποίο ο βασιληάς Πύρρος προσπάθησε μάταια να εκμαυλίσει, του οποίου τα παραπάνω χαρακτηριστικά κοσμούσαν επίσης το χαρακτήρα του Θεοτοκά.

«Μυθιστόρημα. Ι΄», Γιώργος Σεφέρης (Ποιήματα)

Piergiorgio Branzi Paris, 1954

Γιώργου Σεφέρη, «Μυθιστόρημα. Ι΄»

Ο τόπος μας είναι κλειστός, όλο βουνά
που έχουν σκεπή το χαμηλό ουρανό μέρα και νύχτα.
Δεν έχουμε ποτάμια δεν έχουμε πηγάδια δεν έχουμε πηγές,
μονάχα λίγες στέρνες, άδειες κι αυτές, που ηχούν και που τις προσκυνούμε.
Ήχος στεκάμενος κούφιος, ίδιος με τη μοναξιά μας
ίδιος με την αγάπη μας, ίδιος με τα σώματά μας.
Μας φαίνεται παράξενο που κάποτε μπορέσαμε να χτίσουμε
τα σπίτια τα καλύβια και τις στάνες μας.
Κι οι γάμοι μας, τα δροσερά στεφάνια και τα δάχτυλα
γίνουνται αινίγματα ανεξήγητα για την ψυχή μας.
Πώς γεννηθήκαν πώς δυναμώσανε τα παιδιά μας;

Ο τόπος μας είναι κλειστός. Τον κλείνουν
οι δυο μαύρες Συμπληγάδες. Στα λιμάνια
την Κυριακή, σαν κατεβούμε ν’ ανασάνουμε
βλέπουμε να φωτίζουνται στο ηλιόγερμα
σπασμένα ξύλα από ταξίδια που δεν τέλειωσαν
σώματα που δεν ξέρουν πια πώς ν’ αγαπήσουν.

[πηγή: Γιώργος Σεφέρης, Ποιήματα, φιλ. επιμ. Γ. Π. Σαββίδης, Ίκαρος, Αθήνα 191998, σ. 55]

«Μυθιστόρημα. Ι΄»
Γιώργος Σεφέρης
Ποιήματα


Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Βρήκαμε τη στάχτη - Γεώργιος Σεφέρης, 1932

Βρήκαμε τη στάχτη

Γεώργιος Σεφέρης, 1932

Μας έλεγαν θα νικήσετε όταν υποταχτείτε.

Υποταχτήκαμε και βρήκαμε τη στάχτη.

Μας έλεγαν θα νικήσετε όταν αγαπήσετε.

Αγαπήσαμε και βρήκαμε τη στάχτη.

Μας έλεγαν θα νικήσετε όταν εγκαταλείψετε τη ζωή σας.

Εγκαταλείψαμε τη ζωή μας και βρήκαμε στάχτη.

Βρήκαμε τη στάχτη. 

Μένει να ξαναβρούμε τη ζωή μας.

Τώρα που δεν έχουμε πια τίποτα.

Φαντάζομαι, εκείνος που θα ξανάβρει τη ζωή, 

έξω από τόσα χαρτιά, τόσα συναισθήματα, 

τόσες διαμάχες και τόσες διδασκαλίες, 

θα είναι κάποιος σαν εμάς, 

μόνο λιγάκι πιο σκληρός στη μνήμη.

Εμείς, δεν μπορεί, θυμόμαστε ακόμη τί δώσαμε.

Εκείνος θα θυμάται μονάχα τί κέρδισε από την κάθε του προσφορά.

Οι αντιρρήσεις του Γ. Σεφέρη στο “Χαμένο κέντρο” του Ζ. Λορεντζάτου

Γράφει ο Σπύρος Κουτρούλης

Tο 1961 κυκλοφορεί με την ευκαιρία των 30 χρόνων από την έκδοση της “Στροφής” τιμητικός τόμος αφιερωμένος στον Γ.Σεφέρη που περιλαμβάνει το δοκίμιο του Ζ. Λορεντζάτου “Το χαμένο κέντρο“.

Ο Σεφέρης γράφει μια επιστολή την οποία δεν στέλνει τελικά ίσως γιατί διατυπώνει κάποιες ουσιώδεις επιφυλάξεις στον Ζ.Λορεντζάτο. Συνοψίζει κατ’ αρχήν τις σκέψεις του τελευταίου προσπαθώντας να τις φωτίσει. Ο Λορεντζάτος συμπεραίνει ότι 

«α.πήγε στράφι η Ευρώπη από το Δάντη και πέρα γιατί με την Αναγέννηση έχασε το κέντρο της ή τη μεταφυσική της παράδοση.

 β. Εμείς, από το ’21 και πέρα, μόλις λευτερωθήκαμε από τον Τούρκο αγκαλιάσαμε την Ευρώπη κι από αυτή προσδιοριζόμαστε’ έτσι η χαλασμένη Ευρώπη μας κόλλησε την αρρώστια της’ χάσαμε κι εμείς το Κέντρο μας ή τη μεταφυσική μας παράδοση για το χατήρι της. 

γ. Άν δεν ξαναβρεθεί το χαμένο κέντρο , σ’ εμάς ή και στους έξω από εμάς, πάμε κι εμείς κι αυτοί κατά διαβόλου. 

δ. Κέντρο (το χαμένο)= “το εν ου εστι χρεία”= μεταφυσική παράδοση= παράδοση της Χριστιανικής Ανατολής= παράδοση του Ορθόδοξου Χριστιανού (δεν ξέρω αν πρέπει να προσθέσω του Έλληνα Χριστιανού, ούτε αν το έν ου εστι χρεία είναι ακριβώς η χριστιανική πίστη)» .

Με αυτό τον τρόπο ο Σεφέρης συνοψίζει τις σκέψεις του Ζ.Λ. Όμως στην συνέχεια ξεκινούν κάποιες αντιρρήσεις του:

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ

Πρέπει να βιαστούμε

να ειδούμε 

ό,τι προφτάσουμε 

από την Ελλάδα.

Σε λίγο θα τα έχουν κάνει 

όλα καρτ ποστάλ.

Στο μεταξύ, 

μας σκοτώνουν 

με μικρές δόσεις, 

πολύ ταχτικά, 

πολύ σιωπηλά, 

πολύ σοφά.

Κάθε μέρα γυρίζουμε 

στο σπίτι μας για να θάψουμε 

ένα νεκρό: 

μια σκέψη, ένα αίσθημα.

Σε λίγο δε θα 'χουμε

τίποτε άλλο να κάνουμε

παρά να κοιτάζουμε 

πώς να βρούμε το ταΐνι μας,

σαν τα σκυλιά και σαν τις γάτες, 

με μόνη τη διαφορά, 

το χειρότερο,

πως θα κουβαλούμε μαζί μας 

τα υπολείμματα των ανθρώπων 

που ήμασταν .

Γιώργος Σεφέρης 

| Μέρες, Γ΄ | σελ. 208-9 | Αθήνα, 8-7-1940 |

Γιώργος Σεφέρης «Τελευταίος Σταθμός»

Του Κωνσταντίνου Μάντη

Όταν τον Απρίλιο του 1941 οι Γερμανοί κατέλαβαν την Ελλάδα, η ελληνική κυβέρνηση κατέφυγε στο Κάιρο. Ο Γ. Σεφέρης, που ήταν διπλωματικός υπάλληλος, την ακολούθησε και από την υπηρεσιακή του θέση (στο Κάιρο και την Πραιτόρια της Ν. Αφρικής) έζησε τις διπλωματικές ζυμώσεις μεταξύ των Ελλήνων πολιτικών και των συμμάχων, οι οποίες αφορούσαν το πολιτικό μέλλον της Ελλάδας. 

Στα ημερολόγιά του, που εκδόθηκαν μετά το θάνατό του με τον τίτλο Μέρες και Πολιτικό Ημερολόγιο, έχει καταγράψει τους πολιτικούς αυτούς αγώνες, τις δολοπλοκίες και τους καιροσκοπισμούς ανθρώπων και υπηρεσιών, σε μια εποχή που η Ελλάδα με την Αντίστασή της συνέχιζε τον αγώνα εναντίον των κατακτητών και υπέφερε τα πάνδεινα (πείνα, εκτελέσεις, βασανιστήρια, πυρπολήσεις κτλ.). Οι εμπειρίες αυτές του Σεφέρη βρίσκουν την ποιητική τους έκφραση στα ποιήματα της συλλογής «Ημερολόγιο Καταστρώματος Β΄». Τελευταίο ποίημα της συλλογής είναι ο Τελευταίος Σταθμός, γραμμένος, σύμφωνα με την ένδειξη του ποιητή, στο λιμάνι Cava dei Tirreni, κοντά στο Σαλέρνο της Ιταλίας, στις 5 Οκτωβρίου 1944. Εκεί έχουν φτάσει από την Αίγυπτο οι ελληνικές διπλωματικές υπηρεσίες και είναι έτοιμες να επιστρέψουν στην Ελλάδα, από την οποία αποχωρούν οι Γερμανοί (από την Αθήνα έφυγαν στις 12 Οκτωβρίου 1944). Το δράμα φαίνεται να τελειώνει, αλλά σε λίγο θ’ αρχίσουν νέες συμφορές: ο εμφύλιος.

Γιώργος Σεφέρης «Τελευταίος Σταθμός»

Λίγες οι νύχτες με φεγγάρι που μ’ αρέσαν.
Τ’ αλφαβητάρι των άστρων που συλλαβίζεις
όπως το φέρει ο κόπος της τελειωμένης μέρας
και βγάζεις άλλα νοήματα κι άλλες ελπίδες,
πιο καθαρά μπορείς να το διαβάσεις.
Τώρα που κάθομαι άνεργος και λογαριάζω
λίγα φεγγάρια απόμειναν στη μνήμη∙
νησιά, χρώμα θλιμμένης Παναγίας, αργά στη χάση
ή φεγγαρόφωτα σε πολιτείες του βοριά ρίχνοντας κάποτε
σε ταραγμένους δρόμους ποταμούς και μέλη ανθρώπων
βαριά μια νάρκη.
Κι όμως χτες βράδυ εδώ, σε τούτη τη στερνή μας σκάλα
όπου προσμένουμε την ώρα της επιστροφής μας να χαράξει
σαν ένα χρέος παλιό, μονέδα που έμεινε για χρόνια
στην κάσα ενός φιλάργυρου, και τέλος

Γιῶργος Σεφέρης - Θερινὸ Ἡλιοστάσι

Γιῶργος Σεφέρης - Θερινὸ Ἡλιοστάσι

Στὸ τρελὸ ἀνεμοσκόρπισμα

δεξιὰ ζερβὰ πάνω καὶ κάτω

στροβιλίζονται σαρίδια.

Φτενοὶ θανατεροὶ καπνοὶ

λύνουν τὰ μέλη τῶν ἀνθρώπων.

Οἱ ψυχὲς

βιάζουνται ν᾿ ἀποχωριστοῦν τὸ σῶμα

διψοῦν καὶ δὲ βρίσκουν νερὸ πουθενά·

κολνοῦν ἐδῶ κολνοῦν ἐκεῖ στὴν τύχη

πουλιὰ στὶς ξόβεργες·

σπαράζουν ἀνωφέλευτα

ὅσο ποὺ δὲ σηκώνουν ἄλλο τὰ φτερά τους.

Φυραίνει ὁ τόπος ὁλοένα

χωματένιο σταμνί.

.........................................

Τὴν ὥρα ποὺ τὰ ὀνείρατα ἀληθεύουν

στὸ γλυκοχάραμα τῆς μέρας

εἶδα τὰ χείλια ποὺ ἄνοιγαν

φύλλο τὸ φύλλο.

Ἔλαμπε ἕνα λιγνὸ δρεπάνι στὸν οὐρανό.

Φοβήθηκα μὴν τὰ θερίσει

..........................................

Ζωή σου εἶναι ὅ,τι ἔδωσες

τοῦτο τὸ κενὸ εἶναι ὅ,τι ἔδωσες

τὸ ἄσπρο χαρτί.

..........................................

Τὸ φῶς εἶναι σφυγμὸς

ὁλοένα πιὸ ἀργὸς καὶ πιὸ ἀργὸς

θαρρεῖς πῶς πάει νὰ σταματήσει.

..........................................

Ὁ θαλασσινὸς ἄνεμος κι ἡ δροσιὰ τῆς αὐγῆς

ὑπάρχουν χωρὶς νὰ τὸ ζητήσει κανένας.

photo Stuart Redler

ΠΗΓΗ: https://www.facebook.com/share/JnJ91GN82WmUWszW/

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Νόημα, μορφή και περιεχόμενο στο «Μυθιστόρημα» του Σεφέρη

Του Νίκου Ξένιου

Ο Σεφέρης / Σχέδιο Πάβλος Χαμπίδης

«...να ελέγ­ξει κα­νείς, να τα­κτο­ποι­ή­σει και να δώ­σει μορ­φή και ση­μα­σία στο απέ­ρα­ντο πα­νό­ρα­μα μα­ταιό­τη­τας και αναρ­χί­ας που εί­ναι η σύγ­χρο­νη ιστο­ρία»

ΣΕΦΕ­ΡΗΣ, 1974a: 353

Το ποίημα "Μυθιστόρημα" του Γιώργου Σεφέρη 

H μι­κρα­σια­τι­κή κα­τα­στρο­φή και η προ­σφυ­γιά, η συρ­ρί­κνω­ση του ελ­λη­νι­σμού και η απο­μά­γευ­ση της Με­γά­λης Ιδέ­ας, η πο­λι­τι­κή αστά­θεια και η απο­γο­ή­τευ­ση συν­θέ­τουν, για τον Γιώρ­γο Σε­φέ­ρη, έναν νέο μύ­θο, ση­μείο ανα­φο­ράς για τους ξε­ρι­ζω­μέ­νους μι­κρα­σιά­τες.[1] Οι κο­ρό­νες για την πα­τρί­δα, η Με­γά­λη Ιδέα και οι εφή­με­ρες ιδε­ο­λο­γί­ες δεν φαί­νε­ται να τον επη­ρε­ά­ζουν όταν, φέ­ρο­ντας την ψυ­χι­κή ταυ­τό­τη­τα του «ξέ­νου» και νιώ­θο­ντας απο­στρο­φή προς τη δρά­ση των πο­λι­τι­κών της επο­χής του, ανα­κα­τα­σκευά­ζει τους ιδρυ­τι­κούς μύ­θους της φυ­λής, επι­στρα­τεύ­ει τη λαϊ­κή φα­ντα­σία για τον πό­λε­μο της Τροί­ας, για τους Αρ­γο­ναύ­τες, για τον Με­γα­λέ­ξαν­δρο, απο­τυ­πώ­νο­ντας πα­ράλ­λη­λα και τις ιδε­ο­λο­γι­κές συ­νέ­πειες της κα­τα­στρο­φής. Στην Αγ­γλία, ήδη από το κα­λο­καί­ρι του 1933, έχει επι­χει­ρή­σει μια πρώ­τη σύν­θε­ση του Μυ­θι­στο­ρή­μα­τος, που θα ολο­κλη­ρω­θεί στην Αθή­να τον Δε­κέμ­βριο του 1934. Στην ποι­η­τι­κή αυ­τή συλ­λο­γή ο νο­μπε­λί­στας ποι­η­τής θα αξιο­ποι­ή­σει την πο­λύ­πλευ­ρη επα­φή του με την ευ­ρω­παϊ­κή πρω­το­πο­ρία και την αρ­χαιο­γνω­σία του, σε μια σύν­θε­ση όπου το ελ­λη­νι­κό έν­δο­ξο πα­ρελ­θόν έρ­χε­ται σε κα­τά­φω­ρη αντί­θε­ση με το αβέ­βαιο μέλ­λον του ελ­λη­νι­σμού. Αυ­τή εί­ναι η βα­σι­κή το­πο­θέ­τη­ση του Ερα­το­σθέ­νη Γ. Κα­ψω­μέ­νου (Η ποι­η­τι­κή μυ­θο­λο­γία του Σε­φέ­ρη, Εται­ρεία Κρη­τι­κών Σπου­δών, Ίδρυ­μα Ερ. Κα­ψω­μέ­νου).

Α. Το νό­η­μα του «Μυ­θι­στο­ρή­μα­τος»: το τα­ξί­δι της επι­στρο­φής